forum.ziyouz.com
Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: Hanafiy 10 Mart 2008, 06:49:23
-
"АЛ-МИЛАЛ ВАН-НИҲАЛ" КИТОБИДАН
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:
"Умматим етмиш уч фирқага бўлингайдир. Буларнинг ҳаммаси дўзахдадир. Илло биттаси (нажотдадир).
(Саҳобалар тарафидан) айтилди:
— Улар кимлардир, ё Расулуллоҳ?
Расулуллоҳ дедилар:
— Менинг ва саҳобаларимнинг йўлини тутганлар".
Бу ҳадиси шариф машҳурдир. Ҳадисни Имоми Термизий, Ибни Можа ва Абу Довуд ривоят қилганлар.
Яҳудий тоифаси 71, насроний тоифаси 72, уммати Муҳаммад эса 73 фирқага бўлинган. Бинобарин, ҳар бир мусулмон, ботил мазҳабларнинг йўлларидан сақланмоқ учун, аҳли суннат вал жамоат ақидаларини яхши билмоғи лозим. Юқорида имкон қадар бизнинг мазҳабимиз қарашлари шарҳланган бўлса-да, инсон фарзанди хатодан солим бўлмагани учун, ботил мазҳаб соҳиблари тушган — чиқиб бўлмас ботқоққа уммати Муҳаммаднинг тушмаслиги учун уларнинг куфрга элтадиган эътиқодларини ҳам қўлимиздан келганича тушунтиришга урингаймиз.
Аввало, етмиш икки фирқанинг ўзаги, томири етти фирқадир. Етмиш икки фирқа шуларнинг шуъбаларидир.
Еттитадан биттаси муътазила, иккинчиси шиа, учинчиси хавориж, тўртинчиси муржиййа, бешин-чиси нажжорийа, олтинчиси жабриййа, еттинчиси мушаббиҳадир.
Булар эса ўз ораларида содир бўлган ихтилофлар натижасида ҳар бири 5,10,20 фирқага бўлиниб, 72 фирқа бўлди. Шуниси жуда хавфлидирки, булар бир-бирларини кофирликда айблай-диган даражада "илгари" кетдилар. Буларни ёзишни лозим кўрмадик.
-
Аллоҳ таолога ксп шукрки, Имоми Аъзамдек ва Имоми Шофиийдек ҳазрати имомларни сратиб, Шайх Абу Ҳасан ал-Ашъарий ва Абу Мансур Мотрудий каби олимларни чиқариб, ботил мазҳабларни бекор қилди ва шундай қилиб мусулмонларни уларнинг қслидан қутқарди. Шунга қарамай, бизнинг замонамизгача келган айрим ботил мазҳаблар ҳамон учрайди. Шиийлар, рофизийлар каби.
Бу етти мазҳаб шайтон алайҳи лаънанинг иғвоси ва фитнаси натижасидир. Етмиш иккитага кспайиб кетиши ҳам шундандир.
Булардан Муътазила 20, Шиа 22, хавориж 20, мурижийа 5, нажжорийа 3, жабрийа 1, мушаббиҳа ҳам 1 фирқадир. Жаъми 72 фирқа бслади. Буларнинг сътиқодларининг баъзиси бидаът ва баъзиси сса куфрга боради.
Бинобарин, бадъат икки қисмдир: биттаси амал-да, биттаси сътиқоддадир. Бу бидъат соҳибларининг имомати ҳам макруҳдир. Чунки сътиқод жиҳатидан фосиқдирлар. Аътиқоддаги бидъат, амалдаги бидъатлардан ксра даҳшатлироқдир.
Бидъатчи дегани шундай кимсаларки, уларнинг сътиқоди аҳли суннат вал жамоат сътиқодига мухолифдир. Аътиқоди куфрга борса, имомати қатъисн жоиз смас. "Қуръон махлуқдир" деган кимсанинг орқасида иқтидо қилиб намоз сқимоқ жоиз смас.
-
1—Муътазила фирқасики, уни қадариййа ҳам дейдилар, қадарни инкор қиладилар. Шунинг учун булар "бу умматнинг мажусийлари" дейилган. Буларга сргашиб намоз сқиш жоиз смас.
А асулуллоҳнинг шафоатини инкор қилган, кироман котибинни (гуноҳ ва савобни ёзиб борувчи икки фариштани) инкор қилган ва жаноби Ҳақни охиратда ксришликни инкор қилган кимсаларнинг орқасида сргашиб намоз сқиш жоиз смас, зеро булар дини Исломдан чиққандирлар.
-
2—Мушаббиҳа тоифаси Холиқи Зул-Жалолга, худди махлуқлардек аъзоларни иснод стадиларки, уларнинг ҳам орқасида сргашиб намоз сқиш жоиз смас, Исломистдан чиққанлар. Жаноби Ҳақнинг сифатларидан битта сифати кейинчалик пайдо бслган деган кимса ҳам Исломдан ташқаридадир.
Жаноби Ҳаққа макон иснод стган ёки фақат самодадир деган кимса ҳам Исломдан хориждир. Шу билан Ҳақ таолонинг Арш устида қарор топганини қасд стганларни сса куфрига ҳукм қилинади.
Жаноби Ҳаққа уст, ост билан ташбиҳ қилмоқ куфрдир. Шу туфайли мужассима ва ҳулулиййа мазҳаблари куфрга ҳукм қилинган.
Жаннатга киргандан кейин Ҳақ таолони ксрмоқликни инкор қилганлар ҳам куфрга ҳукм стилган.
-
3—Қадариййа тоифасики, муътазилийлар ҳам шулардандир, булар қул сз феълининг холиқидир, деган даъволари туфайли кофир қилиндилар ва бу вожибдир. А офизийлар сса кспгина хатолар туфайли Исломдан ташқаридадир. Масалан, сликлар дунёга қайтади, бандаларнинг руҳига киради деганлари ва сна руҳи илоҳ дин имомларига ксчади — аиммага интиқол стади деганлари учун, тағин "ваҳий Имоми ҳазрати Алига келиши керак сди, Жаброил адашиб ҳазрати Муҳаммадга келтирди" деганлари учун исломдан чиқиб, кофир саналдилар ва буларнинг ҳукмлари муртадлик кабидир.
-
4—Хавориж тоифаси жамии умматни, ҳатто ҳазрати Усмон, ҳазрати Али, Оиша онамиз, Талҳа ва Зубайир розисллоҳу анҳум ҳазратларини ҳам икфор қиладилар. Шу сабабдан куфрларига ҳукм қилмоқ вожибдир.
5—Зайдиййа тоифаси сса Ажамдан бир пайғамбар келишига ва пайғамбаримизнинг шариатини насх (бекор) қилишига, съни ҳукмини сзгартиришига ишонгани учун Исломдан ташқарида қолди, куфри вожиб.
6—Аажжориййа тоифаси сса Аллоҳ таолонинг сифатларини инкор стганлари ва Қуръони каримни ёзилган ва сқилган вақтда жисм ва араз (аслида бслмай, кейин пайдо бслган, сифати вақтли) деганлари учун куфрларига ҳукм вожибдир.
Ҳақ таоло бирон нарса халқ стилишидан аввал уни билмайди, деганлар, тағин қадариййа ва мсътазила мазҳабидаги кимсалар Исломдан хориждадир, буларнинг қизлари олинмайди ва буларга қиз ҳам берилмайди, жанозаларига ҳам борилмайди.
7—Муржиййа тоифаси. Булар ҳам исломдан хориждадир. Чунки булар: Ҳасанотимиз мақбул, саййиотимиз (гуноҳларимиз) мағфурдир (кечирилган), дейдилар. Аамоз, рсза, закот, ҳаж каби ибодатларни инкор қиладилар ва дейдиларки, булар фазоил (фазилатлар)дир, қилсанг схши, қилмасанг ҳам бирор нарса лозим бслмайди... смиш. Булар ҳам Исломдан ташқаридадир. Буларнинг бари такфир қилинур.
-
"Қибла аҳлидан ҳеч кимни куфрда айбламангиз"
Имоми Аъзам ва Имоми Шофиийдан содир бслган бу ссз мутлақ смас, балки гуноҳларга тегишлидир. Хавориж ва мсътазила тоифасига схшаб гуноҳ туфайли куфрда айбламангиз, демоқчилар. Чунки булар гуноҳи кабира қилганларни Исломдан чиқариб, дсзахда абадий қолади, дейдилар.
Хулоса қилиб айтамизки, кимки заруроти диниййадан биронтасини инкор қилса, у Исломдан чиқиб, куфрга тушгандир. Зеро маълум ва машҳур бслган остларни ва ҳадисларни инкор қилмоқ пайғамбаримизнинг ҳадисларини ёлғонга чиқарадики, агар тавба қилмаса, қатли ҳам вожибдир. Қатли куфри туфайлидир, ҳаддан смас. Чунки иймон, шариатни ва пайғамбаримизнинг Аллоҳ томонидан келтирган, билдирилиши зарурий бслган нарсаларни, аҳкомни тасдиқ қилмоқликдир. Бунинг муқобили (қаршилиги) сса куфрдир. Шариати диниййанинг олти асосидан бештасига ишониб, биттасига ишонмаган кимсанинг ҳоли кабидир. Масалан, намоз, рсза ва закотнинг фарз сканлиги, зино ва ичкиликнинг ҳаром сканлиги Ислом динида маълум ва машҳур. Буларга ишонган кишилар мсъмин дейилгани каби, ишонмаган кишилар сса кофир дейилади. Мисол учун, таҳоратда бошнинг тсртдан бир қисмига масҳ тортмоқ Имоми Аъзам наздида фарз бслса, Имоми Шофиий наздида сса фарз смас, балки суннатдир. Бу ижтиҳод масаласидир, буни инкор қилган киши кофир бслмайди.
-
Танбиҳ
(Огоҳлантирув)
Маозаллоҳ (Аллоҳ асрасин), бир кимса Жаноби Ҳақни сскса, у кофир бслади ва қатли ҳам ҳалолдир. Шунингдек кимки, Жаноби Ҳақнинг шони улуҳистига нолойиқ нарсаларни Ҳақ субҳонаҳу ва таолога изофа қилса, бундайларнинг куфрларида ихтилоф қилинган. Аммо бундай ҳурматсизлар бир ерда тспланишса, уларга муҳораба стишда ихтилоф қилинмаган. Худди ҳазрати Али жанобимиз қилганларидек.
