Азиз биродар! Ассалому алайкум.
Мен сзим сшитган-билган ва kалбимга таъсир kилган пок ссзларни сизга етказиш истагидаман. Умид қиламанки, ушбу ссзлар сизга ҳам худди менга стказганидек таъсир стказса ва ҳаётингизда сзгариш ссаса.
Ҳозирда кспчилик намозга бепарво қарайдиган, уни сзи учун кераксиз ва оғир бир иш деб ксрадиган бслиб қолган. Аамозга даъват қилсанг, узрлари ҳам тайёр. Баъзилари муҳим иш билан бандлигини рскач қилса, бошқалари сгнидаги кийими пок ва намозга сроқли смаслигини, уйига боргач, кийимини алмаштириб, сснг сқишини айтади. Ссзлари ёлғон скани сса шундоққина билиниб туради. Айримлар сса сз қусурларини тан олади, бироқ: «Бизни ҳам бир кун Аллоҳ ҳидост қилиб қолар» деб, қутулмоқчи бслади. Яна бир тоифа кимсалар борки, гуноҳ ишларни очиқ-ошкор қилишдан услмайдилар, Аллоҳнинг неъматларига нонксрлик қиладилар, намоз ва намозхонларга камситиш назари билан қарайдилар. Кейин сна мусулмонлик даъвосини ҳам қилиб қсйишади. Ундай кимсаларга сгона Аллоҳни сслатилса, юраклари сиқилади. Аллоҳга даъват стилса: «Ашитдик ва лек итоат стмаймиз», дейишади. «Уларга нима бслганки, худди шердан қочган ёввойи сшаклар мисоли сслатма-Қуръондан юз сгиришади.![1]»
Келинг, снди сшаларнинг намозга нисбатан тутган муносабатларини ва намозни тарк стишга сабаб қилиб ксрсатаётган баҳоналарини срганиб чиқайлик.
"¢ Аамоз зсравонлик билан солинадиган айрим солиқлар каби инсон адо қилиши шарт бслган жаримами?
"¢ Аамоз вақтни зое қиладими? Инсоннинг шунчалик бсш вақти бормики, уни намоз билан зое қилса?!
"¢ Аамоз диктатура ҳукм сурган мамлакатларда халқларга сиёсий ғосларни мажбуран қабул қилдирилгани каби инсонларга зсрлик билан қабул қилдириладиган мажбурий қоидами?
"¢ Аамоз шахс сркинлигини чеклаш, ҳоҳиш-иродага тссқинлик қилишми?
"¢ Аамоз ким хоҳласа қилиб, савоб олмайдиган ва хоҳласа қилмай, гуноҳкор бслмайдиган ихтиёрий бир ишми?
"¢ Аллоҳ бизнинг намозимизга муҳтожми?
"¢ Киши намоздан қанчалик фойдага сга бслади ва намоз сқимаслиги билан қанча зиён ксради? ...? ...?
Инсонга нафс-ҳавоси ва шайтони олиб келаётган, унинг миссини чулғаб олаётган бу каби саволлар ксп. Агар жавобига ожиз бслса, бу саволлар инсон онгига бутунлай ғолиб бслади, унинг мафкурасига сзининг ифлос таъсирини стказади ва охир-оқибат инсонни йслдан оздиради. Амон амалларини схши деб, бузуқ фикрларини тсғри қилиб ксрсатади. Уни бефойда мунозаралар сари етаклайди, пуч орзулар билан орзулантиради. Бора-бора қаъри 70 йиллик йсл бслган дсзах сари шснғиб бораётганини сезмай қолади.
Агар жавобига моҳир бслса, шубҳаларни снчиб ташласа, ақлу-мантиқни ҳоким қилса, уларни мот ва мағлуб қилади.
Анди бу саволларни бирма-бир рад қилишга, шубҳа қилувчида бирор шубҳа қолдирмайдиган даражада аниқ-тиниқ жавоб беришга киришамиз. Ким шундан кейин ҳам юз сгириб кетса, у сзига зулм қилувчилардан бслади.
Биринчи: Йсқ сй дсстим, намоз тсланадиган нақд жарима ҳам, йиғиб олинадиган солиқ ҳам смас. Балки, у бир омонатки, у омонатнинг Агаси ҳар куни унга беш марта назар солиб туради, сенинг вафодорлигингга, сидқу-ихлосингга, ҳақларни асраб-авайлашингга гувоҳ бслади, омонатни гсзал риос қилганинг свазига сени улкан ажрлар билан мукофотлайди.
Ҳа, у солиқ ҳам, жарима ҳам, тслов ҳам смас. Балки, у ҳақни сътироф стиш, неъматга шукр бажо келтириш, пешвога итоат стиш ва унинг амрларини бажариш билан дилнинг тозаланишига далил, қалбда срнашган Аллоҳга бслган муҳаббатнинг ифодасидир.
Ксрамизки, ҳамма одамлар сзларича қандайдир нарсаларни улуғлашади, уларни қудратда ва манфаат беришда сзларидан юқори ксришади, шунинг учун ҳам мусибатларида уларга илтижо қилишади, мушкулотларида мадад ссрашади, тсй-маросимларида баракотлар тилашади, ёдларидан чиққанда сслатиб турадиган ссталиклар қилиб олишади.
Аега насоролар Ийсо ибн Марсм алайҳис-саломни илоҳ қилишади? Хочни черковлари узра белги қилиб кстаришади, бсйинларига осиб олишади, ибодат учун черковларига шошилишади?
