-
ILK O‘RTA ASRLARDA VATANIMIZNING IJTIMOIY-SIYOSIY,
IQTISODIY VA MADANIY HAYOTI
1. Qadimgi Turon diyorida yuksalish qaysi davlatlar ravnaq topgan davrda boshlangan edi?
A) Eftallar davlati va Turk xoqonligi
B) Baqtriya va Sug‘diyona davlatlari
S) Xorazm va Qang‘ davlatlari
D) Qang‘ davlati va Kushon podsholigi
2. Ilk o‘rta asrlarga o‘tish davrida Turon zaminida ro‘y bergan dehqonchilik yutuqlarini aniqlang.
1) sug‘orma dehqonchilik maydonlari kengaydi; 2) dehqonchilikda ikki dalali almashlab ekish joriy qilindi; 3) qishloq xo‘jaligi mahsulotlari qo‘shni mamlakatlarga chiqarila boshlandi; 4) suv tegirmoni, chig‘ir va charxpalaklar kabi suv inshoatlari kashf etildi; 5) qishloq xo‘jalik mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyoj ortib bordi; 6) dehqonchlikda uch dalali almashlab ekishni joriy etilishi; 7) g‘allakorlik va polizchilik bilan bir qatorda paxtachilik va bog‘dorchilik maydonlari kengaydi; 8 ) davlatning tashkil topishi xom ashyo yetkazuvchi qishloq xo‘jaligining o‘sishi bilan bo‘g‘liq bo‘lib qoldi.
A) 2, 4, 6, 8
B) 1, 3, 5, 7
S) 1, 4, 5, 7
D) 1, 2, 6, 8
-
3. Ilk o‘rta asrlar davrida O‘rta Osiyoda qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyoj nimaning natijasida ortib bordi?
A) shaharlarda aholining gavjumlashuvi, hunarmand-chilik, ichki va tashqi savdoning rivoj topishi natijasida
B) dehqonlar, kadivarlar va kashovarzlar tabaqalarining shakllanishi natijasida
S) dehqonchilikda almashlab ekish joriy qilinishi natijasida
D) qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining qo‘shni mamlakatlarga chiqarilishi natijasida
4. Ilk o‘rta asrlarda mamlakatda qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyojning ortib borishi qanday ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlarga olib keldi?
1) yirik o‘rta asr davlatlari shakllana boshladi; 2) ziroatkor maydonlarga egalik qilish shakli asta-sekin o‘zgara boshladi; 3) sex hunarmandchiligiga va o‘ziga xos shahar ijtimoiy tuzumiga ega bo‘lgan o‘rta asr shaharlari vujudga keldi; 4) o‘troq ziroatkor aholi bilan chorvador qabilalar o‘rtasidagi aloqalar rivojlandi; 5) xalqlarning buyuk ko‘chishlariga olib keldi; 6) ko‘chmanchi va yarim ko‘chmanchi aholinining o‘troq hayotga o‘tishining kuchayishi; natijasida obikor yerlaga bo‘lgan muhtojlik oshib bordi; 7) ikki dalali almashlab ekish joriy qilindi; 8) katta yer egaligiga asoslangan mulkdorlar tabaqasi shakllandi.
A) 2, 4, 6, 8
B) 1, 3, 6, 8
S) 1, 2, 4, 6, 7, 8
D) 1, 3, 5, 7
-
5. Ilk o‘rta asrlarda O‘rta Osiyoda qay tariqa katta yer egaligiga asoslangan mulkdorlar tabaqasi shakllandi?
A) dehqonlarning yerga ishlov berishi natijasida yirik mol-mulkka ega bo‘lib qolishi natijasida
B) nufuzga ega bo‘lgan mulkdorlar qo‘liga yangi yer maydonlarning ma’lum bir ulushining o‘tishi va vorisiy mulkiga aylanishi natijasida
S) chorvadorlarning ko‘psonli chorvalarini boqqan yerlariga ega bo‘lib qolishi natijasida
D) dehqonlarning shahar va qishloqlarda hashamatli qasr va saroylarga ega bo‘lib qolishi
6. Ma’lumki, ilk o‘rta asrlarda sarkorlar o‘zlariga tegishli yer maydonlarini sug‘orish tarmoqlarining yuqori qismidan, ayniqsa to‘g‘on boshi atrofidan ajratib olar edilar. Bu yo‘l bilan ular qanday imkoniyatlarga ega bo‘lardilar?
A) barcha sug‘orish inshoatlarini egasi bo‘lish
B) suv taqsimotini nazoratga olib, qishloq ziroatkor mehnatkashlarining yerlariga yetarlicha suv yetkazib berish
S) dehqonchilikda faqat o‘zlari uchun suvdan bemalol foydalanish
D) suvdan dehqonchilikda bemalol foydalanish, suv taqsimotini nazoratga olib, qishloq aholisi ustidan o‘z ta’sirini o‘tkazish
-
7. Ma’lumki, ilk o‘rta asrlarda sarkorlar qishloqlarda o‘z ta’sir doirasini kengaytirib, bora-bora ziroatkor aholi ustidan hukmronlik qila boshlaydi. O‘sha zamonda ular nima deb atalgan?
A) kashovarzlar
B) kadivarlar
S) dehqonlar
D) ziroatkorlar
8. Ilk o‘rta asrlarda kimlar to‘g‘on boshi atrofidan o‘ziga tegishli yer maydonlarini ajratib olib, suv taqsimotini nazoratga olishi natijasida qishloq aholisi ustidan o‘z ta’sirini o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘lgan?
A) ixshidlar
B) kashovarzlar
S) kadivarlar
D) sarkorlar
-
9. Quyidagi qaysi javobda ilk o‘rta asrlarda mavjud bo‘lgan aholi tabaqasining yuqori vakili ko‘rsatilgan?
A) qishloq oqsoqoli
B) kadivar
S) chokar
D) dehqon
10. "œUlar shaharlarda hashamatli qasr va saroylarga, savdo va hunarmandchilik do`kon-u rastalaridan iborat kattagina xo`jalikka ega edilar, qishloqlarda esa ekinzor paykallardan tashqari, ularning ko`shk va istehkomli qo`rg`onlar, objuvoz-u moyjuvoz va tegirmonlari bo`lardi". Ushbu so`zlar ilk o`rta asr aholisining qaysi tabaqasiga mansub?
A) urug‘ va qabila boshliqlari
B) kadivar
S) dehqon
D) kashovarzlarlar
-
11. Chokarlar — bu "¦
A) ziroatchi oddiy qo‘shchilar
B) qishloq hokimi
S) dehqonning hayotini va mol-mulkini qo‘riqlovchi, harbiy posbon
D) qishloqning dehqonlarga qaram bo‘lib qolgan ahli
12. "œUlar baquvvat va abjir hamda o`z hojasiga sadoqatli o`spirinlardan tanlab olingan, xojasi vafot etganda hatto u bilan birga tiriklayin ko`milishi lozim bo`lgan’. Gap kimlar haqida ketmoqda?
A) xalfalar
B) kadivarlar
S) chokarlar
D) shadlar
-
13. Kadivarlar kimlar?
A) ziroatchi oddiy qo‘shchilar
B) qishloq hokimi
S) qishloqning dehqonlarga qaram bo‘lib qolgan ahli
D) dehqonning hayotini va mol-mulkini qo‘riqlovchi, harbiy posbon
E) ekin maydonlariga ishlov beruvchilar
14. Quyidagi qaysi javob ilk o‘rta asrlarda shakllangan aholi tabaqasining vakili chokarlar uchun taaluqli?
1) dehqonning hayoti va mol-mulkini qo‘riqlagan; 2) xojasi vafot etganda u bilan birga tiriklayin ko‘milishi lozim bo‘lgan; 3) qishloq jamoalarida yerlarida yashab yer va suvdan iborat umumiy mulkka ega bo‘lgan; 4) qo‘riqlarda ochilgan yangi yer maydonlarining ma’lum bir ulushi ularning qo‘liga o‘tgan va vorisiy mulkiga aylanardi; 5) ular dehqonchilikning asosiy ishlab chiqaruvchi kuchlari edi; 6) ular bilan dehqonlar yovgarchilik paytlarda dushmanga qarshi harbiy yurishlarda qatnashgan;
7) ular viloyat hokimining o‘rinbosari hisoblangan.
A) 1, 2, 6
B) 2, 3, 5, 7
S) 1, 2, 5
D) 2, 4, 6
-
15. Ilk o‘rta asrlarda kimlar dehqonchilik xo‘jaligining asosiy ishlab chiqaruvchi kuchlarining biriga aylangan?
A) kadivarlar
B) chokarlar
S) dehqonlar
D) sarkorlar
16. Ilk o‘rta asrlarda qishloq hokimi nima deb atalgan?
A) kashovarz
B) dehqon
S) kadivar
D) tudun
-
17. V asrning o‘rtalarida ziroatkor vohalardagi obikor yerlarning asosiy qismi "¦
A) qishloq jamoalarining qaramog‘ida edi
B) mulkdor dehqonlar qo‘l ostida edi
S) kadivarlar qo‘l ostida edi
D) erkin ziroatchi kashovarzlar qo‘l ostida edi
18. Ilk o‘rta asrlarda qishloq jamoalari yerlarida yashab yer va suvdan iborat umumiy mulkka ega bo‘lgan erkin ziroatchilar tabaqasi nima deb atalgan?
A) kashovarz
B) chokar
S) kadivar
D) sarkor
-
19. Quyidagi qaysi javobda ilk o‘rta asrlarda shakllangan tabaqa vakillari ta’rifi noto‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) dehqon — qishloq hokimi
B) kadivar — erkin ziroatchi
S) kashovarz — ziroatchi oddiy qo‘shchilar
D) chokar — dehqon qo‘riqchisi
20. Ilk o‘rta asrlarda Turon aholisining ijtimoiy va iqtisodiy hayotidagi sodir bo‘lgan qanday keskin o‘zgarish mamlakatning mayda davlatlarga bo‘linib ketishiga sabab bo‘ladi?
A) ekin maydonlarining barchasi qishloq oqsoqollari hamda urug‘ va qabila boshliqlari qo‘lida to‘planishi
B) dehqonlarning kadivarlarni ekspluatatsiya shaklida ishlatishi
S) ko‘chmanchi chorvador xion qabilasining hujumi
D) dehqonlar, kadivarlar va kashovarzlar tabaqalarining shakllanishi
-
21. Milodiy III asrda zaiflashib borayotgan Qang‘ davlatidan birinchi bo‘lib qaysi davlat ajralib chiqadi?
A) Xorazm
B) Xiyoniylar davlati
S) Eftaliylar davlati
D) Dovon davlati
22. Quyidagi qaysi davlatda Afrig‘iylar sulolasi hukmronlik qilgan?
A) Turk xoqonligi
B) Qang‘ davlati
S) Dovon davlati
D) Xorazm davlati
-
23. Milodiy III asrda Xorazm davlatining poytaxti qadimgi qaysi shahar xarobasining o‘rnida bo‘lgan?
A) Jonbosqal’a
B) Jarqo‘ton
S) Qo‘yqirilganqal’a
D) Turoqqal’a
24. Ilk o‘rta asrda Xorazm davlatida hukmronlik qilgan sulola nomini aniqlang.
A) Afrig‘iylar
B) Anushteginiylar
S) Kidariylar
D) Sosoniylar
-
25. Xorazmning qadimgi poytaxti hisoblangan Tuproqqal’a shahar xarobasi hozirgi qaysi hududda joylashgan?
A) Urganch shahri yaqinida
B) Qoraqolpog‘istonning Ellikqal’a tumanida
S) Qoraqolpog‘istonning Mang‘it tumanida
D) Qoraqolpog‘istonning To‘rtko‘l tumanida
26. Shaharning mustahkam labirintli darvoza og‘zi istehkomi darvozaxonasi bo‘lgan"¦ Shahar markazidan yuqoriroqda ibodatxona majmuasi, uning shimoli-g‘arbiy burchak qismida esa balandligi 25 metr bo‘lgan uch minorali hukmdor qasri qad ko‘targan. Yuqoridagi ta’rif qaysi shahar xarobasiga tegishli?
A) Bolaliktepa
B) Turoqqal’a
S) Yunosobod Oqtepasi
D) Jonbosqal’a
-
27. Ilk o‘rta asrlarda Xorazm poytaxti bo‘lgan shaharlar nomini aniqlang.
A) Jonbosqal’a va Tuproqqal’a
B) Urganch va Xiva
S) Turoqqal’a va Ellikqal’a
D) Tuproqqal’a va Kat
28. Xorazmning qadimgi poytaxti Tuproqqal’a shahrining umumiy maydoni necha gektarni tashkil etgan?
A) 15 kektar
B) 34 gektar
S) 18 gektar
D) 26 gektar
-
29. Xiyoniylarning Sug‘dga bostirib kirishidan 48 yil oldin "¦
1) zaiflashgan Qang‘ davlatidan Xorazm davlati ajralib chiqdi; 2) xorazmshoh Afrig‘ o‘z qarorgohini Xorazmning qadimgi poytaxti Kat shahriga; 3) Xorazm va Amudaryo havzasiga toxarlar kirib keldi; 4) Katdagi Al-Fir qasrida yangi saroy qurildi; 5) Afrig‘iy shohlari betiga shoh va orqasiga suvoriy tasvirlari tushirilgan kumush tangalar zarb ettira boshladilar; 6) Sosoniylar hukmdori Pero‘z eftaliylarga qarshi uchinchi marta yurishga otlandi.
A) 5, 6
B) 1, 4, 6
S) 2, 4, 5
D) 3, 4, 5
30. Quyidagi qaysi davlatda betiga shoh va orqasiga suvoriy tasvirlari tushriligan kumush tangalar zarb qilingan?
A) Somoniylar davlatida
B) Eftaliylar davlatida
S) Turk xoqonligida
D) Afrig‘iylar davlatida
-
31. Qachon O‘rta Osiyoga xion nomli ko‘chmanchi qabilalar hujumi boshlandi?
A) V asr 20-yillarida
B) IV asr o‘rtalarida
S) IV boshlarida
D) V asr oxirlarida
32. Nechanchi yilda xiyoniylar Sug‘dga bostirib kiradilar?
A) 309-yilda
B) 379-yilda
S) 353-yilda
D) 459-yilda
-
33. Grumbat kim?
A) toxarlar yo‘lboshchisi
B) sosoniylar shohi
S) xiyoniylar hukmdori
D) eftaliylar hukmdori
34. O‘rta Osiyoga hujum qilgan xion qabilalari qaysi hududdan kelishgan edi?
A) Yettisuv va Sharqiy Turkistondan
B) Sirdaryo va Orol bo‘ylaridan
S) Eron hududlaridan
D) Xitoy va mo‘g‘uliston hududidan
-
35. Xiyoniylar Sug‘dga bostirib kirgach, ular kimlar bilan to‘qnashadilar?
A) kidariylar
B) sosoniylar
S) eftaliylar
D) kushonlar
36. Xiyoniylardan yengilgan sosoniylar shohini aniqlang.
A) Kubod
B) Pero‘z
S) Shopur II
D) Anushervon
-
37. Qachon O‘rta Osiyoda xioniylar hukmronligi o‘rnatildi?
A) IV asr o‘rtalarida
B) VI asr boshlarida
S) V asrning 20-yillarida
D) IV asrning 70-yillarida
38. Xioniylar davlati necha yil hukmronlik qilgan.
A) 120 yildan oshiqroq
B) 80 yil
S) 90 yildan ortiqroq
D) 140 yil
-
39. V asr 20-yillarida Sharqdan Sirdaryo va Orol bo‘ylari orqali Xorazm hamda Amudaryo havzasiga kimlar kirib keladilar?
A) toxarlar
B) xioniylar
S) eftaliylar
D) turklar
40. Kidar — bu "¦
A) toxarlar yo‘lboshchisi
B) sosoniylar shohi
S) xiyoniylar hukmdori
D) Turk xoqonligining asoschisi
-
41. Toxarlar kimlarning avlodlari hisoblanadi?
A) kushonlarning
B) parfiyaliklarning
S) saklarning
D) massagetlarning
42. V asr 20-yillarida kidariylar Amudaryo havzasi hamda g‘arbiy va janubiy Sug‘d yerlarini ishg‘ol etib qaysi davlatning janubiy qismida o‘z hukmronligini o‘rnatdilar?
A) Xorazm davlati
B) Xioniylar davlati
S) Eftaliylar davlati
D) Sosoniylar davlati
-
43. Quyidagi qaysi shahar ilk o‘rta asr davlati bo‘lgan Kidariylar davlatining poytaxti hisoblanadi?
A) Marv
B) Balx
S) Yangikent
D) Naxshab
44. Ilk o‘rta asr davlati hisoblangan Kidariylar davlatining nomi qanday kelib chiqqan?
A) Kidar ismli hukmdor nomidan
B) toxarlar qabilasining muqim aholisi kidariylar nomidan
S) ko‘chmanchi chorvador kidar nomli qabila nomidan
D) mamlakat poytaxti Kidar shahri nomidan
-
45. Kidariylar kimlar bilan ittifoqchi sifatida harakat qilgan va tajovuzlarini Janubga tomon kengaytirishga intilgan?
A) turklar
B) sosoniylar
S) eftaliylar
D) xioniylar
46. Qachon kidariylar bilan sosoniylar o‘rtasidagi ziddiyat tobora kuchayib, ular bir-biriga dushman bo‘lib qolgan?
A) V asr 60-70-yillarida
B) V asr 20-yillarida
S) VI asr boshlarida
D) V asr 30-50-yillarida
-
47. 456-yilda "¦
1) kidariylar sosoniylardan qaqshatqich zarbaga uchradilar; 2) xioniylar Sug‘dga bostirib kirdilar;
3) O‘rta Osiyoda kidariylar hukmronligi barham topdi;
4) O‘rta Osiyoga eftaliylar hujumi boshlandi;
5) eftaliylar Xitoyga elchi yubordilar; 6) xioniylar eftaliylar bilan bo‘lgan jangda qaqshatqich zarbaga uchradilar; 7) Pero‘z eftaliylarga qarshi uchinchi marta yurishga otlandi
A) 1, 3, 5
B) 2, 3, 7
S) 1, 4, 5, 7
D) 2, 4, 6
48. Kimlar bilan bo‘lgan to‘qnashuvda kidariylar O‘rta Osiyoni tark etishga majbur bo‘ladilar?
A) xioniylar
B) sosoniylar
S) turklar
D) eftaliylar
-
49. V asr o‘rtalarida O‘rta Osiyoda kimlarning hukmronligi boshlandi?
A) arablar
B) turklar
S) eftaliylar
D) kidariylar
50. O‘rta Osiyoni tark etgan kidariylar Shimoliy Hindistonda necha yil hukmronlik qiladilar?
A) 120 yil
B) 75 yil
S) 47 yil
D) 140 yil
-
51. Ma’lumki, "œeftal" degan nom ilk bor "œxeptal" shaklida uchraydi. Bunday ma’lumotlarni qanday manbalarda uchratish mumkin?
A) V asr arman manbalarida
B) Behistun yozuvida
S) Avestoda
D) IV asr turk manbalarida
52. Vaxshunvar kim?
A) sosoniylar shohi
B) "œEftalon" deb yuritilgan shoh
S) eftaliylar hukmdori
D) B va S
-
53. Nima sababdan sosoniylar Eftaliylar davlatiga qarshi yurish qiladi?
A) sosoniylarning tobora kuchayib borayotgan eftaliylar hujumidan havfsirashlari sababli
B) eftaliylarning sosoniylar bilan tuzgan savdo shartnomasini buzganliklari sababli
S) eftaliylar shohining sosoniylar shohi Pero‘zga nisbatan haqoratli maktub yo‘llashi sababli
D) eftaliylarning sosoniylar davlati tasarrufidagi hududni bosib olishlari sababli
54. Eftaliylar va Sosoniylar o‘rtasidagi jang-u jadallar qaysi sosoniy shohi hukmronligi davrida ayniqsa kuchaydi?
A) Pero‘z
B) Kubod
S) Anushervon
D) Shopur II
-
55. Sosoniylar shohi Pero‘z (459-484) Eftaliylarga qarshi necha marta yurish qiladi va necha marta g‘alaba qozonadi?
A) 4 marta yurish, 2 marta g‘alaba
B) 3 marta yurish qiladi, ammo har galgisida mag‘lubiyatga uchraydi
S) 6 marta yurish, 4 marta g‘alaba
D) 3 marta yurish, 2 marta g‘alaba
56. Ma’lumki, Eftaliylar davlatiga qarshi yurish qilgan Sosoniylar shohi Pero‘z dastlabki janglardayoq mag‘lubiyatga uchrab, asir tushadi. Pero‘z kim tomonidan yuborilgan o‘lpon evaziga asirlikdan ozod etiladi?
A) Pero‘zning vorisi Kubod tomonidan
B) Vizantiya imperatori Zenon tomonidan
S) Turk xoqonligi hukmdori Bumin tomonidan
D) Vizantiya imperatori Yustinian
-
57. Sosoniylar shohi Pero‘zning eftaliylarga qarshi ikkinchi yurishida qaysi davlat unga ittifoqdoshlik qiladi?
A) Franklar qirolligi
B) Xitoy
S) Vizantiya imperiyasi
D) Turk xoqonligi
58. Ma’lumki, eftaliylarga ikkinchi marta asirga tushgan sosoniylar shohi Pero‘z 30 xachirga yuklatilgan kumush dirhamlar bilan o‘lpon to‘lash majburiyatini oladi. Ammo 20 xachirgagina yuk bo‘ladigan mablag‘i bo‘lgan Pero‘z qay tarzda tutqunlikdan ozod etiladi?
A) shohning Anushervon ismli nevarasi Pero‘zning o‘rniga eftaliylar yurtiga garovga yuborilib, to‘rt yil davomida eftaliylarga katta o‘lpon to‘lab turiladi
B) ittifoqdosh Vizantiya imperatori Zenon 10 xachirga yuklatilgan kumush dirhamlar bilan o‘lpon qarzini to‘laydi
S) shohning Kubod ismli yosh o‘g‘li Pero‘zning o‘rniga eftaliylar yurtiga garovga yuborilib, ikki yil davomida eftaliylarga katta o‘lpon to‘lab turiladi
D) Eftaliylar davlatini bir qismini qo‘lga kiritish maqsadida Xitoy hukmdori 10 xachirga yuklatilgan kumush dirhamlarini yuborishi natijasida Pero‘z tutqunlikdan ozod etiladi
-
59. Sosoniylar shohi Pero‘zning eftaliylarga qarshi 484-yilgi yurishi qanday oqibatga olib keladi?
A) eftaliylarning tor-mor etilishi va juda og‘ir miqdorda o‘lpon to‘lash majburiyatini yuklanishiga
B) Eron tomonidan Eftaliylar davlatining egallanishiga
S) eftaliylar va sosoniylar o‘rtasida do‘stlik bitimining tuzilishiga
D) Pero‘zning halokati, eftaliylar tomonidan Marvning ishg‘ol qilinishi, Eron ustiga juda og‘ir o‘lpon yuklanishiga
60. Sosoniylar shohi Kubodning hukmronlik yillarini aniqlang.
A) 309-379-yillar
B) 531-579-yillar
S) 459-484-yillar
D) 488-531-yillar
-
61. Sosoniylar davlatida kimlarning hukmronligi davrida eftaliylar bilan munosabatlar ancha yumshab, tinchlik tusini olgan?
A) Kubod va Anushervon
B) Shopur II va Pero‘z
S) Shopur I va Shopur II
D) Ardasher I va Shopur I
62. Ilk o‘rta asrlarning qudratli davlati hisoblangan Eftaliylar davlati qachon tashkil topgan?
A) V asrning II yarmi va VI asrning boshlarida
B) IV asrning oxiri va V asrning boshlarida
S) V asr o‘rtalarida
D) V asrning I yarmida
-
63. Ilk o‘rta asrlarning qudratli davlati hisoblangan Eftaliylar davlati qaysi hududlarni o‘z ichiga olgan?
1) O‘rta Osiyo; 2) mo‘g‘uliston; 3) Sharqiy Eron; 4) Shimoliy Hindiston; 5) Vizantiya; 6) Sharqiy Turkiston; 7) Shimoliy Afg‘oniston; 8) Shimoliy Xitoy.
A) 1, 3, 4, 6
B) 1, 3, 6, 8
S) 1, 2, 4, 7, 8
D) 1, 2, 3, 7
64. Eftaliylar so‘zi qaysi so‘zdan olingan?
A) "œEftalon" deb yuritilgan shoh nomidan
B) eftal nomli ko‘chmanchi chorvador qabila nomidan
S) "œXeptal" deb yuritilgan qabila sardori nomidan
D) Xeptal daryosi nomidan
-
65. Eftaliylarning asosiy mashg‘uloti nima bo‘lgan?
A) chorvachilik
B) ziroatchilik
S) savdo-sotiq
D) hunarmanchilik
66. Eftaliylar davlatida qaysi hududlar dehqonchilik va bog‘dorchilik markazi hisoblangan?
A) Toxariston va Sug‘d
B) Chag‘oniyon va Badaxshon
S) Kobul va Koshg‘ar
D) Marv va Balx
-
67. V-VI asrlarda O‘rta Osiyoning qaysi hududlarida g‘alladan tashqari sholi ham yetishtirilgan?
A) Sirdaryoning quyi oqimi va Orol bo‘ylarida
B) Amudaryoning quyi oqimida
S) Sirdaryo bo‘ylari va Farg‘ona vodiysida
D) Qashqadaryo va Zarafshon vodiylarida
68. Ilk o‘rta asrlarda Farg‘ona vodiysi o‘zining qanday hususiyati bilan mashhur edi?
A) sifatli chinnilari bilan
B) ziravorlari bilan
S) zotli otlari bilan
D) bog‘dorchilik markazi bo‘lganligi bilan
-
69. Nima sababdan ilk o‘rta asrlarda qishloq jamoasining kashovarz (erkin qo‘shchi)lari qaram kadivarlarga aylana borgan?
A) dehqonchilikda kadivarlarning asosiy ishlab chiqaruvchi kuchga aylana borishi
B) ekin yer maydonlarining ma’lum bir qismi dehqonlar qo‘lida to‘plana borishi
S) ekin yer maydonlarining ko‘pgina qismi qishloq jamoalari qo‘lida to‘plana borishi
D) ekin yer maydonlarining ma’lum bir qismi qishloq oqsoqoli qo‘lida to‘plana borishi
70. Ilk o‘rta asrlarda yaylovlarning asosiy qismi kimlarning tasarrufida bo‘lgan?
A) qabila va urug‘ jamoalari va ularing oqsoqollari xvabulari
B) qishloq oqsoqollari
S) yirik chorvadorlar
D) dehqonlar
-
71. Hozirgi vaqtda Toshkent vohasi va Janubiy Qozog‘iston yerlarining bir qismini suv bilan ta’minlab turgan Zog‘ariq va Bo‘zsuv kanallari qachon barpo etilgan?
A) XV asrda
B) V asrda
S) XVIII asrda
D) milodiy III asrda
72. Ilk o‘rta asrlarda barpo etilgan Darg‘om kanali hozirda O‘zbekitonning qaysi hududida asosiy suv ombori hisoblanadi?
A) Qashqadaryo viloyati va Surhondaryoning shimoliy tumanlarida
B) Farg‘ona vodiysida
S) Samarqand viloyati janubiy tumanlarida
D) Xorazm va Orol bo‘yi atrofida
-
73. V asrda O‘zbekiston hududida barpo etilgan kanallar nomini aniqlang.
1) Ulug‘nor; 2) Shahrixonsoy; 3) Zog‘ariq; 4) Yangiariq; 5) Bo‘zsuv; 6) Darg‘om; 7) Tuyatortar.
A) 3, 5, 6
B) 1, 3, 6, 7
S) 2, 4, 5
D) 1, 2, 4
74. Eftaliylar davlati "œBuyuk Ipak yo`li" orqali qaysi davlatlar bilan xalqaro savdoda faol qatnashardi?
A) Xitoy, Hindiston va O‘rtayer dengiz davlatlari bilan
B) Xitoy, Hindiston, Eron va Vizantiya bilan
S) Xitoy, Eron va Bolqon yarimoroli davlatlari bilan
D) Hindiston, Vizantiya va Franklar qirolligi bilan
-
75. V-VI asrlarda Ipak yo‘li savdosida asosan kimlar sosoniy savdogarlari bilan raqobatda vositachilik rolini o‘ynardi?
A) usmonli turklar
B) xitoyliklar
S) xioniylar
D) sug‘diylar
76. Eftaliylar dastavval ichki va tashqi savdo munosabatlarida kimlarning kumush tangalaridan keng foydalandilar?
A) kidariylar
B) xitoyliklar
S) sosoniylar
D) xioniylar
-
77. V-VI asrlarda chaqa tangalar O‘rta Osiyoning qaysi hududlarida chiqarilgan?
1) Buxoro 2) Poykand 3) Toxariston 4) Vardona 5) Naxshab 6) Chag‘oniyon 7) Samarqand; 8) Xorazm; 9) Badaxshon
A) 1, 3, 5, 7, 9
B) 1, 2, 4, 5, 7, 8
S) 2, 4, 6, 8, 9
D) 2, 3, 6, 7, 8, 9
78. Eftaliylarda davlat boshqaruvida qonun va qoidalarning qaror topishiga asosiy sabab nima edi?
A) aholining tabaqalanishi, mulkiy tengsizlikning kuchayib borishi
B) qishloqlarda dehqonlar nufuzining ortib ketishi
S) aholining tabaqalanishi
D) mamlakatda o‘zaro ichki kurashning avj olishi
-
79. V-VI asrlarda O‘rta Osiyoda ko‘chmanchi qabilalarning dehqonchilik vohalariga kelib o‘rashishi natijasida "¦
A) dehqonlarga qaram bo‘lgan kadivarlar tabaqasi ko‘paya bordi
B) shaharlarning soni ko‘paya bordi
S) dasht udumlari va e’tiqodiy tasavvurlari o‘troq aholining hayotiga kirib bordi
D) sug‘orish inshoatlari takomillashdi
80. V-VI asrlarda O‘rta Osiyoning qaysi vohalarida ko‘chmanchilar tezda o‘troqlasha olganlar?
A) Quyi Amudaryo va Xorazmda
B) Buxoro va Naxshab
S) Farg‘ona vodiysida
D) Toxariston va Sharqiy Sug‘dda
-
81. Ma’lumki, eftaliylar davri binokorligi va me’morchiligida ikki qavatli qasrlar alohida o‘rin tutgan bo‘lib, qasrlarning yuqori qismiga maxsus ko‘tarma orqali chiqilgan? Bu ko‘tarma nima deb ataladi?
A) pandus
B) to‘brez
S) kuren
D) chohpar
82. Ma’lumki, V-VI asrlarda O‘rta Osiyo aholisi turli tillarda so‘zlashgan. Chorvador aholi o‘rtasida qaysi til muhiti hukmron edi?
A) nog‘ay tili
B) turkiy til
S) sug‘d tili
D) uyg‘ur tili
-
83. V-VI asrlarda O‘rta Osiyoda qaysi til xalqaro savdo tili edi?
A) nog‘ay tili
B) turkiy til
S) sug‘d tili
D) uyg‘ur tili
84. Quyidagi qaysi til Yettisuv va Farg‘ona orqali Sharqiy Turkistonga kirib, Xitoy hududlargacha kirib borgan?
A) Xorazm tili
B) fors tili
S) sug‘d tili
D) nog‘ay tili
-
85. Baqtriya yozuvi asosida vujudga kelgan yozuv nomini aniqlang?
A) eftaliylar yozuvi
B) Sug‘d yozuvi
S) Xorazm yozuvi
D) oromiy yozuvi
86. V-VI asrlarda O‘rta Osiyo hududida qanday yozuvlar tarqalgan edi?
1) Sug‘d yozuvi; 2) oromiy yozuvi; 3) Xorazm yozuvi; 4) Baqtriya yozuvi; 5) eftaliy yozuvi; 6) kushon yozuvi; 7) kirill yozuvi.
A) 1, 3, 5
B) 2, 4, 6, 7
S) 2, 3
D) 1, 3, 4
-
87. Eftaliylar yozuviga xos bo‘lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) Xorazm yozuvining vujudga kelishiga asos bo‘lgan; 2) Baqtriya yozuvi asosida paydo bo‘lgan; 3) o‘ngdan chapga tomon ko‘ndalangiga yozilgan; 4) 22 harfdan iborat; 5) Sug‘d yozuvi asosida vujudga kelgan; 6) chapdan o‘ngga tomon ko‘ndalangiga yozilgan; 7) 26 harfdan iborat; 8) Toxariston yozuvining vujudga kelishiga asos bo‘lgan; 9) Oromiy yozuvi asosida vujudga kelgan.
A) 1, 3, 5, 7,
B) 2, 4, 6
S) 5, 6
D) 2, 3, 7, 8
88. Qachon o‘rta osiyolik shishasozlar Xitoy hunarmandlariga rangli shisha va shisha buyumlar yasashni o‘rgatadilar?
A) III asrda
B) IV asrda
S) V asrda
D) XII asrda
-
89. Etnik munosabatlar — bu "¦
A) xalq va elatlarning kelib chiqishi
B) dehqonlar va oddiy o‘rtasidagi munosabatlar
S) urug‘ va qabilalar o‘rtasidagi o‘zaro munodabatlar
D) aholining o‘zaro munosabatlari
90. Pandus nima?
A) tashqi shahar, karvonsaroy
B) bino yuqorisiga chiqaruvchi maxsus ko‘tarma yo‘l
S) toshotar; harbiy qurol
D) otashparastlar ibodatxonasi
-
91. Qaysi hududda yashovchi turkiy qabilalar Turk xoqonligi davlatiga asos solishdi?
A) Oltoy va Janubiy Sibirda
B) Sharqiy Turkiston va Yettisuvda
S) Sirdaryo va Orol bo‘ylari
D) Yoyiq (Ural) va Itil (Volga) bo‘ylarida
92. Turk xoqonligi davlati qachon va kim tomonidan asos solingan?
A) IV asr o‘rtalarida To‘nyabg‘u tomonidan
B) V asr oxirlarida Istami tomonidan
S) VI asr o‘rtalarida Bumin tomonidan
D) VI asrning ikkinchi yarmida Bumin tomonidan
-
93. 55-yilda "¦
A) turklarning g‘arbga tomon yurishi boshlandi
B) Bumin "œxoqon" deb e`lon qilindi
S) turklar Yoyiq va Itil bo‘ylarini zabt etdi
D) sosniylar Toxariston va Chag‘oniyonni eftaliylardan tortib oldilar
94. VI-VII asrlarda O‘zbekiston hududida qanday davlat mavjud edi?
A) Turk xoqonligi
B) Eftaliylar davlati
S) Arab xalifaligi
D) Kidariylar davlati
-
95. Turk xoqonligining markazi hisoblangan shahar nomini aniqlang?
A) Toxariston
B) Oltoy
S) Balx
D) Marv
96. Quyidagilardan qaysi biri "œYabg`u xoqon" unvonini olgan?
A) Eltarish
B) Bumin
S) Istami
D) Qoracho‘rin
-
97. Bumin kim?
A) Istamiga kuyov bo‘lgan fors shohi
B) 618-630-yillarda turk xoqoni
S) g‘arbga tomon yurishlarda turklarga boshchilik qilgan el-yurt hokimi
D) Turk xoqonligining asoschisi
98. Turklarning g‘arbga tomon yurishiga kim boshchilik qilgan?
A) Eltarish
B) Bumin
S) Istami
D) Qoracho‘rin
-
99. Qachon turklar Sirdaryo va Orol bo‘ylarigacha cho‘zilgan keng o‘lkalarni egallaydi?
A) 555-yilda
B) 558-yilda
S) 575-yilda
D) 576 yilda
100. Sirdaryo va Orol bo‘ylarigacha cho‘zilgan keng o‘lkalarni egallagan Turk xoqonligi chegaralari qaysi davlat hududlariga borib yondoshadi?
