Савол. Бу такбирни ошкора айтиладими ё махфий?

Жавоб: Имом ва мухтадийлар ошкора айтадилар, магар аёллар ичида айтади.

Савол: Имом бу такбирни унутса, муқтадийлар айтадими?

Жавоб; Ҳа муқтадийлар айтади.

Савол: Бу такбирни ҳукми нима?

Жавоб: Беш вақт фарз ва жума намози сқиган кишига вожибдир. Саломдан сснг дарҳол айтадилар.

Кусуф ва истисқо намози

Савол: Офтоб тутилганда мусулмонлар нимага буюрилганлар?

Жавоб: Қачон кун тутилса имом одамлар билан икки ракат намоз сқийди. Азон ва иқоматсиз, Аафл намозлардек, ҳар бир ракатда бир руку ва икки сажда қилади, узун қироат ва Аллоҳга дуо қилади офтоб очилгунча.

Савол: Қироатни жаҳрий қиладими ё маҳфий?

Жавоб: Имом Аъзамни қовлларида махфий ва имом Абу Юсуф билан Муҳаммад жахрий қироат қилади. Аллоҳ учала Имомни раҳмат қилсин.

Савол: Бу намозни одамлар билан қайси имом сқийди.

Жавоб: Жума намозини сқийдиган имом сқийди.

Савол: Жумани имоми келмасачи?

Жавоб: Одамлар скка-скка сқийдилар.

Савол: Ушбу кусуф намозида хутба борми?

Жавоб: Бунда хутба йсқ.

Савол: Ой тутилса мусулмонлар нима қиладилар?

Жавоб: Якка-скка намоз сқийдилар.

Савол: Бу икки кусуфда намоздан бошқа амал борми?

Жавоб: Ойша розисллоҳу анҳо ривост қиладилар: Албатта пайғамбар алайҳиссалом айтдилар: албатта кун билан ой Аллоҳни ҳужжатларидан икки ҳужжатдир бировни слими ёки ҳаёти учун тутилмайдилар, қачон уларни тутилганини ксрсаларинг Аллоҳга дуо қилинглар, намоз сқинглар ва садақа беринглар. Асмоа розисллоҳу анҳо айтадилар: пайғамбар алайҳиссалом буюрдилар кун тутилганда қул озод қилишга.

ИСТИСҚО ААМОЗИ

Савол: Истисқони маъноси нима?

Жавоб: У одамлар қаҳатчиликка қолганда ёмғир ссрамоқликдир.

Савол: Истисқо намозида нима қилинади?

Жавоб: Бунда намоз сқиш шарий, лекин вожиб смас. Агар дуо ва истиғфор билан кифослансалар жоиз. Лайғамбар алайҳиссалом гоҳо истисқо намози сқиганлар. Баъзи пайтлар Аллоҳга дуо қилганлар минбарларида туриб жума кунида ёмғир ссраб намоз сқимаганлар. Шуларни барчаси пайғамбаримиздан содир бслган.

Савол: Баъзи фиқҳ китобларида албатта имом Аъзам раҳматуллоҳи алайҳ айтдилар, истисқода суннатга мувофиқ намоз йсқ деб буни маъноси нима?

Жавоб: Буни маъноси истисқода тайин намоз йсқдир суннати муаккада смас, истисқо намозсиз мумкин бслмайдиган даражада смас.

Савол: Агар имом одамлар билан истисқо намозини сқимоқчи бслса қандай қилади?

Жавоб: Имом одамлар билан шаҳардан ташқарига чиқади пиёда, ҳорлик билан худодан қсрқиб бошларини қуйи солиб, одамлар билан имом икки ракат намозини жаҳрий сқийди, кейин одамларга қараб иккита хутба сқийди, хутба асносида ридосини айлантириб олади, съни пастини тепага ва тепасини пастга қилади. Ўнг томонини чапга, чапини снга айлантириб олади. Қавм бундай қилмайди. Хутбадан сснг қиблага қарайди. Дуога машғул бслади, одамлар қиблага қараб дуо қилган, истиғфор айтган, тавба қилган холда бсладилар. Лойиқ сазоворки заиф, кекса кишиларни, кекса аёлларни, болаларни хурсанд қилмоқликлари.

