84/11. Anasdan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollalohu alayhi vasallam zamonlarida aka-uka bor edi. Biri Rasululloh sollalohu alayhi vasallam (xizmatlariga) kelib turardi. Ikkinchisi kasb-hunar qilar edi. Hunarmand Rasululloh sollalohu alayhi vasallam xizmatlarida bo‘lgan ukasidan shikoyat qilganida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam«Balki uning sababidan senga rizq berilayotgandir», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

8-BOB
Sobitqadamlik (istiqomat) bayoni

Alloh taolo:
«O’zingizga buyurilgani kabi to‘g‘ri yo‘lda bo‘ling» (Hud surasi, 112-oyat);

«Albatta Parvardigorimiz Allohdir, deb, so‘ngra (yolg‘iz Allohga toat-ibodat qilishda) to‘g‘ri ustuvor bo‘lgan zotlarning oldilariga (o‘lim paytida) farishtalar tushib (derlar): «Qo‘rqmanglar va g‘amgin bo‘lmanglar. Sizlarga va’da qilingan jannat xushxabari bilan shodlaninglar. Bizlar hayoti dunyoda ham, oxiratda ham sizlarning do‘stlaringizdirmiz. Sizlar uchun (jannatda) ko‘ngillaringiz tilagan narsalaringiz bordir va sizlar uchun u joyda istagan narsalaringiz bordir. (Bu) mag‘firatli va mehribon zot tomonidan bo‘lgan ziyofatdir» (Fussilat surasi, 30-32-oyatlar).

«Albatta Parvardigorimiz Allohdir, degan, so‘ngra (to‘g‘ri yo‘lda) ustuvor bo‘lgan zotlar uchun xavfu xatar yo‘qdir va ular g‘amgin bo‘lmaslar. Ana o‘shalar jannat egalari bo‘lib, u joyda mangu qolurlar», (Ahqof surasi, 13-14-oyatlar) deb aytgan.

85/1. Abu Amr Sufyon ibn Abdullohdan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. «Ey Allohning rasuli, menga Islomdagi bir so‘zni aytingki, men bu haqda sizdan boshqa biror kishidan so‘ramayin», desam, u zot: «Imon keltirdim, deb ayt, so‘ngra istiqomatda bo‘l (ya’ni, Allohga itoat qilib, Unga muxolif bo‘lishdan o‘zingni tiygin)», dedilar». Imom Muslim rivoyatlari.

86/2. Abu Hurayradan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Mo‘‘tadil bo‘linglar (g‘uluvga ham ketmanglar, kamchilikka ham yo‘l qo‘ymanglar), to‘g‘ri yo‘lni qasd qilinglar. Bilinglarki, sizlardan birortangiz amali bilan ham najot topa olmaydi», deganlarida, «Siz hammi, ey Allohning rasuli?» deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Hattoki men ham. Faqatgina Alloh rahmati va fazliga olganlargina najot topishadi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

9-BOB
Allohning ulug‘ maxluqotlari, dunyoning foniy bo‘lishi, oxiratning holatlari va bulardan boshqa narsalarda tafakkur qilisollalohu alayhi vasallam bayoni

Alloh taolo:
«Men sizlarga faqat birgina narsani - Alloh uchun juft-juft, yolg‘iz-yolg‘iz holingizda turib, so‘ngra tafakkur qilishingizni tavsiya qilurman» (Saba’ surasi, 46-oyat);

«Osmonlar va yerning yaralishida hamda kecha va kunduzning almashinib turishida aql egalari uchun (bir yaratguvchi va boshqarib turguvchi Zot mavjud ekanligiga) oyat-alomatlar borligi shubhasizdir. Ular turganda ham, o‘tirganda ham, yotganda ham Allohni eslaydilar hamda osmonlar va yerning yaralishi haqida tafakkur qilib (deydilar): «Parvardigoro, bu (borliq)ni behuda yaratganing yo‘q! Sen (behuda biron isollalohu alayhi vasallam qilisollalohu alayhi vasallam aybidan) poksan!» (Oli Imron surasi, 190-191-oyatlar).

«Axir ular tuyaning qanday yaratilganiga, osmonning qanday ko‘tarib qo‘yilganiga, tog‘larning qanday tiklanganiga va yerning qanday yoyib-tekislab qo‘yilganicha (ibrat nazari bilan) boqmaydilarmi?! Bas, (ey Muhammad), siz pand-nasihat qiling! Zotan siz faqat bir pand-nasihat qilguvchidirsiz, xolos» (o‘oshiya surasi, 17-21-oyatlar).