A) Xitoy davlati
B) Sosoniylar davlati
S) Eftaliylar davlati
D) Vizantiya imperiyasi
-
101. 558-yilda turklar "¦
A) Etaliylar davlatiga zarba berdilar
B) yangi Turk xoqonligi davlatiga asos soldilar
S) Yoyiq va Itil bo‘ylarini zabt etdi
D) Toxariston va Chag‘oniyonni egalladilar
102. Qaysi voqeadan keyin turklar Qrim yarim oroliga kirib bordilar?
A) turklarning Shimoliy Kavkaz yerlarini egallashi
B) turklarning Yoyiq va Itil boylarini zabt etishi
S) Buminning "œxoqon" deb e`lon qilinshi
D) turklarning eftaliylar bilan to‘qnashishi
-
103. VI asr oxirgi choragida sosoniylar eftaliylardan qaysi hududlarni tortib oladilar?
A) Parak vodiysi va Choch shahrini
B) Toxariston va Chag‘oniyonni
S) Toxariston va Badaxshonni
D) Samarqand vaXorazmni
104. Qachon turklar Shimoliy Kavkaz yerlarini egallaydilar?
A) 575-576 yillarda
B) 558-yilda
S) 55-yilda
D) 579-583-yillarda
-
105. Ma’lumki, turklar Sirdaryo va Orol dengizi bo‘ylarigacha bo‘lgan yerlarni egallagach, Turk xoqonligining eftaliylar bilan to‘qnashishi muqarrar bo‘lib qoladi. Bunday murakkab siyosiy vaziyat xoqonlikni qaysi davlatlar bilan yaqinlashtiradi?
A) Eron va Kidariylar davlati
B) Xitoy va Eron
S) Arab xalifaligi va Vizantiya
D) Eron va Vizantiya
106. Nima sababdan turklarning eftaliylar bilan to‘qnashishi arafasida Eron davlati va Turk xoqonligi yaqinlasha bordi?
A) sosoniylar eftaliylardan o‘zlarining Marv va Badaxshon hududlarini qaytarib olish kerak edi
B) turklar va sosoniylar o‘rtasida tuzilgan shartnomaga ko‘ra sosoniylar eftaliylar tasarrufidagi Toxariston va Chag‘oniyonni olish kerak edi
S) eftaliylar tazyiqida yashagan sosoniylar bu davlatning tamomila barbod bo‘lishidan manfaatdor edi
D) sosoniylar shohi Xusrav I turklarning yabg‘u xoqoni Istamiga kuyov bo‘lgan edi
-
107. Turklarning Yabgu xoqoni Istamiga kuyov bo‘lgan sosoniylar shohini aniqlang.
A) Xusrav I
B) Shopur II
S) Pero‘z
D) Kubod
108. Sosoniylarning qaysi shaharga hujumi ko‘magida turklar Eftaliylar davlati yerlariga bostirib kiradilar?
A) Badaxshon
B) Marv
S) Balx
D) Chag‘oniyon
-
109. Qachon Turk xoqonligi Eftaliylar davlati hududiga bostirib kirdi?
A) 567-yilda
B) 558-yilda
S) 563-yilda
D) 579-yilda
110. Necha kun davom etgan shiddatli jangda eftaliylar sosoniylardan yengiladilar?
A) 7 kun
B) 15 kun
S) 8 kun
D) 3 kun
-
111. Ilk o‘rta asrlardagi qudratli Eftaliylar davlati nechanchi yillarda va qaysi davlatlarning zarbalari natijasida barbod bo‘ldi.
A) 563-567-yillarda janubdan Eron sosoniylari va shimoldan Turk xoqonligi zarbalari natijasida
B) 569-583-yillarda janubdan Vizantiya va shimoldan Turk xoqonligi zarbalari natijasida
S) 563-564-yillarda shimolda Turk xoqonligining zabasi natijasida
D) 567-583-yillarda janubda Eron sosoniylari va shimolda Turk xoqonligi zarbalari natijasida
112. Eftaliylar davlati barham topgach, uning hududlari qaysi davlatlar o‘rtasida va qay tariqa taqsimlanadi?
A) Amudaryoning janubiy qirg‘oqlarigacha bo‘lgan viloyatlar Eron, uning sohillari bo‘ylab Kaspiy dengizgacha cho‘zilgan yerlar Turk xoqonligi tasarrufiga o‘tadi
B) Eron va Vizantiya o‘rtasida taqsimlanib, chegara Talikon yaqinida belgilandi
S) Sirdaryoning janubiy qirg‘oqlarigacha bo‘lgan viloyatlar Eron, uning sohillari bo‘ylab Kaspiy dengizgacha cho‘zilgan yerlar Turk xoqonligi tasarrufiga o‘tadi
D) hududlar Vizantiya va Arab xalifaligi o‘rtasida taqsimlanib, chegara Amudaryo qilib belgilandi
-
113. VI asrning 70-80-yillarida qaysi davlat Amudaryodan to Suriyaga qadarli Ipak yo‘li ustidan haqiqiy sarbon bo‘lib oladi?
A) Eron
B) Turk xoqonligi
S) Vizantiya
D) Xitoy
114. VI asrning 70-80-yillarida Turk xoqonligi hududini aniqlang.
A) Enasoyning yuqori oqimidan to Amudaryo bo‘ylarigacha, Manchjuriyadan to Kimmeriy Bosforigacha cho‘zilgan hudud
B) Sirdaryo bo‘ylaridan to Amudaryo havzasigacha bo‘lgan hudud
S) O‘rta Osiyo, Sharqiy Eron, Shimoliy Hindiston va Sharqiy Turkiston yerlari
D) Janubiy Sibirdan to Amudaryo bo‘ylarigacha, Xitoydan to O‘rtayer dengizigacha cho‘zilgan hudud
-
115. Ilk o‘rta asrlardagi turkiy zabon davlatlarining qaysi biri ulkan hududga ega bo‘lmasin, chinakam markazlashgan davlat emas edi?
A) Eftaliylar davlati
B) Turk xoqonligi
S) Kidariylar davlati
D) Afrig‘iylar davlati
116. VI asr oxiri -VII asr boshlarida O‘rta Osiyo hududini boshqargan hukmdor nima deb atalgan?
A) podshoh
B) xoqon
S) tamg‘achxon
D) amir
-
117. Turk xoqonligi hukmdorining hokimiyati "¦
A) qishloqlarda eng nufuzli dehqonlar qo‘lida edi
B) xalq hokimiyatiga asoslangan edi
S) barcha huquqlarga ega bo‘lgan yakka hokimlikka asoslangan edi
D) urug‘-aymoq udumlariga tayangan harbiy-ma’muriy boshqaruvga asoslangan edi
118. Turk xoqonligi davlatida aholi qanday turlarga bo‘lingan?
A) zodagonlar va qullar
B) ko‘chmanchi chorvador va o‘troq chorvador
S) hunarmandlar va savdogarlar
D) budun va o‘troq dehqon
-
119. Turk xoqonligida chorvador aholi qanday nomlangan?
A) periyek
B) budun
S) qora budun
D) B va S
120. Ma’lumki, turklarning g‘arbga tomon yurishiga boshchilik qilgan Istemi "œYabg‘u xoqon" unvonini olgan. Yabg‘u xoqon nima?
A) o "œn ming qo‘shin qo‘mondoni
B) xoqon urug‘idan bo‘lgan el-yurt hokimi
S) buyuk hukmdor, podshoh, imperator
D) xonlarning xoni
-
121. "œO`n o`q budun" — bu "¦
A) ko‘chmanchi chorvador aholi
B) qabilalar ittifoqi birlashmasi
S) dehqon bo‘lgan aholi
D) o‘n minglik qo‘shin
122. Turk xoqonligida faqat kimlargina "œYabg`u’ darajasiga ko`tarilgan?
A) xoqon urug‘iga qon-qarindosh bo‘lganlar
B) qishloq oqsoqollar
S) harbiy xizmatni o‘tagan yigitlar
D) qishloqlarda yuqori nufuzga ega bo‘lgan dehqonlar
-
123. Turk xoqonligida o‘n ming qo‘shin qo‘mondoni nima deb atalgan?
A) qoon
B) yabg‘u
S) xoqon
D) shad
124. Ma’lumki, VI asrda O‘rta Osiyo hududlarida o‘ndan ortiq mayda hokimliklar bo‘lgan. Turklar bu hokimliklardan qanday soliqlar undirgan?
A) xiroj va jiz’ya
B) xiroj va yasoq
S) boj va yasoq
D) zakot va jiz"œya
-
125. VI asrda O‘rta Osiyoning qaysi hududlarida o‘ndan ortiq mayda hokimliklar mavjud bo‘lgan?
A) Chirchiq, Zarafshon, Qashqadaryo va Amudaryo havzalarida
B) Sirdaryo va Chirchiq havzalarida
S) Balx, Marv va Badaxshonda
D) Badaxshon va Chag‘aniyonda
126. Qanday omillar Turk xoqonligining markazlashgan davlatga aylanishiga imkon bermadi?
1) katta qabilalar yoki qabilalar ittifoqining markaziy hokimiyatga bo‘ysunmaslikka intilishi;
2) janubdan doimiy sosoniylar tazyiqi;
3) eftaliylar avlodlarining hokimiyatni o‘z qo‘liga olishga intilishi;
4) hududlardagi hokimliklarning mustaqil bo‘lishga intilishi;
5) eftaliylar avlodlarining hokimiyatni o‘z qo‘liga olishga intilishi;
6) Turk xoqonligining Vizantiya, Xitoy va Eron bilan munosabatlarining keskinlashishi.
A) 1, 5
B) 1, 3, 6
S) 2, 4, 5
D) 1, 4, 6
-
127. Turk xoqonligi qachon ikki qismga bo‘linib ketdi?
A) VII asrning o‘rtalarida
B) VI asrning o‘rtalarida
S) VII asrning boshlarida
D) VI asrning 80-yillari oxirlari
128. Turk xoqonligining Sharqiy va G‘arbiy qismlarga bo‘linib ketishining asosiy sababi nimada edi?
A) hududlarda mustaqil hokimliklarning ko‘payib ketishi
B) markazlashgan hokimiyatning yo‘qligi hi
S) mamlakatdagi o‘zaro ichki urushlar
D) Turk xoqonligi maydonining kattaligi
-
129. Ma’lumki, 395-yil qudratli Rim imperiyasi Sharqiy va G‘arbiy qismlarga bo‘linib ketadi. Xuddi shunday bo‘linish yana qaysi tavlatga xos?
A) Turk xoqonligi
B) Arab xalifaligi
S) Sosoniylar davlati
D) Temuriylar davlati
130. Ma’lumki, VI asrning 80-yillarida Turk xoqonligi G‘arbiy va Sharqiy qismlarga bo‘linib ketadi. G‘arbiy turk xoqonligi tasarrufiga qaysi hududlar kirgan?
A) O‘rta Osiyo Sharqiy Turkistonning bir qismi
B) mo‘g‘uliston va Xitoyning bir qismi
S) Oltoy va Janubiy Sibir
D) O‘rta Osiyo va Eronning bir qismi
-
131. G‘arbiy turk xoqonligining markazini aniqlang.
A) Balx
B) Yettisuv
S) Marv
D) Badaxshoh
132. Sharqiy turk xoqonligi aholisining asosiy qismi nima bilan shug‘ullanardi?
A) savdo-sotiq
B) hunarmandchilik
S) chorvachilik
D) dehqonchilik
-
133. Qachon G‘arbiy turk xoqonligi nihoyatda kuchaydi?
A) VII asrning birinchi choragida
B) VII asrning o‘rtalarida
S) VI asrning oxirlarida
D) VII asrning oxirlarida
134. Ga’rbiy turk xoqonligi aholisining asosiy qismi nima bilan mashg‘ul edi?
A) dehqonchilik, hunarmandchilik va savdo-sotiq
B) dehqonchilik
S) chorvachilik
D) savdo-sotiq
-
135. Kimning hukmronligi davrida G‘arbiy turk xoqonligida boshqaruv tartiblari isloh qilinadi?
A) Qoracho‘rin
B) To‘nyabg‘u
S) Sheri Kishvar
D) Bumin
136. G‘arbiy turk xoqonligida nima maqsadda mahalliy hukmdorlarga "œyabg‘u’ unvoni berilgan?
A) mamlakatdagi urug‘ va qabilalarni xoqonlik ma’muriyati bilan bevosita bog‘lash
B) viloyat hokimlarini rag‘batlantirish va hukmdor faoliyatini qo‘llab-quvvatlash
S) mamlakatdagi tarqoq urug‘ va qabilalarni birlashtirish
D) viloyat hokimlarining xoqonlik ma’muriyati bilan bevosita bog‘lash va ular ustidan nazoratni kuchaytirish
-
137. G‘arbiy turk xoqoni To‘nyabg‘uning hukmronlik yillarini aniqlang.
A) 630-648-yillar
B) 603-618-yillar
S) 618-630-yillar
D) 625-636-yillar
138. Turk xoqonligining viloyatdagi noibi nima deyiladi?
A) budun
B) tudun
S) yabg‘u
D) xoqon
-
139. G‘arbiy turk xoqonligining zaiflashishiga sabab nima edi?
A) o‘zaro ichki kurash
B) Eron davlatining tazyiqi
S) ko‘chmanchi yuechji qabilalarining hujumi
D) Sharqiy turk xoqonligining tazyiqi
140. Turk xoqonligida mulkdorlarning eng yirik vakili kim edi?
A) xoqon
B) tudun
S) yabg‘u
D) shad
-
141. Sarrojlik — bu "¦
A) egar-jabduq yasash
B) zargalik faoliyati
S) arava yasash
D) miskarlik
142. VI-VII asrlarda O‘rta Osiyoning qaysi hududida qo‘rg‘oshin, kumush va oltin qazib olinardi?
A) Farg‘ona
B) Eloq
S) Sug‘d
D) Badaxshon
-
143. Turk xoqonligi davrida ichki va tashqi savdo-sotiqda kimlarning mavqe baland edi?
A) Farg‘ona savdogarlarining
B) Sug‘d savdogarlarining
S) Yettisuv savdogarlarining
D) Badaxshon savdogarilarining
144. Nima sababdan VII asrda Turk xoqonligi uchun ahamiyatli bo‘lgan karvon yo‘llari janubdan shimol tomonga ko‘chgan?
A) xitoyliklarning doimiy tazyiqi
B) Eron bilan munosabatlarning keskinlashuvi
S) Vizantiya bilan munosabatlarning keskinlashuvi
D) janubdan arablarning hujumi
-
145. Qachon G‘arbiy turk xoqonligi bilan Xitoy o‘rtasida iqtisodiy aloqalar ayniqsa faollashdi?
A) VII asrning ikkinchi yarmida
B) VII asrning boshida
S) VII asrning birinchi yarmida
D) VI asrning oxirida
146. 627-yilda "¦
A) turklar Yoyiq va Itil bo‘ylarini zabt etdi
B) Buxoroda Abruy boshchiligida qo‘zg‘olon bo‘lib o‘tdi
S) Buxoro, Samarqand, Ishtixon va Usturushonadan birlashgan katta savdo karvoni Xitoyga yetib bordi
D) sosoniylar Toxariston va Chag‘oniyonni eftaliylardan tortib oldilar
-
147. Buxorodagi Abruy qo‘zg‘oloni qachon bo‘lib o‘tgan?
A) 685-686-yillarda
B) 627-yilda
S) 585-586-yillarda
D) 615-617-yillarda
148. Ilk o‘rta asrlarda ko‘tarilgan Buxorodagi Abruy qo‘zg‘olonining sababi nima edi?
A) qashoqlik, jabr-zulm va dehqonlar asorati
B) dehqonlar asorati
S) mamlakatdagi 10 dan ortiq turli xil soliqlarning yig‘ilishi
D) doimiy harbiy yurish
-
149. Buxoroda Abruy qo‘zg‘oloni davom etayotgan bir paytda turk xoqoni kim edi?
A) To‘nyabg‘u
B) Qoracho‘rin
S) El Arslon
D) Istemi
150. Abruy qo‘zg‘olonini bostirgan turk sarkardasini aniqlang.
A) Qutlug‘xon
B) Divashtich
S) El Arslon
D) Suketu Cherbi
-
151. Sheri Kishvar kim?
A) 704-yil Xuroson noibi bo‘lgan arab sarkardasi
B) 585-586-yillari Buxoroda bo‘lib o‘tgan qo‘zg‘olon bohchisi
S) 618-630-yillarda hukmronlik qilgan G‘arbiy turk xoqoni
D) Abruy qo‘zg‘olonini bostirgan sarkarda
152. Ilk o‘rta asrlarda O‘zbekiston hududida 15 dan ortiq bir qancha hokimliklarning tashkil topishi nechanchi asrlarga to‘g‘ri keladi?
A) V-VII asrlar
B) IV-V asrlar
S) VII-VIII asrlar
D) VII-IX asrlar
-
153. Ilk o‘rta asrlarda mahalliy hokimliklar markaziy hokimiyatga boj to‘lab turish bilan "¦
A) o‘z mutaqilligini ma’lum darajada saqlab turardilar
B) hokimliklar orasida o‘z mavqeni oshirib olardilar
S) hokimning o‘zgartirilmasligini birmuncha saqlab qolardilar
D) birmuncha vaqtga bo‘lsa-da mustaqil ish yuritardilar
154. V-VII asrlarda O‘rta Osiyodagi mustaqil viloyatlarning hukmdorlari kimlarga tayanardilar?
A) mulkdor dehqonlar va ularning harbiy chokarlariga
B) urug‘ va qabila boshliqlariga
S) qishloq oqsoqollariga
D) mulkdor dehqonlar va ularning kadivarlariga
-
155. Ilk o‘rta asrlardagi mustaqil hokimliklarning eng yirigi qaysi biri edi?
A) Choch
B) Farg‘ona
S) Toxariston
D) Sug‘d
156. Ilk o‘rta asrlarda Sug‘d hukmdorlari nima deb atalgan?
A) tudun
B) xoqon
S) qoon
D) ixshid
-
157. Najjorlik — bu "¦
A) qurolsozlik
B) zargalik
S) duradgorchilik
D) chilangarlik
158. Toxaristonning poytaxtini aniqlang.
A) Marv
B) Balx
S) Nishopur
D) Yettisuv
-
159. Toxariston avval eftaliylar, so‘ngra "¦ tomonidan bo‘ysundirilgan.
A) Turk xoqonligi
B) sosoniylar
S) Arab xalifaligi
D) Vizantiya
160. Quyidagi qaysi hudud aholisi budda diniga e’tiqod qilgan?
A) Sug‘d
B) Toxariston
S) Farg‘ona
D) Choch
-
161. Toxariston yozuviga xos hususiyatlarni aniqlang.
A) Sug‘d yozuvi asosida vujudga kelgan, Xorazm yozuvining vujudga kelishiga asos bo‘lgan va chapdan o‘ngga tomon ko‘ndalangiga yozilgan
B) 22 harfdan iborat va u Baqtriya yozuvi asosida paydo bo‘lgan
S) Oromiy yozuvi asosida vujudga kelgan va o‘ngdan chapga tomon ko‘ndalangiga yozilgan
D) 25 harfdan iborat va u ko‘ndalangiga chapdan o‘ngga qarab yozilgan
162. Toxariston aholisi asosan qaysi dinga e’tiqod qilgan?
A) budda
B) nasroniylik
S) zardushtiylik
D) shomon
-
163. Ilk o‘rta asrlarda Toxariston aholisining asosiy qismi nima bilan shug‘ullangan?
A) chorvachilik
B) o‘troq dehqonchilik
S) hunarmandchilik
D) savdo-sotiq
164. Toxariston chokarlari nimalar bilan qurollangan edi?
1) kamon; 2) gurzi; 3) qalqon; 4) cho‘qmor; 5) xanjar; 6) to‘r; 7) shamshir; 8 ) sovut; 9) uch ayrili nayza.
A) 1, 2, 4, 5, 7, 8
B) 1, 3, 5, 6, 7, 9
S) 1, 2, 4, 7, 9
D) 2, 3, 5, 6, 8, 9,
-
165. Quyidagi qaysi hudud hukmdorlari "œixshid" deb atalgan?
A) Choch va Iloq
B) Sug‘d va Farg‘ona
S) Sug‘d va Toxariston
D) Toxariston va Choh
166. Ilk o‘rta asrlarda Farg‘onaning qanday yirik markaziy shaharlari mavjud edi?
A) Yettisuv, Axsikat, Quva va Parkana
B) Koson va Andijon
S) Koson, Axsikat va Quva
D) Andijon, Quva va Parkana
-
167. Farg‘onaning qaysi tog‘lari yonbag‘irlarida qadimdan jahonga mashhur bo‘lgan tulpor otlarni yetkazib beruvchi yilqichilik bilan shug‘ullanilgan?
A) Bo‘ysun va Shohimardon
B) Qurama va Shohimardon
S) Qoramozor va Bo‘ysun
D) Qurama va Qoramozor
168. Ixshid — bu …
A) viloyat hokimi
B) o‘n minglik qo‘shin qo‘mondoni
S) buyuk hukmdor, podshoh
D) xoqon urug‘idan bo‘lgan el-yurt hokimi
-
169. Quyidagi qaysi hokimliklar Chirchiq va Ohangaron vodiylarida mavjud bo‘lgan?
A) Choch va Iloq
B) Sug‘d va Toxariston
S) Badaxshon va Chag‘oniyon
D) Toxariston Iloq
170. Quyidagi qaysi hokimlikni "œdehqon" deb atalgan hukmdor boshqargan?
A) Farg‘ona
B) Choch va Iloq
S) Choch
D) Iloq
-
171. Choch viloyatining markazi qaysi shahar va uning hukmdori nima deb yuritilgan?
A) markazi Balx shahri va hukmdori "œdehqon" deb yuritilgan
B) markazi Tunkat shahri va hukmdori "œtudun" deb yuritilgan
S) markazi Quva shahri va hukmdori "œixshid" deb yuritilgan
D) markazi Choch shahri va hukmdori "œtudun" deb yuritilgan
172. Tunkat shahri ilk o‘rta asrlarda qaysi hokimlik markazi hisoblangan?
A) Sug‘d
B) Choch
S) Toxariston
D) Iloq
-
173. Ilk o‘rta asrlarda qanday omil Choch va Iloqqa ichki va tashqi savdo-sotiqning kengayib, shaharlarning gavjumlashuviga imkon berdi?
A) sug‘orish inshoatlarining barpo etilishi
B) dehqonchilikdagi yutuqlar
S) sug‘orma dehqonchilik maydonlarining kengayishi
D) karvon yo‘lining o‘lka orqali o‘tishi
174. Tudun nima?
A) Choch viloyati hukmdori
B) chorvador aholi
S) shaharning hokim qasri joylashgan qismi
D) oliy hukmdor, podshoh, imperator
E) o‘troq dehqonlar
-
175. Kimlar old tomoniga mulkdorning surati, orqasiga gajak dumli bars yoki qoplon tasviri tushirilgan chaqa-tangalar zarb etganlar?
A) Choch tudunlari
B) Afrig‘iylar
S) Arab xalifalari
D) Turk xoqonlari
176. Ma’lumki, ilk o‘rta asrlarda O‘rta Osiyo hokimliklarida ma’lum tartibdagi boshqaruv ma’muriyati tashkil topgan edi. Boshqaruv ma’muriyatining asosiy vazifasi nima edi?
A) fuqarolarni dehqonlar qaramligidan ozod etish va ularni jamoat ishlariga safarbar etish
B) hokimliklar o‘rtasidagi tinchlikni ta’minlash va ularni nazorat qilish
S) fuqarolarda boj, soliq va yasoqlarni o‘z vaqtida yig‘ib olish va jamoat ishlariga ularni safarbar etish
D) mamlakatda huquqbuzarlikni oldini olish va jinoyatchilarni jazolash
-
177. V-VII asrlarda O‘rta Osiyoda qay turdagi turar joylar qad ko‘tardi?
1) ko‘shk; 2) to‘r; 3) o‘rdugoh; 4) qasr; 5) qo‘rg‘on; 6) qo‘rg‘oncha; 7) madrasa.
A) 1, 3, 5, 7
B) 2, 4, 6
S) 1, 4, 5, 6
D) 3, 4, 5
178. V-VII asrlarda ko‘shk va qasrli qo‘rg‘on kabi istehkomli turar joylarda kimlar yashar edi?
A) hukmdor va uning oilasi
B) qishloq oqsoqollari
S) mulkdor dehqonlar
D) ziroatchi mehnatkashlar
-
179. V-VII asrlarda istehkomli qasr, qo‘rg‘on va ko‘shklar asosan qanday vazifalarni o‘tagan?
1) tashqi dushman hujumiga qarshi mudofaa inshoati; 2) oliy ilmgoh markazi; 3) chokarlar to‘planadigan joy; 4) qurol-yarog‘ saqlanadigan ombor; 5) bozor; 6) otashparastlar ibodatxonasi; 7) ma’muriy markaz
A) 1, 3, 4, 7
B) 2, 4, 6
S) 1, 3, 5, 7
D) 3, 6
180. O‘rta asrlarda shaharlar necha qismdan iborat bo‘lgan va ular nima deb yuritilgan?
A) ikki qismdan: shahriston, karvonsaroy
B) ikki qismdan: ark, karvonsaroy
S) to‘rt qismdan: ark, karvonaroy, shahriston,
ibodatxona
D) uch qismdan: ark, shahriston, rabod
-
181. O‘rta asrlarda shaharning hokim qasri joylashgan qismi nima deyiladi?
A) qasr
B) rabod
S) ark
D) rabod
182. Shahriston — bu "¦
A) shaharning tashqi mavzesi
B) shaharning ichki qismi
S) shaharning hokim qasri joylashgan qismi
D) oliy ilmgoh markazi
-
183. O‘rta asrlarda shaharlarning tashqi mavzesi nima deb ataladi?
A) ark
B) rabot
S) shahriston
D) rabod
184. O‘rta asrlarda shahar devorlari bo‘ylab oqib o‘tgan anhor mudofaa inshoati vazifasini bajarardi. Ushbu mudofaa inshoati nima deb nomlanadi?
A) qaznoq
B) rabot
S) xandaq
D) band
-
185. O‘rta asr shaharlarining uch qismidan biri bo‘lgan ark qanday ma’noni anglatadi?
A) shaharning hokim qasri joylashgan qismi
B) shaharning tashqi mavzesi
S) shaharning ichki qismi
D) oliy ilmgoh markazi
186. VI-VII asrlarda O‘zbekiston hududida qanday yozuvlar mavjud edi?
A) sug‘d, xorazm va toxar
B) sug‘d, kushon va oromiy
S) toxar, baxtar
D) kushon-baqtriya va oromiy
-
187. Quyidagi yozuvlardan qaysi biri qadimgi oromiy yozuvi asosida vujudga kelgan?
A) toxar
B) sug‘d va xorazm
S) baxtar
D) sug‘d
188. Ilk o‘rta asrlardagi Toxariston aholisining yozuvi qaysi yozuv asosida vujudga kelgan?
A) oromiy
B) kushon
S) baxtar
D) sug‘d
-
189 V-VII asrlarda O‘rta Osiyo hududida xat, hujjat va ayrim axborotlar kabi maktublar qanday buyumga bitilardi?
A) charm
B) yog‘och
S) sopol
D) barcha javoblar to‘g‘ri
190. Quyidagi qaysi yodgorliklardan sug‘d yozuvlari namunalari topilgan?
1) Qal’ai Mug‘; 2) Ajinatepa; 3) Bolaliktepa; 4) Varaxsha; 5) Turfan; 6) Qiziltepa; 7) Kaltaminor;
8) Afrosiyob
A) 1, 5, 7
B) 1, 5, 8
S) 2, 4, 6, 8
D) 1, 3, 5, 7
-
191. Ilk o‘rta asrlarda Sug‘dda o‘gil bolalar necha yoshga to‘lgach, yozuv va hisobga o‘rgatilgan?
A) 7 yoshga
B) 6 yoshga
S) 5 yoshga
D) 8 yoshga
192. Sug‘d xati asosida "¦ yozuvlari shakllangan.
A) toxar va baxar
B) toxar va xorazm
S) mo‘g‘ul va manjur
D) uyg‘ur va turk
-
193. O‘rta asrlarda mavjud bo‘lgan mo‘g‘ul va manjur xatlari qaysi yozuv asosida paydo bo‘lgan?
A) uyg‘ur yozuvi
B) kushon yozuvi
S) baxtar yozuvi
D) sug‘d yozuvi
194. Ma’lumki, VI-VII asrlarda Sug‘d o‘g‘il bolalari 5 yoshga to‘lgach, yozuv va hisobga o‘rgatilgan. 20 yoshga to‘lganlarida nima bilan shug‘ullanishgan?
A) harbiy xizmatga jo‘natilgan
B) savdo ishlarini o‘rganish uchun o‘zga mamlakatlarga jo‘natilgan
S) dunyo ilmini o‘rganish maqsadida oliy o‘quv yurtlariga kirishardi
D) harbiy ilmni o‘rganish uchun o‘zga mamlakatlarga jo‘natilgan
-
195. Ko‘kturk xati necha harflardan iborat?
A) 25 ta
B) 28 ta
S) 38-40 ta
D) 32-34 ta
196. VI-VII asrlarda mavjud bo‘lgan qaysi yozuv tosh va yog‘ochlarga o‘yib yozishga nihoyatda qulay edi?
A) xorazm yozuvi
B) sug‘d yozuvi
S) toxar yozuvi
D) ko‘kturk yozuvi
-
197. Mo‘g‘uliston hududidan topilgan Kultegin va Bilga xoqon bitiklari qaysi xat asosida yozilgan?
A) mo‘g‘ul yozuvi
B) runik yozuvi
S) sug‘d yozuvi
D) ko‘kturk yozuvi
198. VI-VII asrlarda O‘rta Osiyoda qanday mahalliy dinlar mavjud bo‘lgan?
1) zardushtiylik 2) buddaviylik 3) islom 4) hinduiylik 5) yahudiylik 6) xristianlik 7) moniylik 8 ) sintoiylik 9) qam
A) 2, 4, 6, 8
B) 2, 3, 5, 8, 9
S) 1, 2, 6, 7, 9
D) 1, 2, 7
-
199. VI-VII asrlarda O‘rta Osiyoda qaysi dinga e’tiqod qiluvchi aholi ko‘pchilikni tashkil etardi?
A) shomoniylik
B) zardushtiylik
S) buddaviylik
D) moniylik
200. "œOlamning ibtidosi ikki qarama-qarshi yaratuvchi — yorug`lik va ezgulik hamda zulmat va yovuzlikdan iboratdir". Ushbu so`zlar qaysi din ta`limotiga taaluqli?
A) moniylik
B) buddaviylik
S) xristianlik
D) qam
-
201. O‘zbekistonning qaysi hududi VI-VII asrlarda O‘rta Osiyoda nestorianlik markazlaridan hisoblangan?
A) Qoraqolpog‘istonning Ellikqal’a tumani
B) Samarqandning Urgut tumani
S) Chirchiq va Ohangaron vodiylari
D) Urganch shahri
202. Quyidagi qaysi din jon va ruhlarga, ota-bobolar ruhiga sig‘inish e’tiqodini tarbiyalagan?
A) moniylik
B) zardushtiylik
S) qam
D) xristianlik
-
203. Moniy dinining arkoni nimalardan iborat.
A) kalimai shahodat, namoz, ro‘za, zakot,
B) namoz, ro‘za, zakot, haj safari
S) ibodat, sadaqa
D) ibodat, ro‘za, sadaqa
204. Turk xoqonligining chorvador aholisi qadimdan qaysi dinga e’tiqod qilib kelgan edi?
A) zardushtiylik
B) buddaviylik
S) shomoniylik
D) moniylik
-
205. Quyidagi dinlardan qaysi biri Ko‘k Tangriga e’tiqod qiluvchi yakka xudolik dini hisoblanadi?
A) qam
B) zardushtiylik
S) moniylik
D) buddaviylik
206. O‘zbekistonning qaysi yodgorliklaridan VI-VII asrlarga oid devoriy suratlar, haykallar va ganchkori naqshlari topib o‘rganilgan?
1) Bolaliktepa; 2) Qiziltepa; 3) Varaxsha; 4) Kaltaminor; 5) Ajinatepa; 6) Qo‘yqirilganqal’a; 7) Afrosiyob; 8 ) Panjikent; 9) Quva
A) 1, 3, 7, 8, 9
B) 2, 4, 6, 9
S) 1, 4, 9
D) 1, 5
-
207. VI-VII asrlarga oid qaysi arxeologik yodgorliklar Zarafshon daryosida joylashgan?
A) Panjikent, Varaxsha, Afrosiyob
B) Bolaliktepa, Ajinatepa, Panjikent
S) Bolaliktepa, Varaxha
D) Varaxsha, Afrosiyob, Quva
208. Qaysi din VI-VII asrlarda O‘rta Osiyo haykaltaroshligi rivojiga kuchli ta’sir ko‘rsatdi?
A) buddaviylik
B) zardushtiylik
S) moniylik
D) sintoiylik
-
209. Quyidagi qaysi yodgorliklardan buddaning bahaybat haykallari topib o‘rganilgan?
A) Qoraqolpog‘istonning Ellikqal’a tumanidan
B) Surhon vohasidagi Bolaliktepadan
S) Farg‘ona vodiysida Quva xarobalaridan
D) Farg‘ona vodiysidagi Quvadan hamda Qo‘rg‘ontepa yaqinida Ajinatepadan
210. Quyidagi yodgorliklarning qaysi birida 12 metrli budda haykali topib o‘rganilgan?
A) Varaxsha
B) Quva
S) Bolaliktepa
D) Ajinatepa
-
211. Arkon — bu "¦
A) qonun kuchiga ega bo‘lgan buyruq
B) islomni qabul qilmagan aholidan olinadigan jon solig‘i
S) mavjud tartibni o‘zgartirish
D) dindagi eng muhim vazifa
212. Ilk o‘rta asr ganchkorligi san’atining nodir yodgorligi namunasi O‘zbekistonning qaysi hududida joylashgan?
A) Samarqandning yodgorligidan
B) Farg‘ona vodiysida Quva xarobalaridan
S) Buxoroning Varaxsha yodgorliklarida
D) Surhon vohasidagi Bolaliktepadan
-
213. VI-VII asrlarda san’at sohasida Toshkent o‘zining nimasi bilan shuxrat topgan edi?
A) qiziqchilari bilan
B) o‘yinchi yigit va raqqosa qizlari bilan
S) naychilari bilan
D) darbozlari va qiziqchilari bilan
214. VI-VII asrlarda O‘rta Osiyoning qaysi shahrida usta hunarmandlar tomonidan o‘n turdagi cholg‘u asboblar yasalardi?
A) Buxoro
B) Samarqand
S) Toxariston
D) Badaxshon
-
O‘RTA OSIYONING ARABLAR
TOMONIDAN FATH ETILISHI, UNING
OQIBATLARI, XALQ OZODLIK QO‘ZG‘OLONLARI
1. Qachondan boshlab Arabiston yarim orolida yagona e‘tiqod asosida mamlakatni birlashtirish harakati boshlandi?
A) VII asr o‘rtalari
B) VII asr oxiri
S) VI asr oxiri
D) VII asr boshlari
2. "œIslom" so`zining lug`aviy ma`nosi nima?