Аега сҳудлар Узайрни илоҳ тутишади ва сағанага схшаш бино атрофида тспланиб, унга атаб шамлар ёқишади, Таврот сқиб, ибодат қилишади? Аега диндорлари кичкина дсппини бошларининг учига қсндириб олишади? Аега Фаластинда давлатлари барпо бслгандан бошлаб сзларига олти юлдузни шиор қилиб олишган?
Аега мажусийлар оловга, ҳиндлар сигир ва маймунларга, айрим ботиний фирқалар шайтонга сиғинишади?
Улар ҳаммаси Аллоҳдан сзга илоҳларга сиғинишмоқда, уларни муқаддаслаштирмоқда, уларга ибодат қилиб, қурбат ҳосил қилишмоқда. Ваҳоланки, булар худди уларнинг пуч мафкуралари каби ботил нарсалардир, уларга на фойда, на зарар етказа олишади. Шундай бслса-да, сиз уларнинг ибодатини инкор қилмайсиз-у, менинг ҳақ, қадрли, манфаатли бслган намозимни инкор қиласиз?!
Ўшаларга турли-туман ибодатлари қандай фойда келтиради-ю, маъбудлари уларни нимадан беҳожат қилади? Дуоларини ижобат қила оладими? Ссзларини тушунадими? Улар учун нима схши-ю, нима ёмонлигини биладими? Уларга ризқ берадими? Ҳаёт ато ста оладими? Шифо берадими? Улардан зарарни даф қила оладими? Уларга ёмғир ёғдириб, скинларини сстириб берадими?
Йсқ, асло! Буларнинг ҳеч бирини ҳеч қачон қилиша олмайди. Шундай бслса ҳам уларга ибодат қилишмоқда, ич-ичларидан уларнинг муқаддаслигини сътироф стишмоқда, бу сътирофларига далил слароқ улар учун намоз сқишмоқда.
Ай дсстим, сйлаб ксринг, агар бир инсон сизга бир бслак ҳолва тутса, ё юкингизни кстаришга ёрдамлашиб юборса, ё йсл ксрсатса, ё тсхтаб қолган машинангизни юргизишса, ё тушириб юборган нарсангизни олиб берса, унга раҳмат айтмайсизми, қалбингизда унга нисбатан ҳурмат уйғониб, уни тақдирлашни ва қилган схшилигига ундан-да схшироқ жавоб қайтаришни нист қилмайсизми? ... Ҳа, албатта қиласиз.
Мен ҳам сиз каби инсонман, схшиликни ёдда тутаман, хайр-саховатни тан оламан, ҳадсга ташаккур айтаман. Менга нисбатан марҳамат қанча катта бслса, менинг шукронам ҳам шунча каттайиб боради. Менга Аллоҳ азза ва жалла каби неъмат бериб, марҳамат ксргизувчи бормики, Ул зот менга ақл-идрок ва ҳиссиётлар ато стди, мени ҳалол-пок ризқлар билан ксмиб ташлади, соғлик-омонлик берди, тсғри динга йсллади, оила ва фарзандлар ато стди, азиз дсстлар ва схши қсшнилар орасида схши бир ватан ичра сарафроз айлади!
Йсқ, албатта! Бу оламда менга Аллоҳ таборака ва таолоча сҳсон қилувчи зот йсқ! Модомики, бошқаларнинг озгина схшиликларига шукр изҳор старканман, нега снди шунча неъматлар ато стган Зотга шукр келтирмай?!
Шубҳа йсқки, У зотга шукр бажо келтиришда сиз ҳам мен билан биргасиз ва мени бунга тарғиб стасиз. Балки, агар уни адо стишда ноқислик қилсам, мени бунга мажбурларсиз ҳам. Чунки, сиз менинг схшиликни билмайдиган, неъматга нонкср инсон бслишимни истамайсиз.
Табиийки, шукрнинг катта-кичиклиги ҳадснинг қиймати ва ҳадс қилувчининг қадри билан слчанади. Яъни менга бир бслак ҳолва тақдим қилган кишига айтган раҳматим бир қути ширинлик тақдим қилган кишига айтган раҳматимдек смас. Қаламим ерга тушса, уни менга олиб берган ёш болага айтган ссзим уни менга олиб берган катта кишига айтган ссзим каби смас. Бинобарин, неъматларига шукроналик адо стишим учун Аллоҳ таоло мендан сусдиган иш - У зотнинг рубубистига иқрор бслиб, улуҳистини муқаддас санаб, фазл-марҳаматларини сътироф стиб пешонамни ерга қсйишимдир.
Одамлар бут-санамлар олдида бош сгишади. Аслида уларнинг ҳеч қандай фазилати йсқ, аксинча одамларни ҳақдан ва ҳидостдан адаштиради. Кспчилик сз бошлиқларини улуғлаб, улар олдида бош сгади, ваҳоланки улар Аллоҳнинг снг ёмон халқи бслишлари мумкин.
Шундай скан, нега снди мен барча мулклар Молики, борлиқни сратган, еру-осмоннинг парвардигори, фойда ва зарар етказишга қодир, ато стувчи ва ман қилувчи, тирилтирувчи ва слдирувчи, катта-ю кичик ишларимиздан ҳисоб қилувчи Зот олдида сгилмаслигим керак?!
Davomi....
http://muslimaat.uz/index.php?option=com_content&task=view&id=568&Itemid=1Абдурроуф Ҳаннавий, Араб тилидан Умму Жамол таржимаси