881/5. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) agar aksa uradigan bo‘lsalar, qo‘llari yoki kiyimlarini og‘zilariga qo‘yib, ovozlarini pastlatardilar. Abu Dovud va Termiziylar rivoyati.

882/6. Abu Musodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Yahudiylar Rasululloh (s.a.v.) huzurlarida aksa urib, Rasulullohning «Yarhamukalloh», (ya’ni, «Alloh rahm qilsin»), deyishlariga umid qilishar edi. Rasululloh (s.a.v.) esa: «Yahdikumullohu va yuslih balakum», (ya’ni, «Alloh sizni hidoyat qilib, sha’ningizni isloh etsin»), deb aytardilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

883/7. Abu Said al-Xudriydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlardan biringiz esnaydigan bo‘lsa, qo‘li bilan og‘zini to‘ssin, chunki shayton kirib ketadi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

143-BOB
Ko‘rishganda qo‘l berib so‘rashish, ochiq chehra bilan yo‘liqish, solih kishilarning qo‘lini, o‘z bolasining yuzini o‘pish va safardan qaytgan kishi bilan quchoqlashishning mahbubligi hamda bularga bo‘yin egishning karohiyati

884/1. Abulxattob Qatodadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Men Anasga (r.a.): «Rasululloh (s.a.v.) sahobalarida qo‘l berib so‘rashish odati bormidi?» desam, u zot: «Ha», deb javob berdilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

885/2. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga Yaman ahli kelsa: «Sizlarning huzuringizga Yaman ahli kelishdi. Ular qo‘l berib so‘rashishni avval joriy qilgan qavmdir», derdilar. Abu Dovud rivoyatlari.

886/3. Barodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ikki musulmon yo‘liqib, qo‘l berib so‘rashishsa, ular ikkovi ajralmaslaridan oldin gunohlari kechiriladi», dedilar. Abu Dovud rivoyatlari.

887/4. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kishi: «Ey Rasululloh! Kishi birodari yoki do‘stiga yo‘liqsa, bosh egadimi?» deganida, «Yo‘q», dedilar. «O’ziga yaqinlashtirib o‘padimi?» deganida, «Yo‘q», dedilar. «Qo‘lidan ushlab so‘rashadimi?» deganida, «Ha», deb javob qildilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

888/5. Safvon ibn Assoldan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir yahudiy do‘stiga «Anavi nabiy huzuriga bizni olib bor», dedi. Bas, ular Rasulullohning (s.a.v.) huzurlariga borib, to‘qqizta ochiq-oydin oyat haqida so‘rashdi. (Hadisning davomida) ular Rasulullohning (s.a.v.) qo‘llari va oyoqlarini o‘pib, «Biz guvohlik beramizki, albatta, sen nabiydirsan», deyishdi. Imom Termiziy, va boshqalar sahih isnod ila rivoyat qilishgan.

889/6. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot bir qissada: «Rasululloh (s.a.v.)ga yaqin bo‘lib, qo‘llarini o‘pdik», dedilar. Abu Dovud rivoyatlari.

890/7. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi: «Zayd ibn Horisa Madinaga kelganlarida, Rasululloh (s.a.v.) uyimda edilar. Zayd kelib eshikni taqillatdilar. Rasululloh (s.a.v.) turib, kiyimlarini sudrab borib, quchoqlashib o‘pdilar». Imom Termiziy rivoyatlari.

891/8. Abu Zarrdan (r.a.) rivoyat qilinadi: «Rasululloh (s.a.v.) menga: «Yaxshiliklardan birortasini past sanama! Agar birodaringga yo‘liqsang, ochiq yuz ila ko‘rishishing ham yaxshilikdir», dedilar». Imom Muslim rivoyatlari.

892/9. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) Hasan ibn Alini (r.a.) o‘pganlarida, huzurlarida Aqra’ ibn Hobis at-Tamiymiy bor edi. Shunda u: «Mening o‘nta bolam bor-u, ularning birortasini o‘pmaganman», dedi. Rasululloh (s.a.v.) unga qaradilar-da, «Kim rahm qilmasa, rahm qilinmaydi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

144-BOB
Kasalni ziyorat qilish, mayyitni qabrgacha kuzatib qo‘yish, unga duoda bo‘lish, dafn marosimida hozir bo‘lish va dafn qilingandan keyin qabr oldida turishning fazilati haqida

893/1. Barro ibn Ozibdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) bizga: «Kasalni borib ko‘rishni, janozaga ergashishni, aksa urgan kishiga javob qaytarishni, qasamning ustidan chiqishni, mazlumga yordam berishni, (taom yoki biror narsaga) chaqirgan kishiga javob qilishni va salom berishni» buyurdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

894/2. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Musulmonning musulmon ustidagi haqqi beshtadir:
1.   Salomga alik olish;
2.   Kasalni borib ko‘rish;
3.   Janozaga ergashish;
4.   (Taom yoki boshqa biror narsaga) chaqirganga javob qilish;
5. Aksa urganga javob qaytarish», dedilar. Imom Buxoriy va
Muslim rivoyatlari.