A) "œe`tiqod qilish"
B) "œjasur", "œerkin’
S) "œbo`ysunish", "œitoat etish"
D) "œarablar dini"
-
3. Bugungi kunda jahon dinlaridan biri bo‘lgan islom dini targ‘iboti dastlab qaysi shaharda va qachon boshlangan?
A) VII asr boshlari Madinada
B) VII asr boshlari Makkada
S) VI asr oxirlari Bag‘dodda
D) VII asr o‘rtasida Maymurg‘da
4. "œMuslim" — bu "¦
A) islomni qabul qilib, rasullohga ergashgan uning izdoshlari
B) Muhammad (s.a.v)ning o‘rinbosarlari
S) xalifa Alining izdoshlari
D) shomoniylik diniga e‘tiqod qiluvchilar
-
5. VII asrda Arabiston yarim orolida tashkil topgan qudratli Arab xalifaligi davlatining asoschisi kim?
A) Abu Bakr
B) Muhammad (s.a.v)
S) Qutayba ibn Muslim
D) Usmon
6. Nechanchi yilda arablarning Muhammad (s.a.v) atrofida birlashgan yagona davlati vujudga keldi?
A) 610-yilda
B) 632-yilda
S) 630-yilda
D) 634-yilda
-
7. Arab xalifaligi davlatining birinchi xalifasini aniqlang.
A) Umar
B) Usmon
S) Ali
D) Abu Bakr
8. 651-yili arablar "¦
A) jangsiz Marv shahrini egallaydilar
B) Maymurg‘ shahrini egalladilar
S) Ubaydulloh ibn Ziyod boshchiligida Amudaryodan kechib o‘tib, Buxoro muzofotiga bostirib kiradi
D) Franklar qiroli Karl Martell qo‘shinidan zarbaga uchradilar
-
9. Arablar tomonidan nomlangan Xuroson hududini aniqlang.
A) Eronning shimoli-sharqiy qismi va Janubiy Turkmanistondan to Amudaryogacha bo‘lgan hududlar
B) Amudaryodan to Sirdaryo bo‘ylarigacha cho‘zilgan hudud
S) Enasoyning yuqori oqimidan to Amudaryo bo‘ylarigacha, Manchjuriyadan to Kimmeriy Bosforigacha cho‘zilgan ulkan hudud
D) O‘rta Osiyo, Sharqiy Eron, Shimoliy Hindiston va Sharqiy Turkistonni o‘z ichiga olgan hudud
10. Xurosonning poytaxti arablar tomonidan nechanchi yilda bosib olinadi?
A) 654-yilda
B) 651-yilda
S) 667-yilda
D) 673-yilda
-
11. "œMovarounnhar" so`zi qaysi tildan olingan va uning ma`nosi nima?
A) arabcha "œikki daryo oralig`i"
B) turkiycha "œikki daryo oralig`i"
S) arabcha "œdaryoning narigi tomoni"
D) forscha "œdaryoning quyi qismi"
12. Arablar dastlab Movarounnahrga nima maqsadda yurish qildilar?
A) harbiy jihatdan tayyorgarlik ko‘rish, mahalliy hukmdorlarni sinash va turli xil o‘lja-yu boyliklar orttirish maqsadida
B) islom dinini Movarounnahr va unga tutash mamlakatlarga keng yoyish maqsadida
S) bosib olib, arablar hukmronligini o‘rnatish maqsadida
D) boylik orttirish maqsadida
-
13. Arablarning Movarounnahrga ilk bor hujumlari qaysi shaharlarni bosib olishdan boshlandi?
A) Maymurg‘, Chag‘oniyon
B) Chag‘oniyon, Buxoro
S) Marv, Balx
D) Buxoro, Samarqand
14. 654-yilda arablar qaysi shaharni egallaydilar?
A) Chag‘oniyon
B) Maymurg‘
S) Marv
D) Balx
-
15. Arablar kimning boshchiligida ilk bor Amudaryodan kechib o‘tib, Buxoro muzofotiga bostirib kiradilar?
A) Muoviya I
B) Qutayba ibn Muslim
S) Ubaydulloh ibn Ziyod
D) G‘urak
16. Arablarning Buxoroga qilgan dastlabki talonchilik yurishlari nechanchi yilda amalga oshirildi?
A) 680-yilda
B) 654-yilda
S) 667-yilda
D) 673-yilda
-
17. Arablarning Marv shahrini egallashlaridan 10 yil o‘tgach "¦
A) Muoviya I xalifa deb e‘lon qilindi
B) arablar Chag‘oniyon shahrini egalladilar
S) Qutayba ibn Muslim Xurosonga noib qilib tayinlandi
D) Qutayba katta qo‘shin bilan Poykandni qamalga oldi
18. Quyidagi qaysi voqeadan so‘ng arablar Termiz shahrini egallaydilar?
A) arablarning turli xil o‘ljalar bilan Buxorodan Marvga tomon qaytishi
B) arablarning Poykand va Romitonni egallashlari
S) Qutaybaning Naxshab va Keshni bosib olishi
D) arablarning Marv shahrini egallashlari
-
19. 704-yilda "¦ Xurosonga noib qilib tayinlanadi?
A) Ubaydulloh ibn Ziyod
B) Qutayba ibn Muslim
S) G‘urak
D) Abu Ali Chag‘oniy
20. Nechanchi yilda Balx viloyati atroflari va Chag‘oniyon arablar tasarrufiga o‘tadi?
A) 707-yilda
B) 704-yilda
S) 705-yilda
D) 712-yilda
-
21. Arablar tomonidan 50 kunlik qamal natijasida egallangan shahar nomini aniqlang.
A) Chag‘oniyon
B) Poykand
S) Balx
D) Maymurg‘
22. Qaysi voqeadan so‘ng buxoroliklar har yili xalifalikka boj to‘lash, uylarining yarmini arablarga bo‘shatib berishga majbur etiladi?
A) arablarning turli xil o‘ljalar bilan Buxorodan Marvga tomon qaytishi
B) Qutaybaning Naxshab va Keshni bosib olishi
S) arablar tomonidan Poykandning egallanishi
D) arablarning Marv shahrini egallashlari
-
23. Qutayba ibn Muslim Buxoroni egallagach, u yerda qanday ishlarni amalga oshiradi?
1) Buxoro shahrining markazida joylashgan zardushtiylar ibodatxonasini jome masjidga aylantirdi
2) Buxoroda arab me‘morchiligiga xos turli xil hashamatli inshoatlar qurdirdi
3) sug‘diy tili xatida bitilgan asarlarni yo‘qotdi
4) buxoroliklarni turli xil soliqlardan ozod qildi
5) mahalliy aholini islom diniga kiritishga harakat qildi
6) aholiga turli xil yengilliklardan tashqari asirdagi mahbuslarni ham ozodlikka chiqardi
A) 1, 3, 5
B) 2, 4, 6
S) 1, 2, 6
D) 4, 5
24. Qutayba ibn Muslim Buxorodagi aholini islom diniga kiritish maqsadida qanday ishni amalga oshirdi?
A) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun 2 dirhamdan pul hadya etishni joriy etdi
B) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun davlat oldidagi barcha qarzlardan ozod etilishi haqida qonun joriy etdi
S) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun barcha boj-u yasoq soliqlaridan ozod etishni joriy etdi
D) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun 10 dirhamdan pul hadya etishni joriy etdi
-
25 . Qutayba ibn Muslim 710-yilda qaysi shaharlarni bosib oldi?
A) Chag‘oniyon va Buxoro
B) Maymurg‘ va Chag‘oniyon
S) Naxshab va Kesh
D) Marv va Balx
26. Nima sababdan 710-yilda Samarqand hujumiga tayyorgarlik ko‘rayotgan Qutayba ibn Muslimning yurishi amalga oshmay qoladi?
A) Farg‘onada boshangan ichki ziddiyatlarning Qutaybani u yerga qo‘shin tortishga jalb etishi
B) Sug‘d podshosi G‘urakning Qutayba bergan qaqshatgich zarbasi
S) Xorazmda boshlangan ichki ziddiyatlarning Qutaybani Xorazmga qo‘shin tortishga jalb etishi
D) Sug‘dda G‘urak va Divashtich boshchiligida qo‘zg‘olonning ko‘tarilishi
-
27. Qanday omil Qutaybaning Xorazmni egallashiga sabab bo‘ladi?
A) xorazmshoh Chag‘onning Hurzod boshliq qo‘zg‘olondan qo‘rqib, Xuroson tomon qochishi
B) xorazmshoh Chag‘onning ukasi Hurzod boshliq qo‘zg‘olondan qo‘rqib, Qutaybaga yordam so‘rab murojaat qilishi
S) Xorazmda taxt uchun o‘zaro kurashlarning avj olishi
D) Xorazmning ko‘chmanchi turkiy qabilalar hujumi natijasida zaiflashib qolishi
28. Xorazm nechanchi yilda arablar tasarrufiga o‘tadi?
A) 711 yilda
B) 704-yilda
S) 707-yilda
D) 712-yilda
-
29. Ma‘lumki, 712-yilda Qutayba qo‘shinlari Samarqandga hujum qiladi. Bu davrda Sug‘d podshosi kim edi?
A) Hurzod
B) Tarxun
S) G‘urak
D) Divashtich
30. Arablar qaysi shahar ustiga 2 ming, yiliga 200 ming dirham hisobida boj to‘lash, 30 ming nafar odam berish, shaharda bironta ham askar saqlamaslik, ichki shaharni arablarga bo‘shatib berish, masjid bino qilish kabi majburiyatlarni yuklaydi?
A) Samarqand
B) Buxoro
S) Marv
D) Nishopur
-
31. Nechanchi yilda Farg‘ona vodiysi arablar tomonidan uzil kesil egallanadi?
A) 715-yilda
B) 713-yilda
S) 720-yilda
D) 717-yilda
32. Arablar bosqini davrida Choch viloyatining poytaxtini aniqlang.
A) Tunkat
B) Madinat ash-Shosh
S) Binokat
D) Koson
-
33. Arablar Movarounnahrni zabt etish jarayonida "¦
A) ular rivojlangan Sharq mamlakatlari madaniyatini mahalliy aholi o‘rtasida keng yoyishga harakat qilardi
B) har bir zardushtiylar ibodatxonasini jome masjidga aylantirdilar va arab me‘morchigiga xos hashamatli binolar qurdilar
S) uning deyarli barcha obod dehqonchilik vohalarini oyoqosti qilib, juda ko‘p shahar va qishloqlarga o‘t qo‘yib vayron etdilar
D) mahalliy aholini bitta qolmay qirib tashlashga harakat qilardi
34. Movarounnahrda arablar qanday soliq turlarini joriy etdilar?
1) xiroj 2) ushr 3) kalon 4) zakot 5) alg‘ut 6) qopchur 7) mushrifona 8 ) jiz’ya 9) tanobona
A) 2, 4, 6, 8
B) 1, 2, 4, 8
S) 1, 3, 5, 8, 9
D) 2, 6, 7, 9
-
35. Arablar Movarounnahrda o‘rnatilgan siyosiy hokimiyatni mustahkamlash va uning barqarorligini ta‘minlashda qanday ishga alohida ahamiyat berdilar?
A) tarqoq mahalliy hokimliklarni markaziy hokimiyatga birlashtirishga
B) o‘zlari joriy qilgan bir necha turdagi soliqlarni vaqtida yig‘ib olishga
S) aholi o‘rtasida islom dinini yagona din sifatida yoyishga
D) mamlakatdagi doimiy qo‘zg‘olonlarni bostirishga
36. Arablar tomonidan joriy etilgan jiz‘ya solig‘i — bu "¦
A) islomni qabul qilmagan aholidan olinadigan jon solig‘i
B) mol-mulkning 1/40 qismi hajmida oligan soliq
S) idora ishlari uchun daromadning 1/10 hajmi hisobida olinadigan soliq
D) hosilning 1/3 qismi hajmida olinadigan yer solig‘i
-
37. Movarounnahrda arablar islom dinini yoyish maqsadida qanday ishlarni amalga oshirganlar?
1) ibodatxonalar vayron etilib, ularning o‘rniga jome masjidlari bino qilinadi
2) islom dinini qabul qilib, musulmon bo‘lgan mahalliy aholi xiroj va jiz‘ya soliqlaridan ozod etilgan
3) otashparastlik diniga e‘tiqod qiluvchilar uchun o‘lim jazosi joriy etilgan
4) islomni qabul qilishdan bosh tortgan kimsalardan jiz‘ya solig‘i undirilgan
5) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun davlat oldidagi barcha qarzlar va soliqlardan ozod etilishi haqida qonun joriy etilgan
6) jiz‘ya solig‘ini o‘z vaqtida to‘lamagan kishilar tutib olinib, bo‘yinlariga "œqarzdor" deb yozilgan taxtacha osib qo‘yilardi
7) islomni qabul qilishdan bosh tortgan kimsalardan ushr solig‘i undirilgan
8 ) masjidga kelib ibodat qiluvchilar uchun 2 dirhamdan pul hadya etilgan
A) 3, 5, 6
B) 1, 2, 4, 6, 8
S) 1, 3, 4, 5, 8
D) 1, 2, 4, 7
38. Arablar Movarounnahrda islom dinini qabul qilishdan bosh tortgan kimsalardan qanday soliq undirgalar?
A) zakot
B) xiroj
S) jiz‘ya
D) ushr
-
39. Zakot — bu "¦
A) hosilning 1/3 qismi hajmida olinadigan yer solig‘i
B) islomni qabul qilmagan aholidan olinadigan jon solig‘i
S) idora ishlari uchun daromadning 1/10 hajmi hisobida olinadigan soliq
D) mol-mulkning 1/40 qismi hajmida oligan soliq
40. Movarounnahrda arablar joriy etgan hosilning 1/3 qismi hajmida olinadigan yer solig‘i nima deyilgan?
A) xiroj
B) ushr
S) qopchur
D) tanobona
-
41. Quyidagi qaysi soliqning ta‘rifi noto‘gri ko‘rsatilgan?
A) ushr — hosilning 1/5 qismi hajmida olinadigan yer solig‘i mol-mulkning 1/40 qismi hajmida oligan soliq
B) jiz‘ya — islomni qabul qilmagan aholidan olinadigan jon solig‘i
S) zakot — mol-mulkning 1/40 qismi hajmida oligan soliq
D) xiroj — hosilning 1/3 qismi hajmida olinadigan yer solig‘i
42. O‘zbekiston hududida aholi islom diniga nechanchi asrdan buyon e‘tiqod qilib kelmoqda?
A) VIII asrdan
B) VII asrdan
S) VI asr oxiridan
D) IX asr o‘rtalarida
-
43. 717-719-yillarda hukmronlik qilgan arab xalifasini aniqlang.
A) Marvon II
B) Horun ar-Rashid
S) Umar ibn Abdulaz
D) Abu Bakr
44. Qaysi xalifa hukmronligi davida yangi yerlarni zabt etishni to‘xtatish hamda moliyaviy isloh o‘tkazish to‘g‘risida farmon beriladi?
A) Abu Bakr
B) Umar ibn Abdulaziz
S) Marvon II
D) Horun ar-Rashid
-
45. Qaysi voqeadan so‘ng Movarounnahrda yoppasiga islomdan chiqish va eski dinlarga qaytish boshlanib, arablarga qarshi xalq qo‘zg‘oloni ko‘tarildi?
A) xalifa Umar ibn Abdulaziz tomonidan xiroj va jiz‘ya soliqlarini olish bekor qilindi
B) xalifalik ma‘muriyati bir yo‘la hammadan jiz‘ya olish haqida buyruq berdi
S) xalifa Marvon II arab tilini barcha o‘rganishi haqida buyruq berdi
D) xalifalik ma‘muriyati hammadan bir vaqtning o‘zida mavjud barcha soliqlarni undirish haqida buyruq berdi
46. Ma‘lumki, xalifa Umar ibn Abdulaziz moliyaviy isloh o‘tkazish to‘g‘risida farmon berdi. Bunga binoan "¦
A) islomni qabul qilgan yerli xalqlardan xiroj va jiz‘ya soliqlarini olish bekor qilindi
B) bo‘ysundirilgan yerli aholining barchasidan xiroj va jiz‘ya soliqlarini olish bekor qilindi
S) yirik kumush tangalar zarb qilish va muomulaga kiritish joriy etildi
D) islomni qabul qilgan yerli xalqlardan xiroj va zakot soliqlarini olish bekor qilindi
-
47. 720-yilda Sug‘dda arablarga qarshi ko‘tarilgan qo‘zg‘olon boshchilarini aniqlang.
A) Said Xarashiy va Abu Muslim
B) G‘urak va Divashtich
S) Abu Muslim va Muqanna
D) Abu Muslim va Dovud
48. VIII asrning 20-yillarida qanday omil butun Movarounnahrda bosqinchi arablarga qarshi xalq qo‘zg‘olonlari ko‘tarilishiga turtki berdi?
A) xalifalik ma‘muriyatining bir yo‘la hammadan jiz‘ya olish haqida buyruq berishi
B) xalifa Umar ibn Abdulaziz tomonidan xiroj va jiz‘ya soliqlari olinishining bekor qilinishi
S) xalifa Marvon II ning arab tilini barcha o‘rganishi haqida buyruq berishi
D) xalifalik ma‘muriyatining hammadan bir vaqtning o‘zida mavjud barcha soliqlarni undirish haqida buyruq berdi
-
49. VIII asrning 20-yillarida Sug‘dda qo‘zg‘olon ko‘targan G‘urak va Divashtich qanday lavozimga ega bo‘lishgan?
A) Badaxshon hokimi, dehqon
B) dehqon, tunukasoz
S) Samarqand ixshidi, Panjikent hokimi
D) Badaxshon hokimi, Panjikent hokimi
50. Sug‘ddagi G‘urak va Divashtich boshchiligida ko‘tarilgan qo‘zg‘olonni bostirish va ularni islomga qaytarish vazifasi dastlab kimga topshirilgan edi?
A) Nasr ibn Sayyor
B) Said Xarashiy
S) Dovud
D) Abu Muslim
-
51. 721 yilda kim Xuroson noibi qilib tayin etilgan?
A) Said Xarashiy
B) Nasr ibn Sayyor
S) Dovud
D) Ashros
52. Quyidagi ishlardan qaysi biri Xuroson noibi Ashros tomonidan amalga oshirilgan?
A) islom dinini qabul qilganlardan xiroj va jiz‘ya soliqlarini olish bekor qilindi
B) yirik kumush tangalar zarb qilish va muomulaga kiritish joriy etildi
S) aholidan qo‘shimcha ushr solig‘ini yig‘ib olish joriy etildi
D) Sug‘d qo‘zg‘oloni butunlay tor-mor etildi
-
53. Xuroson noibi Nasr ibn Sayyor o‘tkazgan moliya islohati qanday edi?
1) islomni yangi qabul qilgan kishilar jiz‘yadan ozod etildi
2) barcha musulmonlar huquq jihatdan tenglashtirildi
3) islomni yangi qabul qilgan kishilar jiz‘ya va zakot soliqlaridan ozod etildi
4) yer egasining e‘tiqodidan qat‘i nazar aholining xiroj to‘lashi shart qilib qo‘yildi
5) mayda mis chaqalar zarb etildi
6) aholidan qo‘shimcha ushr solig‘ini yig‘ib olish joriy etildi
A) 2, 4, 6
B) 1, 2, 4
S) 3, 5, 6
D) 3, 4
54. 738-748-yillarda hukmronlik qilgan Xuroson noibini aniqlang.
A) Said Xarashiy
B) Ashros
S) Nasr ibn Sayyor
D) Umar ibn Abdulaziz
-
55. VIII asrning 40-yillarida Arab xalifaligida "¦
A) hokimiyat tepasiga Ummaviylar sulolasi keldi
B) Muqanna qo‘zg‘oloni ko‘tarildi
S) abbosiylar hukmronligi barham topdi
D) toj-u taxt uchun kurash kuchaydi
56. Arab xalifaligida dastlab kim abbosiylar sulolasi hokimiyatini o‘rnatish maqsadida kurash olib borgan?
A) Marvon I
B) Muhammad ibn Ali
S) Abul Abbos Saffoh
D) Abu Muslim
-
57. VIII asr 40-yillarida Arab xalifaligidagi Ummaviylar sulolasi abbosiylar tomonidan nimada ayblandi?
A) Muhammad (s.a.v) avlodini qirib tashlashda
B) xalifa Alini payg‘ambar sifatida tan olishda
S) aholiga 40 dan ortiq soliq majburiyatlarini yuklashda
D) Ummaviy xalifalarining o‘zlarini payg‘ambar darajasiga ko‘tarishida
58. Farmon nima?
A) mavjud tartibni o‘zgartirish
B) qonun kuchiga ega bo‘lgan buyruq
S) o‘n ming qo‘shin qo‘mondoni
D) baxt vat ole xudosi
-
59. Quyidagi atamalar izohi noto‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
A) tudun — turk xoqonligining viloyat hokimliklaridagi vakili
B) rabod — tashqi shahar, karvonsaroy
S) farmon — mavjud tartibni o‘zgartirish
D) tuman — o‘n minglik harbiy qism
60. Arab xalifaligida Ummaviylarga qarshi umumiy norozilik qaysi xalifa hukmronligi davrida nihoyatda kuchaydi?
A) Marvon II
B) Umar ibn Abdulaziz
S) Muoviya
D) Abu Sufyon
-
61. Sug‘dda G‘urak va Divashtich qo‘zg‘oloni boshlanganidan 26 yil o‘tgach "¦
A) Marvon II xalifalik taxtiga o‘tirdi
B) Abu Muslim Xurosonga keldi
S) Nasr ibn Sayyor moliya islohatini o‘tkazdi
D) Muqanna qozg‘oloni boshlandi
62. Abu Muslim qo‘zg‘olonchilarining katta qismi qaysi tabaqa vakillaridan iborat edi?
A) qishloq oqsoqollari
B) dehqonlar
S) qullar
D) savdogarlar
-
63. Ma‘lumki, Abu Muslim Shavval qishlog‘ida qullar uchun maxsus joy tashkil ettirdi. Buning asosiy sababi nima edi?
A) qullarni qo‘shinning zahira qism sifatida saqlash lozimligi sababli
B) tajribasiz qullarning harbiy tayyorgarlik ko‘rishi lozimligi sababli
S) qullarning ko‘psonliligi sababli
D) qo‘zg‘olonchilar tarkibidagi yuqori tabaqa vakillari uchun qullar bilan bir safda turish or tuyulganligi sababli
64. Abu Muslim Shavval qishlog‘idagi qullarga kimni boshliq qilib tayinlaydi?
A) Divashtich
B) Abul Abbos Saffox
S) Dovud
D) G‘urak
-
65. Quyidagi voqealarning xronologik ketma-ketligini aniqlang.
1) Abu Muslim Marv shahrini egalladi 2) Marvon taxtdan ag‘darildi 3) Abu Muslim Xurosonga keldi 4) Arab xalifaligida abbosiylar hokimiyati o‘rnatildi 5) Abu Muslim qullar uchun Shavval qishlog‘ida maxsus joy tashkil ettirdi
A) 3, 5, 1, 2, 4
B) 1, 3, 5, 2, 4
S) 2, 4, 5, 1, 4
D) 1, 5, 3, 2, 4
66. Ma‘lumki, Abu Muslim qo‘zg‘olonchilari turli tabaqa vakillaridan tashkil topib, ularning maqsadlari ham turlicha edi. Shulardan mahalliy hukmdorlarning asosiy maqsadi nima edi?
A) xalifalik hokimiyatini abbosiylarga olib berib, mamlakatda o‘z mavqelarini ko‘tarish
B) o‘z mamlakatini xalifalikdan ajratib, uni mustaqil idora qilish
S) Ummaviylar zulmidan qutulish
D) qullik kishanlaridan qutulish
-
67. Abu Muslim qo‘zg‘olonchilari libosiga xos rangni aniqlang.
A) yashil
B) oq
S) qizil
D) qora
68. Abu Muslim Marvga bostirib kirgan paytda Xuroson noibi kim edi?
A) Ashros
B) Nasr ibn Sayyor
S) Said Xarashiy
D) Umar ibn Abdulaziz
-
69. Nechanchi yilda abbosiylar Xuroson poytaxti Marv shahrini egallaydilar?
A) 747-yilda
B) 748-yilda
S) 746-yilda
D) 749-yil
70. Abu Muslim boshliq qo‘zg‘olonchilar Damashq shahrini qachon egallaydilar?
A) 747-yilda
B) 749-yilda
S) 746-yilda
D) 748-yilda
-
71. Abbosiylar sulolasining birinchi xalifasi kim?
A) Umar ibn Abdulaziz
B) Abul Abbos Saffox
S) Abbos
D) Muhammad ibn Ali
72. Arablar jangsiz Marv shahrini egallashlaridan 99 yil o‘tgach "¦
1) Abu Muslim Xurosonning poytaxti Marv shahrini egalladi
2) Sug‘dda G‘urak va Divashtich boshchiligida qo‘zg‘olon ko‘tarildi
3) xalifa Marvon II taxtdan ag‘darildi
4) Movarounnahrda Muqanna qo‘zg‘oloni boshlandi
5) Abul Abbos Saffox xalifa deb e‘lon qilindi
6) Arab xalifaligida Ummaviylar sulolasi ag‘darilib, hokimiyat tepasiga abbosiylar keldi
A) 1, 3, 5
B) 3, 5, 6
S) 2, 4, 5
D) 1, 2, 6
-
73. Arab xalifaligida Ummaviylar sulolasi nechanchi yillarda hukmronlik qilgan?
A) 651-749-yillarda
B) 750-1258-yillarda
S) 661-750-yillarda
D) 632-661-yillarda
74. Abbosiylarning xalifalik taxtiga chiqishi "¦
A) Abu Muslim vositasida abbosiylar tomonidan xalq ommasiga berilgan barcha va‘dalarning amalga oshishiga imkon berdi
B) mahalliy hukmdorlarning xalifalikdan mustaqil bo‘lib olishga imkon berdi
S) mehnatkash aholining turmush-tarziga ancha yengillik keltirdi
D) mehnatkash aholiga hech qanday yengillik keltirmagan
-
75. Ma‘lumki, abbosiylar xalq orasida Abu Muslim obro‘yining tobora ortib borishiga xayrixoh emas edilar. Buning oqibatida ular qanday ishni amalga oshirdilar?
A) Abu Muslim poytaxtdan uzoqlashtirilib, Xuroson va Movarounnahrga noib qilib yuborildi
B) Abu Muslim Alini payg‘ambar sifatida bilishda ayblandi
S) Abu Muslim Kaspiy dengizining janubidagi Ashura oroliga surgun qilindi
D) Abu Muslim poytaxtdan uzoqlashtirilib, Misrga noib qilib yuborildi
76. Buxoroda abbosiylarga qarshi ko‘tarilgan xalq qo‘zg‘oloni qachon sodir bo‘ldi?
A) 750-yilda
B) 754-yilda
S) 759-yilda
D) 760-yilda
-
77. Abbosiylar hukmronligining dastlabki yillarida Turkistonga qaysi davlat qo‘shinlari bostirib keladi?
A) Xitoy
B) Vizantiya
S) Angliya
D) Rossiya
78. Arablar jangsiz Marv shahrini egallashlaridan bir asr o‘tgach "¦
A) arab va sug‘d, turklardan iborat harbiy kuch Talos vodiysida Xitoy qo‘shinlariga zarba berib, mamlakat hududidan quvib chiqaradi
B) "œOq kiyimliklar" qozg`oloniga zarba berish uchun xalifa Mansur Jabroil ibn Yahyo boshliq katta harbiy kuchni Movarounnahrga safarbar qildi
S) xalifa Mahdiy Nishopurga keldi
D) Abu Muslim Xurosonning poytaxti Marv shahrini egalladi
-
79. Abu Muslim xitoyliklarni mamlakat hududidan quvib chiqarish maqsadida kimning boshchiligida qo‘shin yuboradi?
A) Dovud
B) Ziyod ibn Solih
S) Ubaydulloh ibn Ziyod
D) Jabroil ibn Yahyo
80. Abu Muslim nima sababdan abbosiylar tomonidan o‘ldirilgan?
A) abbosiylar Abu Muslimning poytaxtga yashirincha hujumidan xabar topib qolgan edi
B) Abu Muslim begunoh kishilarni qatl ettirishda ayblangan edi
S) ularning nazarida Abu Muslim xalifalik taxtining da‘vogaridek bo‘lib tuyular edi
D) Abu Muslim Alini payg‘ambar sifatida bilishda ayblangan edi
-
81. Abbosiylar tomonidan Abu Muslimning o‘ldirilishi Xuroson va Movarounnahrda "¦
A) mahalliy hokimlarning mustaqil davlat tuzishiga imkon berdi
B) abbosiylaga qarshi xalq harakatlarining avj olib ketishiga bahona bo‘ldi
S) xitoyliklarning bosqiniga sabab bo‘ldi
D) mehnatkash xalqning abbosiylar zulmi ostida qolishiga zamin yaratdi
82. Arab xalifaligida abbosiylar sulolasi nechanchi yillarda hukmronlik qilgan?
A) 750-1221 yillarda
B) 661-750-yillarda
S) 750-1258-yillarda
D) 632-661-yillarda
-
83. Movarounnahrda bo‘lib o‘tgan "œOq kiyimliklar" qo‘zg‘oloni nechanchi yillarni o‘z ichiga oladi?
A) 769-783-yillar
B) 750-769-yillar
S) 806-807-yillar
D) 697-725-yillar
84. O‘zbekiston tarixida Hoshim ibn Hakim rahbarlik qilgan qo‘zg‘olon qanday nom bilan ataladi?
A) "œQizil boshlilar" qo`zg`oloni
B) "œSariq ro`mollilar" qo`zg`oloni
S) "œQizil qoshlilar" qo`zg`oloni
D) "œOq kiyimliklar" qo`zg`oloni
-
85. Quyidagi tarixiy shaxslardan qay biri boshi va yuziga ko‘k parda tutib yurgan?
A) Hoshim ibn Hakim va Muqanna
B) Hoshim ibn Hakim
S) Mazdak
D) Muqanna
86. Movarounnahrda bo‘lib o‘tgan yirik qo‘zg‘olon rahbari Muqannaning asl ismini aniqlang.
A) Hoshim ibn Hakim
B) Muhammad ibn Hamadon
S) Rofe ibn Lays
D) Qutbiddin ibn Hoshim
-
87. Quyidagi javoblardan qay birlari qo‘zg‘olon rahbari Muqannaga xosdir?
1) asl ismi Ahmad Xojagi ibn Sayyid Jaloliddin Kosoniy 2) Marv shahri yaqinidagi Koza qishlog‘ida tug‘ilgan 3) Movarounnahrda yollanma qo‘shin darajasidan vazirlik darajasiga ko‘tarilgan 4) Marv shahri yaqinidagi Mahmudobod qishlog‘ida tug‘ilgan 5) boshi va yuziga ko‘k parda tutib yurgan 6) yoshligida kudungarlik kasbi bilan shug‘ullangan 7) Samarqand viloyatining Ishtixon viloyatida tug‘ilgan 8 ) Xurosonda kichik lashkarboshi darajasidan vazirlik darajasiga ko‘tarilgan 9) o‘zbek va tojik tillarida she‘rlar ham yozib turgan 10) Marv shahrida umrining oxirigacha tunukasoz bo‘lib ishlagan 11) yoshligida temirchilik bilan shug‘ullangan 12) asl ismi Hoshim ibn Hakim
A) 1, 4, 5, 9, 11
B) 2, 5, 6, 8, 12
S) 3, 6, 7, 9, 12
D) 1, 2, 5, 10
88. Muqanna kimning g‘oyalariga asoslangan ta‘limotni targ‘ib etgan edi?
A) Moniy
B) Zardusht
S) Muhammad
D) Mazdak
-
89. Dunyoning barcha boyliklari odamlarga teng taqsimlanishi tarafdori bo‘lgan va buni zo‘rlik yo‘li bilan amalga oshirishni yoqlab chiqqan qo‘zg‘olon rahbarini aniqlang.
A) Muqanna
B) Abu Muslim
S) Divashtich
D) Spartak
90. "œOq kiyimliklar" qo`zg`oloni rahbari Muqanna qarorgohi joylashgan qal`a nomini ko`rsating.
A) Marv yaqinidagi Moxuvon qal‘asi
B) Kesh yaqinidagi Som qal‘asi
S) Naxshabdagi Ishtijon qal‘asi
D) Buxoro vohasidagi Narshax qal‘asi
-
91. Ma‘lumki, Muqanna qo‘zg‘olonchilari turli tabaqa vakillaridan tashkil topib, ularning maqsadlari ham turlicha edi. Shulardan mahalliy mulkdor dehqonlarning asosiy maqsadi nima edi?
A) Muqanna boshchiligidagi yirik saltanat tuzish
B) xalifalik hokimiyatini ummaviylarga olib berib, mamlakatda o‘z mavqelarini ko‘tarish
S) mamlakatdan arablarni quvib, hokimiyatni o‘z qo‘liga olish
D) qullik kishanlaridan qutulish
92. "œOq kiyimliklar" qo`zg`oloniga zarba berish uchun xalifa Mansur 775-yilda kimning boshchiligida harbiy kuchni Movarounnahrga safarbar qiladi?
A) Jabroil ibn Yahyo
B) Ziyod ibn Solih
S) Ubaydulloh ibn Ziyod
D) Dovud
-
93. Abu Muslim o‘ldirilganidan 20 yil so‘ng "¦
A) Muqannaning Som qal‘asi qamalga olindi
B) xalifa qo‘shinlari Muqanna qo‘zg‘olonchilari tomonidan tor-mor etildi
S) Movarounnahrda juda katta xalq qo‘zg‘oloni — "œOq kiyimliklar" qo‘zg‘oloni boshlandi
D) Samarqandda Rofe ibn Lays boshchiligida xalifalikka qarshi qo‘zg‘olon ko‘tarildi
94. Ma‘lumki, "œOq kiyimliklar"ning qo‘zg‘oloni 776 yildan Buxoro vohasida kuchayib ketadi. Ushbu vohada qaysi qal‘a qo‘zg‘olonchilar qo‘rg‘oniga aylantirilgan edi?
A) Narshax qal‘asi
B) Moxuvon qal‘asi
S) Ishtijon qal‘asi
D) Som qal‘asi
-
95. Qaysi hudud Muqanna qo‘zg‘olonining markazi hisoblangan?
A) Sug‘d vohasi
B) Buxoro vohasi
S) Farg‘ona vodiysi
D) Marv shahri
96. 777-yilda qaysi xalifa tomonidan Muqanna qo‘zg‘olonchilariga qarshi Samarqandga katta harbiy qo‘shin yuboriladi?
A) Mahdiy
B) Mansur
S) Abul Abbos Saffox
D) Marvon
-
97. 777-yilda "œoq kiyimliklar" kimlarni arablarga qarshi yordamga chaqiradilar?
A) xitoyliklarni
B) xorazmliklarni
S) Sirdaryo vohasida yashovchi turkiy qabilalarni
D) Amudaryoning quyi vohasida yashovchi turkiy qabilalarni
98. "œOq kiyimliklar" joylashib turgan Samarqand qachon arablarga taslim bo`ladi?