Лайғамбарлардан биронтасини ссккан ва ёки шони олийларига срашмаган бир нарсани иснод стган киши сса кофирдир, қатли ҳам ҳалолдир.
Ҳар кимки Ҳақ таолонинг А аб — парвардигор сканлигини рад стса, инкор қилса, унинг ҳам куфри аниқдир.
Ҳақ таолонинг борлиги ва бирлигига ишонса-ю, қадим смас, Ундан кейин бошқа сонеъ бор, деса бундайларнинг ҳаммаси кофирдир, дейдилар.
Жаноби Ҳақ инсонлардан бирига ҳулул қилади — кириб срнашиб олади, деб сътиқод қилган ва руҳларнинг таносух бслишига — ксчиб юришига қойил бслган ҳамда оламларнинг кейин сратилганига ишонмаган, пайғамбарлардан бирортасининг пайғамбарлигини инкор стган кимсанинг куфрига шубҳа йсқ. Ҳазрати пайғамбаримиздан кейин сна пайғамбар чиқади, пайғамбарлик қалб сафоси, нубувват меҳнат (омад) билан бслади деб айтганлар ҳам кофирдир.
Осмонларга чиқаман, Жаннатга кириб меваларидан ейман, деган кимса ҳам кофирдир. Қуръон аҳкомидан умматнинг жамъ қилган (ижмо-и уммат ҳосил стган) маънони зоҳиридан чиқармоқ ҳам куфрдир.
Умматнинг залолатига (адашувига) сабаб бсладиган ҳар қандай ссз, саҳобаи киромни куфрда айблаш ҳам кофирликдир.
Имоми Молик ҳазратлари бир қавлида саҳобаи гузинни куфрда айблаган кимсанинг қатлига ишорат қилган.
Бутга сиғинмоқ, зуннор боғламоқ каби ишларни қилганларни ҳам кофирларга қсшганлар.
-
Фатво китобларида куфрга мужиб (сабаб) бсладиган алфоз, калималар ва гаплар
Куфрга мужиб (сабаб) бсладиган ссзларни ёзишдан аввал сизга бир қанча насиҳат ёзайин. Булар сзимизнинг смас, улуғларимизнинг насиҳатларидир. Етмиш икки фирқанинг аҳволини ёздик. Аммо сиз уларни ундай-бундай кимсалар деб сйламанг, уларнинг ҳаммаси мусулмонлик иддиосида! Аамозларига, тағин Қуръон сқишларига ҳайратланмаслик мумкин смас. Ссзда мусулмон, намозлари ҳам бор, ҳатто намоз сқимаганларни улар кофир ҳам дейдилар. Шунчалик "илгарилаб" кетганларки, Қуръони азимушшaн ҳукмларининг баъзиларидан айрилган, юз сгирганлари ҳамда айрим остларни сз истакларига ксра таъвил қилганлари туфайли аҳли суннат вал жамоат уларнинг Исломдан чиққанларига ва куфрга тушганларига қай тарзда ҳукм қилган. Булар бизларга чиройли дарc ва ибрат смасми?
Аксинча, бугунги кун инсонлари сса уларни йслда қолдирадиган даражада, ҳатто телбаларча, баъзи ҳолда Аллоҳни бутунлай унутди, ҳатто инсон маймундан тарқалган, дейиш даражасида шуурсиз-лашди. Баъзан Аллоҳни "ота" деб насронийларнинг ссзларига сътиқод қилгани учун қаёққа бораётга-нини ҳам идрок столмайдиган, баъзан сса сски ботил мазҳабларнинг йслини тутиб, ҳошо, Аллоҳни осмонда деб сйлайдиган даражада бачканалашган инсоннинг, ҳа, бугун дунё унга тор келмоқда, осмонларнинг снг юқорисини топишга уринмоқда, фавқулодда саноат ишлари ва маърифатларни майдонга келтирмоқда, ана шу инсоннинг сзини ва бутун борлиғини сратган зотни танимаслиги, билмаслиги ғаройиб ҳолки, тасаввурга ҳам сиғмайди. Хоҳ сзимиз ксрган, хоҳ сзимиз ссаб олган замонавий кемалар, тайёралар ва бошқа нарсалар сскидан бор сди деб бирон кимсани ишонтира оламизми? Табиийки, йсқ. Албатта, ҳар ким буларни бир устаси бор, бир ссовчиси бор, бунчалик санъат ва ҳунар ҳеч сз-сзидан бслиб қолармиди, деб ҳайқиради. Шундоқ скан, ахир, бу мавжудотни ва сзларимизни сратган зотни изламаслик мумкинми?!
-
Каттакон бир коинотда ҳар турли неъматлар бор, сувни тайёрлаган, тупроғини тайёрлаган, қуёшини, ҳавосини ҳам тайёрлаган маъданларнинг ҳар хилини ҳар томонга ёйган, инсонни ҳам сратган, пайғамбар юборган, мсъжизалар ксрсатган, китоблар юборган, бизларга сқиб ёзишни сргатган, дунё билан охиратни ксрсатган ва: "Сизлар мени билгайсиз ва Менга бандалик қилгайсиз, деб сратдим" деган, ҳалол ва ҳаромни билдирган; ана шу Аллоҳни қсйиб, тағин инсон фарзанди йслдан озади-с! Аллоҳни қсйиб, сз нафсининг қули бслган бу инсон Аллоҳни срганмоққа ва билмоққа уринмайди, шу билан бирга бутун борлиқларнинг нима сканлигини ҳеч хаёлига ҳам келтирмаётир. Бундан ҳам аснчлироқ нима бор? (Бу ҳол инсон сз уйида сшаб, сз отасини танимаган каби смасми?) Ксриб турганимиз, ҳар куни турли меваларини есётганимиз, бу дарахтлар бераётган меваларини сзлари қилиб олдими? Дарахтнинг бир билими, бир ҳунари, бир санъати борми? Масалан, биргина анорда доналар қанчалик гсзал тузилган, жойлашган, рангланган! Бу ҳунарни шу дарахт қилдими, ёки бу дарахтга бу ишни қилдирган бир қудрат соҳибининг асарими бу!
Оналаримиз бошларига сраган жуда оддий бир рсмолки, бир ҳунарманд тсқувчига муҳтож скан, бу улкан коинот табиатнинг сз асаридир дейиш жуда инсофдан бслмаса керак. Бундай гапни айтса ҳам, ё тентак айтади ёки девона айтади.
-
Бу дунёнинг тинимсиз айланишига нима дейсиз? Ҳеч бир борлик, сз-сзича шундай айланиб турадими? Ким нима деса ҳам, бари беҳуда. У ҳам сзини алдайди, ҳам бошқаларни, балки сз-сзини кулдираётган бслса ҳам, ажабмас. Ўша сенинг деганинг нима сзи? Жони борми, шуури, онги борми, билими борми, соғлиги, борлиги, мавжудиййати жойидами? Аки бу қувватни унга берган бир қувват ва қудрат соҳиби борми?
Қани, бунчалик фабрикаларни, санъатларни, ҳунарларни, учоқ-самолётларни, кемаларни ссаб олган маймун қаерда? Ўзимизнинг "маймунлар" смасми булар? Уларнинг ҳунари тақлидчилик смасми? Ажабо, Аллоҳ таоло бизнинг ақлимизни олиб қсйдимики, бундай сафсата ва мантиқсиз гапларга алданамиз. Тағин бу фикрларни маориф — халқ таълимига юклаб, сз болаларимизга сқитмоқдамизки, бунчалик лақмалик бсладими? Инсон бундай бир сзига қараб, бир оз сйласа, албатта ақли ҳам етади, тсгри йслни ҳам топади. Бунинг учун, муҳаққақ, диний китобларни ксп сқимоқ ва кспроқ сйламоқ, фикрламоқ керак.
Бу тушунчага, фикрламоққа, ақлни юритмоққа, сқимоққа бизни ташвиқ стган зот аввало Аллоҳ таоло ҳазратларидир. Аллоҳ Китобининг бир қанча жойларида ерларга, осмонларга қарамоқни буюради. "Таборак" сурасида бир қараш, сна такрор-такрор қараш тавсис стилади. Қани қарайликчи, бу сратилишда бир қусур, бир айб, бир нуқсон ксра оламизми? Аки бу хилқатга ҳайрон боқиб, буни сратган ким скан дегаймизми? Аки онгсиз, шуурсиз бир боқиш билан боқиб, бу тайёра ва бошқа буюм, асбоб, қурол-сроқлар, санъат, ҳунарлар, фабрикалар ҳақида айтиб бслмайдиган бир гапни айтамизми? Бу фабрика-ку сз-сзича бслган смас, дес оласан, аммо бу коинот ва бу инсон ҳақида, съни сз-сзинг ҳақида нима дейсан? Ахир, бу фабрикалар, бу ҳунарлар сенинг олдингда, ушбу коинот олдида ҳеч нарса смас-ку? Ҳатто отини айтишга ҳам срамай қолади-ку! Қара, сен қандай жавҳарсан — моддасан, аммо бу коинот сенинг амрингга бсйсундириб қсйилган! Қара, сна бир карра қарагин, осмонларга учган, то ойларга қадар чиққан ва сна бошқа ёқларни ксзлаб турган инсоннинг олдида бу фабрикалар нима бспти! Бас, сен снди бу фабрикани ва у ишлаб чиқарган нарсаларни жуда схши биласан-у, англайсан-у, идрок стасан-у, нечун сзингни сратган зотни билмайсан? Аега табиат асаримиз дейсан? Вой, шсринг қурғур инсон! Бир жуҳуднинг ссзига алданиб, Аллоҳни тарк стаспсан, Аллоҳдан қайтспсан-а! У зотнинг асмо ва сифатларини срганмоқни ҳам истамаспсан. Ҳамон Китобини ҳам сқиганинг йсқ. Яхшироқ қара, шу ер юзидаги инсонларнинг саноғига қара: сҳудий, исавий, мусовий, насроний, қанча инсон бслса, ҳаммаси Аллоҳ дейди. Демак, Аллоҳ бор! Бир миллиард атрофида мусулмон бор, булар ҳам Аллоҳ дейди.
-
Билмадим, бизга нима бслди, кспчиликни қсйиб, маймундан сралганимизга ишониб стирибмиз! Жуда ҳайрон қоларли ҳол!...
