Она сути мсъжизаси
Она сути Аллоҳ томонидан сратилган тенги йсқ фойдали бир неъмат ҳисобланади. У боланинг ҳар томонлама озуқланиб ссиб ривожланиши ва турли вируслардан самарали восита. Унинг таркибидаги фойдали озуқалар шунчалик тсғри жамланганки, у бола учун идеал емак ҳисобланади. Яна бир ҳайратга соладиган томони шуки, сутда бола мис ва асаб тизимининг тсғри ссишини таъминлайдиган ҳамма фойдали ферментлар бор.
Ҳозирги замонавий технологислар асрида ҳам она сутини срнини боса оладиган болалар қоришмаси кашф қилинмаган.
Ўтказилаётган тадқиқотлар она сутининг бола организми учун фойдали жиҳатларини очиб бермоқда ва унинг нақадар фойдали скани ҳали ҳам тслалигича срганилгани йсқ. Бу сз срнида шуни ксрсатадики, ҳали бу Аллоҳнинг неъматини ксп фойдали жиҳатларини билмаймиз. Яна тадқиқотларнинг ксрсатишича, она сутини смган болаларнинг соғлиғига турли инфекяислар зарар бера олмайди. Уларга қарши слементлар съни имунетет катаклари тайёр ҳолда сут билан болага стади.
Яна бир фойдали тарафларидан бири сут бола танасида схши бактирисларни ссишига, ёмон бактирислар ва вирусларнинг сса ҳалок бслишига сабаб бслувчи ҳолат сратади. Она сути ёқумли касалликларга қарши имунитетни оширади.
Сут таркибида юқори даражали фойдали ва кучли бслишига қарамасдан тез ва осон ҳазм бслади ва бу сна бир бора унинг ажойиб қоришма сканлигининг исботидир. Шунинг учун бола органзми уни ҳазм қилиш учун кам миқдор куч сарфлаб, ксп миқдор снергис ва ривож учун озуқа олади.
Яна бир таҳсинга сазовор омиллардан бири бу сут боланинг ссиш жараёни буйлаб таркибини сзгартириб боради. Агар бола вақтига етмай туғилган бслса сутнинг таркибида ёғ, оқсил, натрий, хлор ва темир моддаларига бой бслади. Чунки вақтидан олдин туғилган бола организми учун кспроқ калорис лозим. Масалан, ксп йиллик тадқиқотларнинг ксрсатишича, она сути берилган болаларда ксриш ва иммунитет схши ривожланган. Сунъий қоришмалар билан ката бслаётган болаларда бундай сзгаришлар кам бслган. Қолаверса, она сути смиб катта бслган болаларнинг ақлий ривожланиш юқори.
Она сутининг сътиборга лойиқ тарафларидан бири унинг таркибидаги амега-3 ёғ кислотасидадир. Бу кислота снги туғилган чақалоқнинг соғлом ссишини таъминлайди. Омега-3 инсон мисси ва ксз сетчаткасининг асосий слементларидан биридир. У мис нейронларини бир бирига тсғри боғланиши ва боланинг асаб тизимини она қорнида ва туғилгандан сснг ривожлантиради. Она сутида сса бу модда табиий ва тоза ҳолатид мавжуд бслиб, шунинг учун педиатрлар оналарга болани иложи борича узунроқ вақт мобайнида смизишни маслаҳат берадилар.
Бристоль университети шифокорлари олиб борган тадқиқотлар натижасида она сути ҳатто боланинг келажак ҳаётига ҳам таъсири борлигини кашф қилишди. Тадқиқат қарислар орасида стказилган ва унга ксра она сутини смиб катта бслганлар ичида юрак-қон томир касалликлар ва гепиртонис кам учрар скан. "œCirculation" журналида келтирилишича бунга сабаб она сути таркибидаги ёғлар бслиб, улар биринчидан қон томирларнинг соғломлигини тсғри таъминлайди ва узоқ йиллар уларнинг юмшоқлигини сақлаб қолади. Ва кскрак сути истеъмол қилган болалар ҳаётлари двомида натрий тузига сҳтиёж сезишмаган ва бунинг натижасида ортиқча вазн орттирмаганлар. Маълумки ортиқча вазн юрак-қон томирлари каслликларини келтириб чиқаради.
Шу билан бирга АҚШ университетларининг бирида (А¦иряинатти) доктор Лиза Мартин бошчилигида ксп йиллар она сутини срганиш тадқиқотлари олиб борилган. Унда она сутида юқори прояентли оқсил гормони "œадипонектин" борлиги маълум бслган.
Маълумки, оғир вазнли ва юрак қон томирлари касалликлари билан оғриган беморларда бу гормон миқдори жуда паст бслади. Қонда бу оқсил юқори даражада бслса инфаркт, кераксиз вазн йиғиш каби касалликларнинг келиб чиқишига йсл қсймайди. Сутдаги сна бир гормон — лептин ҳам бор. Бу гормон организмдаги модда алмашинувида катта рол сйнайди. Олимларнинг тахминларича, лептин сз срнида организмда маълум қилиш вазифасини бажаради. Яъни қонда ёки танада юқори даражада ёғ ҳосил бслган бслса у тезлик билан бу ҳақда мисга хабар беради. Бу тадқиқотлар натижасида олимлар бола ёшликда мана шу юқорида келтирилган фойдали озуқаларни олиши натижасида семириб кетиш, қандли диабет, ошқозон ости бези касалликлари, юрк касаликлари ва сна бир қанча касалликларга учрашининг миқдори камасди деган фикрга келишди.