A) 775-yilda
B) 779-yilda
S) 783-yilda
D) 777-yilda
-
99. Arablar va Muqanna qo‘zg‘olonchilari o‘rtasidagi kurashning oxirgi bosqichi qayerda bo‘lib o‘tadi?
A) Keshda
B) Marvda
S) Nishopurda
D) Samarqandda
100. Muqanna qay tariqa halok bo‘ladi?
A) istilochilarga taslim bo‘lishni istamasdan o‘zini yonib turgan tandirga tashlab halok bo‘ldi
B) arablar tomonidan asirga olinib, tili sug‘urildi va otga bog‘lab tilka-pora qilindi
S) arablarga taslim bo‘lishni istamasdan o‘z qorniga xanjar tiqib halok bo‘ldi
D) mag‘lubiyat alamidan Muqanna o‘z buyrug‘iga binoan xizmatkori tomonidan o‘ldirildi
-
101. 769-783-yillarda bo‘lib o‘tgan yirik xalq qo‘zg‘olonini aniqlang.
A) Rofe ibn Lays qo‘zg‘oloni
B) Muqanna qo‘zg‘oloni
S) Sarbadorlar qo‘zg‘oloni
D) Pugachyov qo‘zg‘oloni
102. Qanday omil Muqanna qo‘zg‘olonchilari-ning yengilishiga asosiy sabab bo‘ldi?
A) qo‘zg‘olonchilarning kamsonliligi
B) qo‘zg‘olonchilarning uyushqoqlik bilan harakat qila olmaganliklari
S) qo‘g‘olon qatnashchilari tarkibining turli tabaqa vakillaridan iboratligi
D) Movarounnahrga doimiy xitoyliklarning hujumi
-
103. Qanday sabablar "œOq kiyimliklar" qo`zg`oloning mag`lubiyatiga xizmat ko`rsatdi?
1) qo‘zg‘olonchilarning kamsonliligi 2) qo‘zg‘olonchi-larning uyushqoqlik bilan harakat qila olmaganlari 3) qo‘zg‘olonchilar tarkibining turli tabaqa vakillaridan iboratligi 4) mahalliy muldorlarning arablar tomoniga o‘tib ketishi 5) Movarounnahrga doimiy xitoyliklarning hujumi
6) qo‘zg‘olonning uzoq davom etganligi 7) qo‘zg‘olonchilarning sodda va oddiy qurollarga ega bo‘lganligi
A) 2, 4, 6
B) 1, 3, 5, 7
S) 3, 4
D) 1, 4, 5
104. "œOq kiyimliklar" qo`zg`oloni bostirilganidan necha yil o`tgach Samarqandda Rofe ibn Lays boshchiligidagi qo`zg`olon boshlandi?
A) 18 yil
B) 20 yil
S) 23 yil
D) 25-yil
-
105. Rofe ibn Lays qo‘zg‘oloni natijasida qaysi hududlar xalifalik qo‘lidan ketadi?
A) Naxshab, Kesh, Nishopur, Ray va Marv
B) Samarqand, Naxshab, Kesh va Marv
S) Samarqand, Shosh, Farg‘ona, Buxoro, Naxshab va Xorazm
D) Farg‘ona, Buxoro va Xorazm
106. Kimlar Rofe ibn Laysni qo‘lga olib, uni xalifaga taslim bo‘lishiga majbur qiladilar?
A) Nuh, Ahmad va Yahyo
B) Nuh, Nasr va Ismoil
S) Ahmad, Tohir va Ismoil
D) Nuh, Mansur va Yahyo
107. Quyidagi atamalar izohi mos keluvchi javobni aniqlang.
1) kudungar; 2) sarxang; 3) muqanna; 4) islohat; 5) farmon.
a) qonun kuchiga ega bo‘lgan buyruq b) kichik lashkarboshi s) niqobli kishi d) matoga ohor beruvchi e) mavjud tartibni o‘zgartirish
A) birinchi d; ikkinchi b; 3-s; 4-e; 5-a.
B) birinchi b; ikkinchi s; 3-a; 4-d; 5-e.
S) birinchi b; ikkinchi d; 3-a; 4-e; 5-a.
D) birinchi d; ikkinchi a; 3-s; 4-e; 5-b.
-
IX-XIII ASR BOSHLARIDA
MOVAROUNNAHR VA
XUROSONDA MUSTAQIL DAVLATLAR
1. Arab xalifaligi qachon og‘ir siyosiy tanglikka uchradi?
A) VII-VIII asrlarida
B) VIII asr oxiri — IX asr boshlarida
S) VIII asr o‘rtalari — X asr boshlarida
D) VII asr oxiri — IX asr o‘rtalarida
2. Quyidagi ko‘rsatilgan omillaridan qaysi biri arab xalifaligi hokimiyatini zaiflashtirdi?
A) Movarounnahr va Xuroson aholisining tez-tez qo‘zg‘olon ko‘tarib turishi, uzluksiz davom etgan o‘zaro urushlar va ichki ziddiyatlar
B) xalifa Ma’munning fitnachilar tomonidan o‘ldirilishi natijasida kelib chiqqan ichki kurashlar
S) Yevropa davlatlarining arab xalifaligiga qarshi uzluksiz uyushtirgan istilolalari
D) Abul Abbos Saffohning xalifalik taxtiga o‘tirishi
-
3. VIII-IX asrlarda mustaqil davlatlarning paydo bo‘lish sababini ko‘rsating.
A) o‘zbek xalqining shakllanishi
B) Movarounnahrda hokimiyatni mahalliy mulkdorlar boshqaruviga o‘tishi
S) Arab xalifaligi hokimiyatini zaiflashuvi
D) Turk xoqonligi barham topishi
4. VIII-IX asrlarda mustaqil davlatlar dastavval qaysi hududlarda tashkil topdi?
A) Xurosonning janubi-g‘arbiy hududlarda, Sirdaryoning chap sohilida
B) Movarounnahrning shimoliy va shimoli-sharqiy hududlarida
S) Movarounnahr va Xorazmda
D) Movarounnahrning janubi va janubiy-sharqiy hududlarda
-
5. Qadimiy turkiy qabilalardan qaysi biri qadimda Oltoyning g‘arbida, so‘ngra Irtish daryosining o‘rta oqimida yashagan?
A) o‘g‘uzlar
B) qarluqlar
S) yag‘molar
D) saljuqiylar
6. Quyidagi qabilalardan qaysi birlari VI-VII asrlarda Turk xoqonligi tarkibiga kirgan?
A) o‘g‘uzlar va toxarlar
B) xiyoniylar va jikillar
S) toxarlar va qarluqlar
D) qarluqlar va o‘g‘uzlar
-
7. Qachon va qayerda Qarluqlar davlati tashkil topgan?
A) VII asr boshida Sharqiy Turkistonda
B) VIII asr o‘rtalarida Yettisuv o‘lkasida
S) IX asr oxirida Movarounnahrda
D) X asrda Xurosonda
8. Ma’lumki, qarluqlar davlatining poytaxti Suyob shahri bo‘lgan. Ushbu shahar qayerda joylashgan edi?
A) Oltoyning g‘arbida
B) Chu daryosidan shimolroqda
S) Irtish daryosining o‘rta oqimida
D) Sirdaryo bo‘yida
-
9. Qarluqlar davlatining hukmdori qanday nom bilan yuritildi?
A) bug‘roxon
B) tudun
S) arslonxon
D) yabgu yoki jabg‘u
10. Ma’lumki, qarluqlarning kattagina qismi musulmon bo‘lib, ko‘pgina shaharlarida jome masjidlari bino qilingan. Qarluqlar qachon musulmonlikni qabul qilishgan?
A) IX asr oxirida
B) X asr o‘rtalarida
S) VIII asr o‘rtalarida
D) VIII asr oxiri — IX asr boshida
-
11. Turk xoqonligi yemirilgach o‘g‘uzlarning kattagina qismi qaysi hududlarda muqim o‘rnashib qoldilar?
A) Issiqko‘lning janubi va Koshg‘arda
B) Sirdaryo havzasi va Orol dengizi
S) Yettisuv va Chag‘oniyonda
D) Oltoyning g‘arbida va Irtish daryosining o‘rta oqimida
12. O‘g‘uzlar davlati qachon tashkil topgan?
A) IX asr oxiri — X asr boshlarida
B) VIII asr boshi — X asr oxiri
S) VIII asr o‘rtalari — IX asr boshi
D) VII asrning ikkinchi yarmi — VIII asr oxiri
-
13. Ma’lumki, O‘g‘uzlar davlatining poytaxti Yangikent shahri bo‘lgan. Ushbu shahar qayerda joylashgan edi?
A) Amudaryo bo‘yida
B) Yettisuvda
S) Oltoyda
D) Sirdaryo bo‘yida
14. O‘g‘uz yabg‘ulari o‘zining poytaxt shahridan nima maqsadda foydalanganlar?
A) janglarda mudofaa vazifasida
B) savdo-sotiq ishlarida
S) qishlov uchun qarorgoh sifatida
D) elchilarni qabul qilish qarorgohi sifatida
-
15. O‘g‘uzlarning asosiy mashg‘uloti nima bo‘lgan?
A) chorvachilik, xususan qo‘ychilik
B) dehqonchilik, chorvachilik
S) hunarmandchilik, yilqichilik
D) savdo-sotiq, dehqonchilik
16. O‘g‘uzlar davlatiga islom dini kirib kelishiga sabab bo‘lgan omil nima edi?
A) islom dini targ‘ibotchiligining kuchayishi
B) o‘troq vohalarning aholisi bilan savdo aloqalarning o‘sishi
S) o‘g‘uz hukmron doiralarining islom diniga o‘tishi
D) buddaviylik dinining aholi o‘rtasida zaiflashuvi
-
17. O‘g‘uzlar qachondan boshlab islom dinini qabul qiladilar?
A) VIII asr o‘rtalaridan
B) IX asr boshidan
S) X asrdan boshlab
D) XI asrdan
18. X asrning birinchi choragida O‘g‘uzlar davlatining bo‘linib ketishiga sabab bo‘lgan omilni ko‘rsating.
A) o‘g‘uzlarni qipchoqlar tomonidan qaqshatqich zarbaga uchrashi
B) hukmron doiralarning o‘zaro ichki nizolari
S) saljuqiylarning O‘g‘uzlar davlatiga bostirib kirishi
D) davlatda muttasil davom etib turgan isyonlar
-
19. O‘g‘uzlar davlati bo‘linib ketganidan so‘ng, ular qaysi hududlarga borib joylashadilar?
A) Old Osiyo va Xuroson
B) Shimoliy Kavkaz va Movarounnahr
S) Oltoy va Yettisuv
D) Sharqiy Turkiston va Movarounnahr
20. Bo‘linib ketgan o‘g‘uzlar qaysi sulola boshchiligida Old Osiyo mamlakatlarini istilo qilishga kirishadi?
A) g‘aznaviylar
B) safforiylar
S) qoraxoniylar
D) saljuqiylar
-
21. O‘rta asrlarda qaysi turkiy davlatlar nafaqat Movarounnahr, balki butun O‘rta Sharq hamda Old Osiyo aholisining siyosiy hayotiga kuchli ta’sir ko‘rsatdi?
A) Qarluqlar va O‘guzlar
B) Tohiriylar va Somoniylar
S) G‘aznaviylar va Saljuqiylar
D) Qoraxoniylar va Xorazmshohlar
22. Qarluqlar qaysi xalqlarni etnogenizida muhim ahamiyat kasb etadi?
A) o‘zbek va tojiklar
B) turkman va ozarbayjon
S) qoraqalpoqlar va turkmanlar
D) o‘zbek va qoraqalpoqlar
-
23. Turkman, ozarbayjon va qoraqalpoqlarning etnogenizida muhim ahamiyat oynagan turkiy xalqni ko‘rsating.
A) saljuqiylar
B) qarluqlar
S) o‘g‘uzlar
D) g‘aznaviylar
24. Abbosiylar qachon og‘ir siyosiy vaziyat tufayli Movarounnahr va Xurosonda olib borayotgan siyosatini o‘zgartirishga majbur bo‘lgan?
A) VII asr o‘rtalari — IX asr boshi
B) VIII asr oxiri — IX asr boshida
S) IX asr boshi — X asr o‘rtalari
D) VIII asr boshi — X asr oxiri
-
25. Abbosiylar yuzaga kelgan o‘g‘ir siyosiy vaziyat tufali sharqiy viloyatlarni boshqarish ishlarini mahalliy zodagonlarni jalb etish va ularning qo‘li bilan viloyatlarni xalifalik tasarrufida tutib turishga harakat qildilar. Natijada "¦
A) mahalliy zodagonlar Movarounnahr va Xurosonni nafaqat o‘z tasarruflariga o‘tkazib oldilar, balki xalifalik markazida ham imkoniyatni boshqarishda tobora ko‘proq rol o‘ynaydigan bo‘lib qoldilar.
B) Movarounnahr va Xurosonda xalifalikka bo‘ysunadigan kuchli hokimiyat shakllandi.
S) xalifalik taxtiga sharqiy viloyatarning mahalliy zadoganlari o‘tiradigan bo‘ldi.
D) Movarounnahr va Xuroson mayda tarqoq davlatlarga bo‘linib ketib, o‘zaro urushlar avj olib ketdi.
26. Xalifa Horun ar-Rashid qachon hukmdorlik qilgan?
A) 773-805-yillarda
B) 786-809-yillarda
S) 732-783-yillarda
D) 709-721 yillarda
-
27. Quyidagi qaysi voqea mahalliy zodagonlarning xalifalik markazida hokimiyatni boshqarishga katta yo‘l ochib berdi?
A) Horun ar-Rashid vafotidan so‘ng markaziy hokimiyatning zaiflashuvi
B) Ma’mun bilan Amin o‘rtasidagi taxt uchun kurashi
S) mamlakatda qo‘shhokimiyatchilikning viujudga kelishi
D) Abul Abbos Saffohning o‘tkazgan pul islohoti natijasida hokimiyatning zaiflashib ketishi
28. Ma’lumki, xalifa Horun ar-Rashid vafotidan so‘ng uning o‘g‘illari Ma’mun bilan Amin o‘rtasida taxt uchun kurash avj oladi. Bu kurash qaysi yillarda bo‘lib o‘tadi?
A) 807-811 yillarda
B) 805-810-yillarda
S) 812-815-yillarda
D) 809-813-yillarda
-
29. Xalifalikning markaziy qismidagi arablar qaysi hukmdorni taxtga ko‘taradilar?
A) Ma’mun
B) Amin
S) Abul Abbos Saffoh
D) Tohir ibn Husayn
30. Xalifalikda Ma’muning tarafdorlari kimlar edi?
A) Tohir ibn Husayn boshliq Xuroson va Movarounnahr mulkdorlari
B) Abul Abbos Abdulloh, Talxa va Nasr boshliq Buxoro amaldorlari
S) Nuh, Mahmud, Yahyo va Ilyos boshliq Movarounnahr mulkdorlari
D) Ismoil va Nasr Somoniylar boshliq Xuroson va Movarounnahr amaldorlari
-
31. Ma’mun va uning tarafdorlari nechanchi yilda Bag‘dodga yurish qilib,poytaxtni qo‘lga kiritadilar?
A) 809-yilda
B) 815-yilda
S) 820-yilda
D) 813-yilda
32. Ma’lumki, 821 yilda Tohir ibn Husayn Xuroson va Movarounnahr noibi etib tayinlangandi. Bu lavozimga u kim tomonidan tayinlanadi?
A) Xalifa Amin
B) Horun ar-Rashid
S) Xalifa Ma’mun
D) Abul Abbos Saffoh
-
33. Samarqand, Farg‘ona, Shosh, Ustrushona va Hirot viloyatlarida hukmronlik qilgan Somonxudotning nabiralarini ko‘rsating?
A) Hoshim ibn Hakim, Abu Muslim, Yahyo va Ilyos
B) Abul Abbos Abdulloh, Talxa va Nasr
S) Nuh, Mahmud, Yahyo va Ilyos
D) Nuh, Mahmud, Umar ibn Abdulaziz va Marvon II
34. Ma’lumki, xalifa Ma’munga bergan yordami uchun Somonxudotning nabiralari ayrim shahar va viloyatlarga noib qilib tayinlanadi. Buning evaziga aka-uka somoniylar "¦
A) Movarounnahrning har yilgi xirojidan juda katta mablag‘ni tohiriylar orqali xalifa xazinasiga yuborib turadilar
B) Tohiriylar davlatini mustaqil idora qila boshlaydilar
S) Bog‘dod bilan aloqani yanada mustahkamlaydilar
D) Xurosonni idora etishda Ma’munga ko‘maklashadilar
-
35. Tohir davlat ishlarini idora etish maqsadida qachon xalifa nomini xutbadan chiqartirib tashlatdi?
A) 813-yilda
B) 821 yilda
S) 822-yilda
D) 830-yilda
36. Tohir ibn Husayn vafotidan keyin hokimlik qilgan noiblarni ko‘rsating?
A) Nasr va Ismoil
B) Talxa va Abul Abbos Abdulloh
S) Yahyo va Ilyos
D) Nuh va Mahmud
-
37. Abul Abbos Abdulloh noibligi davrida Tohiriylar davlatining poytaxt qaysi shahardan qaysi shaharga ko‘chirilgan?
A) Marvdan Nishopurga
B) Suyobdan Yangikentga
S) Samarqanddan Buxoroga
D) Nishopurdan Hirotga
38. Tohiriylar davrida qaysi shaharlar poytaxt bo‘lgan?
A) Ustrushona va Marv
B) Marv va Nishopur
S) Hirot va Samarqand
D) Yangikent va Buxoro
-
39. Qaysi voqea Xuroson va Movarounnahrda bir asrdan oshiqroq hukm surgan xalifalik hukmroligining tugaganligini bildirardi?
A) Movarounnahrda somoniylarning noibligi tohiriylar tomonidan tan olinishi va somoniylarning tohiriylarga tobe sifatida Movarounnahrni idora etish
B) Abul Abbos Abdulloh noibligi davrida tohiriylarning poytaxti Marvdan Nishopur shahriga ko‘chirilishi
S) Somonxudot nabiralarining ayrim shahar va viloyatlarga noib qilib tayinlanishi
D) Ma’mun bilan Amin o‘rtasidagi taxt uchun kurashi
40. Tohiriylar dastavval nima qilishga harakat qiladilar?
A) ko‘chmanchilarga qarshi kurashish maqsadida "œg‘oziylar" qo‘shinini tashkil etishga
B) mulkdor dehqonlarning jabr zulmiga qarshi kurashishga va davlatning og‘ir soliqlarini bekor qilishga
S) hokimiyatni mustahkamlashga va qishloq xo‘jaligini tartibga solishga
D) pul islohotini o‘tkazish va savdo-sotiqni rivojlantirishga
-
41. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi sabablar tohiriylar hokimiyatiga qarshi xalq qo‘zg‘oloni ko‘tarilishiga olib keldi?
A) mulkdor dehqonlarning jabr zulmi va davlatning og‘ir soliqlari
B) muvaffaqiyatsiz o‘tkazilgan pul islohoti
S) xutbadan xalifaning nomini chiqarib tashlanishi
D) "œg`oziylar"ning xalqqa qarshi qilgan xunrezliklari
42. G‘oziylar bu — "¦
A) xalqlarning nasl-nasabi, kelib chiqishi
B) qadimiy turkiy qabilalardan biri
S) miskar hunarmandlar
D) haq din uchun kurashuvchi jangchi
-
43. Ma’lumki, Tohiriylar hokimiyatiga qarshi ko‘tarilgan qo‘zg‘olonga aka-uka Ya’qub va Amir ibn Layslar boshchilik qiladilar. Ular asli kim edi?
A) dehqon
B) miskar hunarmand
S) savdogar
D) kulol
44. Qachon tohiriylar hukmronligi tugatilib, hokimiyat Safforiylar qo‘liga o‘tadi?
A) 821 yilda
B) 873-yilda
S) 813-yilda
D) 822-yilda
-
45. Juma namozida hukmdor nomini aytib uning haqiga duo o‘qish "¦
A) farzdir
B) namozdir
S) xutbadir
D) hadisdir
46. Ma’lumki, IX asrda Movarounnahrning hayotida o‘zgarishlar yuz beradi. Yurtga avval Nuh, so‘ngra "¦ boshchilik qiladi.
A) Amr ibn Lays
B) Nasr II
S) Ismoil
D) Ahmad
-
47. Quyidagi hukmdorlardan qaysi biri o‘z nomlaridan mis chaqalar zarb etganlar?
A) Nuh va Ahmad
B) Ahmad va Nasr
C) Nasr va Ismoil
D) Ismoil va Ahmad
48. Ahmad nechanchi yilda vafot etgan?
A) 860-yilda
B) 862-yilda
C) 865-yilda
D) 864-yilda
-
49. Nasr ibn Ahmad qaysi shaharni markazga aylantirdi?
A) Samarqandni
B) Buxoroni
S) Nishopurni
D) Balxni
50. Somoniylardan qay biri Movarounnahrning barcha viloyatlarini birlashtirish va uni Xurosondan ajratib olish choralarini ko‘radi?
A) Nasr
B) Ahmad
S) Nuh
D) Yahyo
-
51. Qanday qulay sharoit Nasr uchun Movarounnahrni birlashtirish imkonini berdi?
A) Tohiriylar davlatining barham topishi
B) Safforiylar davlatining barham topishi
S) Safforiylar va somoniylar o‘rtasidagi to‘qnashuvi
D) Samarqandni poytaxt deb e’lon qilinishi
52. Buxoro ahlining iltimosi bilan Nasr Buxoroga kimni noib etib tayinlaydi?
A) Ahmadni
B) Nuhni
C) Ismoilni
D) Nasr II ni
-
54. Xatib nima?
A) Ro‘zada o‘qiladigan duo
B) namoz o‘qishdan oldin ichiladigan suv
C) namozda xutba o‘qiydigan ruhoniy
D) namozdagi eng oliy sura
54. Somoniylardan dastlabki Movarounnahrning hukmdorini aniqlang.
A) Nasr
B) Ismoil
S) Ahmad
D) Yahyo
-
55. Nechanchi asrga kelib Movarounnahrning deyarli barcha viloyatlari somoniylar tasarrufiga o‘tadi?
A) IX asrda
B) IX asrning birinchi choragida
C) IX asrning o‘rtalarida
D) IX asrning oxirgi choragida
56. Somoniylardan kimlar o‘rtasida toj-taxt uchun kurash boshlanadi?
A) Ahmad va Yahyo
B) Nuh va Ahmad
S) Ismoil va Nasr
D) Ismoil va Nuh
-
57. Ismoil Somoniyning butun Movarounnahrni o‘z qo‘li ostida birlashtirishi nechanchi yilga to‘g‘ri keladi?
A) 900-yilga
B) 885-yilga
C) 889-yilga
D) 888-yilga
58. Ismoil Somoniy nimaga intildi?
A) Movarounnahrni birlashtirib, mustahkam davlat tuzishga
B) ko‘chmanchilarni bosqinini to‘xtatishga
S) Buxoroning mudofaa inshoatlarini qayta tiklashga
D) Buxoroni islom dini markaziga aylantirishga
-
59. Ismoil Somoniy qayerlarga yurish qiladi?
A) shimoliy-g‘arbiy
B) shimoli-sharqiy hududlarga
S) janubiy-sharqiy
D) janubiy-g‘arbiy
60. Nechanchi yilda Ismoil Somoniy Taroz shahrini fath etadi?
A) 893-yilda
B) 895-yilda
C) 894-yilda
D) 897-yilda
-
61. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi voqea sabab dashtlik qabilalarning Movarounnahr viloyatlariga bo‘lgan uzluksiz bosqinlari barham topib, aholi vohalar atrofi bo‘ylab mudofaa devorlari yu son sanoqsiz qal’alarni bino qilish va ularni ta’mirlab turishdek mashaqqatli mehnatdan forig‘ bo‘ldi?
A) Nasrni butun Movarounnahr hukmdoriga aylanishi
B) Ismoilni Movarounnahrni o‘z qo‘l ostiga
birlashtirishi
S) Butun Xuroson somoniylar qo‘l ostiga o‘tishi
D) Ismoil tomonidan dashtliklarga qaqshatqich zarba berilishi
62. Kampirak devori qaysi vohaning atrofini o‘rab turgan?
A) Hirotning
B) Samarqandning
S) Buxoroning
D) Marv
-
63. O‘rta asrlarga bunyod etilgan Kampirak devori necha km ni tashkil etgan?
A) 300 km dan oshiq
B) 350 km dan oshiq
S) 250 km dan oshiq
D) 200 km dan oshiq
64. Movarounnahr aholisining mustaqillikka erishishi Arab xalifaligini "¦
A) parchalanishini boshlanishiga olib keldi.
B) qo‘zg‘olonlarni avj olishiga olib keldi.
S) katta boyliklardan mahrum bo‘lishiga va cho‘chishiga olib keldi.
D) Movarounnahrga qarshi urush ochishiga bahona bo‘ldi.
-
65. Nima sababdan Arab xalifaligi safforiylar bilan somoniylarni to‘qnashtirishga va ularning har ikkisini ham zaiflashtirib, bu boy viloyatlarda o‘z ta’sirini qayta tiklashga harakat qiladi?
A) Movarounnahr aholisini mustaqillikka erishuvi.
B) Movarounnahr aholisini Arab xalifaligiga qarshi urush harakatlarini olib borishi.
S) Movarounnahr bilan Xuroson aholisini birlashishga harakat qilishi.
D) Safforiylar bilan somoniylar xutbadan xalifani nomini chiqarib tashlashi.
66. Xalifa Mu’tazidning hukmronlik yillari nechanchi yillarga to‘g‘ri keladi?
A) 892-902-yillar
B) 893-902-yillar
C) 894-900-yillar
D) 892-901-yillar
-
67. Xalifa Mu’tazid qaysi safforiylar hukmdoriga Xuroson bilan birga Movoraunnahr ustidan ham hukm yuritish huquqi berilgani haqida farmon chiqaradi va uni Ismoilga qarshi gijgijlaydi?
A) Ismoil Somoniy
B) Ya’qub ibn Lays
S) Amr ibn Lays
D) Nasr
68. Nechanchi yilda safforiylar va somoniylar o‘rtasida jang bo‘lib o‘tdi?
A) 885-yilda
B) 901-yilda
C) 900-yilda
D) 905-yilda
-
69. Amr ibn Lays kim bo‘lgan?
A) Somoniylar hukmdori
B) Safforiylar hukmdori
S) Tohiriylar hukmdori
D) Arab xalifasi
70. Ismoil Somoniy butun Movarounnahr va Xurosonni o‘z qo‘li ostida birlashtirgandan so‘ng qaysi shaharni poytaxt deb e’lon qildi?
A) Samarqandni
B) Xurosonni
C) Tarozni
D) Buxoroni
-
71. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi voqea sabab butun Xuroson somoniylar qo‘l ostiga o‘tdi?
A) Ismoil Somoniyning safforiylar ustidan qozongan g‘alabasi
B) Ismoil Somoniyning butun Movarounnahrni o‘z qo‘l ostiga birlashtirishi
S) Ismoil Somoniyning dashtliklarga qaqshatqich zarba berishi
D) Ismoil Somoniyning tohiriylar ustidan qozongan g‘alabasi
72. Xalifa Mutazid kimlarga hukmdorlik yorlig‘ini yuborgan?
A) Amr ibn Lays va Nasr Somoniy
B) Ya’qub ibn Lays va Ismoil Somoniy
S) Amr ibn Lays va Ismoil Somoniy
D) Rofe ibn Lays va Ismoil Somoniy
-
73. Movarounnahr mustaqiligining barqarorligi nimaga bog‘liq edi?
A) Kuchli hukmdorning mavjudligiga
B) Markazlashgan mustahkam hokimyatning qaror topishiga
C) Ixcham boshqaruv ma’muriyatiga
D) Kuchli qo‘shinning borligiga
74. Ma’lumki, somoniylar mamlakatni boshqarishda dastavval ixcham boshqaruv ma’muriyatini tashkil etdilar. Ular nimalardan iborat edi?
A) amid ul-mulk va devonlardan iborat edi
B) hojibi buzruk va ulamolardan iborat edi
S) bosh boshqaruv mahkamasi va devonlardan iborat edi
D) amir dargohi va devonlardan iborat edi
-
75. Somoniylar dargohida kimlarning turar joylari bo‘lardi?
1) amir qarorgohi va harami; 2) saroy a’yonlari; 3) mahlliy mulkdorlar; 4) navkarlar; 5) xizmatkorlar
A) 1, 2, 4, 5
B) 1, 2, 3, 4, 5
S) 1, 2, 3
D) 1, 4, 5
76. Somoniylar boshqaruvi asosan nechta devon orqali idora qilinardi?
A) 6
B) 8
S) 10
D) 12
-
77. Somoniylar boshqaruv tizimida bosh boshqaruv mahkamasini aniqlang.
A) amir dargohi
B) vazir devoni
S) hojibi buzruk
D) mustovfiy
78. Somoniylar boshqaruvi tizimida ma’muriy, siyosiy va xo‘jalik tartiboti qaysi mahkama nazorati ostida tutib turilardi?
A) vazir devoni
B) amir dargohi
S) hojib ul-hujob
D) sohibi shurat
-
79. Somoniylar boshqaruvida barcha devon boshliqlari kimga tobe edi?
A) vazir
B) amir
S) hojib ul-hujob
D) mustovfiy
80. Nasr II ning hukmronlik yillari nechanchi yillarga to‘g‘ri keladi?
A) 913-945 yillarga
B) 914-943 yillarga
C) 915-944 yillarga
D) 917-948 yillarga
-
81. Somoniylardan Nasr II hukmronligi davrida devonlar uchun saroy qurilib, mahkama mana shu maxsus binoga joylashgan edi. Bu saroy qayerda bunyod etilgan edi?
A) Samarqandning Registon maydonida
B) Buxoroning Registon maydonida
S) Marvning amir qasri qarshishida
D) Hirotning bosh maydonida
82. Somoniylar boshqaruvi tizimini eslang. Mahkama xizmatchilari kimlardan iborat edi?
A) muayyan bilimlarga ega bo‘lgan, arab, fors tillarni puxta egallab olgan, Qur’onni va shariatning asosiy qoidalarini yaxshi biladigan, turli fanlardan birmuncha xabardor bo‘lgan savodli hunarmand ahlidan tanlab olingan.
B) muayyan bilimlarga ega bo‘lgan, arab, fors tillarni puxta egallab olgan, Qur’onni va shariatning asosiy qoidalarini yaxshi biladigan, turli fanlardan birmuncha xabardor bo‘lgan olimlardan tanlab olingan.
S) muayyan bilimlarga ega bo‘lgan, arab, fors tillarni puxta egallab olgan, Qur’onni va shariatning asosiy qoidalarini yaxshi biladigan, turli fanlardan birmuncha xabardor bo‘lgan savodli zodagon dehqonlardan tanlab olingan.
D) muayyan bilimlarga ega bo‘lgan, arab, fors tillarni puxta egallab olgan, Qur’onni va shariatning asosiy qoidalarini yaxshi biladigan, turli fanlardan birmuncha xabardor bo‘lgan savodli aslzodalardan tanlab olingan.
-
83. Viloyat devonlari kimlarga bo‘ysunar edi?
A) mahalliy hokimga bo‘ysunar edi.
B) markaziy mahkamaning tegishli devoniga bo‘ysunar edi.
S) mahalliy hokimga va markaziy mahkamaning tegishli devoniga bo‘ysunar edi.
D) mamlakat hukmdoriga bo‘ysunar edi.
84. Nechanchi asrda yirik mansabdorlarning davlat oldidagi xizmati uchun katta-katta mulklar in’om qilina boshlandi?
A) IX asrda
B) IX asrning yarmida
C) X asrda
D) X asrning birinchi choragida
-
85. "œIqto" egasi "¦
A) "œmuqto" yoki "œiqtodor" deb yuritilardi.
B) "œustod" deb yuritilardi.
S) "œhojib ul-hujob" yoki "œhojibi buzruk" deb yuritilardi.
D) "œmustovfiy" deb yuritilardi.
86. Iqto dastlab kimlarga berilgan?
A) amirzodalar va yirik mansabdorlarga
B) amirzodalar va harbiylarga
C) harbiylar va vazirlarga
D)yirik mansabdorlar va vazirlarga
-
87. Iqto tarzida "¦
A) ayrim viloyat yoki shaharlar va tumanlar hadya etilgan.
B) faqat ayrim tumanlar hadya etilgan.
S) faqat ayrim viloyatlar hadya etilgan.
D) faqat ayrim shaharlar hadya etilgan.
88. Kimlarning xizmatlari tufayli poytaxt Buxoro Sharqda islom dinining eng nufuzli markazlardan biriga aylandi?
A) olimlar
B) zodagon dehqonlar
S) Movorounnahr hukmdorlari
D) islom dini ruhoniylari
-
89. Qaysi davrda Buxoro shahrida musulmon Sharqidagi ilk ilmgoh-madrasa bunyod etiladi?
A) Qarluqlar
B) Somoniylar
S) O‘g‘uzlar
D) Tohiriylar
90. Buxoro shahrining Darvozayi Mansur mahallasida rivojlangan o‘rta asrlarda "¦
A) devonlar uchun maxsus saroy quriladi.
B) masjid quriladi.
S) musulmon Sharqidagi ilk ilmgoh-madrasa bunyod etiladi.
D) Registon bunyod etiladi.
-
91. Somoniylar davrida mamlakat ma’naviy hayotining asosi hisoblangan islom mafkurasiga kimlar rahnomalik qilardi?
A) "œustod"
B) "œxatib"
S) "œmuqto"
D) "œhojib ul-hujob"
92. Somoniylar davrida ustoddan keyin kimlar turgan?
A) xatiblar
B) shayxlar
C) ulamolar
D) vazirlar
-
93. Somoniy hukmdorlardan qaysi biri yaxshi qurollangan harbiy qo‘shin va saroyning maxsus muntazam sarbozlari qismini tuzadi.
A) Nasr II
B) Ahmad
S) Ismoil Somoniy
D) Nuh
94. Somoniylar davrida muntazam qo‘shin oliy dargoh va shaxsan amirni hamda uning haramini qo‘riqlash uchun kimlardan tuzilgan edi?
A) aslzodalardan
B) turk g‘ulomlaridan
S) zodagon dehqonlardan
D) hunarmandlardan
-
95. Somoniylar davrida yaxshi va uzoq xizmat qilgan sarbozlar qanday lavozimga ko‘tarilganlar?
A) sohibi shurat lavozimiga
B) devonbegi lavozimiga
C) mustovfiy lavozimiga
D) hojib lavozimiga
96. Somoniylar davrida "œhojib ul-hujob" yoki "œhojibi buzruk" unvoniga ega bo`lgan shaxslar qanday vazifalarga ega edilar?
A) ular hojiblarning boshlig‘i bo‘lib, bunday unvon Somoniylar saroyidagi oliy unvon hisoblanardi. U saroyda turar va dargohning ishlarini boshqarar edi.
B) ular mamlakat ma’naviy hayotining asosi hisoblangan islom mafkurasiga rahnamolik qilardi.
S) ma’muriy, siyosiy va xo‘jalik tartiboti uning bevosita nazorati ostida tutib turilardi.
D) ular hojiblarning boshlig‘i bo‘lib, bunday unvon Somoniylar saroyidagi oliy unvon hisoblanardi.Barcha devon boshliqlari unga tobe edi.