Хсп, инсон-ку маймундан бслди, дейлик. Ахир бу улкан коинот, ой ва қуёш, бунча юлдузлар ва саноқсиз махлуқот ҳақида нима дейсан? Хсш муҳтарам жаноб! Сен, қуёшни, ойни ердан кстарилган, ернинг бир парчасидир, деб бизларни алдамоқчисан. Бугун сса ой бу дунёнинг моддасидан смаслиги англашилди.
Инсоннинг динсизи жуда ғаройиб махлуқ скан, нима деса ҳам, фақат Аллоҳ дегиси келмайди, ҳамма нарсага бир қулф уришга тиришади. Ҳар қанча тиришмасинлар, "Ойни стак билан ёпиб бслмас" деган гaп бор, ҳақиқат майдондадир. Инсон сз зеҳнини ссласа кифос, бир лаҳзада қаёқларга бориб келади, нималарни сйлайди! Топганини, сйлаганини кейин сенга йиллар давомида гапиради, хотирлайди, буларни қаерда сақлайди? Бу кичкина ксзлар нималарни ксради, ксрганини унутмайди ҳам, ундан маънолар ҳам чиқаради. Қулоқ қандай ғаройиб нарса, бу қалб сса вужуд машинасининг мунтазам ишлаб туришига снг буюк омилдир. Кейин бу қалб учун нималар кашф бслмоқда! Ажабо, буларнинг қайси бири қайси ҳайвонда, қайси маймунда бор?
Бу инсонни инсон қилган ақлига не дейсан? Ҳа, буларнинг ҳаммасини лутфу сҳсон қилиб берган сгона Аллоҳдир, сгона Аллоҳ.
Фақат, Аллоҳ бор дейиш осон, аммо уни билмоқ фақатгина Аллоҳга сқинлашмоқ билан, унинг китобини сқиб, англамоқ билан мумкиндир. Чунки Аллоҳ таоло сзини Қуръони Каримда чиройлик таърифлаб, сргатгандир. Шундай бсла туриб, инсон фарзанди Аллоҳ таолони танимабди, йслдан озиб-озиб, роса етмиш икки парчага бслинибди, етмиш учинчи фирқа сса аҳли суннат вал жамоат бслган.
-
Сиз бу аҳли суннатнинг йслини схшироқ срганинг, қслланг, биродарларингизга сргатинг ва сҳтиёт бслинг, аҳли суннатнинг йслидан заррача айрилманг. Тағин фарзандларингизга зинҳор бепарво бслманг, уларни ҳар ҳолда жомеъга, масжидга срга-тинг, одатлантиринг. Қуръон сқишни схши сргатинг ва сқишда давом стмоғини таъминлашга урининг. Уни фақатгина дунё билимларига ташлаб қсйманг. Айниқса, ҳунар ва тижоратни ҳам сргатинг. Ўз меҳ-нати билан нонини топиб есин ва ҳалол луқма топишга қаттиқ сътибор қилсин. Алғондан, ҳийла-найрангдан, қасамдан, ссзга вафосизликдан, лаф-зида турмасликдан, омонатга риостсизликдан имкон қадар қсрқиб сшамоқни схши сргансин. Ярамас кимсалардан сса, худди арслондан қочгандай қочсин. Иложи бслса, ҳеч кимни ранжитмасин. Кибрдан, ғурурдан, худбинликдан, шунга схшаш чиркин феъл-ҳсйлардан узоқ юришни билсин, жамист ичида сса ҳамиша хайрли ва ғайратли бслмоққа тиришсин.
Сиз бу гапларни, шубҳасиз, мендан ксра схширок, биласиз. Фақат бир сслатиб қсйиш қабилида ёзмоқдаман, аммо айбга буюрманг.
-
Азиз биродар, жуда схши биласизки, асардан муассирга интиқол стилади — стилади. Масалан бир изни ксриб, бу ердан нима стганини англаймиз. Ўтган жонзотни ксрмасак ҳам, сша из бизга: бу ердан от стди ёки инсон стди ва ёки мушук стди, кучук стди, дейди. Қаердан билдинг? — десангиз, у киши бизга изни ксрсатади, бу из фалон нарсанинг изи дейди, биз сса, албатта дейишга мажбур бсламиз.
Ҳолбуки, бу кун бир миршаб бармоқ изларини шунчалик тадқиқ стадики, сзи излаган кишининг бармоқ изларидан уни топиб олади. Чунки инсонларнинг бармоқ излари бир-бирига қатъисн схшамас скан. Бу фавқулодда воқеалар ксзимиз снгида ҳар куни жараён стиб туришига қарамай, биз ҳануз бир ғафлатдан сзимизни қутқара олмаспмиз. Биттагина изки, сз сгасига далолат стар скан, бу улкан коинот сз сгаси бслмиш Аллоҳ Жалла ва Аълага далолат стмаслиги ҳеч мумкинми?
Ҳа, бу инсон жуда ғаройиб бир махлуқ. Баъзан шундай уринишлари борки, осмонларга учади, сна ҳам илгарилашга тиришади. Баъзан сса шу қадар тубанлашадики, бу борлиқнинг сгасини ҳатто идрок стишдан ожиз бир аҳволга тушади. Ва маозаллоҳ, Аллоҳ асрасин, коинотнинг сгасини ҳатто инкор стмоққа киришади. Бунга ҳайрон қолмаслик мумкин смас. Аега инкор стасан? — деб ссрасак, ксрмаган нарсамга қандоқ ишонаман, дейди.
-
Жуда соз, ахир сен ксрмаган сна қанча нарсалар бор, уларга ҳам ишонмайсанми? Масалан, ҳар лаҳза нафас олаётганимизда ҳавони ксрасанми? Йсқ, ксрмайман. Ундоқ бслса, инкор ста оласанми? Йсқ. Аега? Чунки ҳар он нафас оласпман, ксрмасам ҳам борлигини биласпман. Чунки сшашим учун шу ҳавога муҳтожман. Жуда схши, бу ҳавони сзинг ксрмай туриб борлигига ишонасан-у, Холиқи Зулжалол ҳақида нега сйламайсан? Сен муҳтож бслган шу ҳавони сратган зот Аллоҳ смасми? Аки бунга ҳам йсқ дейсанми?... Унда бу кимсани тентак демоқдан бошқа чора йсқ.
Кейин доим қсллаётганимиз слектр токини ҳеч ксрдингми? Аега бунга ишонасан? Йсқ, ксрмадим, лекин асарини ксрспмиз-ку, мана, чироқларимиз ёнаспти, совутгич (холодильник)ларимизда масал-лиқ, овқатларимиз сақланспти, сувларимиз унинг таъсирида совуспти. Бир томондан сса печларимизда олов бслиб, бизларни иситаспти. Қандай инкор ста оламан! Ундоқ бслса, бу Ер куррасини ва унинг ичидагиларни халқ стган, сратган Аллоҳ таолони қандоқ инкор стасан? Ҳеч инсофинг йсқми ёки ҳеч ақлинг йсқми?
-
Даҳрийлар, бечора болакайларга: Аллоҳдан шакар ссранг, ксрайлик-чи, бслса, беради, дейишади. Болалар ҳам бирдан: А Аллоҳимиз, бизга шакар бер, деб бақиришади. Табиийки, ҳеч нарса йсқ. Болалар, снди шакарни фалончидан ссранг-чи, дейди даҳрийлар. Болалар бу гал бирдан жаноби хсжайиндан: бизга шакар беринг, деб ссрашади. Албатта, шакар тайёр, шу заҳоти болаларнинг олдига қсйилади, болалар шакарга ёпишади. Ана, ксрдингизми, болалар, агар Аллоҳ бслсайди, у бизга хоҳлаган нарсамизни берар сди, деб болаларни гсдаклик чоғидан бошлаб, алдашга, лак,иллатишга уринади. Бу пасткашларга, аҳмоқларга, шсрлик ақлсизларга нима дейиш лозимлигини сзингиз айтинг. Инсоннинг хилқатини Аллоҳ таоло сратган деган, миллионларча инсонлар бор, сен қандай қилиб, бир жуҳуднинг гапига алданиб, динингни, ишонч-сътиқодингни, ибодатларингни тарк стиб, ксчада қолган бир бечорадай бслиб турибсан.
Алектр токи бслмаса, чироғинг ёнмаслигини жуда схши биласан, Аллоҳ бслмаса, бунчалик мавжудот ва махлуқот бслармиди? Кейин инсондаги бу мукаммалликни ким срата олар сди? Биламизки, сен жуда сқимишли, билағон бир кишисан. Ҳеч бир ашё бормики, сз-сзича майдонга келсин, хоҳ бошқа унсур ва бошқа сабабдан бслсин. Шу сабаб бслган нарсаларнинг ҳаммаси бир сратгувчига, бир халқ стгувчига муҳтождир. Чунки ҳар ҳодис тамоман бир муҳдисга муҳтождир. Бу бир қоидаи умумийдир, хилофи жоиз смас. Шунинг учун ҳар мавжуд, у нима бслса-бслсин, катта-кичик, муҳаққақ, бир ижод стувчига муҳтож. Шундоқ скан, бизларни ва биз ичида сшаётганимиз коинотни ҳамда бу коинотдаги биз ксрган-ксрмаган, билган-билмаган ҳамма нарсаларни сратган зот сгона Аллоҳдир, сгона Аллоҳ!
-
Аллоҳнинг сгона Аллоҳ сканлигини схши билмоқ учун Қуръон илмига ва фиқҳ илмига ста кучли сҳтиёж бордир. Жоҳил кишилардек, фақат Аллоҳ дебгина қолмасдан, Аллоҳ таолонинг сифатларини жуда схши ҳамда аҳли суннат сътиқодига мувофиқ бир шаклда срганмоқ ҳар мусулмоннинг асосий бурчи, вазифасидир, бу вожибдир, тарк стганлик туфайли масъулисти, жавобгарлиги мужибдир.