"œАнг фойдали ва тоза маҳсулот" ҳақидаги фактлар
Лекин она сутининг фойдали жиҳатлари фақат юқоридаги айтиб стилган фактлари билан тугамайди. Ҳайратга соладиган жиҳат: айтиб стганимиздек боланинг ссиш жараёнида сутнинг таркибининг сзгариши. Бола ссишнинг ҳар бир стапида бошқа бошқа шакл фойдали озуқаларга муҳтож. Аммо ҳар доим муҳим қоладиган ҳолт бу она сутининг ҳар доим снгилигида (свежс‹й), ва болага мос ҳароратда бслиши. Таркибидаги глюкоза ва ёғларга бой бу маҳсулот бола миссининг ривожланишига катта ҳисса қсшади. Кальяий ва бошқа минераллар унинг сускларини ссиштиради.
Бу муъжизавий суюқликни биз сут деймизу, лекин унинг таркибининг 90 % сув ташкил стади. Бу ҳам унинг Аллоҳнинг комил неъматларидан бири сканлигининг исботидир. Бола овқат ва фойдали витаминлар билан бирга ксп миқдордаги сувга ҳам муҳтож. Лекин биз истеъмол қиладиган сув ҳали жуда ҳам нозик бола органзмига зарар қилиши мумкин. Сут таркибидаги сув сса болага тоза ва соғлом сувни етарли миқдорда етказиб беради.
Она сути ва боланинг ақлий ривожи
Медияина ва педиатрик ксп йиллик кузатишлари буйича она сути смгн болаларнинг ақлий фаолисти сунъий озиқлантирилган болаларникига нисбатан юқори ва илгари ривожланади. Кентукки (АҚШ) университетининг махсус ходими Джейм Андерсоннинг тадқиқотлари натижасида она сути смган болаларнинг интеллект косффияенти (IQ) сунъий озқилантирилган болаларникига нисбатан 5 баробар юқори бслар скан. Она сути смган болаларнинг ақлий ривожланиши биринчи 6 ойликда тезлик билан ривожланади. Сунъий сут сса бундай ксрсаткичларни ксрсатмаган, ундан ташқари болаларда ҳеч қандай ақлий ривожланиш асоратлари ксринмаган ҳам.
Она сути рак касаллиги учун дорими?
Она сути таркиби анализ қилинганда, бола учун рак касалликларини келтириб чиқишдан муҳофаза қиладиган моддалар борлиги маълум бслди. Бу мавзуда турли туман юзлаб мақолалар чоп стилди, аммо бунинг сири ҳалигача маълум смас. Она сути лабараторисларда сунъий сстирилган рак катакчаларини ҳалок қилишга олиб келди. Ва бу кашфиёт ҳозирги кундан кун бир қанча минглаб одамларнинг умрига зомин бслаётган касалликнинг снги даъво усулини очиб бериш имконистини беради.
Лунда (Шқаяис) университетининг иммунолог доктори Катарина Свенборг она сутининг бу фойдали жиҳатини очган тадқиқотчилардан бири. Унинг айтишича, она сути бола органзмини ҳар қанақа рак хасталикларидан муҳофаза қилади. Агар бу тадқиқотлар сна давом сттирилса бу мсъжизанинг сирини очиш мумкинлигини ва бу табобатда катта ва фойдали кашфиёт бслишлигини айтади.
Тадқиқотчилар аввал снги туғилган чақалоқ ичакларидан мукоз клеткаларини ва она сутини олишган. Сснг бу иккисини аралаштириб унга пневмоккок бактериссини қсшишган. Бу бактерис пневмонис (спка шамоллаши) га олиб келади. Аксперементнинг натижасида она сути болада бу касалликнинг ривожланишини тсхтатиши маълум бслди. Ундан ташқари, она сути истеъмол қилган болалар ёқумли нафас йсллари касалликларига кам учрайдилар.
Дуне буйича университетларда стказилган тадқиқотлар шуни ксрсатадики, она сути ҳақиқатан бола учун рак касаллигидан кучли муҳофазаловчи восита. (Масалан, медияина статистикасига биноан, болалар орасида ксп тарқалган лимфа раки касаллиги сут смган болаларда 9 баробар кам учрайди. Кечроқ докторлар болалар орасида тарқалган рак касалликларини срганганларида ҳам шу натижани ксрганлар).
Ҳақиқатан бу кашфиёт медияина учун бир қадам олдинги силжишдир. Она сути рак катаклари бслган жойга гсё мерган каби мслжал олиб, уларни ҳалок қила бошлайди. Бу ҳаракатни бажараётган альфа-лакт (alphalactalbumin) оқсил моддаси. Бу оқсилни она сути таркибидаги лактоза (сут шакари) моддаси ишлаб чиқаради.
Она сути Аллоҳнинг буюк неъмати
Инсон танасида, онанинг иштирокисиз ишлаб чиқарилаган она сутини ҳозиргача ҳеч бир анологи ишлаб чиқарилмаган. Олимлар ҳалигача бу суюқликнинг фойдали тарафларини ва бола ҳётига таъсирини срганишда давом стишмоқда.
Айтиб стиш жоизки, она сутнинг бу сзгаришлари ва бу фойдали тарафларига ҳеч қандай сзгартириш ёки снгилик кирита олмайди. У ҳатто танасига бу сут қай ҳолатда келишини ҳам баъзан билмайди.
Унинг сни бир қойил қоладиган тарафи сқинда олимлар тарафидан кашф қилинди. унга ксра боланинг комил ссиши в ақлий ривожи учун уни 2 ёшга қадар она сути берилиши лозимлиги исбот қилинди. Шундай скан фарзандларимизни Аллоҳ тарафидан берилган бу фойдали неъматдан маҳрум қилмайлик!
Кавсар АСҲАБОВА
[/color]