forum.ziyouz.com

Jamiyat va inson => Oila va jamiyat => Mavzu boshlandi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:45:32

Nom: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:45:32
...Ҳар-бир йигит-қиз бир кун келиб турмуш қуради. Ҳамма ҳам хотиржам ҳаёт кечиришни орзу қилади. Бахтли ҳаётдан баҳраманд бслишни истаётган кишиларга маслаҳатим, юқорида санаб стилган ксрсатмаларни сзлари учун дастурул-амал қилиб олсинлар. Вақти-вақти билан мурожаат қилиб, зиммаларидаги баъзи бурчларини унутиб қсйган пайтларида бир-бирларига сслатиб туришлари учун бу аҳд-паймонни оқ қоғозга тушириб, ҳар-бирлари ундан нусха ксчириб олсинлар. Келишув қоғозда қолиб кетмасин...
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:45:54
Аллоҳга ҳамду санолар, анбиёлар хотами бслмиш зотга салоту саломлар бслсин! Ўзининг соддалиги, исроф ва ғайридинларнинг мункар урф-одатларидан холилиги билан ажралиб турадиган исломий никоҳ маросими тугагач, келин-куёв сзларига ажратилган хонага кириб кетади. Куёв қслини келиннинг бошига қсйиб, қуйидаги маъсур дуони сқийди: «А­й Аллоҳим, мен Сендан унинг ва унга (туғма) табиат қилиб берган нарсангнинг схшилигини ссрайман. Унинг ва унга (туғма) табиат қилиб берган нарсангнинг ёмонлигидан паноҳ беришингни ссрайман». Бухорий ривости.
Кейин таҳорат қилиб, келин билан икки ракат намоз сқийди ва ҳаётлари давомида мана шу ёш оилаларини ҳар-хил ёмонликлардан асрашини ҳамда бирга аҳил-иноқ умр кечиришни ссраб Аллоҳ таъолога илтижо қиладилар. Аш оилаларининг мусаффо ҳавоси кирланмаслиги ва ширин турмушларининг бардавом бслиши учун улар қуйидаги асосларга амал қилишга келишиб оладилар.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:46:15
1. Аистни холис қилиш
Аист ҳар бир ишнинг асоси ҳисобланади. Амалларнинг бир-биридан афзал бслишидаги асосий омил ҳам нистдир. Агар нист холис бслса, одатий амаллар ҳам ибодат даражасига кстарилади. Аллоҳ таъоло бандаларини —нистлари холис бслса - кундалик амалларини ҳам улкан ажрлар билан мукофотлайди. Шунинг учун келин-куёв турмуш қуришдан нима мақсад сканини англаб олишлари лозим. Мусулмон ва муслиманинг турмуш қуришдан мақсади жоҳил кимсаларнинг мақсадларидан фарқ қилиб, фақат жинсий ғаризани қондиришдан олийроқ туриши керак.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:46:39
Исломий оилани вужудга келишига қуйидагилар сабаб бслади:

а) Лайғамбар алайҳис-салом ёшларни уйланишга буюриб дедилар: «А­й йигитлар жамоаси, қай бирингиз уйланишга қодир бслса, уйлансин! Чунки (уйланиш) ксзни номаҳрамга тикишдан, авратни ҳаромдан (зинодан) сақлайди...». Муслим ривости.
б) Авратни, ксзни ҳамда иффатни ҳаромдан сақлаш нистида қурилган оила Аллоҳ ваъда қилган ёрдами ва тавфиқига нойил бслур.
А асулуллоҳ (с.а.в) дедилар: «Уч тоифа кишига ёрдам бериш Аллоҳ таъоло зиммасидаги ҳақдир: (улар) Аллоҳ йслидаги мужоҳид, сзини озод қилиш учун ҳожаси билан келишган қул ва (зинодан) покиза бслиш мақсадида уйланган йигит». Аҳмад, Термизий, Ибн Можа ривостлари,
в) Аллоҳ таъоло манҳажига мувофиқ оила қуриб Аллоҳ таъолодан ажр умид қилиш.
г) Алғиз Аллоҳга ибодат қиладиган ва Лайғамбар (с.а.в) Қиёмат куни бошқа пайғамбарлар олдида ксплиги билан фахрланадиган Ислом уммати сафини кспайтирадиган солиҳ фарзандлар дунёга келтириш.
д) Уларни исломий руҳда тарбислаш. Шосд, Аллоҳ таъоло улар орасидан дин ғамини ейдиган, мусулмонларни нусрат ва ғалаба сари етаклайдиган йслбошчиларни чиқарса! А­ҳтимол улар етук олимлар, паҳлавон мужоҳидлар сафига қсшилар!
е) Аёли ва фарзандларига қиладиган ғамхсрлиги свазига Аллоҳдан ажр умид қилиш.