Азиз ва муҳтарам биродар! Қаранг, аммо диққат билан қаранг: дунёда шунчалар инсон, миллат, жамист дин ва мазҳаблар бор. Ксрспмизки, ҳар бири Аллоҳ дегани ҳолда, Аллоҳни танимайди, билмайди, ва ҳар бири бир йслга кирган, йслдан озган. Бирови ҳайкаллар ссаган, бирови бутлар ссаган, бирови ойга, бирови қуёшга, бирови сса юлдузларга сиғинган, ҳатто кулгили, устли аснчли аҳволда ҳайвонларга сиғинаётганлар ҳам бор. Бу бир бемаънилик, бир телбалик, тсғрироғи ошкора бир ақлсизликдир. Булар бари Аллоҳ десалар ҳам, Аллоҳни етарли англамаганлар, оқибатда маъбудлар тутганлар, бу кун музейларимизда уларнинг қолдиқлари ва парчалари топилади. Бир қисмини мен Бурса музейида ксрганман... Аллоҳ таоло хаёлга келган нарсаларнинг ҳаммасидан муназзаҳ, пок, шериги, назири, мисли, тенги, схшаши бслмаган, туғмаган, туғилмаган, ота-она, бола-чақадан муназзаҳ ва мубарро — холи, озод, айбу нуқсондан бутунлай муназзаҳ, нуқсон сифатларидан пок, камол сифатлари билан муттасиф, коинотнинг ва мавжудотнинг сгона соҳиби, Молики ва Pаззоқи, ҳаёт берган, кейин сса слим билан скунлаган, ҳар ишга кучи етган Қудрати комила соҳиби ва ҳар нарсани жуда схши билган, илми азалийси билан таниган, ҳамма нарсани ҳали моддаларнинг ҳеч биттаси йсқ пайтида ижод қилиб сратган ва бизларга тсғри йслни ксрсатмоқ учун Китоб юборган, қилган ишларимизни ксргувчи, сшитгувчи, ҳатто кснгилларимиздан кечган васваса ва турли сй-хаёл, тушунчаларимизни билгувчи, ксргувчи, сшитгувчи, ҳамда пайғамбарларига Жаброил воситасида ссзлаган, истаган ишини хоҳлаган пайтида, хоҳлаган шаклда қилган қудрат ва ирода соҳиби, қиладиган ишларида ҳеч кимсанинг маслаҳатига зҳтиёжи бслмаган, аввали ва охири йсқ, тсқсон тсққиз асмоси билан маълум бслган зотдир. Аллоҳ таоло ва тақаддас ҳазратларининг бу 99 асмосини ҳам сқиб, срганиб, Аллоҳ таолога ёлвориб, "А А аб, сени муносиб, снг схши бир ҳолда танимоқни ва сенга снг схши бир ҳолда ибодат қилмоқ қуввати, қудрати ва қобилистини менга сҳсон айлагин!" деб кеча-кундуз унга ёлвормоқни қслдан бермаслик шарти билан ҳар зум унга сна сиғинмоққа муҳтож сканлигимизни унутмаслик керак. Бу Аллоҳ шундай бир Аллоҳдирки, на аввали бордир ва на охири. Яхши чизилган бир доиранинг бошланган жойини билиш мумкин бслмаганидек, сснгги нуқтасини ҳам билиш мумкин смас. Шунинг учун қадим ва бақо ссзлари билан буни ифода қилганлар.
-
Кейин, Унинг сгоналигига ҳеч шубҳа йсқдир. Ҳолбуки мусулмонлардан бошқа динларнинг соликлари ҳар бири Жаноби Ҳақни бир нарсага схшатиб, ҳайкалини ссаб, унга сиғинганлар, ақллари етганча кспгина илоҳлар ижод стганлар: марҳамат соҳиби бир илоҳ, ғазаб сгаси бошқа бир илоҳ, ёз худоси, қиш худоси, гсзаллик худоси каби. Мусулмонлик буларнинг ҳаммасини рад стади ва Аллоҳ сгонадир, дейди. Зеро икки илоҳ бслгач, бир-бирлари билан келишувлари мумкин смас, шунингдек бирлашган тақдирда ҳам, биттаси хоҳлаганини, бошқаси мухолифат қилиши ожизликдан баттардирки, ожиз нарсанинг илоҳ бслиши жоиз ксрилмагай. Жаноби Ҳақ сса кспгина остларида сгона сканлигини ва сзидан бошқа илоҳ йсқлигини бизга жуда очиқ равшан билдиргандир. Масалан, "Ихлос" сураси машҳурдир:
Айт: Аллоҳ сккаю сгонадир!
Бошқа остда сса бундай дейилади:
Ва илоҳингиз сгона илоҳдир.
Кейин ости кариманинг давомида Ўзидан бошқа бирор маъбуд йсқлигини баён стади, шу билан А аҳмон ва А оҳийм сканлигини бандаларига билдиради. Шу билан бирга Аллоҳ шундай бир Аллоҳдирки, ксринган ва хаёлга келган ҳамма нарсадан узоқдир, ҳеч нарсага схшамас ва схшатилмас. Чунки:
Остнинг давомида Ўзининг ҳамма нарсани сшитгувчи ва ксргувчи сканлигини алоҳида билдирадики, демак, бандалари қиладиган ҳамма нарсани, ҳатто снг пинҳонларини ҳам ксриб, билиб, сшитиб туради, токи бандалар шуни билсинлар ва шунга қараб ҳаракат қилсинлар. Аппа-ёлғиз бслсалар, ҳеч кимса ксрмайдиган бир ерда турсалар ҳам, Аллоҳ таоло сзларини ҳам, қилган ишларини ҳам ксриб туришини ости жалиласида баён стади.
-
Тағин Аллоҳ таоло айни вақтда кснгилларда кечган сширин нарсаларни ҳам жуда схши билгувчи сканлигини ости каримада билдиради.
Бинобарин, бутларга ибодат қилиш ширкнинг снг хунугидир. Чунки Аллоҳ таоло бундай нарсаларга схшашликдан муназзаҳдир, ибодат ёлғиз Аллоҳгагина қилингайдир, Аллоҳга хосдир.
Фиръавндек улуғларга ҳам ибодат қилинмайди. Чунки ҳаммаси слимга маҳкум бир ожиз махлуқдир. Яна билмоқ вожиб бслган бир ҳақиқат борки, борлиқлар йсқ бслган пайтда ҳам Аллоҳ бор сди. Бинобарин, кейин сратган борлиқларининг ҳеч биттасига схшамайди, шунингдек бу борлиқларга ҳеч бир сҳтиёжи ҳам йсқдир. Шунинг учун Аллоҳ таолога макон ксрсатмоқ ҳам мумкин смас. Қиём бинафсиҳи билан ссзни тугатгаймиз, вассалом.
Бу сътиқодлардан ташқарида қолмоқ аҳли суннат ақидасига зид. Аътиқод масаласида ҳаммаси борича баён қилинган.
-
Аллоҳ жалла жалалалуҳунинг сифатлари
Аллоҳ иккита дейиш қандоқ ширк бслса, Аллоҳ осмондадир, аршдадир, дейиш ҳам шундоқ ширк бслади, дейилган. Бинобарин, Аллоҳ таоло замондан, макондан, стириб-турмоқдан, бориб-келмоқдан, ухламоқдан, мудрамоқдан ва ҳар хил айбу нуқсонлардан муназзаҳдир, покдир, вассалом.
1. Ҳаёт, илм, самиъ (сшитиш), басар (ксриш), ирода, қудрат, калом, таквин (пайдо қилмоқ) Жаноби Ҳақнинг сифатларидир. Ўз зоти каби бу сифатлари ҳам азалий ва абадийдир. Аллоҳ таоло абадий бир ҳаётга сгадир, билими ҳам шундоқ азалий ва абадийдир, сшитиши ва ксриши ҳам азалий ва абадийдир, фақат бу сшитиши ва ксриши бизникидек смас. Иродаси, съни хоҳиши, қудрати, ссзлаши ва ижод стиб сратиши — ана шу саккиз сифатининг ҳаммаси Жаноби Ҳақнинг азалий ва абадий сифатларидандир. Бу борлиқ йсқ пайтида ҳам Жаноби Ҳақ шу сифатлари билан муттасиф сди ва бу борлиқлар йсқ бслгандан кейин ҳам Жаноби Ҳақнинг бу сифатлари боқийдир.
2. Қидам (қадимийлик), бақо, ваҳдониййат, мухолафат-ун-лил-ҳаводис, қиём 6и нафсиҳи — булар сса Жаноби Ҳақ зотининг сифатларидир ва ҳар бир мусулмон буларни билиб ёд олмоғи, шундоқ деб ишонмоғи шартдир, шу билан Жаноби Ҳақни таниган бслур.l
-
ТААБИҲ
Анди сизга сна бир нарсани айтайин: Мен ксрмаган нарсамга ишонмайман, деманг. Бу кун ҳар кимнинг уйида радио бор, баъзи уйларда сса телевизор бор. Бу овозлар ксрилмаса ҳам, қулоғимиз билан сшитмасак ҳам, радиомизни бураган пайтимизда қанчалар товуш майдонга чиқади. Анди радиоси бслмаган киши: бу овозларни мен сшитмаспман, деб инкор қилиши кулгили смасми? Ҳар ерда бслган телевизион тасвирларини ксрмагани учун рад қилиши тсғри бсладими? Унда бу шсрликка кулмайдиларми? Бундан ҳам ғаройиб мисол: бизга бирови:
— Сенинг ақлинг борми? — деса,
— Албатта бор! — деймиз. Шунда у киши:
— Бслса, ксрсат, қани, ксрайлик, — деса, нима деб жавоб берамиз. Жавобимиз фақат шу бслади:
"Биродар, ақл ксринмайди, аммо билинади: Мана, шунча асарларни қилган смасманми, булар менинг ақлим борлигига далил бслмайдими?. Жуда соз, сшанг, сизнинг ақлингиз борлигига далилдир,
аломатдир, жуда тсғри. Анди сен айтгин-чи, ксрайлик: сон-саноғи бслмаган бу борлиқлар, сз
сгаси бслмиш Аллоҳ таолонинг борлигига ва бирлигига далил ва аломат смасми?
-
Бошимиздаги оддий дсппи, бош кийим, оёғимиздаги оддий шиппак, бир пойафзал ҳам сз-сзича бслмаслигини қабул стамиз-у, бу улкан борлиқни қандай қилиб, "табиатнинг асари" деб сз-сзимизни боладек алдашга уринамиз? Асардан муассирга интиқол стилишини жуда схши билган ҳолда, қайсарлик қилиб оёқ тираб олишимиз беҳуда смасми? Ксзларимизнинг бир ксриш ҳудуди, чегараси бор, шу ҳудуд остидаги ва устидаги, нарёғидаги ва берёғидаги рсаларни ксришимиз мумкин смас. Буларнинг борлиқларини фақат шу илмлар билан машгул олимлардан сшитиб ишонамиз-у, Аллоҳ таолонинг ва расулининг айтганларини, фаришталарни ксрмаспмиз деб, инкор стишга чоғланмоқ тсғри бсладими?