-
97. Nechanchi asrda Movarounnahr xalqi Arab xalifaligi istibdodidan abadiy xalos bo‘lgan?
A) IX asrda
B) IX asr boshlarida
C) IX asr o‘rtalarida
D) IX asr oxirlarida
98. Davlat hujjatlari va elchilik aloqalari vaziri kim hisoblangan?
A) vazir
B) mustovfiy
C) amid ul-mulk
D) ulamo
-
99. Somoniylar davrida moliya vaziri bu —
A) amid ul-mulk
B) hojib
C) xatib
D) mustovfiy
100. Ma’lumki, Somoniylar tashqi va ichki dushman xurujlaridan mamlakatni muhofaza qilish masalasiga katta e’tibor berganlar. Qo‘shin necha turdan iborat bo‘lgan?
A) faqat sarbozlardan iborat bo‘lgan.
B) sarbozlar va harbiy qo‘shin turidan
S) otliq qoshin va sarbozlar
D) faqat harbiy qo‘shindan
-
101. Somoniylar davridagi harbiy qo‘shin kimlardan tuzilgan edi?
A) ozod mehnat ahlidan tuzilgan.
B) kadivarlardan tuzilgan.
S) turk g‘ulomlaridan tuzilgan.
D) chokarlardan tuzilgan.
102. Somoniylar davrida harbiy qo‘shin va uning ta’minoti bilan qaysi devon shug‘ullanar edi?
A) amid ui-mulk
B) sohibi shurat
S) ariz devoni
D) mustovfiy
-
103. IX-X asrlarda Movarounnahr va Xorazm aholisining asosiy qismining mashg‘uloti nimadan iborat bo‘lgan?
A) chorvachilik, xususan qo‘ychilik
B) sug‘orma dehqonchilik
S) savdo-sotiq, dehqonchilik
D) hunarmandchilik, yilqichilik
104. Nima uchun somoniylar mamlakatda dehqonchilik xo‘jaligini rivojlantirishga katta e’tibor berganlar?
A) somoniylar aslzoda dehqonlardan bo‘lganligi uchun
B) mamlakat aholisining ko‘pchiligi o‘troq aholi bo‘lganligi uchun
S) chetga ko‘proq dehqonchilik mahsulotlari chiqarilganligi uchun
D) dehqonchilik davlat xazinasiga katta daromad olib kelganligi uchun
-
105. Somoniylar davrida sug‘orish tarmoqlari vositasida sug‘orib obod etilgan serunum vohalarda qanday mahsulotlarni yetishtirish yuqori darajada rivoj topgan edi?
1) g‘allakorlik; 2) sholikorlik; 3) paxtachilik; 4) sabzavotchilik; 5) polizchilik; 6) bog‘dorchilik.
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6
B) 1, 4, 6
S) 1, 3, 4, 5
D) 1, 2, 4, 5, 6
106. Somoniylar davrida Movoraunnahr va Xorazm aholisi qaysi mahsulotlarni yetishtirar edi?
1) arpa; 2) bug‘doy; 3) tariq; 4) mosh; 5) adas-yasmiq; 6) kunjut; 7) no‘xat; 8 ) zig‘ir; 9) jut.
A) 1, 2, 4, 7, 8, 9
B) 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8
S) 2, 3, 4, 7
D) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
-
107. IX-X asrlarda Movoraunnahr va Xorazm aholisi qaysi ekinlardan moy olishar edi?
A) zig‘ir, kunjut, kanakunjut
B) zig‘ir, adas-yasmiq, jut
S) kunjut, kanakunjut, tariq
D) paxta, kunjut
108. IX-X asrlarda vohalarda qaysi ekin kattagina o‘rinni egallagan?
A) arpa
B) paxtachilik
S) tariq
D) zig‘ir
-
109. IX-X asrlarda sug‘orish bo‘yicha kimlar ma’sul bo‘lgan?
A) muqto, iqtodor
B) mirob, jo‘ybon va poykor
S) xatib va hojib
D) amid ul-mulk va mirob
110. IX-X asrlarda Movarounnahr va Xorazm shaharlarida hunarmandchilikning qaysi sohalari rivoj topgan?
A) to‘qimachilik, kulolchilik, chilangarlik, miskarlik, zargarlik, shishasozlik va durodgorlik
B) to‘qimachilik, konchilik
S) kulolchilik
D) zargarlik
-
111. Qachondan boshlab shaharlar o‘ndan ortiq darvozali kattagina hunarmandchilik markaziga aylandi?
A) VII-IX asrlarda
B) IX-X asrlarda
S) VIII asr oxiri — XI asr boshi
D) IX-XI asrlarda
112. IX-X asrlarda shahar arkida qanday binolar joylashgan?
A) saroy, dargoh, masjid va madrasa
B) dargoh, xazina, zarbxona va qamoqxona
S) katta-katta oliy imoratlar, ustaxonalar, masjid, madrasa
D) maqbara, xonaqoh, karvonsaroy
-
113. Somoniylar davrida shahar markazida qanday inshoatlar joylashgan?
A) karvonsaroy, hunarmandchilik do‘konlari va savdo rastalari
B) Registon maydoni, devonlar, mahkama saroyi, qasrlar, ustaxonalar, hunarmandchilik do‘konlari va savdo rastalari
S) saroy, dargoh, masjid va madrasa
D) ark
114. Somoniylar davrida qaysi shaharlar o‘rta asr hunarmandchiligini rivoj topgan yirik markazi va gavjum maskani hisoblangan edi?
A) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marg‘ilon
B) Buxoro, Samarqand, Urganch, Toshkent
S) Buxoro, Samarqand, Qo‘qon
D) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Binkat, Kesh va Axsikat
-
115. Somoniylar davrida qayerda yuqori navli qog‘oz ishlab chiqarilar edi?
A) Samarqand
B) Buxoro
S) Marv
D) Kesh
116. Ma’lumki, somoniylar davrida Shosh o‘zining ko‘nchilik mahsulotlari va charm mollari bilan mashhur edi, Iloq esa "¦
A) ko‘nchilik mahsulotlari va charm mollari bilan mashhur edi.
B) kumush, qorg‘oshin konlari va kumush tanga chiqaradigan zarbxonasi bilan mashhur edi.
S) malla rang bo‘zi bilan mashhur edi.
D) qayiqsozligi bilan mashhur edi.
-
117. Somoniylar davrida qayerlarda qayiqlar yasalgan?
A) Samarqand va Keshda
B) Farg‘ona va Marvda
S) Xorazm va Termizda
D) Kesh va Axsikatda
118. IX-X asrlarda qayiqsozlik qayerda taraqqiy etgan?
A) Farg‘onada
B) Xorazmda
S) Buxoroda
D) Surxondaryoda
-
119. Sharqda mashhur bo‘lgan "œzandanacha" va "œvadoriy" matolari qayerlarda tayorlangan?
A) Binkat va Keshda
B) Urganch va Marvda
S) Buxoro va Samarqanda
D) Axsikat va Binkat
120. Nechanchi asrda Movarounnahrda konchilik sohasi nihoyat darajada taraqqiy etgan?
A) XII-XIII asrlarda
B) X-XI asrlarda
S) XIV-XV asrlarda
D) IX-X asrlarda
-
121. IX-X asrlarda Zarafshon tog‘laridan nimalar qazib olingan?
A) toshko‘mir va neft qazib olingan.
B) temir, qo‘rg‘oshin, kumush, simob, mis, qalay, feruza, novshadil qazib olingan.
S) temir, mis, qo‘rg‘oshin, oltin, kumush, feruza va boshqa qimmatbaho toshlar qazib olingan.
D) simob, mis, qalay, feruza, novshadil qazib olingan.
122. Somoniylar davrida kumush va qo‘rg‘oshinlarni qazib olishning yirik markazi qaysi viloyat hisoblangan?
A) Samarqand
B) Farg‘ona viloyati
S) Eloq viloyati
D) Xorazm
-
123. Somoniylar davrida qayerdan toshko‘mir va neft topilib ishlatilgan?
A) Farg‘onadan
B) Xorazmdan
S) Zarafshondan
D) Shahrisabzdan
124. Farg‘ona vodiysi tog‘laridan nimalar qazib olingan?
A) temir, mis, qo‘rg‘oshin, oltin, kumush, feruza va boshqa qimmatbaho toshlar
B) temir, qo‘rg‘oshin, kumush, simob, mis, qalay, feruza, novshadil
S) feruza va oltin
D) jez, oltin va mis
-
125. Somoniylar davrida konlarning yaqinida rudalarni eritib ma’dan oluvchi ohangarlar va konchilarning "¦ bo‘lardi.
A) karvonsaroylari
B) shaharlari
S) qishloqlari
D) shahar va qishloqlari
126. Karvonsaroylar qayerlarda qurilardi?
A) yirik shaharlarda
B) daryo bo‘ylarida
S) sahroning suv bor joylarida
D) karvonlar o‘tadigan shahar va qishloqlarda
-
127. O‘rta asrlarda qayerda savdogarlar-u sarbonlar va sayyohlar uchun hujralar, mollari uchun omborxonalar, tuyalar, otlar, xachirlar va eshaklar uchun og‘ilxonalar bo‘lardi, zarur yem-xashaklar va oziq-ovqatlar saqlanardi?
A) bozor yaqinida
B) registon
S) karvonsaroy
D) shahristonda
128. Ma’lumki, IX-X asrlarda Movarounnahrda ichki va tashqi savdo kengaydi. Shimoliy yo‘l orqali, Janubiy Sibir va mo‘g‘ulistonga Movarounnahrdan qanday mahsulotlar olib chiqilgan?
A) qimmatbaho mo‘ynalar, chorva mollari, chorvachilik mahsulotlari
B) bo‘z, kiyim-kechak, egar-jabduq, o‘q-yoy, qilich, idish-asbob, zargarlik buyumlari, dori-darmon, quruq meva, kunjut va zig‘ir moyi
S) ipak, shoyi gazlamalar va chinni idishlar
D) mo‘yna, mum, shamlar, o‘qlar, cho‘qqi qalpoqlar, baliq moyi, asal, qo‘y va qoramol
-
129. IX-X asrlarda Sibirdan Movarounnahrga qanday mahsulotlar keltirilgan?
A) kiyim-kechak, egar-jambuq, o‘q-yoy, qilich, idish-asbob
B) bo‘z, kiyim-kechak, egar-jambuq, o‘q-yoy, qilich, idish-asbob, zargarlik buyumlari, dori-darmon, quruq meva, kunjut va zig‘ir moyi
S) ipak, shoyi gazlamalar va chinni idishlar
D) qimmatbaho mo‘ynalar, chorva mollari, chorvachilik mahsulotlari keltirilgan
130. Ma’lumki, Somoniylar davrida Xitoyga shisha va shisha buyumlar olib borilgan. Xitoydan esa "¦
A) ipak, shoyi gazlamalar va chinni idishlar keltirilgan
B) guruch, quruq meva, kanakunjut moyi, shirinliklar, tuzlangan baliq, bo‘za, mushk-anbar, paxta, ip va shoyi matolar, movut, kimxob, gilam va choyshablar, kamon
S) mo‘ynalar, mum, shamlar, o‘qlar, cho‘qqi qalpoqlar, baliq moyi, asal, qo‘y va qoramol
D) paxta, ip va shoyi matolar
-
131. IX-X asrlarda Bulg‘orga Movarounnahr va Xorazmdan qanday mahsulotlar chiqarilar edi?
A) ipak, shoyi gazlamalar va chinni idishlar keltirilgan
B) quruq meva, kanakunjut moyi, shirinliklar, tuzlangan baliq, bo‘za, mushk-anbar, paxta, ip va shoyi matolar, movut, kimxob, gilam, choyshablar va kamon
S) kiyim-kechak, egar-jabduq, o‘q-yoy, qilich, idish-asbob
D) mo‘yna, mum, shamlar, o‘qlar, cho‘qqi qalpoqlar, baliq moyi, asal, qo‘y va qoramol
132. Bulg‘or va Xazardan Movarounnahr va Xorazmga qanday mahsulotlar olib kelinar edi?
A) o‘q-yoy, qilich, idish-asbob
B) chinni idishlar
S) mushk-anbar, paxta, ip va shoyi matolar, movut
D) mo‘yna, mum, shamlar, o‘qlar, cho‘qqi qalpoqlar, baliq moyi, asal, qo‘y va qoramol
-
133. Ma’lumki, Somoniylar davrida ichki bozorlarda "œfals" deb atalgan mis chaqalar ishlatilgan, xalqaro savdo-sotiqda esa qanday pul birliglari ishlatilgan?
A) oltin va kumush tanga
B) oltin tanga
S) kumush dirham
D) qog‘oz pullar
134. Somoniylar davrida mis chaqalarni kimlar chiqarar edi?
A) markaziy hukumat va sulola a’zolaridan bo‘lgan ba’zi viloyat hokimlari
B) markaziy hukumat
S) sulola a’zolaridan bo‘lgan ba’zi viloyat hokimlari
D) zodagon dehqonlar
-
135. Kumush tangalar hukumat boshlig‘i nomidan qaysi shaharlarda so‘qilar edi?
A) Marv, Binkat, Kesh va Axsikat
B) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Binkat, Kesh va Axsikat
S) Marv, Samarqand, Buxoro va Shosh
D) Marv, Samarqand, Buxoro, Urganch, Binkat, Kesh
136. Somoniylar davrida qaysi kumush dirham yuqori sifatli sof kumushdan zarb etilgan bo‘lib, asosan xalqaro savdo aloqalarida ishlatigan?
A) "œismoiliy"
B) "œmuhammadiy"
S) "œsomoniy"
D) "œg`itrifiy"
-
137. Ma’lumki, Somoniylar bir necha kumush dirham chiqargan edilar. Ushbu kumush dirhamlarni qayd eting.
A) "œsomoniy", "œismoiliy", "œmuhammadiy"
B) "œsomoniy", "œismoiliy"
S) "œg`itrifiy", "œsomoniy"
D) "œismoiliy", "œmuhammadiy"
138. Somoniylar hukumronligi davrida yer egaligining qanday turlari mavjud bo‘lgan?
A) "œmulki sultoniy", "œmulk yerlari", "œvaqf yerlari", "œmulki xos" va jamoa yerlari
B) "œmulki sultoniy", "œmulk yerlari", "œvaqf yerlari"
S) "œvaqf yerlari", "œmulki xos" va jamoa yerlari
D) "œmulk yerlari", "œvaqf yerlari", "œmulki xos" va jamoa yerlari
-
139. Oliy martabali ruhoniylar va sayyidlar qo‘l ostidagi yerlar nima deb yuritilgan?
A) "œvaqf yerlari"
B) "œmulki xos"
S) "œmulki sultoniy"
D) "œmulk yerlari"
140. Somoniylar davrida kimlar hosilning faqatgina 1/10 hisobida "œushr" solig`ini to`lagan?
A) aslzodalar
B) mahalliy hokimlar
S) oliy martabali ruhoniylar va sayyidlar
D) oliy martabali harbiylar
-
141. Somoniylar davrida hukmron sulola va oliy tabaqa vakillariga davlat oldidagi hizmatlari evaziga hadya qilinadigan yer turi qanday nomlanadi?
A) "œmulki sultoniy"
B) "œmulki xos’
S) "œmulk yerlari"
D) iqto
142. Somoniylar davrida sasosan lalmikor va tog‘oldi yerlardan iborat bo‘lgan "œjamoa yerlari" kimlarning tasarrufida bo‘lgan?
A) oliy martabali ruhoniylar
B) qishloq jamoalari tasarrufida
S) oliy martabali harbiylar
D) aslzodalar
-
143. IX-X asrlarda katta yer egalari kadivarlarni ishlatishdan ko‘ra, o‘z yerlarini qishloq jamoalarining kam yerli a’zolariga ijaraga berganlar. O‘sha davrda bunday ijarachilar nima deb atalgan?
A) chokar
B) kadivar
S) kashavarz
D) "œbarzikor" yoki "œqo`shchilar"
144. Somoniylar davrida agar barzikor o‘z urug‘i va qo‘shi bilan dehqonchilik qilsa, uning hissasi hosilning "¦ belgilanardi.
A) 1/3, 1/4 yoki 1/5 miqdorida
B) 1/10 yoki 1/12 miqdorida
S) 1/2 yoki 1/5 miqdorida
D) 1/6 yoki 1/7 miqdorida
-
145. Somoniylar davrida qo‘shchi qay paytda hosilning 1/10 yoki 1/12 ulushiga ega bo‘lardi?
A) qo‘shchi o‘z urug‘ini, yer egasining esa qo‘shini ishlatsa
B) o‘z urug‘i va qo‘shi bilan dehqonchilik qilsa
S) na qo‘shga va na urug‘likka ega bo‘lgan, bularni hammasi yer egasi hisobidan ishlatsa
D) qo‘shchi o‘z qo‘shini, yer egasining esa urugini ishlatsa
146. Somoniylar davrida davlat soliqlari ( xiroj va ushr) kimlardan olinardi?
A) qo‘shchilardan
B) yer egasidan va qo‘shchilardan
S) chorvador aholi va qo‘shchidan
D) hunarmanddan
-
147. Somoniylar harbiy yurishlari, hukmron sulolaning ichki nizolari, mahalliy hokimlarning boshboshdoqlik harakatlarining avj olib borishi qanday oqibatga olib keldi?
A) siyosiy tanglik
B) ijtimoiy tanglik
S) iqtisodiy tanglik
D) ijtimoiy-siyosiy tanglik
148. Nima sababdan Somoniylar hukmdori Nasr II 942-yilda aholidan ikki marta soliq undirib oladi?
A) mahalliy ma’muriyatga maosh to‘lash uchun
B) yangi joylarni o‘zlashtirish uchun sug‘orish tarmoqlarni barpo etish uchun
S) masjid, madrasa, xonaqoh, maqbara va karvonsaroylar qurish uchun
D) harbiy qo‘shinga maosh to‘lash uchun
-
149. 943-954-yillarda Somoniylar davlatida kim hukmronlik qilgan?
A) Nuh II
B) Nuh
S) Abu Ali Chag‘oniy
D) Ibrohim
150. Somoniylar hukmdori Nuh II nechanchi yillarda hukmronlik qilgan?
A) 914-943-yillarda
B) 943-954-yillarda
S) 976 997-yillarda
D) 888-914-yillarda
-
151. Nuh ibn Nasrning amakisi Ibrohim nechanchi yilda isyon ko‘taradi?
A) 954-yilda
B) 947-yilda
S) 997-yilda
D) 943-yilda
152. Nuh ibn Nasrning amakisi Ibrohim kimlarning yordami bilan Buxoro taxtini egallaydi?
A) saroy sarbozlari va Chag‘aniyonning yirik yer-mulk egasi Abu Ali Chag‘oniy yordami bilan
B) harbiy qo‘shin va hunarmandlar yordami bilan
S) saroy sarbozlari yordami bilan
D) mahalliy aholi yordami bilan
-
153. Somoniylar hukmdori Nuh kimni 95-yilda avval Chag‘aniyonga so‘ngra, Xurosonga hokim qilib tayinlashga majbur bo‘ladi?
A) Nuh II ni
B) Ibrohimni
S) Abu Ali Chag‘oniyni
D) Ismoilni
154. Nechanchi yilda Buxoro harbiy askarlarining qo‘zg‘oloni bo‘lib o‘tadi?
A) 947-yilda
B) 961-yilda
S) 95-yilda
D) 976 yilda
-
155. Somoniylar davlatining zaiflashib inqirozga yuz tutishiga nimalar sabab bo‘lgan?
A) Somoniylarning xalqdan ko‘p miqdorda soliqlarni undurib olishi
B) Somoniylarning harbiylarga maosh to‘lay olmasligi
S) Somoniylar o‘rtasidagi o‘zaro urushlar, mahalliy hokimlar va yirik mulkdorlar, zodagonlarining hokimiyatga qarshi kurashi
D) Somoniylarning boshqa davlatlarga qarshi urushlari
156. Somoniylardan kimlarning hukmronligi davrida siyosiy vaziyat nihoyatda keskin tus oldi?
A) Nuh II va Abu Ali Chag‘oniy
B) Nuh va Ibrohim
S) Ibrohim va Abu Ali Chag‘oniy
D) Nuh va Nuh II
-
157. Somoniylar davrida qachonga kelib mamlakatning iqtisodiy va siyosiy qudratiga katta putur yetkazadi?
A) X asr oxiri
B) X asr boshi
S) IX asr oxiri
D) X asr o‘rtasi
158. Masjid, madrasa, xonaqoh va maqbaralarga vaqtincha yoki abadiy foydalanish uchun berilgan yer nima deb atalgan?
A) mulki sultoniy
B) vaqf yerlar
S) mulk yerlar
D) mulki xos
-
159. Mulki sultoniy bu — "¦
A) masjid, madrasa, xonaqoh va maqbaralarga vaqtincha yoki abadiy foydalanish uchun berilgan yer
B) hukmdorga qarashli davlat yeri
S) hukmron sulola vakillari mulkdor dehqon va asilzodalar, shuningdek qishloq aholisiga qarashli yerlar
D) davlat solig‘idan qisman yoki butunlay ozod etilgan oliy martabali ruhoniylar va sayyidlarga qarashli yerlar
160. Hukmron sulola vakillari mulkdor dehqon va asizodalar, shuningdek qishloq aholisiga qarashli yerlar nima deb atalgan?
A) mulki sultoniy
B) mulk yerlar
S) vaqf yerlar
D) mulki xos
-
161. Mulki xos bu — "¦
A) davlat solig‘idan qisman yoki butunlay ozod etilgan oliy martabali ruhoniylar va sayyidlarga qarashli yerlar
B) masjid, madrasa, xonaqoh va maqbaralarga vaqtincha yoki abadiy foydalanish uchun berilgan yer
S) hukmron sulola vakillari mulkdor dehqon va asilzodalar, shuningdek qishloq aholisiga qarashli yerlar
D) hukmdorga qarashli davlat yeri
162. Muhammad (s.a.v.)ning nabirasi Husayn avlodlari nima deb atalgan?
A) xojilar
B) sayyidlar
S) ustodlar
D) sadrlar
-
163. Hosilning 10% miqdorida olinadigan soliq nima deb atalgan?
A) zakot
B) ushr
S) xiroj
D) jiz’ya
164. X asr o‘rtalarida Issiqko‘lning janubi va Koshg‘arda qanday qabila yashagan?
A) "œo`g`uzlar"
B) "œchigil’
S) "œyag`mo"
D) "œqarluq"
-
165. X asr o‘rtalarida yag‘mo qabilasi o‘zlaridan shimoli-sharqroqda yashovchi qaysi qabila bilan yagona ittifoqga birlashgan?
A) saljuqiylar
B) qarluq
S) o‘g‘uzlar
D) chigil
166. Yag‘molar qayerga xuruj qilib qarluqlarni bo‘ysundirdi?
A) Badaxshon
B) Farg‘ona
S) Yettisuv
D) Xuttalon
-
167. Qoraxoniylar davlatiga kim asos solgan?
A) Nuh ibn Mansur
B) Sabuktegin
S) Abdulkarim Sotuq Bug‘roxon
D) Mamud G‘aznaviy
168. Qoraxoniylar davlatining dastlabki poytaxti qaysi shahar bo‘lgan?
A) Samarqand
B) Bolaso‘g‘un
S) Buxoro
D) Taroz
-
169. Ma’lumki, Qoraxoniylar davlatining hukmdorlari "œarslonxon" va "œbug‘roxon" unvonlari bilan yuritilgan. Bu ikki so‘z qanday ma’noni anglatadi?
A) ulug‘ xon
B) og‘ir yuk ko‘taradigan ikki o‘rkachli tuya
S) oliy darajali hukmdor
D) xonlar xonlar
170. Qoraxoniylar davlati taxtiga o‘tirgan arslonxon yoki bug‘roxon nima deb atalgan?
A) "œqoraxon"
B) "œtamg`achxon"
S) "œtakin"
D) "œeloqxon"
-
171. Qadimda "œarslon" qaysi qabilaning totemi-ajdodi ibtidosi hisoblangan?
A) o‘g‘iz
B) chigil
S) qarluq
D) yog‘mo
172. Qadimda qanday hayvon yag‘mo qabilasining totemi bo‘lib, og‘ir yuk ko‘taradigan ikki o‘rkachli tuya ma’nosini anglatgan?
A) "œtakin"
B) "œarslon"
S) "œtamg`achxon"
D) "œbug`ro"
-
173. Qoraxoniylar davlatida kimlar "œtamg`achxon" deb atalgan?
A) rais
B) takin
S) qoraxon
D) eloq
174. 992-yilda qoraxoniylar kimning boshchiligida Movarounnahrga hujum qiladilar?
A) Horun Bug‘roxon
B) Nuh ibn Mansur
S) Sabuktegin
D) Mamud G‘aznaviy
-
175. Nuh ibn Mansur qoraxoniylarga qarshi kurashish uchun kimni yordamga chaqiradi?
A) G‘aznadagi noibi Sabukteginni
B) G‘aznadagi noibi Mahmudni
S) G‘aznadagi noibi Ibrohim Bo‘riteginni
D) G‘aznadagi noibi Abu Ali Chag‘oniyni
176. Nima uchun Nuh Sabukteginni Xurosonning noibi etib tayinlaydi?
A) Sabuktegin somoniylar sulolasining yorqin vakili bo‘lgani uchun
B) Sabuktegin qoraxoniylar noibi qo‘shinlarini tor-mor qilgani uchun
S) Sabuktegin G‘aznaviylar hukmdori bo‘lgani uchun
D) Sabuktegin Buxoroni egallagani uchun
-
177. Nuh Sabukteginni Xurosonning noibi etib tayinlashi natijasida "¦
A) Qoraxoniylar davlati tashkil topadi
B) Tohiriylar davlati tashkil topadi
S) G‘aznaviylar davlati tashkil topadi
D) Qoraxoniylar davlati ikki qismga ajralib ketadi
178. 996-yilda qoraxoniylar Movarounnahrga tomon yana hujum boshlaganda "¦
A) Nuh ibn Mansur qo‘shini Buxoroni egallaydi
B) Mahmud G‘aznaviy qo‘shini Buxoroni egallaydi
S) Ibrohim Bo‘ritegin qo‘shini Buxoroni egallaydi
D) Sabuktegin qo‘shini Buxoroni egallaydi
-
179. Sabuktegin bilan qoraxoniylar o‘rtasida tuzilgan shartnomaga muvofiq somoniylarga qayer beriladi?
A) Sirdaryo havzasi
B) Movarounnahrning markaziy qismi
S) Amudaryodan janubdagi yerlar
D) Amudaryo bo‘yi viloyatlari — Xuttalon, Vaxsh, Chag‘oniyon
180. 999-yilda Buxoroni Nasr Eloqxon boshchiligidagi qoraxoniylar tomonidan zabt etilgandan so‘ng "¦
A) G‘aznaviylar davlati tashkil topdi
B) Qoraxoniylar davlati tashkil topdi
S) Somoniylar hukmronligi barham topdi
D) Qoraxoniylar davlati amalda ikkiga bo‘linib ketdi
-
181. 1006-1008-yillarda qoraxoniylar Xuroson ustiga necha marta hujum qiladilar?
A) ikki marta
B) uch marta
S) to‘rt marta
D) besh marta
182. XI asr boshlarida g‘aznaviylarga kimlar xavf sola boshlaydi?
A) qoraxoniylar
B) saljuqiylar
S) tohiriylar
D) o‘g‘uzlar
-
183. 1038-yilda qoraxoniylarning mahalliy hukmdori Ibrohim Bo‘ritegin g‘aznaviylardan qayerlarni tortib oladi?
A) Xuttalon, Vaxsh va Chag‘oniyonni
B) Taroz, Isfijob va Axsikat
S) Koson, Isfara va G‘azna
D) Faroba, Gurgon va Sabzavor
184. Qaysi qoraxoniylarning mahalliy hukmdorining mustaqill siyosati tufayli qoraxoniylar davlati ikki mustaqil davlatga ajralib ketadi?
A) Sabuktegin
B) Nuh ibn Mansur
S) Ibrohim Bo‘ritegin
D) Mamud G‘aznaviy
-
185. Sharqiy qoraxoniylar poytaxti qayer edi?
A) Samarqand
B) Bolasog‘un
S) O‘zgan
D) Koshg‘ar
186. Ma’lumki, Qoraxoniylar davlatni el-yurt va viloyatlarga bo‘lib idora qilganlar. Bu viloyatlarni kimlar boshqargan?
A) tamg‘achxn va qoraxon
B) qoraxon va eloqxon
S) eloqxon va takin
D) rais va muhtasib
-
187. Qoraxoniy eloqxonlari orasida qayerning eloqxoni katta obro‘ga ega edi?
A) Vaxon
B) Badaxshon
S) Movarounnahr
D) Xuttalon
188. Qoraxoniylar davrida viloyat boshqaruv ma’muriyatida kimlar xizmat qilgan?
A) imomlar, shayxlar va sadrlar
B) vazirlar, sohibbaridlar, mustovfiylar
S) shahar hokimi, rais va muhtasiblar
D) vazirlar, shayxlar va sadrlar
-
189. Qoraxoniylar davrida shaharlar kimlar tomonidan boshqarilgan?
A) shahar hokimi, rais va muhtasiblar tomonidan
B) vazirlar, sohibbaridlar, mustovfiylar
S) vazirlar, shayxlar va sadrlar
D) imomlar, shayxlar va sadrlar
190. Qaysi sulola davrida imomlar, sayyidlar, shayhlar va sadrlarga e’tibor kuchayib, ularning obro‘yi har qachongidan ham balandga ko‘tariladi?
A) somoniylar
B) qoraxoniylar
S) tohiriylar
D) g‘aznaviylar
-
191. Qoraxoniylar qaysi shaharni davlat yoki viloyat poytaxtiga aylantirib, shaharlar bilan aloqa bog‘lashga harakat qiladilar?
A) O‘tror, Taroz, Isfijob, Axsikat, Bolasog‘un va Samarqand
B) Sabzavor, Hirot, Nishopur, Saraxs, Samarqand va Buxoro
S) Bolasog‘un, Koshg‘ar, Taroz, O‘zgan, Samarqand va Buxoro
D) Buxoro, Nasaf, Qabodiyon, Balx va G‘azna
192. Eloqxonlar "¦
A) el-yurt hokimi b"œlib, o‘z viloyatida tosh-torozi va narx-navo nazoratchisi edi
B) el-yurt hokimi b"œlib, o‘z viloyatida din qoidalariga amal qilinishi ustidan nazorat olib borgan
S) el-yurt hokimi b"œlib, viloyatlarning obodonchiligi uchun intilar edi
D) el-yurt hokimi b"œlib, o‘z nomlari bilan chaqa-tangalar zarb qilar va viloyatlarning mustaqilligi uchun intilar edi
-
193. Qoraxoniylar davrida kimlar tosh-torozi, narx-navo va din qoidalariga amal qilinishi ustidan nazorat olib borgan?
A) rais
B) shahar hokimi
S) muhtasib
D) eloq xon
194. Qoraxoniylar davrida xonlar xoni nima deb yuritilgan?
A) takin
B) tamg‘achxon
S) eloq xon
D) bug‘roxon
-
195. XI-XII asrlarda Movarounnahrda, ayniqsa Zarafshon vodiysida qishloq xo‘jaligi ahvoli qanday bo‘lgan?
A) ko‘pgina dalalar, paykal va bog‘lar barbod bo‘lgan, ekin maydonlari qisqarib ketgan
B) ko‘pgina dalalar, paykal va bog‘lar rivoj topib, ekin maydonlari kengaydi
S) sug‘orish tarmoqlari vositasida sug‘orilib obod etilgan serunum vohalarda g‘allakorlik, sholikorlik, paxtachilik, sabzavotchilik, polizchilik va bog‘dorchilik yuqori darajada rivoj topgan edi
D) bog‘dorchilik madaniyati keng ravnaq topgan edi. Bog‘ va chorbog‘larda uzum, anor, anjir, olma, nok, behi, o‘rik, shaftoli, olxo‘ri, olcha, tut, jiyda va ko‘pgina boshqa mevalar yetishtirilar edi
196. Qaysi davrda mahalliy mulkdor dehqonlar yer-suv mulklaridan hamda mamlakatda tutgan siyosiy mavqelaridan ajralib, jamiyat hayotida o‘zining ilgarigi o‘rni va ahamiyatini butunlay yo‘qotadilar?
A) g‘aznaviylar davrida
B) somoniylar davrida
S) qoraxitoylar davrida
D) qoraxoniylar davrida
-
197. XI asrdan boshlab yerdan foydalanishning qanday tartiboti keng yoyilgan?
A) mulki xos
B) iqto
S) mulki sultoniy
D) vaqf yerlar
198. Qoraxoniylar uchun bo‘ysundirilgan mamlakatlar aholisidan tegishli soliqlarni undirib, uni boshqarishning eng qulay shaklini aniqlang?
A) iqto tartibi
B) el-yurt va viloyatlarga bo‘lib idora qilish
S) shahar hokimi, rais va muhtasiblar tomonidan boshqarish.
D) Qoraxoniylar mamlakatda o‘z hukmronligini mustahkamlab olishda musulmon ruhoniylari bilan yaqin va do‘stona munosabatlar o‘rnatadilar.
-
199. Qaysi davrdan boshlab iqto tartibi keng qo‘llanishi bilan u vaqtinchalik in’omdan umrbod foydalanishga, bora-bora esa hatto avloddan-avlodga o‘tadigan merosiy mulkka aylana boshlagan?
A) somoniylar davrida
B) qoraxoniylar davrida
S) qoraxitoylar davrida
D) g‘aznaviylar davrida
200. Nechanchi asrlarda Movarounnahrda va Xurosonda iqto yerlari kengayib, mulkchilikning asosiy shakllaridan biriga aylanadi?
A) X—XI asrlarda
B) XII—XIII asrlarda
S) IX—X asrlarda
D) XI—XII asrlarda
-
201. Qaysi davrga kelib musulmon ruhoniylariga bo‘lgan e’tiborning kuchayishi va mamlakatda ularning siyosiy ta’sirining tobora ortib borishi bilan vaqf yerlari ham ancha ko‘paydi?
A) qoraxitoylar davrida
B) somoniylar davrida
S) qoraxoniylar davrida
D) qarluqlar davrida
202. Qoraxoniylar davrida kimlar sug‘orish tarmoqlari, to‘g‘onlar, yo‘l va qal’alar qurish va ularni ta’mir etishda ishtirok etishga shart edi?
A) barzikorlar
B) kadivarlar
S) kashovarz
D) dehqonlar
-
203. Qoraxoniylar davrida ichki va tashqi savdo uchun xilma-xil hunarmandchilik mahsulotlari ishlab chiqaradigan hamda chaqa tangalar vositasi bilan olib boriladigan bozor tijoratining markazlari qaysi shaharlar hisoblangan?
A) Samarqand, Buxoro, Termiz, O‘zgan, Toshkent
B) Marv, Samarqand, Buxoro, Shosh
S) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Binkat, Kesh, Axsikat
D) Samarqand, Uganch, Kesh, Axsikat
204. Qoraxoniylar davrida shaharlarda hunarmand-chilikning qaysi sohalari ayniqsa rivoj topadi?
A) to‘qimachilik, temirchilik va zargarlik
B) kulolchilik, shishasozlik, miskarlik va chilangarlik
S) qog‘oz ishlab chiqarish, to‘qimachilik va chilangarlik
D) ko‘nchilik, duradgorlik, zargarlik va misgarlik
-
205. XI-XII asrlarda nima sababdan qoraxoniylar va ularning viloyat hokimlari eloqxonlar tomonidan kumush va misdan ko‘plab chaqa va tangalar zarb qilina boshlandi?