А асулуллоҳ (с.а.в) дедилар: «Ким Аллоҳдан ажр умидида аҳли оиласига нафақа қилса, бу нафақаси унинг учун садақа срнига стади». Муттафақун алайҳ.
Агар ср-хотин мана шу мақсадларни астойдил кснглига тугса, ҳаётлари ибодатга айланиб, ҳар-бир олган нафаслари учун ажрга сга бсладилар.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:47:18
2. Аллоҳ таъоло тоат-ибодатида ҳамкорлик
А асулуллоҳ (с.а.в) дедилар: «Кечаси туриб, намоз сқиган, аёлини ҳам намоз сқишга уйғотган, агар бош тортса, юзига сув сепган кишига Аллоҳнинг раҳмати бслсин. Кечаси туриб, намоз сқиган, срини ҳам намоз сқиш учун уйғотган, агар турмаса, юзига сув сепган аёлга (ҳам) Аллоҳнинг раҳмати бслсин!». Абу Довуд ривости.
Агар ср-хотин сртасида бир-бирини ибодатга ундаш сифати бслмаса, лоақал бу йслдан бир-бирларини тссмасинлар. Қанча аёллар срларининг ибодат, илм олиш, жиҳод ёки даъват ишларига тсғоноқ бслиб, сри зиммасидаги сзининг айрим ҳақ-ҳуқуқларини унинг ибодати, жиҳод қилиши йслида қурбон қила олмайдилар.

«А­й мсминлар, на мол-дунёларингиз ва на бола-чақаларингиз сизларни Аллоҳнинг зикридан (съни, Аллоҳга ибодат қилишдан) юз сгиртириб қсймасин! Кимки шундай қилса, бас, ана сшалар зиён ксргувчи кимсалардир». «Мунофиқун»-9.

Аёлларимизга ҳар соҳада Лайғамбаримиз жуфти ҳалоллари-Оналаримиз ва саҳобий аёллар муносиб намуна бсла оладилар. Улар срларини ксчага кузата туриб бундай дер сдилар:
«А­й фалончи, биз хусусимизда Аллоҳдан қсрққин! Биз очликка чидашимиз мумкин, лекин ҳаромга сабр қила олмаймиз».
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:48:13
3. Аллоҳ шариатига мувофиқ исломий оила қуриш
Улар барча амалларини Аллоҳ Китобига қараб бажарадилар. Бирор масала хусусида Аллоҳ ва А асулининг ҳукмини билсалар, ҳавои нафслари ва урф-одатлари билан унга қарши чиқмайдилар. Ўзларининг соф ақидалари билан олий бслиб тураверадилар. Аллоҳнинг Китоби ва А асулуллоҳ (с.а.в)нинг суннатларига зид бслган ҳар қандай ботил аҳли қаршисида виқор ва салобат билан тура оладилар. Улар бошқа мусулмонларга ҳам исломий оила масаласида намуна бслишга интиладилар. Бундай оиладан Қуръони Карим ва А асул Акрам суннатининг нафаси уфуриб туради. Аечоғли баракотли оила бу!
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:49:37
4. Аллоҳ таъоло ва А асулуллоҳ (с.а.в) буйруқларига бсйсуниб, оилаларини меҳр-муҳаббат, вафо ва садоқат асосига қурадилар. Оила аҳд-паймони жуда нозик бслиб, Аллоҳ таъоло аҳдга вафо қилганларга чиройли оқибат, аҳдни бузганларга сса жазо тайёрлаб қсйгандир. А­р-хотин сртасида нафрат, адоват, ҳасад каби қабиҳ иллатларнинг бслиши исломий тасаввурга мутлақо ётдир.

