Кеча бир ажойиб Ò³икос сÒ›иб Ò›олдим, анча таъсир Ò›илди, шуни сизларга Ò³ам илиндим.
Ўзимизга едирганимизда балиÒ› чиÒ›маган бслар сди
(Арабчадан таржима)
БаÒ“дод фаÒ›иÒ³ларидан бири АÒ³мад ибн Мискин шундай Ò³икос Ò›илади:
Ò²ижрий 219-йилда Ò›аттиÒ› Ò›ашшоÒ› бслиб Ò›олдим, Ò›слимдан пул кетиб, манзилим Ò›уп-Ò›уруÒ› бслиб Ò›олди. БаÒ“доднинг Басра дарвозаси маÒ³алласидаги Ò³овлим шаÒ³ар ичида гсё Ò³еч ваÒ›оси йсÒ› саÒ³ронинг бир бслаги кесиб келтириб Ò›сйгандек шаÒ³арга етти ёт алфозда бслиб Ò›олган сди.
Янги бир жазирама кун бошланди, Ò›уёш булутлар ортидаги олис осмондан смас, Ò›умлар орасидан чиÒ›иб келгандек атрофга олов пуркар сди. Ксм-кск дарахт ичида осилиб Ò›овжираб ётган бир спроÒ›дек бслиб турган уйим устидан Ò³ам стди.. Инсон зоти Ò³алÒ›умидан стгулик бирор нарса уйда Ò›олмаган, уйнинг девору тошлари, тахтаю устунларигина шумшайиб турар сди. Уйимда аёлим билан ёш фарзандим стирар, очлик барчамизнинг силламизни тамоман Ò›уритган сди. Бола ва онасига Ò›араб очлик устига аламу оÒ“риÒ› юрак-баÒ“римни сзар, улар Ò³олига чидай олмасдим.
Ўзимга сзим: тошу тахталарни ейиш имкони йсÒ› скан, сотиб пулини ейлик, дедимда Ò³овлини сотиб, бошÒ›а чоÒ“роÒ› ерга стиш Ò³аÒ›ида сйладим. Лекин отамдан Ò›олган уйдан чиÒ›иш гсё мен учун слим, теримни шилиб, теридан танани ажратишдек иш сди. Ўша кечаси очлигу алам зсридан худди чсÒ“ устига аÒ“анагандай, аъзои бадани моматалоÒ› бслиб кетган одамдай ухлаёлмай, у ёÒ›дан бу ёÒ›Ò›а аÒ“дарилиб чиÒ›дим.
Ò’ира-ширада бомдодга чиÒ›дим. Масжид ерда бслса-да, гсё осмоннинг бир бслагидек ксринар сди.. Шунда сзимни ердан бир зумга бслса-да узилгандек Ò³ис стдим. Аамоз тугагач, одамлар АллоÒ³ таолога дуою илтижо Ò›ила бошлашди. Улар орасида стирар сканман, тилимдан шу ссзлар чиÒ›аётганини сездим: "Ай АллоÒ³им! Дину диёнатда Ò›ашшоÒ› бслиб Ò›олишдан Ўзингдан паноÒ³ тилайман... Тоатингга йсÒ“рилган, сзимни ислоÒ³ стувчи атойингни дариÒ“ тутмагин... Òšазойингга розилик баракасини бер, тоату ризолик узра барÒ›арор Ò›ил..Ай снг раÒ³мли Зот...".
Кейин бу аснчли аÒ³волим Ò³аÒ›ида сйлаб масжидда узоÒ› стириб Ò›олибман... Бир ваÒ›т Ò›арасам, чошгоÒ³ ваÒ›ти бслиб, Ò›уёш Ò³ам оÒ›ариб, дунёни ёритиб юборган скан. Ò²овлини сотишим кераклигини хотирлаб ташÒ›ари чиÒ›дим, Ò›аерга боришимни, кимга айтишни билмас сдим.
УзоÒ› юрмай балиÒ›чи Абу Ааср Сайёдга рспара келдим. Уни танир сдим.
- Абу Ааср, дедим. — Уйни сотмоÒ›чи сдим, аÒ³волим танг, йсÒ›чилик... Ò²овли сотилгунча бугунга бирор Ò›арз бериб турсангиз..