Мана, бу кун ижод стилган, ста кичик нарсаларни катталаштириб ксрсатадиган микроскоп деган асбоб бор. Ундан қараганимизда нималарни ксраётганимизга сзимиз ҳам ҳайрон қоламиз. Микроб деган жонворни ксриш имконимиз борми? AMMO катталаштиргич асбоб билан қарагач, ҳа, бор скан, деймиз. Аллоҳ таолони ксрадиган табиий ксзимиз йсқ бслса, Уни қандай қилиб инкор стайлик!
Улкан кемалар очиқ денгизда кетар скан, теграмиздаги шаҳарлар, қишлоқлар, тоғлар ксринмайди, аммо буни инкор қилмоқ қандай нодонлик?! Айбга буюрмасангиз, чин инсонга шу гаплар кифос қилади, деб сйлайман.
-
Куфри мужиб ссзлар ва ҳоллар
Анди бир оз куфри мужиб бслган чиркин ссзларни сслатайин, токи бундан дарc олиб, тилларимизни шундай хунук ссзлардан тисйлик. Зеро бу куфри мужиб ссзлар шу қадар ёмонки, аввало инсонни диндан чиқаради, кейин хотини билан срталаридаги никоҳнинг бузилишига сабаб бслади. Кейин сса ҳаж қилган бслса, бекор бслади. Албатта, бу жуда аснчли ва жуда снглиш бир ҳаракатдир. Бинобарин ҳар мсъмини муваҳҳид биродаримиз бу чиркин ва аснчли оқибатдан қутулмоғи учун буларни тушунтириб беришни снг улуғ бурч ва вазифамиз деб билишга уринайлик. Буларнинг бир қисми аввалроқ ёзилган "Мсъминларга ваъзлар" китобида бир мунча ёритилган, аммо бу сринда ҳам такрор сслатмоқ мажбуристини ҳис стмоқдаман.
Жаноби Ҳақ ҳаммамизни бу куфри мужиб бслган, Ҳақдан узоқлашмоғимизга сабаб бсладиган ахлоқсизликлардан, чиркин ва ёмон, катта ва кичик гуноҳлардан Ўзи асрасин. Омин.
1. Ҳар ссз ва ишки, динни истихфоф стишга, съни камситиб қадрсизлантиришга сабаб бслса, шу ссзни айтган ёки бу ишни қилган кишининг куфрига ҳукм қилинади. Ва маозаллоҳ, Аллоҳ асрасин, диндан чиқиб муртад бслишига сабаб бслади. Хоҳ чиндан, хоҳ азилдан қилган бслсин. Бу куфри инодийдир. Зеро бу нарса динни камситишга сабабдир. Бу ҳол кспинча йиғинларда одамларни кулдириш ва завқлантириш учун махсус кишиларда ксп учрайди.
2. Ҳақ таоло ҳазратларини, шони улуҳистига лойиқ бслмаган ссзлар билан сифатламоқ, тушунтирмоқ, асмо ва сифатларидан ёки амр ва наҳийларидан (буйруқ ва қайтариқларидан) биронтасига истеҳзо қилиб кулмоқ, ваъда қилган жаннатини ёки ваиди бслган азоб ва дсзахдан биронтасини инкор қилмоқ, ёки Ҳаққа жаҳл, ажз, айб, жабр ва зулмни
нисбат бермоқ, ёки унга макон иснод стмоқ.
-
3. Ким бслса-бслсин, қасддан таҳоратсиз намоз сқиса, мутлак, кофир бслади. Аксарист ҳолларда одамларни ишонтириш учун баъзи манфаатпарастлар шундай қилишади.
4. Билиб туриб Қибладан бошқа тарафга қараб ёки нажосатли кийим кийиб, ёхуд ич кийими билан динни истихфоф стмоқ — камситмоқ учун намоз сқимоқ.
5. Лозим бслмаган сринда белига поплар боғлайдиган "зуннор" деган белбоғни боғламоқ.
6. Кофирларнинг байрамларида улар билан байрам қилмоқ, ва сша куни уларнинг хоҳишига мувофақат айламоқ, шу куннинг ҳурмати учун сотиб олмаган нарсаларини сотиб олмоқ (ҳиндилардан ва шунга схшаганлардан).
7. Кофирларнинг урф-одатларини хуш ксриб, ёқтирса.
8. Инсонни қаршилаб олиш учун, унга атаб жонлиқ ссйса. Бу ҳайвон билиттифоқ сликдир, ейиш жоиз смас.
9. Ҳаромлардан савоб умид қилмоқ.
10. Аллоҳдан бошқасига сажда қилмоқ.
-
11. Лайғамбарликлари собит бслган анбиёдан биронтасининг нубувватини (пайғамбарлигини) инкор қилмоқ.
12. Фаришталардан ва пайғамбарлардан биронтасини истихфоф стмоқ — камситмоқ, аҳамистсиз ксрмоқ. Хоҳ фақирликларида
(камбағалликларида), хоҳ касалликлари туфайли бслсин.
13. Оиша розиаллоҳу анҳо онамизга лойиқ бслмаган гапни гапирмоқ.
14. Ҳазрати Абу Бакр Сиддик, розиаллоҳу анҳунинг суҳбатини, имоматини, халифалигини инкор стмоқ.
15. Ҳазрати Умар-ул-Форуқ розиаллоҳу анҳунинг хилофатини инкор қилса.
-
16. "Баззоззийа" да айтиладики, рофизий ҳазрати Абу Бакр билан Ҳазрати Умарни сабб (ҳақорат) қилса, куфрига ҳукм қилинур.
17. "Жавҳара" дейдики, ҳазрати Абу Бакр, ҳазрати Умар ва бошқа саҳобаи гузин розиаллоҳу анҳумни сабб (ҳақорат) ва таъна қилса, куфр билан бирга қатлни ҳам вожиб қилади. Бундайларнинг тавбаси қабул қилинишида ихтилоф бор. Лекин тавбаларнинг қабул қилинмаслигига фатво берилган.
18. Бир киши, расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам қовоқни схши ксрардилар деса-ю, бошқа бириси, мен схши ксрмайман деса ва буни иҳонат (съни камситиш) тариқида айтса.
19. Аллoҳ таоло менга буни амр стса сди, қилмас сдим, деса.
20. Қибла бу томонда бслсайди, намоз ҳам сқимасдим, деса.
-
21. Аллоҳ менга Жаннатни берса, сенсиз хоҳламайман ёки кирмаймаи, деса.
22. Сен билан ҳатто Жаннатга ҳам кирмайман, деса.
23. Жаннатни хоҳламайман, менинг хоҳлаганим Уни, съни Аллаҳни ксрмоқдир, деса.
24. Дунёни охират учун тарк қилгин, деган кишига, нақд турган нарсани, съни дунёни қандай қилиб насис учун, съни охират учун тарк қиламан, деса.
25. Фарзлардан биронтасини инкор қилса, съни 32 фарздан бирини инкор стса.
-
26. Витр намозининг ва қурбоннинг аслини (ҳақиқийлигини) инкор стса.
27. Азони Муҳаммадийни масхара қилиб кулса.
28. Қиёмат ҳолатларидан биронтасини инкор қилса. Масалан, ҳисобни, амалларнинг тарозида тортилишини, сирот кспригини, Жаннатни, Дсзахни ва бошқа шу кабиларни инкор қилса.
29. Ҳаромлиги далили қатъий билан маълум бслган ҳаромларни ҳалол деса; шароб каби, чсчқа гсшти емоқ каби нарсаларни. Ҳаромлигини билган ҳолда қилса, фосиқ бслади.
30. Ости Қуръониййадан биронтасини инкор қилса.
-
31. Қуръондан бирон остни табдил стса — сзгартирса.
32. Қуръони азимни хор тутса.
33. Қуръони азимни истихфоф стса — камситса.
34. Олот-и лаҳв — сйин-кулги, томоша, мусиқа асбоби чалинаётганда Қуръон сқиса.
35. Ҳаром нарсани есётиб, ичаётиб ёки ҳаром бир ишни қилаётиб "Бисмиллоҳ" деса.
-
36. Ҳаром ишни қилгандан кейин "алҳамдулиллаҳ" деса. (Бунда ихтилоф бор).
37. Амр қилинадиган (Буюриладиган) жойда, масалан егин, дейиладиган жойда, ичгин, дейиладиган жойда ёки изн ссраган кишига киргин, дейиладиган жойда "бисмиллоҳ" деса. Зеро зиллат
(хорлик) мақомида Аллоҳ таолонинг исмини қслламоқ иҳонатдир — таҳқирдир. Аллоҳ таолонинг исмини иҳонат қилмоқ — таҳқирламоқ сса куфрдир, бундай ссзлардан иложи борича сақланмоқ керак.
38. Ҳалол луқма егин деган кишига, ҳаром менга ҳалолдан схшироқдир, деса.
39. Ҳаром бир нарсани, шу ҳалол деса. (Шундай деб сътиқод қилса).
40. Шаробнинг (ароқнинг) ҳаромлиги Қуръон билан собит смас, деган кимса.
-
41. Катта ва кичик гуноҳлардан биронтасини ҳалол, деб қабул стган кимса.
42. Аёли бидан унинг ҳайз ҳолида мужоамат қилишни ҳалол деб сътиқод стган киши. Баъзиларнинг фикрича кофир бслмайди, лекин
гуноҳкор бслади, деганлар.
43. Баччабозликни ҳалол деган кимса.
44. Воиз ва мударрисларга тақлид қилиб, бу тақлидчилигидан кулган кимсалар. Шаръ-и шарифни истихфоф стган, съни камситганларнинг, мазаҳ қилганларнинг ҳаммасига таждиди иймон (иймонни снгилаш) ва таждиди никоҳ (никоҳни снгилаш) буюрилади. Ҳаж қилган бслса, қайтадан ҳаж қилмоғи лозим.
45. Илмга ва олимга истиҳзо қилса, масхаралаб кулса.
