ААМОЗАИАГ ОДОБЛАА И

Савол: Аамознинг одоблари нима?

Жавоб: Улар қуйидагилардан иборат.
1. Такбир айтганда сркак киши икки қслини енгидан чиқармоғи.
2. Қиёмда турганда саждагоҳга қараб турмоғи, рукуда оёғини учига қараб турмоғи, сажда қилганда бурнига, стирганда кскрагига, салом берганда елкасига қараб туради.
3. Мумкин қадар йстални қайтаради.
4. А­снаганда оғзини беркитади.

Аамозни қандай адо қилмоқлик таҳримадан саломгача

Савол: Аамозни аввалидан охиригача баён қилиб беринг?

Жавоб: Қачон намозни бошлашни хоҳласа тик турган ҳолда чсзмасдан такбир айтади, икки қслини қулоғигача кстариб, снг қслини чап қслини устига боғлаб киндигини остига қссди, кейин сано сқийди, айтади: "œСубхонакаллоҳуммава бихамдика ватабаро касмука ва таоло жаддука вала илоха ғайрук", кейин аъузу кейин бисмиллаҳ айтади ва ҳар учаласини ичида айтади. Иқтидо қилган киши аъузу бисмиллаҳ айтмайди. Чунки у қироат қилмайди. Алҳамду сқийди ва охирида омин дейди ичида. Агарчи жахрис намоз бслса ҳам, сснг бир сура ёки уч ост сқийди. Хоҳлаган еридан. Қироатдан фориғ бслса А уку учун снгашиб такбир айтади, қслларини кстармасдан, панжаларини орасини очиб тиззасини ушлайди. Оёқларини тик қилади. Белини ёзади тсғри қилиб ожизона. Бошини паст ёки кстармайди ва А уку да уч марта "œсубхона роббисл азим" дейди ва бу снг озидир, кейин А уку дан бошини кстаради "œсамиаллоҳу лиман ҳамидах" деган ҳолда ва танҳо сқигувчи бслса "œроббана лакал ҳамд" ни ҳам айтади. Аммо имом тасмиъга, муқтадий тахмидга иктифо қилади, тик туради, кейин такбир айтади саждага йиқилиш учун, бас сажда қилди икки тиззасини кейин икки қслини, кейин юзини икки кафтини орасига қсйиб, қсл панжаларини жамлаб қиблага қараган ҳолда. Бурни ва пешонаси билан сажда қилади. Икки чиғаноғини ёнига чиқариб. Қорни билан сонини орасини очиб, оёқларини атрофини қиблага қаратиб ва тасбиҳ айтади уч марта "œсубхона раббисл аъла" деб, бу снг озидир, кейин бошини кстаради такбир айтган ҳолда хотиржам стиради, қслларини сонларига ёзган ҳолда, такбир айтади ва иккинчи бор сажда қилади. Хотиржам уч марта тасбиҳ айтади, кейин турмоқлик учун такбир айтади қсллари билан ерга таснмаган ҳолда ва стирмасдан, аввал бошини кейин икки қслини кейин икки тиззасини кстариб иккинчи ракатга туради, иккинчи ракат ҳам биринчига схшаш магар бунда қслини кстармайди, сано тааввуз айтмайди. Қачонки иккинчи ракатни икки саждасидан фориғ бслса, чап оёғини ёзади ва уни устига стиради, снг оёғини панжаларини қиблага қаратиб тик қилади, снг қслини снг сонини устига чап қслини чап сонинн устига қссди, панжаларини сонларини устига ёзган ҳолда, ибн Масъуд розисллоҳу анҳу ташаххудларини сқийди: "œАттатисту лиллахи вассаловату ваттойибат ассалому алайка аюханнабийю ва рахматуллоҳи ва баракатуху ассалому алайна ва ала ибодиллахиссолихин ашхаду анла илаха иллаллоҳу ва ашхаду анна Муҳаммаддан абдуҳу ва росулух" Ва шаходатда снг ксрсатгич бармоғи билан ишора қилади, срта билан боб бармоғини халқа қилади синчлоқ билан ёнидаги панжани юмади ва ксрсаткич бармоқни кстаради. Агар икки ракатни адо қилмоқни нист қилган бслса пайғамбар алайҳисаломга саловот айтади ташахуддан сснг қуръон ёки хадисга мувофиқ дуо қилади. Одамларни гапларига схшамаслиги керак кейин икки марта салом беради, айтади. "œАссалому алайкум ва рахматуллоҳ" деб снг томонга ва чап томонга ҳатто юзини оқлиги орқадан ксрингунча елкасига қарайди. Саломида нист қилади снг ва чап томонидагиларни, имомни, фаришталарни юқорида айтганимиздек. Агар тахримада тсрт ракат сқимоқликни нист қилган бслса ташахуддан фориғ бслгандан сснг учинчи ракатга туради, қслларини кстармайди сано аъузу айтмайди, учинчи ракатни икки саждасидан фориғ бслгандан сснг тсртинчи ракатга туради. Кейинги икки ракатни аввалги икки ракатдек қиём А уку , қироат ва сажда билан тамом қилади. Тсртинчи ракатни икки саждасидан сснг аввалгидек стиради, ташаххуд сқийди, пайғамбаримизга саловот айтади, кейин дуо, кейин икки томонга салом беради. Агар тахримада уч ракатга нист қилган бслса, учинчи ракатни икки саждасидан сснг стиради, ташаххуд сқийди ва росулуллохга саловот юборади, дуо салом қилади.

Савол: Салласини пешига ёки кийимини бир четига сажда қилса ҳукми нима?

