Саккара, суккар, шакар, сахар...
Кспгина кашфиётлар сингари қанд ҳам тасодифий кашф қилинган. Одамзод қандсиз сшай олмайди, негаки ширинлик бошқа таомларга нисбатан жуда тез ҳазм бслиб, қонга схши ссрилади. Шунинг учун ҳам ақлий ва жисмоний меҳнат қилувчилар, ёш гсдаклар ҳамда қарислар ширинлик истеъмол қилиб турмасалар, дармонсизланиб қолишлари мумкин.
Баъзи физиологларнинг фикрича, узоқ вақт қанд емаслик ҳатто фикрлаш қобилистини ҳам сусайтирар скан. «Ундай бслса, қанд кашф қилингунга қадар одамлар нима еб тирикчилик қилишган?» деган савол туғилади. У пайтда кспроқ ёввойи ҳолдаги асал ейилган. Турли масаллиқларнинг таркибидаги глюкоза, фруктоза, сахароза крахмал ва бошқа умумий номи карбонсув деб аталувчи моддалар танаввул стилган. Бундай модда ҳамма меваларда: узумда, қовун-тарвуз, нон, гуруч картошка, маккажсхори, ошқовоқ, лавлаги, қсйингчи, истеъмол стиладиган ссимлик масаллиқларининг кспчилигида мавжуддир. Қанд моддаси сна қсқон жсхори ва шакарқамиш поссида ҳам ксп бслади.
Қанд дастлаб Ҳиндистонда кашф қилинган. Лекин қачон кашф қилинганлиги номаълум. Аммо ҳинд тилида қанд «саккара» деб аталади, шундан сзбекча «шакар» ва русча «сахар», арабча ва немисча «суккор» атамалари келиб чиққанлиги юқоридаги фикрнинг далилидир.
Фотиҳ Искандар Зулқарнайн лашкарлари Ҳиндистон тупроғини топтаб юрганларида ҳиндлар қандайдир бир қамишни снчиб, қайнатиб шинни олиб, уни оппоқ қандга айлантиришларининг гувоҳи бсладилар. Аскарлар орасида Теофаст исмли бир ботаник бслиб, шакарқамишнинг тузилиши, биологисси ва қандай иқлимий шароитларда ссишини дастлаб қаламга олади. Шундан бошлаб қанд Европага келтирилади. Айниқса, чой, кофе, какао ичиш одат бслгандан кейин қандга талаб ғостда ортди.
Ибн Синонинг бу неъмат ҳақида ҳам айтганлари бор: «Суккарқамиш шакари... юмшатувчи, тозаловчи ва ювувчи... Тозалаш ва жило беришда шакар асалдан қолишмайди. Шакар сскирган сари латифлиги орта боради... Елимга схшатиб қамишдан олинган шакар ксзни тозалайди... Кскракларни юмшатиб ғижжилашни кетказади... Шакар тиқилмаларни очади»...