Турк адабиётининг йирик вакилларидан
бири бслган, шоир Юсуф Аабий 1678 йил, карвон билан бирга ҳаж зиёратига
чиқди. Карвонда снг обрсли давлат генераллари ҳам бор сди. Карвон
муборак Ҳижозга сқинлашгач, Ҳазрати пайғамбар (с.а.в.)ни зиёрат қилишга
бслган иштиёқ Аабийнинг қалбида снада жсш урди. Вужуди ажиб сурурга
тслиб, уйқуси қочди; ухлай олмади. Кечқурун карвон пайғамбар шаҳри —
Мадинаи Мунавварага сқинлашди. Карвондагилардан Айюбли А ами Меҳмед шу
пайт, қибла томонга оёғини узатиб ухлаб қолди. А асулуллоҳнинг(с.а.в.)
музофотларига кириладиган бир пайтда, бу манзара шоир Аабийга ёқмади.
Генерални уйғотиш учун, шундай байтларни сқий бошлади:
Сақлан, тарки адабдан сен,
Ксйи маҳбуби Худодир бу,
Аазаргоҳи илоҳийдир,
Мақоми Мустафодир бу.
Мурооти адаб бирла,
Киргин Аабий, бу даргоҳга.
Матофи қудсиёдир бу,
Бссагоҳи анбиёдир бу.
Байтнинг маъноси шундай сди: "œБеадабликдан сақлан! Зеро, бу — Аллоҳ таоло
ҳабибининг шаҳридир. Бу — Ҳақ таоло назар соладиган маскандир; Муҳаммад
Мустафонинг (с.а.в) мақомидир. Ай, Аабий, бу даргоҳга одоб қоидаларига
риос қилган ҳолингда кир! Зинҳор, одобга бепарво бслма! Бу ер катта
фаришталар атрофида парвона бсладиган, пайғамбарлар сгилиб сшигини
спадиган, муқаддас қадамжойдир".
Бу мисраларни сшитган гинерал сергак тортди. Шеър нима мақсадда сқилганини
фаҳмлаб, дарҳол оёқларини йиғиштириб олди. Ва шоир Аабийга қараб:
- Шеърингни қачон ёздинг? Уни мендан бошқа ҳам сшитганми? — деб ссради. Юсуф Аабий:
-Бу мисраларни олдин ҳеч қаерда айтмаганман. Сизни бу аҳволда ксргач, беихтиёр баланд овозда айтиб юбордим. Иккимиздан бошқа ҳеч кимнинг хабари йсқ, — деди.
- Унда, бу сир орамизда қолсин, —дес илтимос қилди. Аабий сукут билан йслида давом
стди. Бомдодга сқин, карвон А асулуллоҳнинг (с.а.в.) масжидига
сқинлашди. Во ажаб! Масжид минораларидан азондан илгари Юсуф Аабийнинг:
"œСақлан тарки адабдан..." байтлари снграмоқда...
Аабий ва гинерал ҳайратдан донг қотдилар. Масжидга кириб, намозларини сқигач,
дарҳол муаззиннинг ёнига боришди. Аабий ҳасжон билан:
-Худо ва пайғамбар ҳаққи айт, менга. Азондан илгари сқиган байтни
қаердан, кимдан, ва қандай қилиб сргандинг? — деб ссрай бошлади. Аабий
қайта-қайта илтимос қилгач, ниҳост муаззин жавоб берди:
-Жаноби пайғамбаримиз А асулуллоҳ (с.а.в.) ушбу тун барча муаззинларнинг
тушларини шарафлантириб: "œУмматимдан Аабий исмли шоир зиёратимга
келмоқда. Менга бслган муҳаббати — ҳамма нарсадан устун. Туринглар,
азондан олдин менга атаган байтларини сқиб, уни қарши олинглар,
масжидимга кирган пой қадамларини қутланглар",— деб буюрдилар. Биз сса,
ул зоти муборакнинг амрларига бсйсундик.
Беихтиёр Аабийнинг ксзларида ёш халқаланди. Қалби жсшиб, қайта муаззиндан:
- Ул икки жаҳон сарвари, чиндан ҳам мени Аабий дедиларми? У менинг умматимдан деб айтдиларми? — дес ссради.
- Ҳа, "œМенинг умматимдан бслган Аабий" деб айтдилар,— деганида Юсуф Аабий, бу илтифотдан ҳушини йсқотди ва ерга йиқилди.
- Уйғонганида сса, ёнида генерал ва муаззиннинг йиғлаётганини ксрди...
"œСирли, ибратли ва ҳаётий воқеалар" китобидан.