Жавоб: Агар саллани пеши пешонада бслса сажда жоиз, лекин макруҳ, агар узр билан бслса макруҳ смас.

А­А КАК ВА ААЛАИ ААМОЗЛАА ИДАГИ ФАА Қ

Савол: Бу баён қилганингиз намоз, сркаклар намозини сифатими ёки аёлларникими?

Жавоб: Бу сркак ва аёлларни умумий намозларидур магар аёллар сркакларга бир неча сринларда хилоф қиладилар, улар қуйидагилардур.
1. Такбир айтганда қслларини енгидан чиқармайди.
2. Такбир айтганда қслларини кскраги баробар кстаради.
3. Аёл киши қслларини кскрагига қссди.
4. А уку да панжаларини очмайди, панжаларини жамлаб тиззасига қссди.
5. А уку да озроқ сгилади, снгашганлигини билдиргудек.
6. А уку да чиғаноқларини ёнбошига ёпиштириб туради.
7. Саждада қорнини сонига ёпиштириб туради.
8. Ўтиришда думбаси билан стиради, снг томонидан икки оёғини чиқариб чап илигини устига, снг илигини қсйиб ерга стиради.
9. Саждада билакларини ерга тегизиб туради.
10. Жаҳрий намозларда овозини чиқармайди.

Бу фаслда қироат масалалари

Савол: Имом, танҳо сқигувчи ва муқтадий қандай қироат қилади?

Жавоб: Қуйидаги масалаларни ёдингизда тутинг:
1. Ҳамма намозларда қироат фарздур.
2. Сураи фотиҳани сқиш вожиб.
3. Шунга схшаш замми сура ёки уч ост сураи фотиҳадан сснг вожибдур. Мутлақ қироат вожиблиги шу иккисини ичида.
4. Тсрт ракатли намоз фарзларда 3 - 4 ракат бундан ташқари, чунки уларда сураи фотиҳа сқиш суннатдир, на фарз на вожиб.
5. Фарзларда аввалги икки ракатга қироат тайин қилмоқлик вожиб.
6. Сураи фотиҳани замми сурадан аввал сқиш вожиб.
7. Фарз намозларни 3 - 4 ракатларида сураи фотиҳа сқиш сқимасликда ихтиёри хоҳласа сқийди хоҳламаса тасбех айтади, агар шу 3 - 4 ракатларда сураи фотиҳага замми сура қилиб қсйса саждаи саҳв лозим бслмайди.
8. Ҳеч қайси намозда муқтадий қироат қилмайди.
9. Имомга вожибдур бомдодни фарзида, жумада, икки хайит намозида, шом, хуфтонни аввалги икки ракатида қироатни жаҳрий қилмоғи.
10. Имом ва танҳо сқигувчига пешинни, асрни ҳамма ракатларида шомни учинчи ва хуфтонни 3 - 4 ракатларида қироатни махфий қилиши вожиб.
11. Жаҳрий намозларда танҳо сқигувчига ихтиёрийдир, хоҳласа ошкора, хоҳласа ичида сқийди.
12. Лешинга узун сураларни, аср билан ҳуфтонга сртача сура сқийди.
13. Суннатдир имомга ва танҳо сқигувчига бомдод ва шомга қисқа сураларни сқиши. Бу муқимгадир аммо мусофир имконистига қараб сқийди, Сураи ҳужротдан, буружгача узун, буруждан лам скунгача срта ва лам скундан охиригача қисқа суралардур.

Савол: Жаҳрий қироатда имом ёки мунфорид аъузу бисмиллаҳни жахрий қиладими?

Жавоб: Жаҳрий қилмайди.

Савол: Сураи фотиҳани охирида имом ёки танҳо сқигувчи оминни ошкора айтадими?

Жавоб: Йсқ, ичида айтади.

Савол: Бирор намозда Сурани тайин қилинадими?

Жавоб: Бирор Сурани тайин қилинмайди, балки бирор Сурани тайин қилмоқлик макруҳ. Бир Сурани намозга тайинлаб бошқасини сқимаслик.

Савол: Бирор намозга бирор Сурани тайин қилинмаса. Ҳадисда бирор намозга бирор Сурани сқиса савоб бслади ва ажр берилади деган хабар борми?

Жавоб: Баъзи Сурани намозга сқишликда савоб бор улардан баъзиларини қуйида айтамиз.
1. «Алиф лам мим танзил» сурасини жума куни бомдод намозини биринчи ракатига ва «хал ата алал инсон» сурасини иккинчи ракатига сқимоқлик суннатдир.
2. Сураи «Жумани» жума намозини биринчи ракатига ва «иза жаакал мунафиқкун » сурасини иккинчи ракатига сқимоқлик суннатдир.
3. «Сабби хисма роббикал аъло» жума намозини биринчи ракатига ва сураи «халатака хадисул ғошисх» сурасини иккинчи ракатга сқиш суннатдир. Мана шу икки сурани икки хайит намозига сқиш ҳам суннатдир.

ВИТА  ААМОЗИ

Савол: Витр қандай сқилади ва у неча ракат?

Жавоб: Витр уч ракатдир хуфтондан сснг сқилади ундан аввал жоиз смас, қачон сқишни хоҳласа такбир айтади, сано тааввуз бисмиллаҳ айтади, сураи фотиҳа ва замми сура қилади, кейин А уку , сажда қилади, иккинчи ракатга туради ва адо қилади, стиради ва ташаххуд сқийди, учинчи ракатга турганда сураи фотиҳа ва замми сура қилади, қироатдан фориғ бслгач икки қслини қулоғига кстариб такбир айтади кейин дуои қунут сқийди, қунутдан сснг такбир айтиб А уку га боради ва намозни охирига етказади.