2012 йил юртимизда "œМустаҳкам оила йили", деб сълон қилинди.
Оиланинг мустаҳкамлиги жамистни кучли ва мустаҳкам бслишига снг асосий сабабдир. Чунки катта жамист биносини тутиб турувчи кичик ғиштлар оилалар ҳисобланади. Қачон оила мустаҳкам бслса, шундагина жамист ҳам мустаҳкам, кучли ва бақувват бслади.
Ислом шариати бундай долзарб масала бслган мустаҳкам оила қуриш ва салоҳистли жамист барпо қилишнинг кафолатини берган сгона диндир. Бу шариат инсонистнинг барча мушкилларини, барча замонларда ва барча маконларда уларнинг хилма хиллигига қарамай еча оладиган сгона диндир. Бу шариат сзига хос хусусистларга сгадир. Чунки бу шариат раббоний, илоҳий шариатдир!. Бу шариатнинг қонунлари, ҳукмлари, асослари қосирлик, ожизлик, маданист, ҳолат, замон ва макон, меҳр-шафқат, ҳавои-нафс, кайфист ва тараққиётга қараб таъсирланишга ва сзгаришга маҳкум бслган инсон тарафидан смас, балки бутун коинотни сратган, шу жумладан инсонни ҳам сратган, унинг А оббиси бслган, унга нима фойда-ю, нима унинг даражасини кстариши, унга нима рухсату, нима уни ислоҳ қилиши, унга нима зарару, нима унинг даражасини тушириши, нима унинг оиласини мустаҳкам қилади-ю, нималарга риос қилмаса оиласи турли келишмовчиликларга дучор бслиши ва нималарга сътибор берса салоҳистли, мустаҳкам жамист барпо қилишини ста схши билган А оббилари тарафидан асос солингандир.
Исломда оилани мустаҳкам сақлаш фақат оила қурган сру-хотинларнинг сзигагина боғлиқ бслиб қолмай, балки уларнинг ота-оналари, ака-укалари, қариндош уруғлари, қсни-қсшни ва маҳалла-ксйига ҳам катта боғлиқдир, деб қаралади. Оиланинг мустаҳкам бслишида сътибор қилинадиган нарсаларнинг снг аҳамистли ва зарурларидан бири маҳрамлик ва номаҳрамлик масаласи бслиб, динимиз бунга катта сътибор қаратган. Биз қуйида аёл кишига нисбатан срининг сркак қариндошлари қай даражада номаҳрам сканлиги ҳақида ссз юритамиз.
Имом Бухорий ва Имом Муслим р.а. Уқба ибн Омир р.а.дан тахриж қилган ҳадисда А асулуллоҳ с.а.в. айтдилар: "œСизлар аёлларнинг олдига киришдан сақланинглар". Шунда ансорлардан бири: "œАрнинг сқинларичи", деди. (Лайғамбар с.а.в.): "œ Ҳамву" (съни, срининг сқинлари) слимдир", дедилар."
Имом Аававий р.а. сзларининг "œСаҳиҳу Муслим"га ёзган шарҳларида 2172 рақамдаги мазкур ҳадисни шарҳлаб қуйидаги маълумотларни келтирадилар:
Луғат аҳли ҳадисдаги "œҳамву" лафзини аёлга нисбатан срининг отаси, амакиси, ака-укаси, ака-укасининг сғиллари, амакисининг сғиллари ва шу кабилар сканига иттифоқ қилишган.
Ҳадисдаги "œ Ҳамву" (съни, срнинг сқинлари) слимдир" ссзининг маъноси: Бегоналарга хилоф слароқ уларнинг аёлга ва аёл билан ёлғиз қолишга қаршиликсиз етишиш имкони бслгани учун хавф ва фитна бошқасига қараганда буларда кспроқ бслиб, ёмонликнинг сҳтимоли бордир. (Чунки улардан ҳеч ким ёмонликни кутмаган бслади. Бу сса ёлғиз қолиш имконини ва гуноҳга гирифтор бслиш шароитини туғдириб беради.) Бу ҳадисдаги "œҳамву" лафзидан мурод срининг отаси ва сғилларидан бошқа сркак қариндошларидир.
Аммо срининг оталари ва сғиллари аёлга маҳрам бслиб, уларнинг хилвати съни, ёлғиз қолиши жоиздир ва улар ҳадисдаги "œслимдир" васфи билан сифатланмайдилар. Ҳадисдан мурод срининг ака-укалари, амакилари, уларнинг сғиллари ва шулар каби маҳрам бслмаган кимсалардир. Бу борада кспчилик инсонларнинг одати енгил бслиб, улар ака-укаларининг аёли билан ёлғиз қолишаверади. Мана шу "œслимдир". Биз зикр қилганимиздек булар бегоналардан ксра тссилишга ҳақлироқдир. Мана шу биз зикр қилган нарса ҳадиснинг тсғри маъносидир. (Саҳиҳу Муслим би шарҳин Аававий 14-жуз 129 саҳифа)
Ҳадисдаги "œслимдир" дейилишининг маъноси: Бу бепарволик катта фитнага олиб боради ва бу фитнанинг оқибатида қариндош-уруғлар сртасида сзаро адоватлар пайдо бслади. Бундай адоватлар сабабидан сзаро уруш-жанжаллар келиб чиқади. Уруш-жанжаллар сса ҳатто слимга ҳам сабаб бслади.
Бадриддин ал Айний сзларининг Саҳиҳул Бухорийга ёзган "œУмдатул Қорий" номли шарҳларида қуйидагича айтади:
Бундан мурод агар аёлни турмушда смас деб фараз қилинса, унга уйланиши шаръан мумкин бслган срининг ака-укалари ва уларнинг сғиллари, амаклари, ва уларнинг сғиллари ва опа-сингилларининг сғиллари кабилардир. Одат бунда енгил жорий бслгач, ака-ука сзининг ака-укаларининг аёллари билан ёлғиз қолаверди ва Аабий с.а.в. буни слимга схшатди.
Қозий Иёз айтади: Арининг сқинлари билан ёлғиз қолиш динда ҳалокатга олиб борувчидир.
Бунинг маъноси: "œБундан слимдан сақлангандек сақланинглар", дейилганидир. (Умдатул Қорий шарҳу Саҳиҳил Бухорий 20-жилд 303 саҳифа 5232-ҳадис)