-
46. Бир олимни ёки бир фақиҳни сабабсиз ссккан кимсанинг куфридан қсрқилади.
47. Бир мусулмонни, сй кофир деб чақириб, шу ссз билан шатмни (ҳақоратни) мурод стса ва шу билан унинг куфрига сътиқод қилса (Яъни уни кофир деб сътиқод қилса).
48. Ай кофир ёки сй сҳудий (сй жуҳуд) деб чақирган кишига лаббай, съни буюринг, тақсирим, деб жавоб берса.
49. Гуноҳни таҳқир қилган (сътиборсиз ксрган) ва шу гуноҳи уқубатга, съни азобга сабаб бслишига ишонмаган кимса.
50. Гуноҳларни, маъсистларни қабиҳ деб ёмон ксрмаган, ибодат ва тоатни сса хуш ксрмаган кимса.
-
51. Тоат учун савоб, маъсист учун сса иқоб бслади, деб сътиқод қилмаган кимса.
52. Мен савоб ва иқобдан берайин, деган кимса.
53. Ўз иймонидан шак-шубҳа қилган кимса.
54. Қуръони Каримни махлуқ деган кимса.
55. Мутлоқ иймон махлуқдир, деса. Иймон қулнинг иқрори ва тасдиқи жиҳатидан махлуқ, Ҳақдан ҳидост стилиши жиҳатидан ғайри махлуқдир, съни махлуқ смасдир.
-
56. Максни муқотаа (устама) тариқида олган ушрчига, муборак бслсин, деса. (Макс: ушрчиларнинг ушрни олгандан кейин ортиқча қилиб олган пули макс дейиладики, бу бир турли порадир, ришватдир). Ушр шаръийдир. Ҳосилнинг сндан бири давлатга ёки фуқарога ва ёxуд хайрис жойларига берилади, бир тур закотнинг ҳосилдан олинадиган қисми ушр (сндан бир) дейилади. Ушр тсплаш учун ушрчилар тайинланади. Ҳосил мавсумида қишлоқлардан ва ҳосил сгаларидан олинган миқдор ушр дейиладики, бу машруъдир, ундан ортиғи ҳақсизлик ва зулмдир. Аки сотилган молдан олинган пулни айтадиларки, у замон "бос" дейилган (бос — хавф, азоб, қаттиқлик маъносида). Аки моли қийматидан паст баҳода олинадики, бу ҳам бир хил ҳақсизлик ва зулмдир. Ана шундай ҳақсизлик билан олинган пулларни "муборак бслсин" деса, қимор ва шунга схшаш нарсалардан олинган пулни "муборак бслсин" дейиш билан бир хилдир.
57. Фалон ишни қилган бслсам ёки фалон ишни қилсам, кофир бслайин, деса.
58. Ғайбни биламан, деган иддиода бслган кишини тасдиқ стса.
59. Мен урилган молларни биламан, деса.
60. Менга жинлар хабар беради, деган киши ҳамда унинг бу ссзини тасдиқ стган кишилар. Зеро ғайбни на инс билади ва на жин билади. Аксинча, ёлғиз Жаноби Ҳақ билади.
-
61. Гувоҳсиз никоҳ қилинса, Аллоҳни ва расулини ва фаришталарни шаҳид тутдим, деса.
62. Қарғанинг қағиллашини сшитиб, йслидан қайтган кимса; товушқон (қуён) йслдан кесиб стганда слидан қолган кишининг куфри ихтилоф қилинган.
63. Бир муддат куфрни қасд стса, бутун умрида кофир бслади.
64. Бошқа бировга айтиш учун куфрни талқин стган иши дарҳол кофир бслади. Аариги одам хоҳ айтсин, хоҳ айтмасин.
65. Аллоҳ таоло осмонда бу ишни билади, деса ва Жаноби Ҳаққа макон қасд стса.
-
66. Ҳақдан холи, бсш бир макон йсқ, Ҳақдан бирон макон холи смас ва У бир макондан холи смас, деса.
67. Иншааллоҳ, фалон ишни қиласиз, деган кишига: мен "иншааллоҳ"сиз қиламан, деса.
68. Касал бслмаган кишини, Ҳақ таоло буни унутибди, деса.
69. Душманига (рақибига): "Мен сен билан ҳукми Худо асосида иш қиламан" деган кишига, мен ҳукмни билмайман, ёки бу ерда ҳукм стмайди ва ёҳуд бунда ҳукм йсқ, деган кимса.
70. Ҳақ таоло менга схшилик қилади, срамаслик мендан стади, деган кимса. Авом кишилар буни ксп айтади. Ғафлатда қолмаслик керак.
71. Фалон киши ажали билан слмайди, деса. Бу ҳам халқ орасида ксп айтилади.
-
72. Мен худоман, мен пайгамбарман деган кимса.
73. Лайғамбарлар суннатидан бирор суннатни истихфоф стган — камситган кимса. Зеро бу истихфоф (камситиш) суннат соҳиби бслмиш пайғамбарларга қилингандай бслади. Масалан, бир киши бошқа бирига мсйловингни кес, нега кесмайсан, мсйловларни кесиш (қисқартириш) суннатдир деса, у сса жавобан, суннат бслса ҳам кесмайман, қисқартирмайман, деса. Бошқа суннатлар ва хусусан машҳур суннатлар ҳам шундайдир.
74. Аамоз сқи, токи намознинг тотини билгайсан, деган кишига қараб, сен сса намозни тарк қил, токи бенамозликнинг мазасини биласан, деган кимса.
75. Аамоз сқи, деган кишига қараб, сқимайман, зеро савоби домламники бслади, деган кимса.
-
76. Бир киши маълум бир ой (рамазон) да намоз сқиб, аммо бошқа вақт сқимаса. Бундай ҳол ксп учрайди. Чунки ҳар бир намоз етмиш намоз срнига қоим бслади, деган кимса.
77. Аамоз сқимайдиган кишига намоз сқи, дейилганда, сқимайман, деса.
78. Закот бермаган бир кишига, закот бер, дейилганда, бермайман, деса. "Жомии асгор" соҳиби дейдики, буни жаҳл (қизиққонлик) ва истихфоф (камситиш) тарзида айтилгани учун. Маълумки, шариат ҳукмларидан биронтасини истихфоф қилиш (камситиш) куфрдир. Бинобарин, суннатларни ҳам истихфоф (енгил) ва ҳақир ксриб, қадрсизлантириш тарзида тарк стмоқ аввалистдан куфри мужиб сканлигига шубҳа йсқ.
79. Икки киши жанжаллашиб, биттаси "Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳи" деса-ю, униси сса, мен "Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллоҳи"ни билмайман, ҳақимни бер, деса. (Тасбиҳ ва таҳлил ҳам шундай).
80. Бир кишининг бировдан оладигани бслса ва уни ссраса, йсқса, қиёмат кунида сендан оламан, деганида, нариги қарздор киши сса, сна шунча бергин, қиёмат куни икковини баравар оласан, деса. Булар қиёматни ҳақир ксрмоқликдандир. Қиёматни истихфоф стиш — камситиш сса куфрдир.
-
81. Қиёматда шунчалик гавжумликда сен мени қаердан топасан, деган кишининг куфрида ихтилоф қилинган.
82. Қиёматдан қсрқмайман, деса.
83. Амри маъруфни инкор қилса, чунки амри маъруф фарздир. Фарзни инкор қилганлиги туфайли.
84. Илм тазвир (ҳийладир, тузоқдир) деб ҳийлаи шаръисни инкор қилса. "Ҳийла" "чора"
маъносидадир.
85. Бир киши, нечун мажлиси илмга келмайсан, деган кишига қараб, менинг мажлиси илмда нима ишим бор, деса.
-
86. Менга ейдиган нарса керак, илм етмайди, деса. Бундай гаплар ҳозирги пайтда ксп айтилади, иложи борича сақланмоқ керак.
87. Бир олим бирор масоили диниййа ёки ҳадиси шарифни нақл стаётганида сшитаётганлардан биронтаси, бу ran нимага срайди, бизга пул керак, илм кимнинг ишига срайди, деса.
88. Аҳлим ва аёлим маишати — тирикчилиги билан машғул бслиб, илм мажлисига боришга қодир смасман, деса. Агар илмни қадрсизлантиришни мурод стган бслса, катта хавф-хатар бор.
89. Бир хотин олим бслган срига, лаънат сенга, деса. Илмдан мурод илми шаръийдир.
90. Шарид ҳикосси, қиссаси илмдан авлодир,деса. Илмни истихфоф стгани — камситгани туфайли.
91. Бир мусулмон, мен мулҳидман, деса. Зеро мулҳид кофирдир. Зеро у қиёматга, ҳисобга, азобга ишонмаган, маслакдан, йслдан озган, Худодан қайтган кимсадир.
92. Зино, зулм, ноҳақ одам слдириш ҳаром бслмаса сди, деган кимса. Зеро булар ҳеч қачон ҳалол бслган смас.
-
Танбиҳ: Етти нарса барча динларда мубоҳ бслмаган: зино, риё, ноҳақ одам слдириш, мастлик-сархушлик, номусга тажовуз, молга тажовуз ва ёлғон.
93. Кофирларнинг байрам кунларида ҳадсларини, совғаларини олмоқ динга зарардир, сақланмоқ керак.
94. Кичик гуноҳ қилган бир кишига, бунга тавба қил, деса, у сса, нима қилдимки, тавба қиламан,
деса. Зеро маъсистни истихфоф қилиш — енгил ксриш ҳам куфрдир ва ортиқ сақланмоқ керак.
95. Аҳли суннат наздида маъсист кишини иймондан чиқармайди, бу сса маъсистни ҳалол ва кичкина ксрмоқлик билан муқаййаддир (боғлиқдир). Агар гуноҳни ҳалол деса ва истихфоф (енгил ксриш) йсли билан гапирса, куфрида шак йсқдир.
-
96. Бир хотиннинг сридан чиқиш учун иртидод стмоғини — муртад бслмоғини буюрган ва фатво берган кимса.
97. Бир мусулмонга, "лаънат сенга ва сенинг мусулмонлигингга", деса.
98. Билжумла калимаи куфр билан, маъносини билган ҳолда қасддан ҳазиллашиб, съни латифа қилиб, ёки луиб, съни масхара қилиб, ҳазил-ҳузул билан гапирса, жамии уламо наздида кофир бслади ва унинг сътиқодига сътибор бслмайди.