«Axir (odamlar) yer yuzida sayru sayohat etishib, o‘zlaridan avvalgi (imonsiz) kimsalarning oqibatlari qanday bo‘lganini ko‘rsalar bo‘lmaydimi?!» (Yusuf surasi, 109-oyat) deb aytgan.

Bu haqda hadislar ham ko‘p bo‘lib, Abu Ya’lo Shaddod ibn Avsdan roziyallohu anhu rivoyat qilingan 66-raqamli hadis bunga dalildir.

10-BOB
Yaxshi amallarga shoshilish va yaxshi amallarga yuzlanuvchi kishini taraddudga tushmasdan unga tezlasish bayoni

Alloh taolo:
«Bas, yaxshi ishlarga shoshilingiz» (Baqara surasi, 148-oyat);

«Va Parvardigoringiz tomonidan bo‘lg‘usi mag‘firatga hamda taqvodorlar uchun tayyorlab qo‘yilgan eni osmonlar va er barobarida bo‘lgan jannatga shoshilingiz», (Oli Imron surasi, 133-oyat) deb aytgan.

87/1. Abu Hurayradan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam «Solih (yaxshi) amallarga shoshinglar. Tez kunlarda qorong‘u kechaning parchalari kabi fitnalar paydo bo‘lurki, kishi mo‘min holatida tong ottirib, kofir holatida kechlatadi. Va mo‘min holatida kechlatib, kofir holatida tong ottiradi. Va dinini dunyoning ozgina matosiga sotib yuboradi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

88/2. Abu Sirva’a Uqba ibn Horisdan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. «Madinada Rasululloh sollalohu alayhi vasallam orqalarida asr namozini o‘qidim. U zot salom berdilar-da, odamlar yelkasini oralab, zavjalari xonasiga tezlik bilan turib ketdilar. Odamlar u zotning shoshilganlaridan xavfga tushishdi. Rasululloh sollalohu alayhi vasallam (hujrai saodatdan) chiqib, odamlarning taajjubga tushganlarini ko‘rib: «Huzurimizda bir miqdor oltin borligi esimga tushib qoldi, u menda to‘xtab xalaqit berishini karih ko‘rib, uni taqsimlab yuborishga amr qilib chiqdim», dedilar». Imom Buxoriy rivoyatlari.

89/3. Jobirdan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. Bir kishi Uhud kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga: «Agar o‘ldirilsam, mening (joyim) qaerda bo‘ladi?» dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam «Jannatda», dedilar. U kishi qo‘lidagi bir nechta xurmolarni otib jangga kirishib ketdi, hattoki, u o‘ldirildi. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

90/4. Abu Hurayradan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. Bir kishi Rasululloh sollalohu alayhi vasallam huzurlariga kelib: «Ey Allohning rasuli, qaysi sadaqaning ajri ulug‘roq?» deganida, u zot: «O’zing sog‘, hirsli, qizg‘anchiq, kambag‘allikdan qo‘rqib, boylikni orzu qilib turgan paytingdagi sadaqang eng ulug‘ ajrlidir. Joning halqumingga yetib borguncha (sadaqa qilishni) kechiktirmagin. Sen (joning xalqumingga borganida) falonchiga unchasi, pistonchiga bunchasi, deb aytasan. Haqiqatda falonchiga bunchasi bo‘ladi (ya’ni, o‘zingga hech qanaqa savob bo‘lmaydi)», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

91/5. Anasdan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. Rasululloh sollalohu alayhi vasallam Uhud kuni bir qilichni ushlab: «Buni mendan kim oladi?» deganlarida, sahobalar qo‘llarini cho‘zib, har birlari «men», «men», deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam «Kim buni haqqi bilan oladi?» deganlarida, qavm to‘xtadi. Abu Dujona roziyallohu anhu: «Men uni haqqi bilan olaman», deb u qilich bilan mushriklarning boshlarini yora boshladilar. Imom Muslim rivoyatlari.

92/6. Zubayr ibn Adiydan roziyallohu anhu rivoyat qilinadi. «Biz Anas ibn Molikning roziyallohu anhu huzurlariga borib Hajjoj zolimdan yetayotgan ozorlar haqida shikoyat qildik. Shunda u zot: «Sabr qilinglar! Chunki biror zamon kelsa, uning so‘nggidan undan-da yomonrog‘i kelur. Bu narsa to Rabbilaringizga yo‘liqquningizcha davom etur. Men buni nabiylaringiz (Muhammad) sollalohu alayhi vasallamdan eshitganman», dedilar». Imom Buxoriy rivoyatlari.