Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Аллоҳ таъоло: "Бойлик ва фарзандлар дунё ҳаётининг зийнатидир" (Каҳф: 46)- деди. Шунинг учун ҳам, туғилган фарзанд ҳоҳ сғил, ҳоҳ қиз бслсин Аллоҳнинг неъмати слароқ ксриб, шукроналар айтиб, севининг. Муҳими, гсдак соғлом ва аъзолари бус-бутун бслсин. Бас, сз лутфу карами билан уни инъом стган сратувчиларнинг снг схшиси улуғ бслди: "(У Аллоҳ) ҳоҳлаган бандасига сғил, ҳоҳлаганига қиз ёки сгиз: сғил-қиз ато стади ва ҳоҳлаган бандасини туғмас қилади". А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тсртта қизлари бор сди (Аллоҳ улардан рози бслсин). Имом Аҳмад ибн Ҳанбал қиз ксрганида: "Лайғамбарлар - қизларнинг отасидирлар. Улар(ни тарбислаш ва уларга бош-қош бслиш) ҳақида нималар айтилганини схши биласиз"- деган сди. Қиз фарзанд туғилганидан норози бслиш, жоҳилист одатларидандир. Ислом динимизда сса, улар бизларни жаннатга олиб борадиган дарвозадирлар. А асулуллооҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Икки қизни тарбислаб восга етказган киши мен билан қиёматда шундай бслади"- дедилар-да, икки бармоқларини бирлаштирдилар (Имом Муслим ривости).
Агар чиройли тарбис берган бслсангиз, фарзандларингиз амал тарозисининг ҳасанотлар палласида бсладилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Одам фарзанди слса амаллари тсхтайди. Фақат учта амали тсхтамайди"- дедилар-да: "Унга дуо қиладиган солиҳ фарзанд"ни зикр қилдилар.
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Банданинг мақоми кстарилади ва банда: "А оббим, бу мақом менга қаердан келди?"- деб ссрайди. (Аллоҳ таоло): "Фарзандингнинг сенга слимингдан сснг айтган истиғфори сабабли!"- дейди" (Имом Аҳмад ривости).
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам умматининг ксп бслишидаги ҳикмат, Аллоҳнинг сктолигига ишонадиган ва Ислом динини дунёга ёсдиган инсонларнинг чиқаришдир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Севимли ва туғадиган хотин-қизларга уйланинглар! Мен Қиёмат кунида сизларнинг ксплигингиз билан пайғамбарлар сртасида фахрланаман!"- дедилар (Имом Аҳмад ривости).
Чақалоқ туғилганида қилиниши керак бслган баъзи суннат ва одоблар
1. Чақалоқнинг қулоғига азон айтиш.
Шосд чақалоққа сшиттирилган биринчи суннат азон бслишининг сири, унинг қулоқларига ҳар кун беш марта сшитилиши билан шу нидо ила улғайиши ва келажакда буюк рукн — намозни сз вақтида адо стиши учундир. Азон чақалоқнинг снг қулоғига айтилади, Абу А офеъ разисллоҳу анҳу деди: "Мен расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Фотима (разисллоҳу анҳо) туққанларида Ҳасан ибн Алий (разисллоҳу анҳумо)нинг қулоғига азон айтганларини ксрдим" (Абу Довуд ривости).
2. Чақалоқ оғзига бармоқ солиш.
Имом Бухорий ва имом Муслимларнинг "Саҳиҳ" китобларида Абу Бурда Абу Мусо разисллоҳу анҳудан нақл қилди. У деди: "Ўғил ксрдим ва уни расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига олиб бордим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга Иброҳим деб исм қсйдилар ва бармоқларига чайналган хурмо қсйиб, (чақалоқнинг) танглайига сурдилар". Имом Бухорий ривостида: "Сснгра сғлимга барака ссраб дуо қилиб, қслимга бердилар" лафзини зиёда қилди. Чақалоқ оғзига бармоқ солишдан мақсад, бармоқ учига озгина сзилган хурмо қсйилиб уни чақалоқ оғзига солинади-да, бармоқни оғизнинг танглайига теккизиб снг ва чап тарафга қаратиб ҳаракатлантирилади.
3. Чақалоққа чиройли исм қсйиш.
Исм - Аллоҳга қуллик аломатлари ксринган ва у билан Аллоҳга сқин бсладиган исмлардан бслсин. Исм ё чақалоқ туғилган куннинг еттинчисида ёки туғилган куннинг сзида қсйилиши мумкин.
Самура разисллоҳу анҳу деди: "А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Ҳар бир чақалоқ ақиқасига гаровга қсйилган. Еттинчи кунида ақиқа ссйилади, исм қсйилади ва сочлари олинади"- дедилар" (Имом Аҳмад ривости).
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Бу кеча сғил ксрдим ва унга бобом Иброҳимнинг исмини қсйдим" (Имом Муслим ривости).
Аллоҳга ҳамдлар бслсинки, чақалоққа қачон бслса ҳам исм қсйилаверилади. Исмни ота ва она, агар сзаро келиша олмасалар, ота қссди. Ота ҳоҳласа сзи исм беради, ҳоҳласа онага бу ҳақни беради ёки у билан қуръа ташлайди. Агар ҳоҳласа бобо, буви ва бошқаларга ҳам бу ҳақни бериши мумкин.
Чақалоққа исломий исмлар қсйиш. Аллоҳ учун снг севимли исм "Абдуллоҳ" ва "Абдурраҳмон" исмларидир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Исмларингизнинг Аллоҳ учун севимлироқ бслгани — Абдуллоҳ ва Абдурраҳмондир" (Имом Муслим ривости). Бундан кейингилари Абдурраҳим, Абдуллатиф ва шунга схшаш Аллоҳга қуллик ифодаси бслган исмлардир.
Лайғамбарларнинг исмларини қсйиш. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Ўзларингизга пайғамбарлар исмларини қсйинг!" (Имом Аҳмад ривости).
Саҳобалар, уламолар, шаҳидлар ва Ислом даъватчилари каби солих инсонлар исмини қсйиш. Масалан: Умар, Усмон, Алий, Саъд, Талҳа, Муовис, Урва, Суҳайл, Мусъаб, Асир, Анас ва бошқалар. Қизларга сса расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг аёллари ва қизлари, солиҳалиги, иффатлилиги ва диндорлиги билан шуҳрат қозонган хотин-қизларнинг исмлари. Масалан: Хадича, Оиша, Фотима, Асмо, Сумаййа, Аасиба, Хавла ва бошқалар.
Олий ва шарафли маъноларни сз ичига олган исмлар қсйиш. Масалан: Ҳамза, Холид, Усома, Ҳорис, Ҳумом, қизлар учун: Сора, Суод ва Афоф каби.
Агар исмлари чиройли бслса бобо ва бувиларнинг исмларини қсйиш ҳам схшидир.