99. Тили билан тавъан (сз хоҳиши) билан кофир бслиб, қалбан (дилида) иймонда мутмаъин бслса ҳам, барибир кофирдир. Дилидаги иймон унга фойда бермайди, Аллоҳ наздида ва одамлар наздида кофирдир.
100. Куфр ссзларни сшитиб кулганлар ҳам кофир бслади. Замонамиздаги масхарабоз (қизиқчи) деган, ксп гапириб халқни кулдиришга уринган кимсалар ҳам бундай хатарли ссзларни айтмоқдан иложи борича аҳтиёт бслмоғи керак.
101. Бошқа бировнинг куфрига ризо бслиш ҳам куфрдир. Ҳар қанча ихтилоф қилганлар бслган сса-да, куфрларига мутталиъ — огоҳлантириш бслган.
-
Куфри мужиб ссз айтганнинг ҳукми
Куфри мужиб бслган ссзлар кспгина китобларда узун қилиб ёзилган. Биз сса срнида бир миқдорини ёза олдик. Бу куфр ссзни айтган киши, агар карҳан (мажбуран) ёки хатоан смас, балки сз ихтиёри билан ссзлаган бслса, муртад бслади, съни диндан қайтган бслади. Шунда никоҳ ҳам фосид бслади. Маҳкамага ёки ЗАГС идораларига бориб юришнинг ҳожати йсқ, сз-сзидан сридан чиққан бслади. Шунда таждиди иймон ва таждиди никоҳ (иймонни ва никоҳни снгилаш) лозим бслади. Аммо таждиди иймонда калимаи шаҳодатни келтириш кифос смас, балки у куфри мужиб бслган нарсадан ружуъ қилмоғи — қайтмоғи лозим.
Шуниси жуда шоёни диққатдирки, таждиди иймон ва таждиди никоҳдан аввал хотини билан қилинган жинсий алоқаси зинодир ва ундан туғилган бола ҳам валади зинодир — ҳаромидир, ссйган нарсаси ҳам ейилмайди. Аллоҳ асрасин.
Ҳолбуки, хоҳ сҳудийларнинг, хоҳ христианларнинг ссйган нарсаларини ейиш мумкинлиги ҳар кимга маълум.
-
Бундан ташқари, қилган вақфлари ҳам ботилдир, ҳукмсиздир. Ворисларига қолади, такрор иймонга келганидан кейин вақфи ҳам ейилиши мумкин бслади.
Аркак ёки хотиндан бирови, маозаллоҳ, Аллоҳ асрасин, шу калимаи куфрдан бировини айтишса, съни муртад бслишса, зоҳирий ривостда ораларига дарҳол фурқат, айрилиқ тушади. Яъни никоҳ бутунлай фасҳ (бекор) бслади, қозининг ёки хокимнинг ҳукмига таваққуф стмайди (кутиб турмайди). Хоҳ уйли-жойли, бола-чақали бслсинлар, хоҳ ҳали никоҳлик бслиб, болалари туғилмаган бслсин, иккаласи ҳам баробардир. Иккаласининг бирдан куфри, табиий равишда айрилиги мусталзим (лозим) бслади. Бу сринда тушунтирилишини истаб, хотини ёки сридан бирови иртидод (рад) стган тақдирда ҳам, никоҳнинг фасҳ (бекор) бслгани тушунтирилади.
Бугун сса кспгина иймонсиз аёл ва сркакларнинг борлиги ошкор, ана шундай тарзда майдондадир. Бирови ундай, бирови бундай фикрда. Аима бслса ҳам, Ислом ақоидларига мухолафат қилган ҳар ким Исломдан ташқарида ҳисобланади ва бирор мусулмон қизини ололмайди, ундай қиз ҳам бир мусулмон сркакка қатъисн никоҳланмайди. Шаръан саҳиҳ смас. Шунинг учун турмуш сртоғингни танлаётиб, схши сйлаб, шундан сснг қарор қилгин. Йсқса, маълумотига ёки бойлигига ва ёхуд гсзаллигига, шуҳратига алданиб, ксзининг хоҳишига қараб уйланмоқ ҳеч бир ақлли кишига срашмайди. Зеро кейинги пушаймонлик кишига фойда бермаслиги ҳаммага маълум. Бинобарин, ҳар бир мусулмон биродаримга биродарларча бир насиҳат бслсин деб, ушбу ссзларимни ёзмоқдаман. Сизлардан узр ссраб, бахт-саодат ва саломатингизни Мавлодан тилайман.
Бундан кейин ёзадиганим — иймон ва исломга оид ҳадиси шарифларни ҳам схши сқиб, мумкин бслса, ёдлаб олмоғингизни умид қиламан. Чунки динига фойдаси тегадиган 40 та ҳадиси шарифни ёдлаган киши сртанги қиёмат кунида уламо сифатида тирилгайдирки, бу не буюк давлат ва шарафдир. Шунинг учун иҳмол стмаслигингизни — бепарволик, сусткашлик қилмаслигингизни тавсис стаман. Бу фақир айбу нуқсонли биродарингизни ҳам дуоларингизда унутмаслигингизни умид стгайман.
-
Аҳли суннат вал-жамоат имомлари ҳақида
Аҳли суннатнинг икки имоми бор: битталари ҳазрати шайх Абу Мансур Мотурудийдир. Бу кунги Ўзбекистон мамлакатидан, Самарқандга сқин Мотуруд мулкидан бслган бир туркий (сзбек) олимдир. Иккинчилари сса ҳазрати шайх Абул-Ҳасан ал-Ашъарийдир. Абу Mансур Мотурудий ҳазрати Имоми Аъзам Абу Ҳанифа роҳматуллоҳи алайҳнинг ақидасига асосланган.
Ҳазрати Абул-Ҳасан ал-Ашъарий ақидасига Имоми Шофиий, Имоми Молик ва Имоми Ҳанбалий мазҳаблари асос бслган. Бу икки имом орасида муҳим бир ихтилоф, фарқ йсқ. Мавжуд ихтилофларда ҳам куфрни ёки бидъатни ижоб стадиган бирон нарса йсқ, фақат лафзларда хилма-хиллик бор. Бу икки имомнинг ақидалари қуйидагича баён қилинган.
-
Аҳли суннат вал-жамоат розиаллоҳу анҳум ажмаъин ҳазратларининг сътиқоди будур:
1. Аллоҳ таоло биттадир — сгонадир, қадимдир, араз (кейин бслган смас), жисм, жавҳар (модда), мусаввар (тасаввур қилинган), маҳдуд ва маъдуд (чегараланган ва саналадиган) смас.
2. Қадим, бизнинг таъбиримизча аввали бслмаган ва охири бслмайдиган бир зоти жалили аълодир.
3. Моҳист ва кайфист билан васф қилинмас.
4. Бир маконга муҳтож смас.
5. Ундан (Унинг учун) замон (вақт) стмагай.
6. Унга ҳеч нарса схшамас.
7. Илмидан ва қудратидан ҳеч нарса камаймас ва кетмас.
8. Унинг зоти билан қоим сифоти азалиййаси бор.
9. Сифатлари Унинг на зотининг айни сзи ва на ғайрисидир. Масалан, ойнага қарасангиз, сзингизни ксрасиз. Шу ойнада ксрганингиз бир қарашда гсёки худди сзингиздир, бу мен смасман, дес олмайсиз, шу менман десангиз ҳам бслмайди. Шунинг учун на айни сзидир ва на ғайрисидир, деганлар. Бу сифатлар сса қуйидагилардир: ҳаёт, илм, қудрат, ирода, самиъ, басар, калом, таквин.
10. Аллоҳ таолони ксрмоқ ақлан ҳам, нақлан ҳам жоиздир.
11. Коинот, олам жамии ажзоси (барча жузлари, бслаклари) билан ва сифоти билан муҳдас, съни йсқдан вужудга келтирилгандир.
12. Уни йсқдан пайдо қилиб, майдонга келтирган Аллоҳ таолодир. Бандаларининг бутун феъллари: куфр, иймон келтириш, тоат ва исён қилиш — ҳаммасининг холиқи Аллоҳ таолодир.
13. Аллоҳдан бошқа Холиқ йсқдир.
14. Бу феълларнинг бандалардан судури — содир бслиши Ҳақ таоло ҳазратларининг иродаси, хоҳиши, ҳукми, қазоси ва тақдири биландир.
15. Бандаларининг ишларида сз ихтиёрлари ҳам бор. Уларга савоб ва иқоб (жазо) бслгайдир.
16. Тоатда савоб, маъсистда сса иқоб бордир. Яхши ишларни қилганларни схши кишилар мақтагайлар, охиратда ҳам улар савобга ноил бслгайдирлар, буларда Жаноби Ҳақнинг ризоси бор.
17. Хунук ва ёмон нарсаларким, аҳли дунё ҳам хуш ксрмагай, охиратда иқобга (жазога) сабаб бслгай. Бу Ҳақ ризоси билан смасдир.
18. Банда кучи (тоқати) етмайдиган бир ишга (нарсага) таклиф қилинмайди.
19. Савоб Жаноби Ҳақнинг фазлидир, азоби сса адолати ижобидир.
20. Мақтул (слдирилган киши) сз ажали билан слгандир. Яъни урдилар, шунинг учун слди, демоқ жоиз смас, ажали етди, слди, бу пичоқ ёки сқ сабаб бслгандир.
21. Ажал биттадир. (Ўлим).
22. Ҳаром ҳам ризқдир.
23. Ҳар ким сз ризқини ейди, хоҳ ҳалол бслсин, хоҳ ҳаром.
24. Ҳеч ким бировнинг ризқини ейишга қодир смас.
25. Аллоҳ таоло залолат ва ҳидостини халқ стгандир.
26. Хоҳлаганига залолатини ва хоҳлаганига сса ҳидостини халқ стар.
27. Банда учун аслаҳ бслган ишларни қилмоқ Аллоҳ таолога вожиб смас.
-
(Изоҳ: Бандага хос, банда учун схши ҳисобланган, иймон келтириш ва бошқа солиҳ амаллардек аслаҳ бслган феълларни қилмоқ Аллоҳ таолога вожиб смас).
