Аркак ср сифатида — оиланинг устуни, рахбари, масъули. Оиланинг моддий ва маънавий схтиёжларини кондириш срнинг зиммасида. Буни хаммамиз схши биламиз. Лекин амалга келганда бу холат гуё унут булади. Сунгги пайтда пойтахтимизда бир урф кулоч ёзмокда. Айни мана шу одат мени когоз коралашга мажбур стди.
Жуда куп холатларда сркаклигимиздан гурур киламиз. Куча-куйда, дустларимиз ичида срлик гурури хакида огзимизнинг суви оккунча гапирамиз. «Аркакчилик» масаласи десрли хар сухбатимизнинг мавзуига айланган. Аммо иш амалга келганда, нимагадир хамма айтилган сузларни, сркакчилик хакидаги мардликларни унутиб кусмиз.
Анг кизиги, хаммаси хали оила курмасимизданок бошланади. Баъзиларимиз бадавлат хонадонга куёв булишни орзу киламиз. Шу йул билан тукин хаёт кечиришни уйлаймиз. Бу мантиксиз орзунинг узи бизни текин хаётга интилишга ургатади, натижада, ср-хотин уртасидаги муомалотларга кескин зарба етади. Аслида уша сркакчилик хакида бонг урган йигит узига узи: «Мен сркакман. Оиламни узим таъминлашим керак. Астойдил ихлос билан мехнат килсам, иншааллох, асло йукчилик курмайман» дейиши керак смасмиди?!
Жуда купимиз келиннинг сепига куз тикамиз (Тошкентда сепни жуда катта килишлари хеч кимга сир смас. Бу иш шу кадар кенг суратда авж олганки, киз курган инсон умри давомида мебель учун тирикчилик килиши лозим булиб колган. Тасаввур килингки, киз жуда камбагал булса, уйидагилари мебель олиб бера олишмаса, МАА Д куёвбола туйга рози булармикан?!)
Бутун сътиборимизни «Келиннинг уйидан кандай нарсалар келар скан?» деган савол узига каратади. Узимизча чамалаймиз. Алам киладиган томони шундаки, бундан хижолат хам чекмаймиз. Келин томондагилар уйимиздаги бушатиб куйилган хоналарга жихозлар урнатиб, гиламлар солиб, пардалар осиб, хуллас хоналарни кимматбахо буюмларга тулдириб, барча шароитларни сратиб кетишади. Бирон бир миллат вакили мазкур холатни диккат билан кузатса, хайратдан ёка ушлаши турган гап.
Шу уринда бир вокеа ссимга тушиб кетди. Тошкентлик киз покистонлик йигитга турмушга чиккан сди. Келин томон мебель жихозлари беришини сшитган покистонлик куёв хайратдан котиб колибди. Кейин маълум булишича, Локистонда кизнинг жиддий нуксони булса, масалан рухий касал булса, ёнига мебель кушиб узатишар скан. Бизда-чи? «Ха снди, у Локистондаги одат-да. Бизда бошкача», дейишимиз мумкин. Лекин ундай смас. Юртимизнинг хамма ерида хам мебелни келин томон олиб келмайди. Гап урф-одатда хам смас, гап сркаклик гурурида. Келин томондагилар уйимизни кимматбахо буюмларга тулдириб ташлашига гуруримиз йул кусди, орланмаймиз хам. Уйимизни тулдиришгани етмагандек, ички кийимларимизгача (!) олиб беришади. Уз уйимизда ичкуёвдек сшаймиз. Келиннинг ота-онаси кизини куз корачигидек асраб, ок ювиб, ок тараб катта килган. Узатаётганида сса юрагининг бир парчасини кушиб узатган. Уларга «Шундай кизни тарбислаб устирганингиз учун рахмат. Хеч нарсангиз керак смас. Хаммасини узим таъминлайман. Мен сркакман. Оиламни узим таъминлашим керак» дейишнинг урнига келин томондан мол-дунё келишини умид килсак, адолатдан буладими? Хали хайитда сна совга саломли булиш умидимиз бор. Келин бечоранинг ота-онаси шунда хам кутулишмайди. Фарзандли булсак, боламизга узимиз смас, кайнота ва кайнонамиз бешик, кроват, кийим-кечак олиб беришади. Кандай килиб бунга гуруримиз йул кусди? Яна ковурдок деган нарса бор. Бу ковурдок узи асли фарзандларимизнинг онасига кузи ёригандан кейин кувват булиши учун беришимиз керак булган таом. Лекин шу ковурдокни хам кайнонамиз олиб келади. Тавба!
Агарда шунча ишларга индамай, узимизча сркак булиб турган сканмиз, снди кучага чикканда, чойхонадаги ошналаримиз олдида сркакчилик хусусида огиз купиртирмаганимиз маъкул.
Умид Комилов