«Ахир бир-бирингиз билан қсшилиб, улар (съни, хотинларингиз) сизлардан (схшилик билан ҳаёт кечириш ёки чиройли суратда ажрашиб кетиш ҳақида) қатъий аҳд-паймон олганларидан сснг қандай қилиб уни (съни, маҳрни) қайтариб оласиз?!». «Аисо»-21

Саййид Қутб раҳимаҳуллоҳ мазкур ост хусусида айтади: «Ости-каримадаги ... (ифзо) - қсшилиш калимаси ср-хотиннинг бир-бирига жинсий жиҳатдан қсшилишинигина англатмайди, балки ҳис-туйғу, муҳаббат, ҳамдардлик, тасаввурларнинг бир-бирига тсғри келиши ҳамда сркак ва аёл ҳаётининг ажралмас қисмларидан бслган бундан бошқа снлаб ксринишларини сзида мужассам стиши мумкин. Муҳаббат изҳор стиш, бир-бирининг оғирини енгил қилиш, хушмуомалалик, оғир-енгил кунларда бир-бирига далда бслиш ва ҳатто аёлига бироз тегиниши ҳам остда зикр қилинган қсшилиш ссзи жумласидандир...». «Фи Зилалил Қуръан», 1- том.

Шунингдек, Қуръони Карим ва саҳиҳ суннат срларни аёллари билан - ҳатто уларни схши ксрмасалар ҳам- хушмуомалада бслишга буюради ва бу Ислом динининг аёлларга нисбатан улкан ҳурмат-сҳтиромидир. Ҳамиша биз учун пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳис-салом гсзал намунадирлар. У зот шундай марҳамат қиладилар: «Сизларнинг схшиларингиз сз оиласига схши муомала қиладиганларингиздир. Мен сса сизларнинг орангиздаги сз оиласига снг схши муомала қилувчи кишиман». Ибн Можа ривости.

«Мсминларнинг комил иймонлилари уларнинг чиройли хулқлиларидир. Сизларнинг снг схшиларингиз аёлларига чиройли хулқ билан муомала қиладиганларингиздир».
Термизий ривости.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:51:15
5. Ҳамиша ислом назари билан сшамоқ
А­р-хотин сртасидаги меҳр-муҳаббат уларни бир-бирларининг мункар ишларини тсғрилашдан тссмаслиги лозим. Ҳаром ишни қилаётган кишига —ким бслишидан қатъий назар- хушомад қилиш ва унинг шариатга бесътибор бслишига жим қараб туриш А асулуллоҳ (с.а.в) суннатларига зиддир.
Лайғамбар (с.а.в)га аёллари ичида снг суюклиси Оиша (р.а) сдилар. Оиша (р.а)ни «А­й Оиш», «А­й Ҳумайро», деб гоҳида исмларини қисқартириб, гоҳида сркалатиб чақирар сдилар. Оиша онамиз ҳайз ҳолатларида бир идишдан сув ичсалар, Лайғамбар алайҳис-салом ҳам сша идишнинг айнан Оиша онамиз ичган жойидан сув ичардилар. А сзадор ҳолларида ҳам аёлларини спардилар. Бироқ, Аллоҳнинг ҳудудлари оёқ ости қилинган ерда Аабий (с.а.в) ғазабларини ҳеч нарса тссиб қололмасди.