28. Ҳазрати Pасулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг уйғоқлик ҳолларида жисмлари билан (Маккаи Мукаррамадаги) Масжиди Ҳаромдан
(Қуддуси шарифдаги) Масжиди Ақсога олиб борилганлари, у ердан самоватга ва ундан сса Ҳақ таоло мурод стган жойга юксалганлари ҳақдир.
29. Малак-ул-мавт (слим фариштаси) ҳақдир (ҳақиқатдир).
30. Қабрда барча кофирларнинг ва айрим гуноҳкор мусулмонларнинг азоб тортишлари ҳақдир (ҳақиқатдир).
31. Ибодат ва тоат аҳлининг неъматларга ноил бслмоғи ҳам ҳақдир (ҳақиқатдир).
32. Мункарайн малакларнинг — икки фариштанинг ссроқ қилишлари ҳам ҳақдир.
33. Қиёмат куни қайта тирилмоқ ҳақдир.
34. Амалларнинг тарозуда тортилиши ҳақдир.
35. Китоб (номаи аъмол) ҳақдир, ҳисоб ҳам ҳақдир.
36. Ҳавзи кавсар ҳақдир.
37. Сирот ксприги ҳам ҳақдир.
38. Лайғамбарларнинг, авлиёларнинг, шаҳидларнинг шафоати ҳам ҳақдир.
39. Жаннат ва Дсзах ҳам ҳақдир ва улар ҳозир ҳам мавжуддир, боқийдир.
40. Аа Жаннат, на Дсзахга ва на уларнинг ичидагиларга — ҳеч бирига йсқлик, фано келмагай.
-
41. Катта ва кичик гуноҳлар ҳар қанча ксп бслса ҳам, мсъминни иймондан чиқармас ва куфрга ҳам туширмас.
42. Жаноби Ҳак, Ўзига қилинган ширкни авф стмагай.
43. Ширкдан ташқари катта ва кичик гуноҳлардан хоҳлаганини мағфират қилгай.
44. Кичик гуноҳларга иқоб (жазо) жоиздир. (Катта гуноҳлардан сақланса ҳам). Катта гуноҳларнинг авф стилиши ҳам жоиздир, тавба қилмаса ҳам.
45. Иймон ҳазрати пайғамбаримиз Аллоҳ тарафидан хабар берган ҳамма нарсани дил билан тасдиқламоқ ва тил билан айтмоқликдир.
46. Амаллар иймон ҳақиқатига дохил смасдир.
47. Амаллар сз нафсларида зиёда бслади. Аммо иймон ҳақиқати на ортади, на камасди.
48. Амалларнинг ортиши билан иймоннинг самараси ва нурлари ортади.
49. Ҳар бир мсъмин: мен Ҳаққан мсъминман, демоғи керакдир. Аммо "иншаллоҳ, мен мсъминман" демоқ, таъвил билан бслса-да, тсғри смас. Шак-
шубҳа билан бслса, айтган киши диндан чиқади деб, иттифоқ қилинган.
50. Иймон тасдиқ ва иқрор сканлигига биноан махлуқдир ва қулнинг касби (иши) дир, меҳнати-фаолистидир, Ҳақдан ҳидост сканлигига биноан сса, махлуқ смас.
-
51. Муқаллиднинг (тақлидчининг) иймони шак ва шубҳадан холи бслса, саҳиҳдир, лекин қодир бслса, далилларни тарк стганидан осийдир.
52. Айрим ҳолда саъид — саодатга сришган киши шақий, съни дсзах аҳлидан бслади ва баъзан шақий, съни дсзахий киши сса саъид, съни аҳли жаннат бслади. Яъни мусулмон бслиб туриб, кофир бслади ёки кофир бслиб туриб, мусулмон бслади. Аммо Аллоҳнинг ҳукмида сзгариш бслмагай. Хоҳ зотида ва хоҳ сифотида бслсин, тағйир (сзгариш) жоиз смас.
53. Лайғамбар юборилишида ва Китоби илоҳийнинг нозил қилинишида ҳикмат ва салоҳ (схшилик) бор.
54. Ҳақ таоло бандаларига башардан (инсондан) пайғамбар юборди. Лайғамбарлар аҳли иймон ва аҳли тоатга Жаннат хушхабарини бериб, аҳли куфр билан осийларни сса Дсзах ва иқоб (жазо) билан танзир стдилар, қсрқитдилар, инсонларга сса дин ва дунёларида муҳтож бслган нарсаларини сргатдилар. Аллоҳ уларни мсъжизалар билан қувватлантирди.
55. Биринчи пайғамбар — Одам алайҳиссалом, охириги пайғамбар сса, бизнинг пайғамбаримиз ҳазрати Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи
васалламдирлар. Барча пайғамбарларнинг афзали пайгамбаримиз Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи васалламдирлар.
56. Фаришталар сса Аллоҳ таолонинг бандаларидир ва амрларига омилдирлар, маъсистдан покдирлар. Аркаклик ва аёллик хусусистлари йсқ,
емоқ ва ичмоққа муҳтож смаслар.
57. Лайғамбарлар фаришталарнинг расулларидан (слчиларидан) афзал, фаришталарнинг расуллари сса башарнинг солиҳларидан, башарнинг солиҳлари сса бутун фаришталардан афзалдир.
58. Каромат ҳақдир ва бу каромат, қайси пайғамбарнинг шариатида бслса, сша пайғамбарнинг мсъжизасига дохилдир. Авлиё сз кароматида мустақил смас.
59. Авлиёлик пайғамбарлик даражасига восил бсла олмас.
60. Ҳеч бир ҳолда бандадан таклиф (даъват, чақириқ) соқит бсла олмас.
-
61. Авлиёнинг афзали ҳазрати Абу Бакрдир, ундан кейингиси ҳазрати Умар ал-Форуқ, ундан кейингиси Усмон Зуннурайндир, ундан кейингиси ҳазрати Али-йул Муртазо ризвонуллоҳи таъало аълайҳим ажмаъин ҳасратларидир. Хилофат шу тартиб асосидадир.
62. Саҳобалардан ҳеч бировини схшиликдан бошқа бирон нарса билан ёд стмок, жоиз смас.
63. Хилофат (халифалик) 30 йилдир. Ундан кейин малик ва амриликдир.
64. Аҳли Исломга бир имом мутлақо лозимдир, мусулмонларни ҳам қсриқламоқ, ҳам ишларини лойиқлик билан ксриб бормоқ, жумъа ва байрам (ҳайит) намозларининг сиҳҳати (соғломлиги) учун керакдир.
65. Фосиқнинг орқасида (иқтидо стиб) намоз сқимок, жоиздир. Фосиқнинг жаноза намозини сқимоқ жоиздир.
66. Ҳар қачон маҳсига масҳ тортмоқ жоиздир.
67. Тирикларнинг сликлар учун қилган дуоси ва садақаларининг марҳумларга фойдаси бордир.
68. (Муайсн) вақт ва маконларнинг фазилатлари борлиги ҳақдир: рамазон ойи, ражаб, шаъбон, муҳаррам: арафа куни, байрам (ҳайит) кунлари: Маккаи Мукаррама, Мадинаи мунаввара, Қуддуси шариф ва масжидлар сингари.
69. Илм ақлдан афзалдир. Мушрикларнинг болалари хусусида имомимиз сукут қилганлар.
70. Сеҳр бор нарсадир.
-
70. Сеҳр бор нарсадир.
71. Ксз тегиши ҳам бор гапдир.
72. Мужтаҳид баъзан исобат (тсғрилик) қилар, баъзан хато қилар.
73. (Мужтаҳид) сз ижтиҳодида исобат қилса, икки савоб топар, хатоси учун сса бир савоб олур.
74. Қуръони Каримда (зикр қилинган) инсонларнинг мумкин бслгани қадар зоҳирига ҳамд айтилиши (мақталиши) вожибдир.
75. Умматдан ҳеч бировига жаннатлик деб гувоҳлик бермангиз. Фақат расулуллоҳ шаҳодат берган Ашараи Мубашшара бундан мустасно, улар сса қуйидагилардир: Абу Бакр, Умар, Усмон, Али, Талҳа, Зубайр, Саъд, Саид, Абдурраҳмон бин Афв, Абу Убайда бин Ал-Жарроҳ ризвонуллоҳи таъало
алайҳим ажмаъин.
76. Дажжолнинг чиқиши ҳақиқатдир.
77. Исо алайҳиссаломнинг осмондан тушиши ҳақдир.
78. Қуёшнинг ғарбдан чиқиши ҳақдир.
79. Даббатул-арзнинг — Ер ҳайвонининг чиқиши ҳақдир.
80. Коҳинга (сеҳргарга), мунажжимга, фолбинга бориб бирон нарсани ссрамок, жоиз смас. Биздаги фолбинлар ҳам шунга киради.
81. Уларнинг айтганларига ишонмоқ ҳам жоиз смас.
82. Жамоат ҳақдир ва савобдир, раҳматдир. Айрилиш азобдир.
83. Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги снг мақбул дин Ислом динидир.
Муҳаммад Зоҳид Қстқу ибн Иброҳим ал-БУА САВИЙ
www.fiqh.uz, www.uzislam.com saytlaridan foydalanildi.
-
"АЛ-МИЛАЛ ВАА-АИҲАЛ" КИТОБИДАА
Аҳли суннат вал-жамоат наздида куфрга сабаб бсладиган масалалар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109808#msg109808)
"Қибла аҳлидан ҳеч кимни куфрда айбламангиз" (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109814#msg109814)
Танбиҳ (Огоҳлантирув) (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109815#msg109815)
Фатво китобларида куфрга мужиб (сабаб) бсладиган алфоз, калималар ва гаплар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109816#msg109816)
Аллоҳ жалла жалалалуҳунинг сифатлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109827#msg109827)
Танбиҳ (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109828#msg109828)
Куфри мужиб ссзлар ва ҳоллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109830#msg109830)
Куфри мужиб ссз айтганнинг ҳукми (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109850#msg109850)
Аҳли суннат вал-жамоат имомлари ҳақида (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2511.msg109852#msg109852)
-
Ahli sunnat val-jamoat aqoidi
(http://www.ziyouz.com/images/books/aqoid.jpg) (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=211)
Muallif: Muhammad Zohid Qo'tqu
Hajmi: 1,69 Mb
Fayl tipi: pdf, zip
(http://www.ziyouz.com/components/com_remository/images/download_trans.gif) Saqlab olish (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=211)
Online o'qish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=2287.0)