Савол: Бу айтганингиздан ҳам бошқа иш борми?

Жавоб: Ҳа намозга чиқишдан аввал схсон қилсинлар.

А амазон кечаларида турмоқлик

Савол: А амазон ойида фарз ва одатдаги суннатлардан бошқа намоз борми?

Жавоб: Айтдилар пайғамбар алайҳиссалом ким рамазонда ишонч билан, савобни умид қилиб рсза тутса, илгари қилган гуноҳлари кечирилади. Ким рамазон кечаларида умид билан ва савоб умид қилиб турса уни гуноҳларн кечирилади. Шу хадисдан зоҳир бслди албатта. А амазон кечаларида туришликда зиёдалик бор скан бошқа ойларда сқиган намозларга қараганда.

Савол: А амазон ойида одамлар кечаси қандай турадилар?

Жавоб: Имом одамлар билан хуфтондан сснг йигирма ракат намоз сқийди, ҳар икки ракатда салом беради беш тарвиха билан тугаллайди.

Савол: Беш тарвихани маъноси нима?

Жавоб: Ҳар тсрт ракат тарвихадур, шунинг учун тарових деб аталади. Ҳар тсрт ракатдан сснг имом одамларга дам бермоқ учун тсрт ракат миқдорича стиради .

Савол: Шу намоз аёлларга ҳам суннатми?

Жавоб: А амазон кечаларида йигирма ракат тарових намози сркак ва аёлларга суннати муаккададур. А­ркаклар масжидда жамоат бслиб сқийдилар. Аммо хотинларга уйлар схшироқ.

Савол: А­ркакларга таровихда жамоатни ҳукми нима?

Жавоб: У суннати кифосдур. Бир масжид ахиллари ҳаммаси тарк қилса ҳамма гуноҳкор бслади.

Савол: А амазон ойида Витрни жамоат билан сқиладими?

Жавоб: Имом таровихдан фориғ бслгач, одамлар билан жамоат бслиб витр сқийди ҳамма ракатда қироатни жахрий қилади ва бу қунутни махфий сқийди.

Савол: А амазондан бошқа вақтда ҳам жамоат билан витр сқиладими?

Жавоб: А амазондан ташқари жамоат билан Витр сқилмайди.

ХАВФ ААМОЗИ

Савол: Душман хужум қилса қаттиқ ҳавф бслса имом одамлар билан қандай намоз сқийди?

Жавоб: Имом аскарларни иккига бслади. Бир тоифаси душман томонга боради, бир тоифасини орқасига олиб улар билан бир ракатни тсла сқийди. Иккинчи саждадан бошини кстаргандан сснг булар душман томонга кетадилар. Ўқимаган тоифа келади имом улар билан бир ракат сқийди имом ташаххуд сқийди ва салом беради, одамлар салом бермайдилар, вақтийки имом салом берса одамлар душман томонига кетадилар, аввалги тоифа келади, қироатсиз қолган ракатларини сқийдилар, ташаххуд сқийдилар ва салом берадилар, душман томонга кетадилар, кейин иккинчи тоифа келади, қолган ракатларини қироат билан сқийдилар ташаххуддан сснг салом берадилар.

Савол: Имом муқим бслса қандай қилади?

Жавоб: Ҳар қайси тоифа билан тсрт ракатли фарзни икки ракатдан сқийди.

Савол: Шом намози бслса қандай сқийди?

Жавоб: Биринчи тоифа билан икки ракат, иккинчи тоифа билан бир ракат сқийди.

Савол: Агар ҳавф кучайиб кетса шу даражадаки жамоат билан сқишга қодир бслмасалар, ҳатто отдан тушишга имкони бслмаса қандай қиладидар?

Жавоб: Отлиқ танҳо-танҳо сқийдилар руку ва саждани имо билан қиладилар.

Савол: Қиблага қарашга қодир бслмасаларчи?

Жавоб: Имкони бор тарафга қараб сқийдилар.

Савол: Агар баъзилар отдан ерга тушган бслсалар қандай сқийдилар.

Жавоб: Юрмасдан руку ва сажда қиладилар, агар руку ва саждага қодир бслмасалар иккаласини имо билан адо қиладилар.