Оиша (р.а)дан: «Мен сурати бор матодан А асулуллоҳ (с.а.в)га ёстиқ тикдим. У киши уйга келгач, сшик олдида туриб қолдилар ва юзлари сзгарди. Мен: - Аима гап, А А асулуллоҳ!»- деб ссрадим.
Шунда Лайғамбар алайҳис-салом:
- Мана бу ёстиқ қаердан келди?,- дедилар.
- Буни сиз ёнбошлашингиз учун қилгандим»,- дедим мен.
- Ахир, сурат бор уйга фаришталар кирмаслигини билмайсизми?!- дедилар Аабий (с.а.в)». Бухорий ривости.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:51:47
6. Бир-бирига таскин бериш
А­р-хотин бир-бирига мулойимроқ бслиши керак. Абу Дардо ва Умму Дардо бунга ёрқин мисол бсла олади. Агар Абу Дардо ғазабланса, Умму Дардо сукут сақлаб, срининг кснглини олишга ҳаракат қиларди. Умму Дардо бирор нарсадан хафа бслиб қолса, Абу Дардо сукут сақларди ва аёлини тинчлантириб, уни рози қилиш йслларини қидирарди. Улар турмуш қурган илк кунларидан бошлаб мана шу йслни сзларига дастурул-амал қилиб олишган сди. Ҳақиқатан ҳам бу оқилона йсл сди.
Оилада келишмовчилик чиққанида ғазабларини тизгинлай олмайдиган қанча кишиларнинг оиласи бузилиб кетди.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:52:26
7. Хато қилиш инсон табиатидандир
Инсон фаришта смас. Ҳаёт хато-камчиликсиз бслмайди. Оилада ср-хотин бир-бирини кечириб сшаши лозим. Йсл қсйилган арзимас нуқсон сабабли бир-бирларининг катта-катта схшиликларини унутмасинлар. Албатта бу ерда дунёвий масалалар ксзда тутилспти. Ҳар иккала томон нафсонистга тегмайдиган юмшоқроқ йслларни қидирсин. Шунинг учун ҳам А асулуллоҳ (с.а.в) сркак кишини бирор сафардан қайтганда уйига срим тунда кириб боришдан қайтардилар. Чунки, ср аёлининг хунук ҳолати устидан чиқиб қолиб, ундан кснгли совиши мумкин. Бу А асулуллоҳ (с.а.в)нинг сзига хос услубларидан сди.

А асулуллоҳ (с.а.в) аёлларининг уйида навбати билан тунар сдилар. Бир куни Оиша (р.а)нинг ҳужраларида асҳоблари билан стирардилар. Умму Салама онамиз бир лаганда А асулуллоҳ (с.а.в)га овқат олиб келдилар. Оиша (р.а) сса бу пайтда бир матога сраниб олган ҳолда қслида тош билан турарди. Оиша (р.а) онамиз Умму Салама келтирган лаганни қслидаги тош билан (атайин) уриб, иккига бслиб юборди. Аабий (с.а.в) лаганнинг синган бслакларини териб оларканлар, бундай дедилар:
«Есверинглар, есверинглар, онангиз рашк қилди». Аасоий ривости.
Доно фикр, шундай смасми?! А асулуллоҳ (с.а.в) Оиша онамизнинг хатосини ҳалимлик билан қарши олиб, сабр қилдилар.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:53:30
8. Оиладаги гап ксчага чиқарилмайди
Оилада бсладиган камчилик, келишмовчилик ва ҳар хил муаммолар ср-хотин сртасида қолиши, ота-она ва бошқа қариндош-уруғлар қулоғига етиб бормаслиги лозим. Агар сртадаги келишмовчилик кучайиб, низо бирга сшаб кетишларига ксзлари етмайдиган даражада кескин тус олса, қариндошлари орасидан динда мустаҳкам ва фаҳм-фаросатли бир кишини муаммони хал қилишда ҳакам қилишлари мумкин.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:54:06
9. Ўзаро маслаҳат
Келин-куёв сқин кунларда ёки келажакда қилмоқчи бслган ишлари ва бу ишларга қандай сришмоқчи сканликлари ҳақида бир-бирларига ошкор айтишлари керак. Шосд, уларнинг мақсадлари бир-бирига мувофиқ келиб, барча муаммоларини баҳамжиҳат хал қилсалар. А­ҳтимол келиннинг сзига хос (ҳеч кимга айта олмаётган) бирон режаси бордир. Аёлига ксмаклашиши ҳамда унинг мақсадларига тссқинлик қилмаслиги учун ср сз хотинининг сирларидан ҳам воқиф бслишида ҳеч қандай ҳараж йсқ. Зеро, аёл срининг рухсатисиз бирон иш қилиши мумкин смас.
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:55:08
Итоат ҳақида
Оилада ср киши бошлиқ бслиши керак. Аёлга маъсист бслмаган сринларда срига итоат қилиб сшаши вожиб бслади.
Аллоҳ таъоло айтади:

«А­ркаклар хотинлари устидан раҳбардирлар. Бунга сабаб Аллоҳ уларни бировларини бировларидан (съни, сркакларни аёлларидан) ортиқ қилгани ва сркаклар (хотинлари ва оилалари учун) сз мол-мулкларидан сарф-ҳаражат қилганларидир. Бас, ибодат-итоатли ва (срлари) йсқлигида Аллоҳнинг ҳифзу ҳимости билан (срларининг мол-мулклари ва сз иффатларини) сақловчи хотинлар — схши хотинлардир. Хотинларингизнинг итоатсизлигидан қсрқсангиз, аввало уларга панд-насиҳат қилинглар, сснг (съни, панд-насиҳатларингиз кор қилмаса), уларни ётоқларда тарк қилингиз (улар билан бир жойда ётманг, сқинлашманг), сснгра (съни, шунда ҳам бсйсунмасалар), уринглар! Аммо сизларга итоат қилсалар, уларга қарши бошқа йсл ахтарманглар. Албатта Аллоҳ снг Юксак ва Буюк бслган Зотдир». «Аисо»-34.

Ушбу остда оиладаги ср билан хотиннинг срни белгилаб берилган. Шариат ҳукмича, ср аввало оиланинг барча молисвий ва маънавий сҳтиёжларига жавобгар бслган ҳамда уни четдан бсладиган ҳар қандай хуружлардан ҳимос қиладиган шахсдир. Мана шулар свазига ва сркак киши учун фазилат ҳисобланмиш оғир-босиқлик, оила тебратишдаги тадбиркорлик каби сифатлар сабабли ҳам у оиланинг бошлиғи саналади. Яхши хотин сса диёнатли, итоатли, срининг уйини обод қиладиган ва унга бир умр садоқатли бслган аёлдир. Агар хотин томонидан оиланинг ё ср-хотиннинг тинч-тотувлигига раҳна соладиган бирон феъл содир бслса, срнинг вазифаси аввало унга схшилик билан тушунтириш, тушунмаса меҳру муҳаббатини дариғ тутиш билан сз норозилигини билдиришдир. Бу ишлар фойда бермаган тақдирдагина хотинга (уни уриб роҳатланиш учун смас, балки тсғри йслга солиш мақсадида) қсл кстаришга рухсат берилади. Шу сринда бир нарсани таъкидлаб кетиш лозимки, бу борада келган ҳадисларда юзидан бошқа жойига қон чиқмайдиган ва асари ксринмайдиган даражада уриш керак деб айтилган. Чунки юз инсон аъзолари ичидаги снг мукаррами саналади. Лекин табиийки, срга итоат қилишни сзига бурч деб биладиган итоатли аёл бу охирги чорагача етиб келмайди.

А асулуллоҳ (с.а.в) дедилар: "Агар бировни бошқа бировга сажда қилишга буюрганимда сди, снг аввал аёл кишини срига сажда қилишга буюрган бслардим".
А­рига итоат қилмайдиган аёлда ҳеч қандай схшилик йсқ!
Nom: Re: Baxtli hayot sari...
Yuborildi: Munira xonim 12 Dekabr 2007, 21:55:35
Хотима

Ҳар-бир йигит-қиз бир кун келиб турмуш қуради. Ҳамма ҳам хотиржам ҳаёт кечиришни орзу қилади. Бахтли ҳаётдан баҳраманд бслишни истаётган кишиларга маслаҳатим, юқорида санаб стилган ксрсатмаларни сзлари учун дастурул-амал қилиб олсинлар. Вақти-вақти билан мурожаат қилиб, зиммаларидаги баъзи бурчларини унутиб қсйган пайтларида бир-бирларига сслатиб туришлари учун бу аҳд-паймонни оқ қоғозга тушириб, ҳар-бирлари ундан нусха ксчириб олсинлар. Келишув қоғозда қолиб кетмасин. Ҳали сиёҳлари қуримасдан туриб унга амал қилишга киришсинлар, бутун умр баҳоли-қудрат уни ҳаётга татбиқ қилишга интилсинлар. Аҳд-паймон жуда оғир бслгани боис, уни амалга ошириш кишидан бироз сабр-матонат ва сабот талаб қилишини бир-бирларига сслатиб туришни ҳам унутмасинлар. Аллоҳ барчамизга тавфиқ берсин!
Лайғамбар алайҳис-саломга, аҳли оилаларига, асҳобларига ва Қиёматга қадар уларга чиройли суратда сргашганларга Аллоҳнинг салоту саломлари ёғилсин!

Ссзимиз охирида Бутун оламлар Ларвардигори Аллоҳ таъолога ҳамду санолар айтиб қоламиз.

Muslimaat.uz dan olindi.