- УÒ³, таÒ›сир, деди у. — Мана шу тугунчани олиб туринг, мен ортингиздан уйингизга стаман унда.
Тугунчада икки кулча бслиб, орасига Ò³олва солинган сди. Тугунчага Ò³айрон Ò›араб турганимни ксриб:
- Ò²аа, бу шайхнинг баракаси, деди у.
- Òšайси шайх, Ò›андай барака?- дедим.
- Кеча шу масжид сшигига баÒ›амти турар сдим, одамлар жума намозини сÒ›иб тарÒ›аган. Абу Ааср Бишр Ò²офий стиб Ò›олдилар. "Бу ваÒ›тда нима Ò›илиб турибсиз?" дедилар. Мен "Уйда на нон, на пул бор, сотадиган нарсам Ò³ам йсÒ›" дедим. "АллоÒ³ул мустаон.. Тсрингизни олиб дарёга юрингчи.." дедилар. Бирга кетдик. Дарёга етганимизда "ТаÒ³орат олиб, икки ракаат намоз сÒ›инг" дедилар. ЎÒ›идим. "БисмиллоÒ³ деб тсрни отинг" дедилар. Айтганларидек тсрни отдим. Тсрга бир оÒ“ир нарса илинди. Шошиб торта бошладим, кучим етмай, шайхни ёрдамга чаÒ›ирдим, биргалашиб тортиб олдик. Ае ксз билан ксрайки, тср ичида семизлигу катталикда илгари менга учрамаган бир балиÒ› ётарди. "Анди бориб сотинг, пулига сзингиз, оилангиз аÒ³волини схшиланг" дедилар. БалиÒ›ни сотиб, пулига уйга анча нарса харид Ò›илдим, сна пул ошиб Ò›олди. Уйга келиб оила ичида овÒ›атланиб шайхни ссладим. "У кишига бир Ò³адс олиб борай" дедим. Шу Ò›слингиздаги тугунчани олиб, ичига икки кулча солиб, орасига Ò³олва Ò›сйиб, бориб сшикларини таÒ›иллатдим. "Ким?" дедилар. "Абу Ааср" дедим. "Òšслингиздагини даÒ³лизга Ò›сйиб сзингиз киринг" дедилар. Кириб, у кишига балиÒ›ни сотганимни, пулига анча нарса олганимни, сна пул ортиб Ò›олганини айтдим. "Уйга келиб, овÒ›ат Ò›илиб Ò³аммамиз овÒ›атландик, шунда сизга Ò³ам илиниб, Ò³адс олиб келган жойим сди" дедим. "Ай Абу Ааср! Агар сзимиз (нафсимиз)га едирганимизда балиÒ› чиÒ›маган бсларди.. Боринг, сзингиз ва оилангиз билан енг" дедилар, деб Ò³икоссини тугатди Абу Ааср.
Мен шундай Ò›аттиÒ› оч Ò›олган сдимки, биттагина кулчанинг сзи мен учун осмондан тушган тскин дастурхон билан тенг сди, лекин шайхнинг балиÒ› Ò³аÒ›идаги охирги гаплари менга шундай озиÒ› бслдики, гсё дунёдан смас, жаннат мевалари ила тсйгандек Ò³ис стдим сзимни. Ўзимча ичимда Ò›айтариб, бу Ò³авойи нафслар, Ò³айвоний шаÒ³вату иштаÒ³алар одамларни нечоÒ“ли ёриб юборишини тааммул Ò›ила бошладим. АниÒ› билиб етдимки, биз балони сзимизга сзимиз чаÒ›ирар сканмиз: сзимизча молу дунёни шарÒ³у баён Ò›илиб, сз Ò³авойи нафсларимизга мос тафсир Ò›илар сканмиз-да, сша лафзлардан бир бслаги нафсимиз тсрига жойлашиб олгач, инсон Ò›аърида ётиб олиб сзининг маънодошларини, турли маъсисту гуноÒ³ларни сзига чорлай бошлар скан... Бу чиркин маънолар атрофида сса маъно шайтонлари гсё гснг атрофидаги пашшалардек айланар, тана соÒ³иби бслган биз сса шайтонлар амрига бсйсунишга, улар билан, улар учун хизмат Ò›илишга тайёрланиб бораверар сканмиз... Мусибат кетидан мусибат келиб, ахийри бандасини йиÒ›ар скан...