895/3. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) aytdilar. Alloh taolo Qiyomat kuni: «Ey odam bolasi, kasal bo‘ldim, meni ko‘rgani bormading», deydi. Shunda u kishi: «Ey Rabbim, qanday qilib seni ko‘rgani boraman? Sen olamlarning Rabbi bo‘lsang», deydi. Alloh esa: «Bilmaysanmi, falonchi bandam kasal bo‘ldi, lekin uni ko‘rgani bormading. Agar uni ko‘rgani borganingda huzurimdan uni topar eding», deydi. Alloh: «Ey odam bolasi, sendan ovqat so‘radim, menga uni bermading», desa, u kishi: «Ey Rabbim, qanday qilib seni ovqatlantiraman? Sen olamlar Rabbi bo‘lsang», deydi. Alloh esa: «Bilmaysanmi, falonchi bandam sendan ovqat so‘radi, lekin sen unga taom bermading. Agar unga ovqat berganingda huzurimdan uni topar eding», deydi. Alloh: «Ey odam bolasi, sendan suv talab qildim. Lekin meni suv bilan siylamading», desa, u kishi: «Ey Rabbim, nechuk seni suv ila siylayman? Vaholanki, sen olamlar Rabbi bo‘lsang», deydi. Alloh esa: «Falonchi bandam suv talab qildi. Sen unga suv bermading. Bilmaysanmiki, agar suv bilan siylaganingda, uni mening huzurimdan topar eding», deydi. Imom Muslim rivoyatlari.

896/4. Abu Musodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (sav): «Kasallarni borib ko‘ringlar, ochlarga taom beringlar va
asirlarni ozod qilinglar», deb aytdilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

897/5. Savbondan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Albatta, musulmon kishi agar boshqa bir musulmon birodarini bemorlik paytida ko‘rgani borsa, toinki qaytib kelgunicha jannat xarfasida bo‘ladi», deganlarida, sahobalar: «Ey Allohning Rasuli, jannat xarfasi deganingiz nimasi?» deyishdi. Shunda u zot: «Terib qo‘yilgan mevalaridir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

898/6. Alidan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Biror musulmon boshqa bir musulmonni ertalab ko‘rgani borsa, to kech kirgunicha yetmish ming farishta uning haqqiga duoda bo‘lishadi. Agar kechqurun ko‘rgani borsa, to ertalabgacha yetmish ming farishta uning haqqiga duoda bo‘lishadi. Hamda bu kishiga jannatda terib, yig‘ib qo‘yilgan meva bo‘ladi», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

899/7. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir yahudiy bola Rasulullohga (s.a.v.) xizmat qilar edi. Kunlarning birida u betob bo‘lib qoldi. Rasululloh (s.a.v.) uning ziyoratiga kirib, bosh tomoniga o‘tirdilar va «Islomga kir», dedilar. U bola esa otasiga qaradi. Shunda otasi: «Abul Qosimga (Ya’ni Rasulullohga) itoat qil», dedi. Bas, u bola musulmon bo‘ldi. Rasululloh (s.a.v.) uning huzuridan chiqa turib, «Alhamdu lillahillaziy anqozahu minan-nar» (ya’ni, «Uni do‘zaxdan xalos qilgan Allohga hamd bo‘lsin»), dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

145-BOB
Kasalga o‘qiladigan duolar haqida

900/1. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohga (s.a.v.) birov bir narsadan - chaqami, jarohatmi - shikoyat qiladigan bo‘lsa, ko‘rsatkich barmoqlarini yerga qo‘yib, so‘ngra ko‘tarib, quyidagi duoni o‘qir edilar:
«Bismillahi turbatu arzina biriyqoti ba’zina yushfa bihi saqiymuna biizni Rabbina». (Ma’nosi: Allohning ismi bilan, yerlarimizning tuprog‘i bilan, ba’zilarimizning tupugi bilan
Rabbimizning izni ila kasallarimiz shifo topadi.) Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

901/2. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) ahllaridan ba’zilariga o‘ng qo‘llarini surtib, panoh tilab, quyidagi duoni o‘qirdilar:
«Allohumma Rabban nasi azhibil ba`sa ishfi anta shafiy la shifaa illa shifauka shifaan la yug‘odiru saqoma». (Ma’nosi: Allohim, Sen insonlarning Rabbisan, qiyinchiliklarni ketkaz, shifo ber, Sen shifo beruvchisan. Sening shifoingdan boshqa shifo yo‘q. Sen bergan shifo birorta ham kasallik qoldirmaydi.) Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

902/3. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot Sobitga (r.a.): «Rasululloh dam solib o‘qiydiganlari bilan dam solaymi?» deb quyidagilarni aytdilar:
«Allohumma Rabban nas, muzhibal ba`si ishfi anta shafiy, la shafiya illa anta shifa`an la yug‘odiru saqoma». (Ma’nosi: Allohim, Sen insonlarning Rabbisan, qiyinchiliklarni ketkaz, shifo ber, Sen shifo beruvchisan. Sening shifoingdan boshqa shifo yo‘q. Sen bergan shifo birorta ham kasallik qoldirmaydi.) Imom Buxoriy rivoyatlari.

Foyda: Dam solish uchun quyidagi uch narsa shart qilindi. 1. U Allohning kalomidan yoki ismlaridan yoki sifatlaridan bo‘lishi kerak. 2. U arab tilida yoki o‘zi tushunadigan lug‘atda bo‘lishi kerak. 3. Dam solishning o‘zi ta’sir o‘tkaza olmaydi, balki Allohning taqdiri bilan foyda beradi degan e’tiqodda bo‘lishi kerak. Endi yuqoridagi hadisda kelgan lafz ila dam solish mahbubroqdir.

903/4. Sa’d ibn Abu Vaqqos (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh (s.a.v.) kasalligimda meni ko‘rgani kirib:
«Allohumma ishfi Sa’dan, Allohumma ishfi Sa’dan, Allohumma ishfi Sa’dan» (Sa’dga shifo ber), deb aytdilar». Imom Muslim rivoyatlari.