A) qoraxoniylarga tobe bo‘lgan davlatlar tomonidan jo‘natiladigan kumush va misning to‘planib qolishi
B) tashqi savdoning rivoj topishi
S) hunarmandchilikning taraqqiy etishi hamda ichki va tashqi savdoning kengayishi bilan bozor tijoratida pulga talab oshganligi
D) zargarlikning rivojlanishi sababli
206. Qoraxoniylar davrida qaysi shaharlarda pul ishlab chiqaradigan zarbxonalar bo‘lgan?
A) Bolaso‘g‘un, Taroz, O‘zgan, Toshkent, Samarqand, Buxoro
B) Marv, Samarqand, Buxoro, Shosh
S) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Binkat, Kesh, Axsikat
D) Samarqand, Uganch, Kesh, Axsikat
-
207. Qoraxoniylar davrida ayrim viloyatlarning siyosiy mavqeni oshirib, ularning mustaqillikka bo‘lgan intilishlarini kuchaytirgan omil nima edi?
A) vaqf mulklarini kengayishi
B) eloqxonlarning siyosiy va iqtisodiy mavqeni oshishi
S) mamlakatni viloyatlarga bo‘lib boshqarish va mulki xolis tartibotini keng joriy etilishi
D) mamlakatni viloyatlarga bo‘lib boshqarish va iqto tartibotini keng joriy etilishi
208. Nechanchi asrga kelib Qoraxoniylar davlati sharqdan kelgan qoraxitoylar hujumiga duchor bo‘ladi?
A) XII asrning 30-yillarida
B) XI asrning 30-yillarida
S) IX asrning 30-yillarida
D) X asrning 30-yillarida
-
209. Kim Bolaso‘g‘un shahrini Qoraxitoylar davlatining poytaxtiga aylantirgan?
A) Ibrohim Bo‘ritegin
B) Abdukarim Sotuq
S) Go‘rxon
D) Sabuktegin
210. Ma’lumki, 1137-yilda qoraxitoylar qoraxoniylar-ning eloqxoni Mahmudga qashqatqich zarba beradilar. Bu jang qayerda bo‘lib o‘tgan?
A) Xo‘jand shahri yaqinida
B) Shosh shahri yaqinida
S) Termiz shahri yaqinida
D) Samarqand shahri yaqinida
-
211. Nechanchi yilda qoraxitoylar Movarounnahrga hujum qilib, qoraxoniylar ustidan uzil-kesil g‘alaba qozanadilar?
A) 1137-yilda
B) 1141-yilda
S) 1139-yilda
D) 1142-yilda
212. Qoraxoniylar davlati nechanchi yilda tugatilgan?
A) 1140-yilda
B) 1141-yilda
S) 1142-yilda
D) 1143-yilda
-
213. Ko‘chmanchi qoraxitoylar qaysi qabilaga mansub bo‘lgan?
A) mo‘g‘ullarga
B) uyg‘urlarga
S) turkiylarga
D) qipchoqlarga
214. Xorazm nechanchi yilda Mahmud G‘aznaviy tomonidan zabt etilgan?
A) 1153-yilda
B) 1040-yilda
S) 1017-yilda
D) 1194-yilda
-
215. 1040-yilda Xorazm davlati qaysi davlat tomonidan zabt etilgan?
A) G‘aznaviylar davlati
B) Saljuqiylar davlati
S) Qoraxoniylar davlati
D) Somoniylar davlati
216. Saljuqiylar hukmdori Malikshoh o‘z ma’murlaridan kimni Xorazmga noib qilib tayinlaydi?
A) Anushteginni
B) Qutbiddin Muhammadni
S) Otsizni
D) Elarslonni
-
217. 1097-yilda Anushtegin vafotidan so‘ng Xorazmda kim hukmronlik qilgan?
A) Elarslon
B) Otsiz
S) Qutbiddin Muhammad
D) Takash
218. Xorazm hukmdorlaridan qaysi biri xorazmshoh unvonini tiklaydi?
A) Anushtegin
B) Qutbiddin Muhammad
S) Otsiz
D) Takash
-
219. 1127-1156-yillarda Xorazmda kim hukmronlik qilgan?
A) Elarslon
B) Takash
S) Qutbiddin Muhammad
D) Otsiz
220. Qaysi hukmdor Kaspiy dengizi sohillaridan to Sirdaryoning o‘rta oqimiga qadar bo‘lgan yerlarda Xorazmshohlar davlatining poydevorini barpo etadi?
A) Qutbiddin Muhammad
B) Otsiz
S) Elarslon
D) Anushtegin
-
221. Xorazmda Otsizning siyosatini uning vorislaridan kimlar davom ettirgan?
A) Malikshoh va Takash
B) Qutbiddin Muhammad va Anushtegin
S) Elarslon va Takash
D) Takash va Muhammad
222. Xorazm hukmdori Elarslon nechanchi yillarda hukmronlik qilgan?
A) 1127—1156-yillarda
B) 1097—1127-yillarda
S) 1156-1172-yillarda
D) 1172—1200-yillarda
-
223. 1172-1200-yillarda Xorazmda kim hukmronlik qilgan?
A) Otsiz
B) Takash
S) Elarslon
D) Qutbiddin Muhammad
224. Sulton Sanjarga qarshi ko‘chmanchi o‘g‘uzlar nechanchi yilda isyon ko‘taradilar?
A) 1187-yilda
B) 1017-yilda
S) 1194-yilda
D) 1153-yilda
-
225. Nimaning oqibatida Saljuqiylar davlati keskin zarbaga uchrab parchalanib ketdi?
A) ko‘chmanchi o‘g‘uzlar isyoni
B) Xorazm davlatining kuchayishi
S) G‘aznaviylarning hujumi
D) qoraxitoylarning isyoni
226. Quyidagi berilgan hukmdorlarning hukmronlik yillari bilan birga to‘g‘ri berilgan qatorni toping.
1) Qutbiddin Muhammad 2) Otsiz 3) Elarslon 4) Takash 5) Muhammad
a) 1156-1172 b) 1172-1200 s) 1127-1156 d) 1097-1127 e) 1200-1220
A) birinchi d; ikkinchi s; 3-a; 4-b; 5-e
B) birinchi a; ikkinchi b; 3-s; 4-d; 5-e
S) birinchi d; ikkinchi b; 3-s; 4-a; 5-e
D) birinchi e; ikkinchi s; 3-b; 4-d; 5-a
-
227. O‘g‘uzlarning keskin zarbasidan so‘ng Saljuqiylar davlatidan dastlab qaysi hududlar ajralib chiqadi?
A) Kichik Osiyo va Kermon
B) Fors, Ozarbayjon va Xuroson viloyatlari
S) Nishopur, Ray va Marv
D) Eron va Xorazm
228. Xorazm davlati hududi kimning hukmronligi davrida juda kengayadi?
A) Elarslon davrida
B) Otsiz davrida
S) Takash davrida
D) Qutbiddin Muhammad davrida
-
229. Nechanchi yillarda va kimning hukmronlik davrida Nishopur, Ray va Marv shaharlari Xorazm davlatiga qo‘shib olinadi?
A) 1127—1156-yillarda Otsiz davrida
B) 1187-1193-yillarda Takash davrida
S) 1156—1172-yillarda Elarslon davrida
D) 1172—1200-yillarda Takash davrida
230. 1194-yilda Takash saljuqiylar sultoni To‘g‘rulga qashqatqich zarba bergandan so‘ng qayerni egallaydi?
A) Kichik Osiyo va Kermonni
B) Nishopur, Ray va Marv shaharlarini
S) Kaspiy dengizi sohillaridan to Sirdaryoning o‘rta oqimiga qadar bo‘lgan yerlarni
D) Eronni
-
231. Takash vafotidan so‘ng Xorazmda kim hukmronlik qilgan?
A) uning o‘g‘li Elarslon
B) uning o‘g‘li Otsiz
S) uning o‘g‘li Qutbiddin Muhammad
D) uning o‘g‘li Muhammad
232. 1200-1220-yillarda Xorazmda kim hukmronlik qilgan?
A) Qutbiddin Muhammad
B) Muhammad
S) Elarslon
D) Otsiz
-
233. Xorazm hukmdorlari 1206-yildan boshlab, Movarounnahrhi kimlarning zulmidan ozod etishga kirishildi?
A) g‘aznaviylar
B) qoraxitoylar
S) saljuqiylar
D) qoraxoniylar
234. 1210-yilda qoraxitoylar Xorazm qo‘shinlari tomonidan qayerda mag‘lubiyatga uchratiladi?
A) Nishopur yaqinida
B) Talos vodiysida
S) Marv yaqinida
D) Zarafshon vodiysida
-
235. Ma’lumki, XIII asr boshlarida Xorazm sarhadlari juda keng maydonni egallar edi. Uning chegarasi janubi-g‘arbda qayergacha borgan edi?
A) G‘azna viloyatiga qadar
B) Orol va Kaspiy dengizi sohillarigacha
S) Yettisuv va Dashti Qipchoqqa qadar
D) Iroqqa qadar
236. Ma’lumki, XIII asr boshlarida Xorazm sharqdagi ulkan davlat edi. Bu ulkan davlatning poytaxti qaysi shahar bo‘lgan?
A) Vazir
B) Xiva
S) Urganch
D) Marv
-
237. XIII asr boshlarida Xorazmshohlar qanday nom bilan ulug‘langan?
A) "œxonlarning xoni"
B) "œBuyuk hukmdor"
S) "œIskandari soniy"
D) "œbug`roxon’
238. 1210-yilda xorazmshohlarga qarshi kimlar qo‘zg‘olon ko‘taradilar?
A) Samarqand aholisi
B) O‘tror aholisi
S) Buxoro aholisi
D) Marv aholisi
-
239. Samarqandliklar xorazmshohlarga qarshi nechanchi yilda qo‘zg‘olon ko‘taradilar?
A) 1212- yilda
B) 1210-yilda
S) 1206-yilda
D) 1200-yilda
240. Xorazmshohlar davlatining yemirilishiga nima sabab bo‘ldi?
A) ichki va tashqi savdoning kasodga uchrashi
B) iqtisodiy inqiroz
S) ichki ziddiyatlar
D) ko‘chmanchilarning doimiy hujumi
-
241. Xorazmshohlar davlatning beqarorlik holatini yaqqol ko‘rsatgan omilni aniqlang.
A) ko‘chmanchilarning doimiy hujumi
B) iqto tizimi
S) viloyat hukmdorlarining isyonlari, xalqning ko‘pgina tabaqalari noroziligi, qo‘shin va saroyda fitnalarning avj olishi
D) ichki va tashqi savdoning kasodga uchrashi
242. Mohir diplomat va g‘ayratli lashkarboshi Otsiz va uning vorislari Xorazmning mustaqilligi yo‘lida qayerda sodir bo‘lgan har qanday qulay siyosiy vaziyatdan foydalanadilar?
A) Movarounnahr va Eronda
B) Dashti Qipchoq va Mo‘guliston
S) Hindiston va G‘aznaviylar davlatida
D) Somoniylar va Qoraxoniylar
-
243. Dastavval Xorazm hukmdori Otsiz kimlarni o‘ziga bo‘ysundiradi?
A) saljuqiylar va qoraxitoylarni
B) qoraxoniylar va g‘aznaviylar
S) turkman va qipchoqlarni
D) o‘g‘uzlar va qarluqlarni
244. Xorazm hukmdori Otsiz Xorazm bilan iqtisodiy jihatdan bog‘liq bo‘lgan qayerlarni egallaydi?
A) Orol va Kaspiy dengizi sohillarini
B) G‘azna viloyatini
S) Sirdaryo etaklari va Mang‘ishloq yarim orolini
D) Kichik Osiyo va Kermon
-
245. Xorazmshohlardan qay biri qang‘li va turkmanlardan kuchli yollanma qo‘shin tashkil etib, bir necha bor Sulton Sanjarga qarshi isyon ko‘taradi.
A) Qutbiddin Muhammad
B) Otsiz
S) Elarslon
D) Takash
246. XIII asr boshida Xorazm shimoli-g‘arbiy va g‘arbiy chegarasi qayerdan o‘tar edi?
A) G‘azna viloyatidan
B) Orol va Kaspiy dengizi sohillari
S) Yettisuv va Dashti Qipchoq
D) Iroqqa qadar
-
247. XIII asr boshida Xorazm janubi-sharqiy hududlari qayerdan o‘tar edi?
A) G‘azna viloyatidan
B) Orol va Kaspiy dengizi sohillari
S) Yettisuv va Dashti Qipchoq
D) Iroqqa qadar
248. XIII asr boshida Xorazm shimoli-sharqiy chegarasi qayerdan o‘tar edi?
A) Orol va Kaspiy dengizi sohillari
B) G‘azna viloyatidan
S) Iroqqa qadar
D) Yettisuv va Dashti Qipchoq
-
IX-XIII ASR BOSHLARIDA
MADANIY HAYOT
1. IX-XII asrlarda Movarounnahr va Xurosonda sodir bo‘lgan qanday o‘zgarishlar mamlakat madaniy hayotiga ham kuchli ta’sir etdi?
A) siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlar
B) xalqlar o‘rtasidagi o‘zaro madaniy yaqinlashuv
S) turli davlat hukmdorlarining tinchlikparvar siyosati
D) iqtisodiy islohatlarni muvaffaqiyatli amalga oshirilishi
2. Movarounnahr istilo qilingach, zabt etigan o‘zga mamlakatlar qatorida, bu o‘lkada ham faqat islom dinigina emas, balki arab tili va uning imlosi ham joriy etildi. Buning asosiy sababi nima edi?
A) chunki arab tili xalqaro muloqat tili edi.
B) chunki arab tili xalifalikning ham davlat tili, ham fan tili edi.
S) chunki mahalliy aholining arab tilini joriy etilishiga mayilligi borligi sababli
D) chunki ko‘plab arablarni Movarounnahrga ko‘chib kelganligi sababli
-
3. Ma’lumki, arab tiliga bo‘lgan ehtiyoj va intilish tufayli Movarounnahrda arab tili va yozuvini yaxshi o‘zlashtirib olgan bilimdonlar paydo bo‘ladi. Nima uchun davlatni boshqarishda abbosiylar ma’muriyati ayniqsa ko‘plab bilimdon siymolarga muhtoj edi?
A) chunki ko‘plab arablar hali Movarounnahrga ko‘chib kelmaganligi sababli
B) chunki arab tili xalifalikning fan tili emas edi
S) chunki mahalliy aholining arab tilini joriy etilishiga qarshiligi borligi sababli
D) chunki arablar orasida bu paytda davlat boshqaruvi ishlariga yaroqli bo‘lgan bilimdonlar hali oz, bori ham zaif edi.
4. IX-XIII asrlarda Sharqning yirik ilm va madaniyat markazi qaysi shahar hisoblangan?
A) Samarqand
B) Damashq
S) Bag‘dod
D) Buxoro
-
5. Nechanchi asrda Bag‘dod shahrida "œBayt ul-hikmat" tashkil etilgan?
A) X asrda
B) IX asrda
S) XI asrda
D) XII asrda
6. IX asrda qaysi shaharlarda astronomik kuzatishlar olib boriladigan rasadxonalar mavjud edi?
A) Ray va Nishopur
B) Bag‘dod va Isfahon
S) Bag‘dod va Damashqda
D) Damashq va Kat
-
7. "œBayt ul-hikmatga jalb etilgan tolibi ilmlar tadqiqotlar bilan bir qatorda yana qanday ishlar bilan shug`ullanardilar?
A) qadimgi yunon va hind olimlarining ilmiy merosini o‘rganish va asarlarini arab tiliga tarjima qilish
B) astronomik kuzatishlar olib borgan
S) arab tilini jahon xalqlariga targ‘ib qilish
D) dunyo kutubxonalarda saqlanayotgan nayob kitoblarni ro‘yxatini tuzish
8. "œBayt ul-hikmatda qaysi Movarounnahr va xurosonlik olimlar ijod qilgan?
A) Al-Xorazmiy, Ahmad al-Farg‘oniy, Ahmad al-Marvaziy, al-Abbos Javhariy, Yahyo bin Abi Mansur
B) Abu Iso Muhammad at-Termiziy, Imom al-Buxoriy, Abu Mansur al-Moturidiy
S) Abu Nasr ibn Iroq, Abulhayr ibn Hammor, Abu Sahl Masihiy
D) Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Bakr ar-Roziy, Abulqosim Mahmud az-Zamaxshariy
-
9. Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy nechanchi yillarda yashab ijod qilgan?
A) 797-865-yillarda
B) 810-870-yillarda
S) 824-894-yillarda
D) 783-850-yillarda
10. Muso al-Xorazmiy kimning hukmdorligi davrida "œBayt ul-hikmat"da mudir sifatida faoliyat ko`rsatgan?
A) xalifa Mansur davrida
B) xalifa Mu’tazid davrida
S) xalifa Ma’mun davrida
D) xalifa Abul Abbos Saffoh davrida
-
11. Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy nechanchi yillarda "œBayt ul-hikmat"da mudir sifatida faoliyat ko`rsatgan?
A) 810-843-yillarda
B) 832-833-yillarda
S) 813-833-yillarda
D) 813-843-yillarda
12. Ma’lumki, Muso al-Xorazmiy 20 dan ortiq asarlar yozgan. Ulardan bizgacha nechtasi yetib kelgan?
A) 8 tasi
B) 15 tasi
S) 20 tasi
D) 10 tasi
-
13. Muso al-Xorazmiy qaysi fanlarni rivojiga ulkan hissa qo‘shdi?
A) matematika, astronomiya va geografiya
B) Kalom ilmi
S) tarix va geografiya
D) matematika, astronomiya va tarix
14. Muso al-Xorazmiyning quyidagi keltirilgan asarlardan qaysilari matematikaga oid asarlar hisoblanadi?
A) "œAl-jabr val-muqobala’, "œKitob surat ul-arz"
B) "œAl-jabr val-muqobala’, "œHind hisobi haqida’
S) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum"
D) "œHind hisobi haqida’, "œKitob surat ul-arz"
-
15. Muso al-Xorazmiyning tarixga oid asarlari berilgan qatorni belgilang?
A) "œKitob at-tarix", "œKitob surat ul-arz"
B) "œAl-jabr val-muqobala’, "œHind hisobi haqida’
S) "œZij", "œUsturlob bilan ishlash haqida kitob"
D) "œKitob at-tarix", "œYahudiylarning taqvimi va bayramlarini aniqlash haqida risola"
16. Muso al-Xorazmiyning geografiyaga oid asarini aniqlang.
A) "œKitob surat ul-arz"
B) "œKitob at-tarix"
S) "œZij"
D) "œYahudiylarning taqvimi va bayramlarini aniqlash haqida risola’
-
17. Quyidagi ko‘rsatilgan asarlardan qay biri Muso al-Xorazmiyning astronomiyaga oid asari hisoblanadi?
A) "œZij" va "œUsturlob bilan ishlash haqida kitob"
B) "œKitob at-tarix", "œKitob surat ul-arz"
S) "œKitob at-tarix", "œYahudiylarning taqvimi va bayramlarini aniqlash haqida risola’
D) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum"
18. Muso al-Xorazmiy nomi matematika fanida qanday atama shaklida o‘z ifodasini topadi?
A) Avitsenna
B) Alfraganus
S) Algoritm
D) Alxokrismus
-
19. Muso al-Xorazmiyning qaysi asari asrlar davomida avlodlar qo‘lida yer o‘lchash, ariq chiqarish, bino qurish, merosini taqsimlash va boshqa turli hisob va o‘lchov ishlarida dasturulamal bo‘lib xizmat qilgan?
A) "œUsturlob bilan ishlash haqida kitob"
B) "œAl-jabr val-muqobala"
S) "œKitob at-tarix"
D) "œKitob surat ul-arz"
20. Muso al-Xorazmiyning "œAl-jabr val-muqobala" asari nechanchi asrda Ispaniyada lotin tiliga tarjima qilingan va qayta ishlangan?
A) IX asrda
B) XI asrda
S) X asrda
D) XII asrda
-
21. Muso al-Xorazmiy o‘zining qaysi asari bilan matematika tarixida birinchi bo‘lib algebra faniga asos slogan?
A) "œAl-jabr val-muqobala’
B) "œHind hisobi haqida’
S) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum"
D) "œKitob surat ul-arz"
22. Buyuk astronom, matematik va geograf al-Farg‘oniy nechanchi yillarda yashab ijod qilgan?
A) 783-850-yillarda
B) 797-865-yillarda
S) 810-870-yillarda
D) 824-894-yillarda
-
23. Al Farg‘oniy Yevropada qanday taxallus bilan shuhrat qozongan?
A) Algoritm
B) Alfraganus
S) Avitsenna
D) Alfraganus va Algoritm
24. Damashqdagi rasadxonada osmon jismlari harakati va o‘rnini aniqlash, yangicha zij yaratish ishlariga rahbarlik qilgan olimni aniqlang.
A) ar-Roziy
B) al-Xorazmiy
S) Al-Farg‘oniy
D)Abu Rayhon Beruniy
-
25. Al-Farg‘oniy nechanchi yillarda Suriyaning shimolida Sinjor dashtida va ar-Raqqa oralig‘ida yer meridiani bir darajasining uzunligini o‘lchashda qatnashgan?
A) 813-833-yillarda
B) 832-833-yillarda
S) 834-835-yillarda
D) 835-836-yillarda
26. Qachon Al-Farg‘oniy rahbarligida Nil daryosi sohilida qurilgan qadimgi gidrometr — daryo oqimi sathini o‘lchaydigan "œMiqyos an-Nil" inshoati va uning darajoti qayta tiklandi?
A) 861-yilda
B) 832-833-yillarda
S) 866-yilda
D) 864-yilda
-
27. Al-Farg‘oniyning bizning davrmnizgacha nechta asari yetib kelgan?
A) 8 ta
B) 10 ta
S) 20 ta
D) 12 ta
28. Al-Farg‘oniyning qaysi asari XII asrdayoq lotin tiliga tarjima qilingan?
A) "œKitob surat ul-arz"
B) "œAl-jabr val-muqobala’
S) "œHind hisobi haqida’
D) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum"
-
29. Nechanchi yilda Al-Farg‘oniy tavalludining 1200 yilligi nishonlandi, Farg‘ona shahrida Al-Farg‘oniy nomi bilan bog‘ yaratildi va buyuk allomaga haykal o‘rnatildi?
A) 2000-yilda
B) 1998-yilda
S) 1997-yilda
D) 2005-yilda
30. Mashhur muhaddis Imom al-Buxoriy nechanchi yillarda yashab ijod qilgan?
A) 797-865-yillarda
B) 810-870-yillarda
S) 824-894-yillarda
D) 783-850-yillarda
-
31. Imom al-Buxoriyning zamondoshi va shogirdi at-Termiziy nechanchi yillarda yashab ijod qilgan?
A) 824-894-yillarda
B) 810-870-yillarda
S) 783-850-yillarda
D) 797-865-yillarda
32. Imom al-Buxoriy islom ta’limotiga oid nechta asar yozgan?
A) yigirmaga yaqin
B) o‘ndan ortiq
S) o‘ttizdan ortiq
D) yigirmadan ortiq
-
33. Imom al-Buxoriyning "œAl-Jomi` as-sahih" asariga nechta hadis kiritilgan?
A) 7273 ta hadis
B) 7572 ta hadis
S) 7275 ta hadis
D) 7585 ta hadis
34.1998-yil oktabrda buyuk mutafakkir Imom al-Buxoriy tavalludining necha yilligi nishonlangan?
A) 1130 yilligi
B) 1200 yilligi
S) 1225 yilligi
D) 1000 yilligi
-
35. Buyuk mutafakkir Imom al-Buxoriy tavalludining 1225-yilligi Vatanimizda qachon nishonlandi?
A) 1996-yil oktabrda
B) 2000-yil noyabrda
S) 1997-yil noyabrda
D) 1998-yil oktabrda
36. Imom al-Buxoriyning 4 jildlik "œAl-Jomi` as-sahih" kitobi nechanchi yilda ilk bor o`zbek tilida nashr etilgan?
A) 1999-yilda
B) 1998-yilda
S) 2000-yilda
D) 1997-yilda
-
37. Imom al-Buxoriy tavalludining 1225-yilligi munosabati bilan barpo etilgan "œImom al-Buxoriy yodgorlik majmui" qayerda bunyod etilgan?
A) Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
B) Samarqand yaqinidagi Moturid qishlog‘ida
S) Samarqand yaqinidagi Xartang qishlog‘ida
D) Buxoro yaqinidagi Qasri Hinduvon qishlog‘ida
38. Kalom ilmi ravnaqiga ulkan hissa qo‘shgan buyuk alloma kim?
A) Abu Mansur al-Motrudiy
B) imom al-Buxoriy
S) Abu Iso Muhammad at-Termiziy
D) Abulqosim Mahmud az-Zamaxshariy
-
39. Abu Mansur al-Motrudiy nechanchi yilda va qayerda tug‘ilgan?
A) taxminan 870-yilda Samarqand yaqinidagi Moturid qishlog‘ida
B) taxminan 870-yilda Samarqand yaqinidagi Xartang qishlog‘ida
S) taxminan 1318-yilda Buxoro yaqinidagi Qasri Hinduvon qishlog‘ida
D) taxminan 1123-yilda Farg‘ona vodiysidagi Rishton qishlog‘ida
40. Ma’lumki, Imom al-Motrudiy islomiy odob qoidalari, ma’naviy-axloqiy kamolot sirlaridan ta’lim berishga mo‘ljallangan qator asarlar yozgan. Ulardan qaysilari bizgacha yetib kelgan?
A) "œAl-Jomi" as-sahih"
B) "œHidoya"
S) "œKitob at-Tavhid" va "œTa`vilot ahl as-sunna"
D) "œAl-Kashshof" va "œAl-Mufassal"
-
41. Imom al-Motrudiy nechanchi yilda vafot etgan?
A) 944-yilda
B) 865-yilda
S) 870-yilda
D) 850-yilda
42. Vatanimizda 2000-yil noyabrda Imom al-Motrudiy tavalladining necha yilligi nishonlangan?
A) 1200 yilligi
B) 1225 yilligi
S) 1130 yilligi
D) 1230 yilligi
-
43. Yurtimizning qaysi shahrida al-Motrudiy xotirasiga bag‘ishlangan yodgorlik majmui barpo etildi?
A) Buxoro shahrida
B) Samarqand shahrida
S) Toshkent shahrida
D) Marg‘ilon shahrida
44. IX asrning ikkinchi yarmida nima sababdan Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv va Nishopur kabi shaharlar ilmiy va madaniy markaz sifatida taraqqiy qila boshladi?
A) xalifalik tugab, Somoniylar bashqaruvining qaror topishi bilan
B) xalifalik tugab, Qoraxoniylar bashqaruvining qaror topishi bilan
S) xalifalik tugab, Qarluqlar bashqaruvining qaror topishi bilan
D) xalifalik tugab, Tohiriylar bashqaruvining qaror topishi bilan
-
45. Qachondan boshlab Movarounnahrning madaniy hayotida uyg‘onish davri boshlandi?
A) X asrning ikkinchi yarmidan
B) IX asrning ikkinchi yarmidan
S) XI asrning ikkinchi yarmidan
D) XII asrning ikkinchi yarmidan
46. IX asrning ikkinchi yarmida Movarounnahr va Xorazmning qaysi shaharlarida kutubxonalar, kitob do‘konlari qurilgan?
A) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv, Balx, Nishopur
B) Bolasog‘un, Taroz, O‘zgan, Toshkent, Samarqand, Buxoro
S) Samarqand, Buxoro, Termiz, O‘zgan, Toshkent
D) Bolasog‘un, Koshg‘ar, Taroz, O‘zgan, Samarqand, Buxoro
-
47. "Dorul hikmat va maorif "œ ("œHikmat va maorif uyi") — "œMa`mun akademiyasi" nechanchi yilda shakllangan?
A) 1017-yilda
B) 1004-yilda
S) 1037-yilda
D) 1074-yilda
48. "œMa’mun akademiyasi"asosini quyida keltirilgan olimlardan kimlar tashkil etgan?
1) Abu Nasr ibn Iroq; 2) Abulhayr ibn Hammor; 3) Abu Sahl Masihiy; 4) Abu Rayhon Beruniy; 5) Abu Ali ibn Sino; 6) Muso al-Xorazmiy; 7) al-Farg‘oniy.
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
S) 1, 2, 4, 5, 6
D) 1, 3, 4, 5, 7
-
49. Quyidagi qaysi olimlarning ilmiy faoliyati tufayli qadimgi Xorazm badiiy san’ati, adabiyoti, astranomiyasi, matematikasi, sug‘orish madaniyati yutuqlari jahon tamadduni xazinasiga kirgan va butun insoniyat manfaatlariga xizmat qila boshlagan?
1) Abu Nasr ibn Iroq; 2) Abulhayr ibn Hammor; 3) Abu Sahl Masihiy; 4) Abu Rayhon Beruniy; 5) Abu Ali ibn Sino; 6) al-Farg‘oniy; 7) Abu Nasr Farobiy
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 3, 4, 5, 6, 7
S) 1, 3, 4, 5, 7
D) 1, 2, 4, 5, 6
50. Qachon va qaysi hukmdorning bosqini tufayli "œDorul hikmat va maorif" faoliyati tugatilgan?
A) 1017-yilda Mahmud G‘aznaviy bosqini tufayli
B) 1017-yilda Sabuktegin bosqini tufayli
S) 1038-yilda Ibrohim Bo‘ritegin bosqini tufayli
D) 1040-yilda Malikshoh bosqini tufayli
-
51. Nechanchi yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "œXorazm Ma’mun akademiyasining qaytadan tashkil etish to‘g‘risidagi farmoni chiqdi?
A) 2005-yil 11 sentabrda
B) 1998-yil 11 oktabrda
S) 2000-yil 11 noyabrda
D) 1997-yil 11 noyabrda
52. 2005-yil kuzida Respuplikamizda "œXorazm Ma`mun akademiyasi"ning necha yilligi nishonlandi?
A) 1130 yilligi
B) 910 yilligi
S) 1000 yilligi
D) 1225 yilligi
-
53. O‘rta asrning mashhur olimi Abu Nasr ibn Iroqning yashab faoliyat ko‘rsatgan davrini aniqlang.
A) 10-a. — 1034-yil
B) 991—1048-yillar
S) 970—1011 yillar
D) 973—1048-yillar
54. 991 1048-yillarda yashab ijod etgan mashhur o‘rta osiyolik olimni aniqlang.
A) Abu Sahl Masihiy
B) Abu Nasr ibn Iroq
S) Abulhayr ibn Hammor
D) Abu Rayhon Beruniy
-
55. O‘rta asrning mashhur olimi Abu Sahl Masihiyning qachon yashab o‘tgan?
A) 973—1048-yillar
B) 10-a. — 1034-yil
S) 970—1011 yillarda
D) 991—1048-yillar
56. Quyidagi ko‘rsatilgan buyuk olimlardan qay biri 973—1048-yillarda yashab o‘tgan?
A) Abu Ali ibn Sino
B) Abulhayr ibn Hammor
S) Abu Nasr ibn Iroq
D) Abu Rayhon Beruniy
-
57. Abu Ali ibn Sinoning yashab o‘tgan yillarni aniqlang.
A) 980—1037-yillar
B) 970—1011 yillar
S) 973 —1048-yillar
D) 991—1048-yillar
58. Abu Nasr Farobiy qachon va qayerda tug‘ilgan?
A) 1074-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
B) 980-yilda Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog‘ida
S) 973-yilda qadimgi Kat shahrida
D) 873-yilda Aris suvining Sirdaryoga quyilishida joylashgan Farob shahrida tug‘ilgan
-
59. Abu Nasr Farobiy ilk bilmlarini quyida keltirilgan shaharlarning qaysilarida olgan?
A) Farob, Samarqand, Buxoro va Bag‘dod shaharlarida
B) Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv va Nishopur shaharlarida
S) Bolasog‘un, Taroz, O‘zgan, Toshkent, Samarqand, Buxoro shaharlarida
D) Samarqand, Buxoro, Termiz, O‘zgan, Toshkent
60. Abu Nasr Farobiy umrining so‘nggi yillarida qaysi shaharlarda yashagan?
A) Damashq va Bog‘dod
B) Xalab va Damashq shaharlarida
S) Farob va Toshkent
D) Marv va Nishopur
-
61. 160 dan ortiq asar yozib, o‘rta asr fan va madaniyatiga ulkan hissa qo‘shgan vatandoshimiz kim?
A) Abu Nasr ibn Iroq
B) Abu Rayhon Beruniy
S) Abu Nasr Farobiy
D) Abu Ali ibn Sino
62. Qaysi alloma Sharqda Arastudan keyingi yirik mutafakkir — "œMuallimus soniy" nomi bilan shuhrat topgan?
A) Abu Nasr Farobiy
B) Abu Ali ibn Sino
S) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy
D) al-Farg‘oniy
-
63. O‘rta osiyolik buyuk alloma Forobiy qaysi fan sohalarida ijod qilgan?
A) riyoziyot, falakiyot, tabobat, musiqa, mantiq, falsafa, tilshunoslik, tarbiyashunoslik va adabiyot
B) astronomiya, matematika va geografiya
S) badiiy san’at, adabiyot, astronomiya, matematika
D) mantiq, falsafa, riyoziyot va fiqh
64. Quyidagi asarlardan qay biri buyuk alloma Farobiyga tegishli emas?
A) "œTirik mavjudot a’zolari haqida’
B) "œFozil odamlar shahri"
S) "œGeodeziya"
D) "œBaxt-saodatga erishuv haqida’
-
65. Xorazmning yuksalishi, madaniy hayotining ravnaqiga imkon bergan omilni aniqlang?
A) Somoniylar davridagi siyosiy barqarorlik va iqtisodiy ko‘tarilish
B) Saljuqiylar davlatining inqirozga uchrashi
S) Arab xalifaligining zaiflashuvi
D) Xorazm davlatining tashqi siyosatdagi yutuqlari
66. Abu Ali ibn Sino qachon va qayerda tug‘ilgan?
A) 973-yilda qadimgi Kat shahrida
B) 873-yilda Farob shahrida tug‘ilgan
S) 980-yilda Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog‘ida tug‘ilgan
D) 1074-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
-
67. Abu Ali ibn Sino qanday oilada dunyoga kelgan?
A) mahalliy savdogar oilasida dunyoga kelgan.
B) mahalliy amaldor oilasida dunyoga kelgan.
S) mahalliy hunarmand oilasida dunyoga kelgan.
D) mahalliy ziyoli oilasida dunyoga kelgan.
68. Abu Abdullohdan mantiq, falsafa, riyoziyot va fiqh ilmlarini o‘rgangan alloma kim?
A) Abu Nasr Farobiy
B) Abu Rayhon Beruniy
S) Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy
D) Abu Ali ibn Sino
-
69. O‘rta Sharqning buyuk hakimi va mutafakkiri Abu Bakr ar-Roziy nechanchi yillarda yashab o‘tgan?
A) 991—1048-yillar
B) 980—1037-yillar
S) 973—1048-yillar
D) 865-925-yillarda
70. Abu Ali ibn Sino necha yoshdan boshlab turli fanlar bo‘yicha Sharq va G‘arb olimlarining ilmiy asarlarini mustaqil o‘rganadi?