Бул пашшаю Ò³ашаротлардек бслган шайтонлар сша айланадиган ерни, айланадиган Ò›сланса нарсани топмаганида, келиб Ò³ам, тспланиб Ò³ам стирмаган бсларди. Бу нарсалар бири кетидан бошÒ›аси кетиб тспланмай, ваÒ›тида ювиб турилганида, дунёнинг чиркин сралган сканини ксрсатиб, уни безаб ксрсатувчи ссзларни, маъноларни ваÒ›тида Ò³айдаб турганимизда хаёлимизда, тасаввуримизда дунёни Ò³озиргидек ксрмаган, балки унга бошÒ›ачароÒ› Ò›араган, бинобарин, амалларимиз-да бошÒ›ача схшироÒ› ва покизароÒ› бслган бслар сди...
Шайхнинг бисотида "дунёдан лаззат олиш" деган ибора йсÒ› сди, келиб бошлаши билан Ò›увар, натижада, унинг маънодошлари Ò³ам у кишига йсл топа олмас сди, шунинг учун нафслари маÒ³зи схшиликка, фаÒ›ат схшилик маънодошларига срганиб олган сди...
Икки кулчани олиб кетар сканман, ичимда дунёни лаънатлар сдим. Лекин шу билан бирга бу икки кулча мени шайхга боÒ“лаб турар, уларни Ò›слимда гсё нажот тимсолидек ксрар сдим.
"Баракали бслсин". Шу ссзимни овоз чиÒ›ариб айтдимда, уй томон йслимда давом стдим. Ўтиб борар сканман, йсл четида бир аёл стирар, ёнида ёш гсдак бор сди. Òšслимдаги тугунчани ксриб, "Ай саййидим, мана бу гсдак етим бола, очликдан Ò³оли Ò›уриган, чидай олмаспти.. Бирор егулик ташлаб кетинг.. АллоÒ³ сизга раÒ³м Ò›илсин" деди. Шунда бола Ò³ам менга шундай нигоÒ³ ташладики, бу Ò›арашни унутолмайман. Унда дунёни ташлаб, ибодатга машÒ“ул бслган минг зоÒ³иднинг хушуъини, синиÒ›лигини ксрдим.. ЙсÒ›, минг зоÒ³ид Ò³ам одамларга раÒ³м Ò›илишларини ссраб Ò›араб турган оч етимнинг биттагина Ò›арашини Ò›илиб беришолмаса керак.. ÒšаттиÒ› ночорлик гсдак юзини шу даражада муÒ›аддас стган сдики, ундан болаларча маъсумлик, одамларга умуман ёмонлик соÒ“инмаслик ёÒ“илиб турар, Ò³атто "А аббим! Ана шу меÒ³рибон банданг менга ёрдам беради" деб гапириб тургандек сди! Одамлар бу Ò³олдан бехабар, у ёÒ›дан бу ёÒ›Ò›а стиб туришар, Жаннат сзини шу маъсум нигоÒ³и ила ксз-ксз Ò›илиб турса-да, кишилар бепарво стаётган сдилар.
Кечадан бери туз тотмай стирган аёлим ва сÒ“лим ксзим олдидан стди. Лекин Ò›албимда уларнинг бири аёлим, бири сÒ“лим сканини унутгандек Ò›слимдагини аёлга бердим ва "Манг, сÒ“лингизга едиринг" дедим. "ВаллоÒ³и, бир тийин пулим йсÒ›, уйимда болаларим оч стиришибди, бслмаса сизларнинг аÒ³волингизни схшилаган, бир уй олиб бериб жойлаб Ò³ам Ò›сйган бслар сдим" деб Ò›сшиб Ò›сйдим. Бола таомни ксриб юзи ёниб хурсанд бслди, аёлнинг ксзи ёшга тслди.. Лекин мен Ò³озир бундай Ò³олга Ò›арайдиган ваÒ›тда смас сдим.. Яна аёлим ва сÒ“лимни сйладим, менку бир-икки кун оч юрарман, мана Ò³азрат Абу Бакр, Ò³азрат Умарлар неча кунлаб оч юришар сди. Лекин аёлим ва боламни нима Ò›илсам скан...