A) 15 yoshdan
B) 16 yoshdan
S) 17 yoshdan
D) 18 yoshdan
-
71. Abu Ali ibn Sino tabobat ilmida kimlarning asarlarini puxta o‘rganadi?
A) Gippokrat, Galen va Abu Bakr ar-Roziy
B) Aristotel, Gerodot va Abu Nasr ibn Iroq
S) Gippokrat, Galen va Abulhayr ibn Hammor
D) Gerodot, Gippokrat va Abu Bakr ar-Roziy
72. Ibn Sino necha yoshidayoq e’tiborli hakim va olim bo‘lib yetishadi?
A) o‘n yetti
B) o‘n sakkiz
S) o‘n to‘qqiz
D) o‘n olti
-
73. Sharqda "œShayx ur-rais’, G`arbda esa "œAvisenna" nomlari bilan shuhrat topgan vatandoshimizni aniqlang.
A) al-Xorazmiy
B) Abu Rayhon Beruniy
S) Abu Nasr Farobiy
D) Abu Ali ibn Sino
74. Abu Ali ibn Sino qanday xizmatidan so‘ng somoniylarning saroy kutubxonasidan foydalanishga ruxsat oladi?
A) "œShayx ur-rais" unvoniga sazavor bo`lgach
B) Amir Nuh ibn Mansurni davolab tuzatgach
S) "œDorul hikmat va maorif" qabul qilingach
D) "œAl-qonun fit-tib" asari yozib tugatgach
-
75. Ma’lumki, ibn Sino 450 dan ortiq asarlar yozgan, shulardan nechtasi tibbiyotga doir asarlar hisoblanadi?
A) 40 tasi
B) 43 tasi
S) 50 tasi
D) 100 tasi
76. Abu Ali ibn Sino qaysi asarida kasalliklarning kelib chiqish sabablari va manbalari, diagnostika, muolaja ussullari, dorivor o‘simliklar va dori-darmonlarning xususiyatlari, parhez, inson salomatligi uchun jismoniy tarbiyaning ahamiyati kabi tabobatning g‘oyat muhim masalalariga alohida e’tibor berilgan?
A) "œAl-Kashshof"
B) "œQadimgi xalqlarlardan qolgan yodgorliklar"
S) "œAl-qonun fit-tib"
D) "œTirik mavjudot a’zolari haqida’
-
77. Abu Ali ibn Sinonig "œAl-qonun fit-tib" nechanchi asrda lotin tiliga tarjima qilingan?
A) XII asrda
B) XIII asrda
S) XI asrda
D) X asrda
78. Abu Ali ibn Sinonig "œAl-qonun fit-tib" nechanchi asrgacha Yevropa tabobatida asosiy qo`llanma sifatida foydalanilgan?
A) XV asrgacha
B) XVI asrgacha
S) XVII asrgacha
D) XVIII asrgacha
-
79. Ulug‘ mutafakkirlardan biri Abu Rayhon Beruniy nechanchi yillarda yashab ijod qilgan?
A) 970 — 1011 yillarda
B) 973-1048-yillarda
S) 991 — 1048-yillarda
D) 980 — 1037-yillarda
80. Abu Rayhon Beruniy qaysi shaharda tug‘ilgan?
A) Kat shahrida
B) Forob shahrida
S) Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog‘ida
D) Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
-
81. Abu Rayhon Beruniy qachon va qayerda vafot etgan?
A) 1048-yilda G‘azna shahrida
B) 1037-yildaHamadon shahrida
S) 944-yilda Samarqand shahrida
D) 1048-yilda Kat shahrida
82. Falakiyot, geografiya,matematika va tarix fanlari bo‘yich 160 dan ortiq asarlari bizgacha yetib kelgan alloma kim?
A) Abu Ali ibn Sino
B) Abu Nasr Farobiy
S) Abu Rayhon Beruniy
D) Ahmad al-Farg‘oniy
-
83. Qaysi alloma o‘zining falakiyotga oid asarlarida Kopernikdan qariyb besh asr muqaddam Yerning Quyosh atrofida aylanishi haqidagi fikrini o‘rta asrlarda birinchi bo‘lib ilgari surgan?
A) Abu Ali ibn Sino
B) Abu Rayhon Beruniy
S) Ahmad al-Farg‘oniy
D) al-Xorazmiy
84. Beruniy nechta yulduzning koordinatalari va yulduz kattaliklarini qayd etigan yulduzlar jadvalini va dunyoning geografik xaritasini tuzgan?
A) 1029
B) 1017
S) 1004
D) 1019
-
85. Quyidagi ko‘rsatilgan asarlardan qay birlari Abu Rayhon Beruniy qalamiga oid?
A) Arastuning "œMetafizika" asariga sharh", "œMusiqa kitobi", "œBaxt-saodatga erishuv haqida", "œTirik mavjudot a’zolari haqida", "œFozil odamlar shahri"
B) "œAl-Mufassal", "œAl-Kashshof"
S) "œQutadg‘u bilig", "œDevonu lug‘atit-turk", "œHibat ul-haqoyiq"
D) "œQadimgi xalqlarlardan qolgan yodgorliklar", "œHindiston’, "œMineralogiya", "œGeodeziya’
86. Mahmud Zamaxshariy qachon va qayerda tug‘ilgan?
A) 873-yilda Farob shahrida tug‘ilgan
B) 980-yilda Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog‘ida tug‘ilgan
S) 973-yilda qadimgi Kat shahrida
D) 1074-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
-
87. Mahmud Zamaxshariy dastlabki ma’lumotini kimdan olgan?
A) o‘rta asr Sharqining buyuk hakimi va mutafakkiri Abu Bakr ar-Roziydan
B) otasidan
S) mashhur muhaddis imom al-Buxoriydan
D) mashhur muhaddis Abu Iso Muhammad at-Termiziydan
88. Mahmud Zamaxshariy qaysi shaharlarda hayot kechirib, arab tili va adabiyotini, diniy ilmlarini, xattotlik san’atini, arab maqolalari va urf-odatlarini chuqur o‘rgangan?
1) Buxoro; 2) Marv; 3) Nishpur; 4) Shom; 5) Bag‘dod; 6) Hirot; 7) Makka.
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
B) 1, 2, 3, 4, 5, 6
S) 1, 3, 5,
D) 1, 2, 4, 5, 7
-
89. Mahmud Zamaxshariyning arab tili fonetikasi va morfologiyasiga bag‘ishlangan asari qanday nomlanadi?
A) "œAl-Mufassal’
B) "œHidoya’
S) "œAl-Jomi" as-sahih"
D) "œAl-Kashshof"
90. Mahmud Zamaxshariyning "œAl-Kashshof" asari nimaga bag`ishlangan?
A) Qu’roni Karim tafsiriga
B) dunyoning yaratilishiga
S) islom huquqshunosligiga
D) diniy ta’limot, islomiy urf-odatlar insonning kamol topishida, dunyoqarashining shakllanishidagi mohiyati talqin etilgan
-
91. "œArab va g`ayri arablar ustozi", "œXorazm faxri" kabi sharafli nomlar bilan ulug`langan buyuk allomalardan birini aniqlang.
A) Abu Bakr ar-Roziy
B) Burhonuddin al-Marg‘inoniy
S) Mahmud Zamaxshariy
D) Abu Rayhon Beruniy
92. Dunyoga dong‘i ketgan Al-Azhar diniy dorilfunun qaysi shaharda joylashgan?
A) Damashq
B) Bag‘dod
S) Qohira
D) Ray
-
93. Mahmud Zamaxshariy turli soha ilmlariga oid nechta asarlar yozib qoldirdi?
A) 50 dan ortiq
B) 60 dan ortiq
S) 70 dan ortiq
D) 40 dan ortiq
94. 1123-yilda Rishtonda (Farg‘ona vodiysida) tavallud topgan mashhur faqih kim?
A) Mahmud Zamaxshariy
B) Burhonuddin al-Marg‘inoniy
S) Abu Rayhon Beruniy
D) Abu Mansur al-Moturudiy
-
95. Burhonuddin al-Marg‘inoniyning eng nodir asari berilgan qatorni belgilang?
A) "œAl-Kashshof"
B) "œAl-Mufassal’
S) "œHidoya"
D) "œAl-Jomi" as-sahih"
96. 2000-yilda Burhonuddin al-Marg‘inoniy tavalludining necha yilligi nishonlangan?
A) 910 yilligi
B) 1130 yilligi
S) 1000 yilligi
D) 1225 yilligi
-
97. Islom diniy ta’limotini asoslab beruvchi diniy ilm — bu "¦
A) Hadis
B) Fiqf
S) Tafsir
D) Kalom
98. Sezgilar vositasidagi anglab olish mumkin bo‘lmagan obyektlarni (sifat, mazmun, mohiyat, hodisa) tadqiq etuvchi fan qanday atalgan?
A) falsafa
B) metafizika
S) fiqh
D) antropologiya
-
99. Ma’lumki, Forobiy muallimus-soniy nomi bian ulug‘langan. Birinchi muallim kim hisoblangan?
A) Gerodot
B) Aristotel
S) Strabon
D) Arrian
100. Hayotdagi barcha narsa va hodisalarning aloqadorligini o‘rganuvchi fanni aniqlang.
A) falsafa
B) tarix
S) metafizika
D) kalom
-
101. Shayx ur-rais — bu "¦
A) ruhoniylar rahbari
B) donishmandlar sardori
S) ulamolar sardori
D) islom bilimdoni
102. Quyidagi asarlardan qay biri Yusuf Xos Hojibga oid?
A) "œQutadg‘u bilig"
B) "œDevonu lug‘atit-turk"
S) "œHibat ul-haqoyiq"
D) "œHikmat"
-
103. "œDevonu lug‘atit-turk" asarining muallifini aniqlang.
A) Ahmad Yassaviy
B) Yusuf Xos Hojib
S) Ahmad Yugnakiy
D) Mahmud Koshg‘ariy
104. Quyidagi ko‘rsatilgan asarlardan qay biri Ahmad Yugnakiyga tegishli?
A) "œDevonu lug‘atit-turk"
B) "œQutadg‘u bilig"
S) "œHibat ul-haqoyiq"
D) "œHikmat"
-
105. "œHikmat" asarining muallifini aniqlang.
A) Ahmad Yassaviy
B) Ahmad Yugnakiy
S) Yusuf Xos Hojib
D) Mahmud Koshg‘ariy
106. IX-XIII asr boshlarida me’morchilik va san’at sohalariga ta’sir etgan omilni aniqlang.
A) jamiyatining ijtimoiy-siyosiy tuzumi va islom dini mafkurasi
B) savdo-sotiqni taraqqiy etishi
S) dehqonchilik va hunarmandchilikni taraqqiy etishi
D) iqtisodiy islohatlarni muvaffaqiyatli amalga oshirilishi
-
107. IX-XIII asr boshlarida qaysi shaharlarda ko‘plab saroy, masjid, madrasa, minora, maqbara, tim va karvonsaroylar quriladi?
A) Samarqand, Buxoro, Termiz, O‘zgan, Toshkent
B) Afrosiyob, Varaxsha, Buxoro va Poykand
S) Samarqand, Buxoro, Urganch, Termiz, O‘zgan va Marv
D) Toshkent, Samarqand, Buxoro
108. Ismoil Somoniy, Namozgoh, Minorayi Kalon kabi o‘rta asr me’morchiligining yuksak namunalari qaysi shaharda joylashgan?
A) Samarqand shahrida
B) Buxoro shahrida
S) Toshkent shahrida
D) Urganch shahrida
-
109. Nurota tizmalaridagi past tog‘ darajasida barpo etilgan Xonbandi suv ombori nechanchi asrda qurilgan?
A) IX asrda
B) XI asrda
S) X asrda
D) XII asrda
110. Xonbandi suv omboriga necha metr kub suv to‘plangan?
A) 1,5 mln kub metr
B) 2,5 mln kub metr
S) 3,5 mln kub metr
D) 4,5 mln kub metr
-
111. Xonbandi to‘g‘oni qurilishida asosiy xomashyo sifatida nimalardan foydalanilgan?
A) shag‘al va qumlardan
B) tosh va sementdan
S) marmar va harsang toshlardan
D) granit toshi va suvga chidamli qurilish qorishmasidan
112. Nechanchi asrdan boshlab binokorlikda sinchkori imoratlar keng tarqalgan?
A) X asrda
B) IX asrda
S) XI asrda
D) XII asrda
-
113. Quyidagi qaysi shahar xarobalarida kovlab ochilgan turar joy qoldiqlaridan X-XI asrlarda ham paxsa va xom g‘ishtdan qurilgan imoratlar shahar me’morchiligida asosiy o‘rinni egallaganligi ma’lum bo‘lgan?
A) Afrosiyob, Varaxsha, Buxoro va Poykand
B) Samarqand, Buxoro, Termiz, O‘zgan
S) Buxoro, Samarqan va Toshkent
D) Marv, Samarqand, Buxoro va Shosh
114. IX-XII asr boshlarida san’atning qanday sohalari ancha rivoj topdi?
A) haykaltoroshlik, naqqoshlik va o‘ymakorlik san’ati
B) xatotlik va binokorlik
S) qo‘shiqchilik
D) xatotlik, musiqa, naqqoshlik va o‘ymakorlik san’ati
-
115. Buxoro shahridagi Mag‘oki attoriy masjidi nechanchi asrga oid?
A) XII asrga
B) XIII asrga
S) XI asrga
D) X asrga
116. IX—XII asr boshlarida naqqoshlik va tasviriy san’atdagi o‘zgarishlarni qayd eting.
A) jonli mavjudotlarni tasvirlashdan murakkab geometrik va islimi gulli naqshlar ishlashga o‘tiladi. Imoratning peshtoqi, eshigi va devorining ayrim qismlari turli mazmundagi bitiklar bilan qoplanar edi.
B) jonli mavjudotlarni tasvirlashga o‘tiladi.
S) jonli mavjudotlarni tasvirlashdan tabiat manzaralarini tasvirlashga o‘tiladi.
D) jangu jadallarni tasvirlashga o‘tdi.
-
117. IX-XIII asr boshlarida sozandalar qanday xilma-xil torli, zarbli va puflab chalinadigan cholg‘u asboblaridan keng foydalanganlar?
A) ud, tanbur, qo‘biz, rubob, nay, surnay, karnay, qo‘shnay va qonun
B) doira, g‘ijjak, karnay va surnay
S) tanbur, doira, g‘ijjak
D) cnang, nay, surnay, karnay
118. IX-XIII asr boshlarida "œRost", "œXusravoniy", "œBoda", "œUshshoq", "œZerafkanda" "œBuslik", "œSipohon", "œNavo", "œBasta", "œTarona" kabi kuylar tojik va o‘zbek xalqlarining qaysi mumtoz kuyi uchun poydevor bo‘lgan?
A) "œIsfahoniy"
B) "œUshshoq"
S) "œShashmaqom"
D) "œUsuli ravon"
-
119. Ma’lumki, Movarounnahrda birinchi madrasa Buxoroda ochilgan. Ushbu madrasa nechanchi asrda ochilgan va qanday nom bilan atalgan?
A) X asrda, Farjak madrasasi
B) XII asrda, Faqihlar madrasasi
S) XIII asr o‘rtasi, Ma’sudiya madrasasi
D) XIII asr o‘rtasi, Xoniya madrasasi
120. XII asrda Buxoroning Darvoza mahallasida qonunshunoslar uchun maxsus qurilgan madrasa qanday nomlanadi?
A) "œFarjak madrasasi"
B) "œFaqihlar madrasasi"
S) "œMa’sudiya madrasasi"
D) "œXoniya madrasasi"
-
121. O‘rta asr madrasalarida talabalariga shariat ahkomlarini har tomonlama chuqur o‘rgatishda qaysi manba juda boy va qimmatli hisoblanadi?
A) "œDalil al-oshiqin’
B) "œFiqh"
S) "œHidoya’
D) "œTafsir"
122. IX-XIII asrlarda islom dini ta’limotining ravnaqi va targ‘ibotining kengayishida qaysi shahar markazga aylangan?
A) Buxoro
B) Samarqand
S) Poykand
D) Marv
-
123. Buxoro IX asrdan boshlab qanday nom bilan shuhrat topadi?
A) "œSayqali ro`yi zamin"
B) "œFaqihlar shahri"
S) "œQubbat ul-islom"
D) "œDunyo poydevori"
124. O‘rta asrda barpo qilingan ilk madrasalarda qaysi bilimlarni o‘rganishga katta e’tibor berilgan?
A) Qur’oni Karim, Hadisi sharif va arab tilini
B) riyozat, handasa, tibbiyot va arab tilini
S) astronomiya, tibbiyot, tarix va arab tilini
D) Qur’oni Karim, ilmi aruz, geografiya, falsafa
-
125. Ma’lumki, musulmon aholisi orasida tasavvuf ta’limoti keng tarqalgan. Ushbu ta’limot qachon va qayerda yuzaga kelgan?
A) VIII asr o‘rtalarida Iroqda
B) XII asrda Turkistonda
S) XII asr oxirida Xorazmda
D) XIV asrda Buxoroda
126. Tasavvuf ta’limoti asosida nima yotadi?
A) ma’lum maqsadni ro‘yobga chiqarish uchun xizmat qiluvchi g‘oyalar yig‘indisi
B) musulmonlarning halollikka, poklikka, tenglikka, inson qadr qimmatini yerga urmaslikka chorlovchi
S) inson faoliyati va uning kamoloti
D) mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni targ‘ib etish
-
127. Ma’lumki, IX-XIII asrlardan Turkiston va Movarounnahrning turli o‘lkalarida tasavvufning turli tariqatlari paydo bo‘ldi. Turkistonda XII arda tasavvufning qanday tariqati vujudga kelgan?
A) Yassaviya
B) Naqshbandiya
S) Kubraviya
D) Qodiriya
128. Xorazmda keng tarqalgan Kubraviya tariqati qachon vujudga kelgan?
A) XI asr oxirida
B) XIII asr oxirida
S) XII asr oxirida
D) XIV asrda
-
129. XIV asrda Buxoroda tasavvufning qanday tariqati vujudga kelgan?
A) Naqshbandiya va Kubraviya
B) Yassaviya
S) Kubraviya
D) Naqshbandiya
130. Yassaviya tariqatining asoslari Ahmad Yassaviyning qaysi asarida bayon etiladi?
A) "œHikmat"
B) "œTavsir"
S) "œHayotnoma"
D) "œDalil al-oshiqin"
-
131. "œShariatsiz tariqat, tariqatsiz ma`rifat, ma`rifatsiz haqiqat bo`la olmaydi". Bu so`zlar kimga tegishli?
A) Najmiddin Kubro
B) Ahmad Yassaviy
S) Bahouddin Naqshband
D) Ahmad Yugnakiy
132. Yassaviy tariqatining asosida qanday g‘oya olg‘a suriladi?
A) kamolotga uzlat va tarkidunyochilik orqali yetishish g‘oyasi
B) bu dunyo noz-ne’matlaridan bahramand bo‘lishning joizligi
S) xalqqa va Vatanga bo‘lgan muhabbat nihoyatda kuchli bo‘lib, har qanday og‘ir damlarda ham omma bilan birga bo‘lish, Vatanni mudofaa qilish va uning mustaqilligi uchun kurashga da’vat etiladi
D) mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni targ‘ib etish
-
133. Tasavvuf ta’limotining buyuk siymolaridan biri Najmiddin Kubro nechanchi yillarda yashab o‘tgan?
A) 865-925-yillar
B) 973-1048-yillarda
S) 980-1037-yillarda
D) 1145-1221 yillarda
134. Qaysi tariqat g‘oyasida kamolot yo‘lida olib boriladigan mashsqqatli mehnat jarayonida bu dunyo noz-ne’matlaridan bahramand bo‘lishining joizligi ilgari suriladi?
A) Kubraviya
B) Yassaviya
S) Naqshbandiya
D) Yassaviya va Kubraviya
-
135. Qaysi tariqat g‘oyasida xalqqa va Vatanga bo‘lgan muhabbat nihoyatda kuchli bo‘lgan?
A) Naqshbandiya
B) Kubraviya
S) Yassaviya
D) Naqshbandiya va Yassaviya
136. Naqshbandiya tariqati asoschisi Bahouddin Naqshband qachon va qayerda tug‘ilgan?
A) 973-yilda Kat shahrida
B) 1123-yilda Rishtonda tug‘ilgan
S) 1074-yilda Xorazmning Zamaxshar qishlog‘ida
D) 1318-yilda Buxoro yaqinida Qasri Hinduvon qishlog‘ida
-
137. Naqshbandiya tariqati asoschisi Bahouddin Naqshband qanday oilada dunyoga keladi?
A) matolarga naqsh bosuvchi hunarmand oilasida
B) binolarga naqsh bosuvchi me’mor oilasida
S) qog‘ozlarga naqsh bosuvchi hunarmand oilasida
D) badavlat savdogar oilasida
138. O‘zining "Hayotnoma" va "œDalil al-oshqin" nomli asarlari bilan o‘z tariqatini yaratgan buyuk allomani aniqlang.
A) Najmiddin Kubro
B) Ahmad Yassaviy
S) Bahouddin Naqshband
D) Xo‘ja Ahror
-
139. Naqshbandiya tariqatining hayotiy mohiyatini ifodolovchi hikmat qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) "œshariatsiz tariqat, tariqatsiz ma’rifat, ma’rifatsiz haqiqat bo‘la olmaydi"
B) "œko‘ngil Allohda bo‘lsin-u, qo‘l ish bilan band bo‘lsin"
S) "œbu dunyo noz-ne’matlaridan bahramand bo‘lish joiz"
D) "œinson har qanday mol-dunyodan va davlatdan ustun"
140. Quyidagi tariqatlardan qay biri tarkidunyochi-likni rad etib, mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni targ‘ib etadi?
A) Kubraviya
B) Yassaviya
S) Naqshbandiya
D) Fiqh
-
141. Musulmonlarning halollikka, poklikka, tenglikka, inson qadr qimmatini yerga urmaslikka chorlovchi, har kimning o‘zining halol mehnati bilan yashashga, boshqalarning kuchidan foydalanmaslikka da’vat etuvchi ta’limot qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) tasavvuf
B) tariqat
S) mafkura
D) kalom
142. Tariqat bu"¦
A) tasavvuf qoidalariga amal qilib yashash, ya’ni, komil inson darajasiga erishishni ko‘rsatuvchi to‘g‘ri yo‘l
B) musulmonlarning halollikka, poklikka, tenglikka, inson qadr qimmatini yerga urmaslikka chorlovchi, har kimning o‘zining halol mehnati bilan yashashga, boshqalarning kuchidan foydalanmaslikka da’vat etuvchi ta’limot
S) ma’lum maqsadni ro‘yobga chiqarish uchun xizmat qiluvchi g‘oyalar yig‘indisi
D) islom diniy ta’limotini asoslab beruvchi diniy ilm
-
143. O‘rta Osiyoning markaziy viloyatlari — Movarounnahr, Xorazm, Yettisuv, qisman Sharqiy Turkistonning g‘arbiy mintaqalarida shakllangan xalq bu"¦
A) qarluqlar
B) qoraxoniylar
S) o‘zbek xalqi
D) somoniylar
144. Qadimda mahalliy sug‘diylar, baxtariylar, xorazmiylar va farg‘onaliklarning asosiy mashg‘uloti nimalardan iborat bo‘lgan?
A) savdo-sotiq va hunarmandchilik
B) sug‘orma dehqonchilik va hunarmandchilik
S) chorvachilik va dehqonchilik
D) dehqonchilik va savdo-sotiq
-
145. Nechanchi asrda Movarounnahr va unga tutash mintaqalarda iqtisodiy, siyosiy va etnomadaniy aloqalarining tobora rivojlanib borishi natijasida turkiyzabon etnoslar ustuvorlik qilib, o‘ziga xos uyg‘unlashgan madaniyat shakllanadi?
A) mil. avv. III asrda
B) IV-V asrlarda
S) VII asrda
D) VIII asrda
146. Qaysi davrga kelib, O‘rta Osiyoning vodiy va vohalarida yashovchi aholi tashqi qiyofalarida hozirgi o‘zbek va voha tojiklariga xos O‘rta Osiyo ikki daryo oralig‘i antropologik tipi (qiyofasi) to‘liq shakllanadi?
A) IX-XII asr boshlarida
B) mil. avv. III asrda
S) IX asrda
D) Mil.avv. II asrda
-
147. Qang‘ davlati davriga oid qaysi madaniy yodgorlik turkiyzabon etnoslar shakllanishda muhim rol o‘ynagan?
A) Jonbasqal’a madaniyati
B) Sho‘rabashat madaniyati
S) Tuproqqal’a madaniyati
D) Qovunchi madaniyati
148. IV-V asrlarda O‘rta Osiyoning markaziy viloyatlariga Janubiy Sibirdan, Jung‘oriyadan, Sharqiy Turkistondan kirib kelgan qaysi xalqlar o‘zbeklar etnogenezida qatnashgan navbatdagi etnik komponentlar hisoblanadi?
A) xioniylar, qoraxoniylar va eftaliylar
B) sug‘diylar, baxtariylar, xorazmiylar va farg‘onaliklar
S) xioniylar, kidariylar va eftaliylar
D) qarluqlar, o‘g‘uzlar va qoraxoniylar
-
149. Nechanchi asrdan boshlab o‘lkamiz "œTurkiston" nomi bilan atala boshlagan?
A) V asrdan boshlab
B) VIII asrdan boshlab
S) VI asrdan boshlab
D) VII asrdan boshlab
150. Arab va ajam xalqlari O‘rta Osiyoga nechanchi asrda kirib kelgan?
A) VIII asrda
B) VII asrda
S) VI asrda
D) IX asrda
-
151. Nechanchi asrda Movarounnahr mintaqasida yaxlit turkiy etnik qatlam, jonli turkiy til muhiti vujudga kela boshadi?
A) IX asrdan boshlab
B) IV asrdan boshlab
S) VII asrdan boshlab
D) VIII asrdan boshlab
152. IX asrdan boshlab sug‘diylar va mahalliy etnoslar hayotida qanday o‘zgarishlar sodir bo‘lgan?
A) o‘troqlashish jarayoni jadallashgan
B) savdo-sotiq ishlari jadallashgan
S) turkiylashish jarayoni jadallashgan
D) arablar bosqini oqibatida xo‘jalik izdan chiqdi
-
153. Kimlaring hukmronligi davrida Movarounnahr va Xorazmda siyisiy hokimiyat turkiy sulolalarga o‘tishi munosabati bilan sodir bo‘lgan etnik jarayonlar o‘zbek xalqining shakllanishida yakuniy bosqich bo1di?
A) Qoraxoniylar davrida
B) Somoniylar davrida
S) Qarluqlar davrida
D) Turk xoqonligi davrida
154. Qaysi davrda o‘zbek xalqining elat tili qaror topgan?
A) Somoniylar davrida
B) Qarluqlar davrida
S) Qoraxoniylar davrida
D) Turk xoqonligi davrida
-
155. Nechanchi asrlar davomida o‘zbek xalqi shakllangan?
A) X-XI asr boshlarida
B) IX-XIII asr boshlarida
S) IX-XII asr boshlarida
D) XI-XII asr boshlarida
156. Turkiy aholi o‘rnashgan o‘lka nima deb nomlanadi?
A) Turkiston
B) O‘zbekiston
S) Turon
D) Movarounnahr
157. Kelib chiqishi bir-biriga yaqin bo‘lga turli qabila va eltlaning asrlar davomida qo‘silib borish jarayoni nima deyiladi?
A) mafkura
B) etnik jarayon
S) antropogenez
D) sivilizatsiya
-
MO‘G‘ULLAR ISTILOSI. VATANIMIZ
XALQLARINING OZODLIK KURASHI
1. Qaysi asrda mo‘g‘ul qabilalari hayotida urug‘-aymoqchilik munosabatlari nihoyatda kuchli edi?
A) XI asrda
B) VIII asrda
S) XIII asrda
D) IX asrda
2. Mo‘g‘ul qabilalari asosan "¦
A) ovchilik, dehqonchilik, chorvachilik bilan shug‘ullanishgan
B) ko‘chmanchi ovchilik, chorvachilik, dehqonchilik bilan shug‘ullanishgan
S) dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik bilan shug‘ullanishgan
D) ko‘chmanchi chorvachilik, ovchilik, o‘zaro mahsulot ayirbosh qilish bilan shug‘ullanishgan.
-
3. Qachon mo‘g‘ul urug‘ va qabilalari o‘rtasida o‘zaro kurash avj olgan?
A) X asrda
B) VII asrda
S) XIII asrda
D) XI asrda
4. Mo‘g‘ullar davlati asoschisi Chingizxonning hayot faoliyatini belgilang.
A) 1185-1231-yillarda
B) 1155-1227-yillarda
S) 1142-1225-yillarda
D) 1167-1224-yillarda
-
5. Nechanchi yilda mo‘g‘ul urug‘ va qabila boshliqlarining qurultoyida Temuchin ulug‘ xon (qoon) deb e’lon qilingan?
A) 1211 yilda
B) 1208-yilda
S) 1206-yilda
D) 1215-yilda
6. Qaysi daryo bo‘yida Temuchinga "œChingiz" laqabi berilgan?
A) Onon daryosi
B) Ili daryosi
S) Volga
D) Murg‘ob
-
7. Qachon mo‘g‘ullar davlatiga asos solingan?
A) 1168-yilda
B) 1236-yilda
S) 1206-yilda
D) 1195-yilda
8. Chingizxon taxtga o‘tirgach, birinchi bo‘lib qaysi qavmni o‘ziga bo‘ysundirgan?
A) qalmoqlarni
B) naymanlarni
S) uyg‘urlarni
D) orlotlarni
-
9. 1207-1208-yillarda mo‘g‘ullar "¦
1) Enasoy havzasini bosib oldi; 2) naymanlarni bo‘ysundirdi; 3) Shimoliy Xitoyni egalladi; 4) Sharqiy Turkistonni bosib oldi: 5) Yettisuv viloyatining shimoliy qismini zabt etdilar: 6) Tangritog‘ tizmasining g‘arbiy etaklarigacha bo‘lgan yerlarni egalladi; 7) uyg‘urlarni bo‘ysundirdi; 8 ) Kuchluk davlatini tugatdi.
A) 1, 2, 6
B) 1, 5, 7
S) 2, 3, 7
D) 1, 4, 8
10. Nechanchi yillarda Chingizxon boshliq mo‘g‘ul qo‘shinlari Shimoliy Xitoyga hujum qilganlar?
A) 1207-1208-yillarda
B) 1206-1209-yillarda
S) 1218-1219-yillarda
D) 1211 1215-yillarda
-
11. XIII asr boshlarida Shimoliy Xitoyning markazi qaysi shahar bo‘lgan?
A) Szindi
B) Chan’an
S) Xonchjou
D) Kayfin
12. Chingizxon Shimoliy Xitoyga hujum qilganida bu yerda qaysi sulola vakillari hokimiyat tepasida bo‘lgan?
A) Tan sulolasi
B) Sun sulolasi
S) Szin sulolasi
D) Min sulolasi
-
13. Chingizxon Shimoliy Xitoyni bosib olgach, u yerdan ko‘p o‘ljalar, cho‘rilar bilan kimlarni mo‘g‘ulistonga olib ketadi?
A) harbiy qurol yasaydigan va ularni ishlata biladigan mohir hunarmandlarni
B) shoir va yozuvchilarni
S) ruhoniy va adabiyot ahlini
D) hunarmand va binokorlarni
14. Chingizxonga o‘z qo‘shinini zamonasining eng yaxshi harbiy qurol-aslahalari bilan ta’minlash imkonini bergan omilni aniqlang.
A) Xorazmshohlar davlati tomonidan harbiy mutaxasislarni yuborishi
B) Sharqiy Turkiston va Yettisuv viloyatlarini mo‘g‘ullar davlatiga qo‘shib olishi
S) Xitoyni bosib olishi
D) Chingizxon tomonidan markazlashgan Mo‘gullar davlatini barpo etilishi
-
15. Chingizxon Sharqiy Turkiston va Yettisuv viloyatlarini qachon mo‘g‘ullar davlatiga qo‘shib olgan?
A) 1216-1220-yillarda
B) 1206-1210-yillarda
S) 1207-1208-yillarda
D) 1218-1219-yillarda
16. Chingizxon Sharqiy Turkiston va Yettisuv viloyatlariga qilgan hujumi natijasida qaysi davlat barham topdi?
A) No‘g‘ay davlati
B) Oyrot davlati
S) Kuchluk davlati
D) Katta juz davlati
-
17. Ma’lumki, Chingizxon mo‘g‘ullar davlati taxtiga o‘tirgach, o‘z davlati sarhadlarini kengaytirish uchun juda ko‘plab istilochilik yurishlarini amalga oshiradi. Chingizxon Yettisuv va Sharqiy Turkistonni bosib olganidan so‘ng mo‘g‘ullar davlatining hududi qanday ko‘rinish oldi?
A) Sirdaryoning quyi oqimi, Balxash ko‘lidan to Dneprgacha bo‘lgan hududlarni egallagan
B) Parvon dashtidan to Irtish daryosigacha, Volga daryosidan to Kama daryosigacha bo‘lgan hududlar birlashgan
S) Gobi sahrosining sharqiy chegarasidan to Tangritog‘ tizmasining g‘arbiy etaklarigacha bo‘lgan hududni birlashgan
D) Qizilqum shahridan to Tyanshan to‘g‘ining sharqiy etaklarigacha bo‘lgan hududlarni o‘z ichiga olgan
18. Chingizxon Xorazmshohlar davlatining kuch qudratini bilib olish va bu haqda ma’lumotlar to‘plashda kimlardan foydalangan?
A) musulmon elchilardan
B) musulmon choparlardan
S) musulmon josuslardan
D) musulmon savdogarlardan
-
19. 1216-yilda Xorazmshoh Sulton Muhammad kim boshchiligida o‘z elchilarini Chingizxon huzuriga yuboradi?
A) Badriddin Qozixon
B) Bahouddin Roziy
S) Ibn Kafroj Bug‘ro
D) Mahmud Yalavoch
20. Xorazmshoh Sulton Muhammadning volidasi qanday nom bilan shuhrat topgan edi?
A) Uljoy Turkon
B) Turkon Xotun
S) Takina Xotun
D) Turmush Og‘o
-
21. 1216-yilda Sulton Muhammad yuborgan elchilariga javoban Chingizxon kimni Xorazmga elchi qilib jo‘natgan?
A) Mahmud Yalavoch
B) Suketu Cherbi
S) Oloq no‘yon
D) Ibn Kafroj Bug‘ro
22. 1218-yilning bahorida "¦
A) Chingizxon va Xorazmshoh o‘rtasida savdo shartnomasi tuzildi
B) Chingizxon Samarqandni sakkiz kunlik qamaldan so‘ng bosib oldi
S) mo‘g‘ul qo‘shinlari Binokat va Xo‘jand shaharlariga hujum boshladi
D) Sulton Muhammad Chingizxon elchilarini Buxoro shahrida qabul qildi
-
23. Xorazmshoh Sulton Muhammad o‘zini kim deb hisoblardi?
A) Iskandari Soniy
B) Amir ul-mo‘min
S) Yetti iqlim sultoni
D) Shahanshoh
24. Qachon Chingizxon Xorazmga har xil qimmatbaho mollar ortilgan 500 tuyadan hamda 450 musulmon savdogarlaridan tashkil topgan savdo va elchilar karvonini jo‘natadi?
A) 1218-yilda
B) 1220-yilda
S) 1216-yilda
D) 1219-yilda
-
25. Nima uchun Chingizxon Xorazmga juda katta savdo va elchilar karvonini jo‘natadi?
A) Sulton Muhammad bilan birgalikda Xitoyga harbiy yurish qilish uchun
B) Ikki buyuk davlatlar o‘rtasida savdo yo‘lini barpo qilish uchun
S) Sulton Muhammaddan kechirim so‘rash va ikki davlat o‘rtasida harbiy ittifoq tuzish uchun
D) Sulton Muhammadga o‘z minnatdorchiligini izhor etish va ikki buyuk qo‘shni davlatlar o‘rtasida shartnoma tuzish uchun
26. Chingizxonning Xorazmshoh Sulton Muhammad-ga yuborgan qimmatbaho mollar ortilgan katta karvoni kim tomonidan talangan?
A) Oloqno‘yon
B) Qutlug‘xon
S) G‘oirxon
D) O‘zloqshoh
-
27. Ma’lumki, Chingizxonning Xorazmshoh Sulton Muhammadga yuborgan qimmatbaho mollar ortilgan katta karvoni O‘tror hokimi tomonidan talangan. Shundan so‘ng Chingizxon kimni Xorazmshoh huzuriga elchi qilib yuboradi?
A) Suketu Cherbi
B) Xumortegin
S) Inolchiq
D) Ibn Kafroj Bug‘ro
28. Nima uchun Sulton Muhammad Xorazmga kelgan Chingizxonning elchisini o‘ldirishni va u bilan birga kelgan ikkita mulozimning soqol-mo‘ylovlarini qirib, sharmanda qilib qaytarib yuborishni buyurgan?
A) Chingizxonning Sulton Muhammadni G‘arbning sohibqironi, o‘zini esa Sharqning podshosi deb hisoblagani uchun
B) Chingizxon Sulton Muhammadni qudratli podshoh sifatida bilib, uni o‘zining eng ardoqli o‘g‘illari qatorida ko‘rishini bildirgani uchun
S) Chingizxon Sulton Muhammaddan karvonni talagan O‘tror hokimini tuttirib, uning ixtiyoriga jo‘natishni talab qilgani uchun
D) Chingizxonning musulmon savdogarlaridan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalangani uchun
-
29. Qaysi voqealar Xorazmshohlar va Chingizxon davlatlari o‘rtasida savdo aloqalari va elchilik munosabatlari tamomila uzilganini bildirar edi?
A) Chingizxon tomonidan jo‘natilgan karvonni talanishi va Chingizxon elchisini Xorazmshoh tomonidan o‘ldirilishi
B) Chingizxon Sulton Muhammaddan karvonni talagan O‘tror hokimini tuttirib, uning ixtiyoriga jo‘natishni talab qilganligi
S) Sharqiy Turkistonni Chingizxon tomonidan bosib olinishi
D) naymanlarga Xorazmshoh tomonidan harbiy madad berganligi
30. Qaysi voqea Chingizxonning Xorazmga yurish boshlashiga bahona bo‘ldi?
A) Qoraxitoylarni Xorazm tomonidan bosib olinishi
B) Movarounnahrda qoraxoniylar hokimiyatiga Xorazm tomonidan barham berilganligi
S) og‘ir soliqlardan ezilgan Xorazm xalqining Sulton Muhammadga nisbatan e’tiqodi susayib ketganligi
D) O‘tror voqeasi va Ibn Kafroj Bug‘roning o‘ldirilishi
-
31. Xorazmshohlar davlatida kim o‘z qabiladoshlari manfaati yo‘lida saroyda ko‘tarilgan barcha fitnalarga boshchilik qilar, hatto ularda shohga qarshi adovat ruhini uyg‘unlashtirib qo‘ygan edi?
A) Turkon Xotun
B) Ibn Kafroj Bug‘ro
S) G‘oirxon
D) Mahmud Yalavoch
32. Nima sababdan Xorazm xalqining Sulton Muhammadga nisbatan e’tiqodi susayib ketgan edi?
A) davlat ishlarida qipchoqlarni mavqeni oshib ketishi
B) og‘ir soliqlar solinishi
S) harbiy ishlarga e’tiborsizlik
D) hunarmandlarga og‘ir majburiyatlarni yuklatilishi
-
33. Qaysi vaziyatda Sulton Muhammad jangari mo‘g‘ul qabilalarining Chingizxon boshliq bosqiniga duchor bo‘ldi?
A) ichki nizo, boshboshdoqlik va fuqarolarning noroziligi kuchayib, mamlakat siyosiy hayoti inqirozga yuz tutganda
B) Xorazm iqtisodiy jihatdan kuchaygan paytda
S) Xorazm harbiy jihatdan kuchaygan paytda
D) Xorazmning tashqi siyosati muvaffaqiyatli amalga oshirilgan paytda
34. Temuchinga berilgan "œChingiz" laqabining ma`nosi nima?
A) Buyuk xon
B) yo‘lbars
S) kuchli, qudratli, toza
D) yengilmas, betakror
-
35. Quyidagi shaharlardan qaysi biri o‘rta asrlarda "œSzindi" deb atalgan?
A) Shanxay
B) Shashi
S) Shandun
D) Pekin
36. Qaysi voqea Chingizxon boshliq mo‘g‘ul qo‘shinlariga Movarounnahrga bostirib kirishiga bahona bo‘ldi?
A) og‘ir soliqlardan ezilgan Xorazm xalqining Sulton Muhammadga nisbatan e’tiqodi susayib ketganligi
B) O‘tror voqeasi va Ibn Kafroj Bug‘roning o‘ldirilishi
S) Movarounnahrda qoraxoniylar hokimiyatiga Xorazm tomonidan barham berilganligi
D) Qoraxitoylarni Xorazm tomonidan bosib olinishi
-
37. Chingizxon Movarounnahrga yurishni qaysi o‘lkalarni zabt etishdan boshlagan?
A) O‘zgan va Yangikent
B) Binokat va Jand
S) Naxshab va Termiz
D) Sharqiy Turkiston va Yettisuv
38. Askarlarning umumiy soni jihatdan Xorazmshoh birmuncha ustunroq bo‘lishiga qaramasdan nima sababdan bu ustunlikdan foydalanish imkoni bo‘lmadi?
A) Xorazmshoh bilan sarkardalar o‘rtasida mavjud ixtiloflar
B) Xorazmshoh tomonidan amalga oshirilayotgan harbiy islohotlarni tugallanmay qolganligi
S) askarlar zamonaviy harbiy aslahalar bilan to‘la ta’minlanmagan edi
D) sarkardalar o‘rtasidagi kelishmovchiliklar
-
39. Xorazmshoh Sulton Muhammad nima sababdan Chingizxon bilan bo‘ladigan urush arafasida katta qo‘shinni bir joyga to‘plashdan qo‘rqqan?
A) qo‘shin bir joyda to‘plansa mamlakatdagi shaharlar mudofaasiz qolishi mumkin edi
B) bir joyda to‘plangan qo‘shin uni taxtdan ag‘darib tashlashi mumkin edi
S) harbiy islohot tugallanmaganligi uchun
D) askarlar zamonaviy harbiy aslahalar bilan to‘la ta’minlanmagan
40. Sulton Muhammad Chingizxon bilan bo‘ladigan urushda qaysi jang usulini qo‘llashga qaror qiladi?
A) pistirma qo‘yish
B) mudofaachilik
S) to‘lg‘ama
D) pioda jang qilish
-
41. Chingizxon Sulton Muhammadga qarshi qachon yurish boshladi?
A) 1219-yilning kuzida
B) 1220-yilning fevralida
S) 1220-yilning martida
D) 1218-yilning yozida
42. Chingizxon Xorazmshohga yurish boshlaganida uning jami askarlar soni qancha edi?
A) 300 ming
B) 100 ming
S) 200 ming
D) 500 ming
-
43. Chingizxon qo‘shini Xorazmshohga yurish boshlaganida dastlab qaysi shahar ustiga yurish qildi?
A) O‘tror
B) Buxoro
S) Samarqand
D) Kesh
44. O‘rta asrlardagi O‘tror shahri qayerda joylashgan edi?
A) Amudaryoning quyi oqimida
B) Zarafshon bo‘yida
S) Sirdaryo bo‘yida
D) Amudaryo o‘rta oqimida
-
45. Chingizxon Movarounnahrni qisqa muddat ichida zabt etish uchun butun harbiy kuchlarini necha qismga bo‘ldi?
A) 2 qismga
B) 5 qismga
S) 8 qismga
D) 4 qismga
46. Chingizxon O‘trorni bosib olish uchun kimlarni qo‘shinga qo‘mondon qilib tayinlaydi?
A) Jo‘ji va Tuluni
B) Chig‘atoy va O‘qtoyni
S) Shiki Xutuxu va Xumorteginni
D) Oloqno‘yon va Suketu Cherbini
-
47. Chingizxonning ikkinchi qo‘shiniga kim boshchilik qilgan?
A) O‘qtoy
B) Jo‘ji
S) Oloqno‘yon
D) Chig‘atoy
48. Chingizxon o‘g‘li Jo‘ji boshliq mo‘g‘ul qo‘shiniga qaysi shaharlarni bosib olishni buyuradi?
1) Sig‘noq; 2) Xo‘jand; 3) O‘tror; 4) Jand; 5) O‘zgan; 6) Binokat; 7) Naxshab; 8 ) Yangikent.
A) 1, 4, 5, 8
B) 1, 2, 4, 7
S) 2, 3, 6, 8
D) 1, 3, 5, 7
-
49. Chingizxon Binokat va Xo‘jand shaharlarini bosib olish uchun kimlarni uchinchi qo‘shinga qo‘mondon qilib tayinlaydi?
A) Shiki Xutuxu va Xumorteginni
B) Chig‘atoy va O‘qtoyni
S) Jo‘ji va Tuluni
D) Oloqno‘yon va Suketu Cherbini
50. 1219-yilda Chingizxon o‘zining asosiy kuchlari bilan qaysi shaharga yurish boshlaydi?
A) Urganch
B) Xo‘jand
S) Buxoro
D) Yangikent
-
51. Mo‘g‘ullar O‘tror shahrini necha oy davomida qamal qilganlar?
A) 3 oy
B) 1 oy
S) 5 oy
D) 8 oy
52. Mo‘g‘ullar O‘trorda kimni asir tushirishadi?
A) Inolchuq
B) A’zam Malik
S) Sayfutdin Ag‘roq
D) Badriddin Qozixon
-
53. Mo‘g‘ullar kimni Samarqandga olib kelib, Ko‘ksaroyda qiynab o‘ldirishgan?
A) To‘g‘ayxon
B) Elathumalik
S) Qoracha Hojib
D) Inolchuq
54. Chingizxon qachon Buxoroga yetib keladi?
A) 1220-yilning martida
B) 1220-yilning fevralida
S) 1219-yilning kuzida
D) 1220-yilning yozida
-
55. Kim Chingizxon Buxoroga yurish qilgan paytda Buxoroda qozi lavozimida edi?
A) Qoracha Hoji
B) Hasanxoji
S) Badriddin Qozixon
D) Imomzoda Ruknuddin
56. Nima uchun 1220-yilning fevralida Buxoro qozisi o‘z oqsoqollarini Chingizxon oldiga shafqat so‘rab yuboradi?
A) Buxoro dushman kuchini qaytarishga tayyor emasligi sababli
B) Muhammad Xorazmshoh taslim bo‘lganligi uchun
S) Buxoroni vayronagarchiliklardan saqlab qolish uchun
D) Buxoroni mudofaa qilish rejasi ishlab chiqilmaganli uchun
-
57. Mo‘g‘ullar qachon Buxoroni egallashdi?
A) 1220-yilning 16-fevralida
B) 1221 yilning qishida
S) 1220-yilning aprelida
D) 1220-yilning yozida
58. Qachon Chingizxon boshliq mo‘g‘ullar Samar-qandga yetib kelganlar?
A) 1220-yilning yozida
B) 1220-yilning martida
S) 1221 yilning 25-noyabrida
D) 1220-yilning kuzida
-
59. Chingizxon qayerdan turib Samarqandni qamal qilish ishiga boshchilik qilgan?
A) Al-fir qal’asidan
B) Bo‘stonsaroy qasridan
S) Ko‘ksaroy qasridan
D) Oqsaroy qasridan
60. Chingizxon Samarqandni necha kun qamal qilgandan so‘ng shahar taslim bo‘lgan?
A) 8 kun
B) 5 kun
S) 11 kun
D) 4 kun
-
61. Quyidagi qaysi javobda mo‘g‘ullar tomonidan buzib tashlangan Samarqandning bosh inshoati nomi to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) Darg‘om kanali
B) Qozonariq
S) To‘g‘uzariq
D) Qo‘rg‘oshin nova
62. Chingizxon boshliq mo‘g‘ullar Samarqandning qaysi darvozasidan bostirib kirib, barcha istehkomlarni vayron qilganlar?
A) Namozgoh
B) Oxanin
S) Chorsu
D) So‘zangaron
-
63. Mo‘g‘ullar Samarqandni bosib olishganida qancha hunarmandni asirga olishgan?
A) 15 ming
B) 20 ming
S) 30 ming
D) 10 ming
64. Mo‘g‘ullar Xorazmshohlar davlatidagi boy shaharlarni, obod qishloqlarni talab, ularni vayron qilayotganida mamlakat sultoni Muhammad Xorazmshoh qayerda turib voqealarni kuzatib turgan?
A) Eronda
B) Urganchda
S) Chag‘oniyonda
D) Amudaryo sohillarida
-
65. Xorazmshoh Sulton Muhammad qayerda vafot etgan?
A) Urganchda
B) Ashura orolida
S) Katda
D) Dehistonda
66. Muhammad Xorazmshoh kimni taxt vorisi etib tayinlaydi?
A) Temur Malik
B) Qutlug‘xon
S) Sayfuddin Ag‘roq
D) Jaloliddin Manguberdi
-
67. Ashura oroli qayerda joylashgan?
A) Kaspiy dengizining janubida
B) Orol dengizining janubida
S) Amudaryo quyi oqimida
D) Sirdaryo quyi oqimida
68. Mo‘g‘ullarning Jo‘ji boshliq askariy qismi Sirdaryo bo‘yida joylashgan qaysi shaharga birinchi bo‘lib hujum qilganlar?
A) Sig‘noq
B) Binokat
S) Jand
D) O‘zgan
-
69. Quyidagi shaharlarning qaysi birini mo‘g‘ullar 8 kun qamaldan so‘ng bosib olgan?
A) Naxshab
B) Xo‘jand
S) Sig‘noq
D) Buxoro
70. Mo‘g‘ullar Sirdaryo bo‘yida joylashgan Jand shahrini qachon bosib olgan?
A) 1221 yilning fevralida
B) 1220-yilning avgustida
S) 1220-yilning aprelida
D) 1219-yilning kuzida
-
71. Mo‘g‘ullar Sirdaryo bo‘yidagi Binokat shahrini necha kunlik qamaldan so‘ng bosib olganlar?
A) 5 kun
B) 8 kun
S) 4 kun
D) 10 kun
72. Quyidagi shaharlarning qaysi biri Sirdayoning ikkiga ayrilgan yerda joylashgan?
A) Binokat
B) Jand
S) O‘zgan
D) Xo‘jand
-
73. Temur Malik qaysi shaharni mo‘g‘ullarning hujumidan mudofaa qilishda jasorat ko‘rsatgan?
A) Sig‘noq
B) O‘zgan
S) Xo‘jand
D) Binokat
74. Temur Malik mo‘g‘ullar bilan jang qilish uchun nechta qayiq yasattirgan?
A) 23 ta
B) 10 ta
S) 15 ta
D) 12 ta
-
75. Ma’lumki, Temur Malik mo‘g‘ullar bilan jang qilish uchun qayiqlar yasashga farmoyish bergan. Bu qayiqlarning qanday o‘ziga xos xususiyati bo‘lgan?
1) dushmanning o‘qi o‘tmaydigan bo‘lgan; 2) qayiqlarni yondirib bo‘lmagan; 3) qayiqlarni cho‘ktirib bo‘lmagan; 4) bitta qayiqqa 50 taga yaqin jangchilar siqqan; 5) qayiqlarning usti yopiq bo‘lgan.
A) 2, 3
B) 1, 4
S) 1, 2, 5
D) 1, 3, 5
76. Ma’lumki, Temur Malik mo‘g‘ullarga qarshi uzoq mudofaa janglarini olib borgan. Biroq, kuch kamligi uchun bor oziq-ovqatlarini va qurol-yarog‘larni kemaga yuklatib, Sirdaryoning quyi oqimi bo‘ylab suzib ketadi. Temur Malik oziq-ovqat va qurol-yarog‘larni necha kemaga yuklatib suzib ketadi?
A) 50 ta
B) 80 ta
S) 40 ta
D) 70 ta
-
77. Mo‘g‘ullar Temur Malikning yo‘lini qayerlarda to‘sishga harakat qilishadi?
A) Yangikent, Sig‘noq, O‘zgan
B) Binokat, Barchinlig‘kent, Jand
S) Naxshab, Termiz, Binokat
D) Barchinlig‘kent, Jand, Yangikent
78. Mo‘g‘ullar Temur Malikning yo‘lini to‘sish maqsadida qayerga zanjir tortib qo‘yadilar?
A) Barchinlig‘kent
B) Binokat
S) Jand
D) Yangikent
-
79. Xo‘jandliklar mo‘g‘ullar bilan qayerda so‘nggi jangga kiradilar?
A) Jand, Yangikent yaqinida
B) Yangikent, Barchinlig‘kent yaqinida
S) Binokat, O‘zgan yaqinida
D) Barchinlig‘kent va Jand yaqinida
80. Temur Malik Barchinlig‘kent va Jand yaqinidagi jangda "¦
A) mo‘g‘ullarni qirib tashladi
B) Jand shahrini mo‘g‘ullar qaytarib oldi
S) qo‘shini va safdoshlaridan batamom ayrildi
D) Barchinlig‘kentni mo‘g‘ullar ta’siridan qutqarib qoldi
-
81. Temur Malik ko‘rsatgan jasoratni eslang. Temur Malik mo‘g‘ullardan kimga qarshi muvaffaqiyatli jang qilib, Sayhun daryosining quyi oqimidagi qaysi shaharni qaytarib oladi?
A) O‘qtoydan Binokat shahrini
B) Jo‘jidan Yangikentni
S) Chig‘atoydan Xo‘jandni
D) Oloqno‘yondan Naxshabni
82. Chingizxon qachon Naxshabga bostirib kiradi va uni egallaydi?
A) 1220-yilning mart oyida
B) 1220-yilning fevralida
S) 1220-yilning kuzida
D) 1220-yilning yozida
-
83. Chingizxon 1220-yilning kuzida qaysi shaharga hujum qilgan?
A) Termizga
B) Yangikentga
S) Naxshabga
D) O‘zganga
84. Quyidagi ko‘rsatilgan shaharlardan qay biri mo‘g‘ullar tomonidan 11 kun qamaldan so‘ng egallangan?
A) Naxshab
B) Xo‘jand
S) Termiz
D) Binokat
-
85. Sirdaryo havzasi, Zarafshon va Qashqadaryo vodiylari, Amudaryo o‘rta oqimining o‘ng sohili viloyatlari zabt etilgach, Chingizxon asosiy kuchni qayerga tashlaydi?
A) Xorazmga
B) Eronga
S) rus yerlariga
D) Kavkazortiga
86. Chingizxon qo‘shinlari qachon Urganchga yurish boshlaydi?
A) 1221 yilning boshida
B) 1220-yilning avgustida
S) 1220-yilning o‘rtalarida
D) 1219-yilning oxirida
-
87. Chingizxon Urganchga yurish qilgan paytda Xorazm yurtining sultoni kim edi?
A) Temur Malik
B) Sulton Muhammad
S) Jaloliddin Manguberdi
D) Qutlug‘xon
88. Xorazm davlatining Sultoni deb e’lon qilingan Jaloliddin Manguberdining hokimiyatini kim tan olmagan?
A) Elathumalik
B) O‘zloqshoh
S) Qutlug‘xon
D) Turkon Xotun
-
89. Chingizxon Urganchga yurish boshlaganda nega Jaloliddin Manguberdi Temur Malik bilan Xurosonga jo‘nashga majbur bo‘ladi?
A) asosiy kuchlarni bir joyga to‘plash uchun
B) Chingizxon kuchlarini b"œolib yuborish uchun
S) Qutlug‘xon boshliq qipchoq lashkarboshlari tomonidan uyushtirilgan suiqqasd tufayli
D) Urganchni vayronagarchilikdan saqlab qolish maqsadida
90. Sulton Jaloliddin Temur Malik bilan Xurosonga jo‘nashga majbur bo‘lganda, shahzodalardan kimlar tez vaqt ichida Urganchni tark etib, qochib ketadilar?
A) O‘zloqshoh va Oqshoh
B) Xumortegin va Mahmud Yalavoch
S) Qutlug‘xon va Badriddin Qozixon
D) G‘oirxon va Oqshoh
-
91. Chingizxon qo‘shinlari Urganchni qamal qilgan paytda hokimiyatni kim o‘z qo‘liga olgan edi?
A) Takina Xotun
B) Amir Xumortegin
S) Qutlug‘xon
D) Jaloliddin Manguberdi
92. Mo‘g‘ullar Urganchdek katta shaharni qamal qilish uchun shimoldan Jo‘ji, Buxorodan esa "¦
A) O‘qtoy va Tulu qo‘shinlari bostirib keladi
B) Tulu va Chig‘atoy qo‘shinlari bostirib keladi
S) O‘zloqshoh va Qutlug‘xon qo‘shinlari bostirib keladi
D) Chig‘atoy va O‘qtoy qo‘shinlari bostirib keladi
-
93. Mo‘g‘ullar qachon va necha ming askarlari bilan Urganchga hujum boshlab qamal qiladi?
A) 1220-yilning aprelida, 30 ming
B) 1221 yilning yozida, 10 ming
S) 1220-yilning kuzida, 20 ming
D) 1221 yilning qishida, 50 ming
94. Mo‘g‘ullar Urganchni qamal qilgan paytda zamonasining buyuk allomasi bo‘lgan Shayx Najmiddin Kubro necha yoshda edi?
A) 76 yoshda
B) 58 yoshda
S) 65 yoshda
D) 84 yoshda
-
95. Quyidagi "œYo Vatan, yo sharofatli o`lim" degan xitob kimga tegishli?
A) Temur Malikka
B) Badriddin Qozixonga
S) Najmiddin Kubroga
D) Qutlug‘xonga
96. Chingizxon Urganchni qamal qilganida kimga ahli a’yonlari, barcha yor-u do‘stlari bilan shahar tashqarisiga chiqib, jon saqlashni taklif etgan?
A) Najmiddin Kubro
B) Muzaffar Malik
S) Sayfuddin Ag‘roq
D) Jaloliddin Manguberdi
-
97. Mo‘g‘ullarga qarshi Urganch shahrining mudofaasi necha oy davom etgan?
A) uch oy
B) besh oy
S) to‘rt oy
D) ikki oy
98. Mo‘g‘ullar Movarounnahrning qaysi shahrini egallashda ko‘p qurbon bergan?
A) Urganch
B) O‘tror
S) Xo‘jand
D) Binokat
-
99. Mo‘g‘ullar tomonidan Movarounnahrning asosiy shaharlari egallangach, mo‘g‘ul jangarilarining bosqinchilik yurishi qaysi shaharlarga yo‘naltiradi?
A) G‘azna, Bomiyon, Guch, Bust va Hindiston
B) Yangikent, Naxshab, Dehiston
S) Balx, Hirot, Marv va G‘azna
D) Astrobod, Niso, Nishopur va Mashhad
100. Jaloliddin Manguberdi avval qaysi hududlarigacha bo‘lgan yerlarga hokim etib tayinlangan edi?
A) G‘azna, Bomiyon, Guch, Bust va Hindiston
B) Balx, Hirot, Marv va G‘azna
S) Janubiy Sibir, Dashti Qipchoq, Itil bo‘yi, Xorazm va Darbandgacha
D) Kashon, Isfahon, Qum va Ray
-
101. Jaloliddin Manguberdi G‘azna tomon borayotganda yo‘lda unga qayerning noiblari o‘z qo‘shinlari bilan kelib qo‘shilib bordi?
A) Eron
B) Movarounnahr
S) Xuroson
D) Hindiston
102. Sulton Jaloliddin qaysi shaharlar yonida mo‘g‘ul qo‘shinlariga qaqshatqich zarbalar berib, G‘aznaga yetib keldi?
A) Marv, Balx
B) Balx, Peshovar
S) Xurmuz, Xirot
D) Niso, Qandahor
-
103. Jaloliddinning dushman ustidan qozongan dastlabki yirik g‘alabasi qayerda yuz berdi?
A) Niso, Qandahor
B) Parvon dashtidagi jang
S) Sind bo‘yidagi jang
D) Valiyon qal’asi yonida
104. Chingizxon kimni Jaloliddin Manguberdiga qarshi 45 minglik qo‘shin bilan jo‘natadi?
A) Shiki Xutuxu no‘yonni
B) Oloqno‘yon
S) Suketu Cherbi
D) Jo‘ji
-
105. Parvon dashtidagi jangda Jaloliddin Manguberdi kim ustidan g‘alaba qozondi?
A) Jo‘ji boshchiligidagi 50 minglik qo‘shin ustidan
B) Oloqno‘yon boshchiligidagi 35 minglik qo‘shin ustidan
S) Suketu Cherbi boshchiligidagi 45 minglik qo‘shin ustidan
D) Shiki Xutuxu no‘yon boshchiligidagi 45 minglik qo‘shin ustidan
106. Nima sababdan Parvon dashtidagi g‘alabadan so‘ng Jaloliddin lashkarboshilari o‘rtasida o‘zaro kelishmovchilik boshlandi?
A) Xurosonga hokim tayinlashda
B) Movarounnahrni mo‘g‘ullardan qaytarib olish rejasini ishlab chiqishda
S) g‘alabadan keyin qo‘lga kiritilgan o‘ljalarni taqsimlashda
D) Sind daryosi bo‘yida bo‘ladigan jang rejasini ishlab chiqishda
-
107. Qaysi voqeadan so‘ng Jaloliddinning harbiy kuchi kuchsizlanib qoladi?
A) Sind daryosi bo‘yida bo‘lgan jangdan so‘ng
B) Valiyon qal’asi yonida bo‘lgan jangdan so‘ng
S) Parvon dashtidagi g‘alabadan so‘ng
D) "œCho‘li Jaloliy"da bo`lgan jangdan so`ng
108. Jaloliddin Manguberdi qo‘shindan ajralib ketgan lashkarboshilarni ko‘rsating.
A) Sayfuddin Ag‘roq, A’zam Malik va Muzaffar Maliklar
B) Temur Malik, Badriddin Qozixon va Qutlug‘xon
S) Xumortegin, O‘zloqshoh va Oqshoh
D) Inolchuq, Ibn Kafroj Bug‘ro va Bahouddin Roziy
-
109. Qaysi vaziyatdan foydalangan Chingizxon G‘aznaga askar tortadi?
A) Parvon dashtidagi jangdan so‘ng Jaloliddinning harbiy kuchini kuchsizlanib qolganidan
B) Sind daryosi bo‘yida bo‘lgan jangdan so‘ng Jaloliddinning harbiy kuchini kuchsizlanib qolganidan
S) Valiyon qal’asi yonida bo‘lgan jangdan so‘ng Jaloliddinning harbiy kuchini kuchsizlanib qolganidan
D) Jaloliddinning hindlar bilan bo‘lgan jangdagi mag‘lubiyatidan so‘ng
110. Sind (Hind) daryosi bo‘yida Chingizxon bilan Jaloliddin o‘rtasidagi jang qachon bo‘lib o‘tadi?
A) 1220-yilning 16-fevralida
B) 1221 yilning 25-noyabrida
S) 1220-yilning 25-martda
D) 1221 yil 10-yanvarda
-
111. Qaysi daryoning bir tomoni "œOt sakrash", narigi tomoni "œCho‘li Jaloliy" deb ataladi?
A) Murg‘ob
B) Ganga daryosi
S) Amudaryo
D) Sind (Hind) daryosi
112. Sind (Hind) daryosi bo‘yidagi jangdan so‘ng Jaloliddin Manguberdi yana necha yil davomida goh Eron, goh Ozarbayjon hududlarida mo‘g‘ullarga qarshi kurashni davom ettiradi?
A) o‘n bir
B) o‘n besh
S) o‘n ikki yil
D) o‘n sakkiz
-
113. Jaloliddin Manguberdi Kavkazda kuchli davlat barpo etmoqchi bo‘ladi. Qaysi sabab uning bunday orzusining ro‘yobga chiqishiga to‘sqinlik qilgan?
A) Jaloliddin Manguberdi qo‘shining bir qismini tarqab ketishi
B) Jaloliddin Manguberdi lashkarboshilari o‘rtasidagi nizolar
S) bu o‘lkada mahalliy hokimlar o‘rtasidagi nizolar
D) Jo‘jining Kavkazga bostirib kelishi
114. Xorazmshohning hukmdorligi qaysi yilda tugaydi?
A) 1230-yilda
B) 1231-yilda
S) 1221 yilda
D) 1219-yilda
-
115. Necha yil hukmronlik qilgan Buyuk Xorazm-shohlar davlati va uni boshqargan xonadon batamom halok bo‘ladi?
A) 140 yil
B) 130-yil
S) 120-yil
D) 148-yil
116. Qaysi yili Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligi mustaqil O‘zbekistonda keng nishonlandi?
A) 1998-yili
B)1997-yili
S) 1999-yili
D) 2000-yili
-
117. Qachon "œJaloliddin Manguberdi" ordeni ta’sis etilgan?
A) 1999-yil 30-avgust
B) 2000-yil 30-oktabr
S) 2001-yil 30-avgust
D) 2000-yil 30-avgustda
118. Mo‘g‘ullar tomonidan buzib tashlangan Marv vohasining sug‘orish tarmoqlarining bosh to‘g‘onini aniqlang.
A) Qo‘rg‘oshin nova
B) Turuqband
S) Sultonband
D) Xonbandi
-
119. Jaloliddin jangda harbiy taktika tarixida birinchi bo‘lib qanday jang qilish uslubini qo‘llaydi?
A) dushman suvoriylariga qarshi ot yonida turib piyoda jang qilish
B) to‘lg‘ama jang qilish
S) poroxli miltiq otish
D) pistirmadan turib jang qilish
120. Harbiy taktika — bu "¦
A) qo‘shinning bo‘linmalarga bo‘linishi
B) jangchilarning to‘qqiz va o‘n olti qatordan saf tortishi
S) harbiy hiyla
D) jangda ko‘zlangan maqsadga erishish uchun aniq sharoitga mos ravishda jang olib borishining tanlangan shakli va usuli
-
121. Ma’lumki, zabt etilgan o‘lka va viloyatlarni Chingizxon hali hayotlik chog‘idayoq o‘g‘illariga taqsimlab berdi. Janubiy Sibir, Dashti Qipchoq, Itil bo‘yi, Xorazm va Darbandgacha bo‘lgan hududlar kimga bo‘lib berilgan?
A) Jo‘ji
B) Chig‘atoy
S) O‘qtoy
D) Tulu
122. Quyidagi hududlardan qay biri Chingizxon tomonidan Chig‘atoyga bo‘lib berildi?
A) Janubiy Sibir, Dashti Qipchoq, Itil bo‘yi, Xorazm va Darbandgacha
B) G‘arbiy mo‘g‘uliston, Tarbag‘atoy
S) Sharqiy Turkiston, Yettisuv va Movarounnahr
D) mo‘g‘uliston, Xitoy va Qirg‘izlar yeri
-
123. Chingizxon qaysi o‘gliga G‘arbiy mo‘g‘ulistonni va Tarbag‘atoyni taqsimlab beradi?
A) Tuluga
B) O‘qtoyga
S) Jo‘ji
D) Chig‘atoyga
124. Chingizxonning qaysi o‘g‘liga mo‘g‘uliston, Xitoy va Qirg‘izlar yeri beriladi?
A) Tuluga
B) O‘qtoyga
S) Chig‘atoyga
D) Jo‘ji
-
125. Chingizxonning vorisini aniqlang.
A) Tulu
B) Chig‘atoy
S) Jo‘ji
D) O‘qtoy
126. Qay tartibda mo‘g‘ullar bosib olingan viloyatlarni boshqarishdi?
A) uluslarga taqsimlash asosida
B) mahalliy hokimlar orqali
S) markazlashgan holda
D) tumanlarga bo‘lib
-
127. Kim Chingizxon vafotidan so‘ng mo‘g‘ullar davlatining ulug‘ xoqoni qilib tayinlandi?
A) Tulu
B) Chig‘atoy
S) O‘qtoy
D) Jo‘ji
128. Mo‘g‘ullar davrida uluslarning hukmdorlari qanday nom bilan yuritilardi?
A) "œbek"
B) "œpodshoh"
S) "œxon"
D) "œxoqon"
-
129. Mo‘g‘ullar davrida Ulug‘ xoqonning qarorgohi qayerda joylashgan edi?
A) Bolasog‘un
B) Qoraqurum shahrida
S) Ninsya
D) Turfan
130. Qayerdan turib Ulug‘ xoqon xonlarning xatti-harakatini qattiq nazorat qilib borar edi?
A) Qoraqurumdan
B) Bolasog‘un
S) Turfan
D) O‘tror
-
131. Qaysi yillarda Rusiya zabt etilib, Oltin O‘rda davlati tashkil topadi?
A) 1211—1215-yillarda
B) 1236—1241-yillarda
S) 1219—1221 yillarda
D) 1217—1219-yillarda
132. Qachon Eron batamom bosib olinib, Hulokuiylar davlati vujudga keladi?
A) 1256-yilda
B) 1241-yilda
S) 1246-yilda
D) 1231-yilda
-
133. Qachon Huloku abbosiylar sulolasiga xotima beradi?
A) 1256-yilda
B) 1236—1241-yillarda
S) 1258-yilda
D) 1227-yilda
134. Mo‘g‘ullar Osiyo va Yevropaning katta qismida o‘z hukmronligini o‘rnata olgan bo‘lsalar-da, "¦
A) yagona markazlashgan davlat tuza olmadilar.
B) iqtisodiy jihatdan yagona bozor yarata olmadilar.
S) mahalliy hukmdorlarning qarshiligini sindira olmadilar.
D) yagona pul birligini joriy eta olmadilar.
-
135. Qaysi hududlarda XIII asrning 20-yillarida Chig‘atoy ulusi tashkil topdi?
A) Janubiy Sibir, Dashti Qipchoq, Itil bo‘yi, Xorazm va Darbandgacha
B) G‘arbiy mo‘g‘uliston, Tarbag‘atoy
S) Movarounnahr, Yettisuv va Sharqiy Turkistonda
D) mo‘g‘uliston, Xitoy va Qirg‘izlar yeri
136. Chig‘atoyxonning ulusni boshqaradigan o‘rdasi qayerda joylashgan edi?
A) Ili daryosi bo‘yida
B) Chu daryosi bo‘yida
S) Irtish daryosi bo‘yida
D) Volga daryosi bo‘yida
-
137. Viloyatlar va hunarmandchilik shaharlarini boshqarishda Chig‘atoy kimlar xizmatidan foydalanadi?
A) ko‘chmanchi qabila boshliqlaridan
B) o‘ziga bo‘ysundirilgan xalqlarning yuqori tabaqa vakillari xizmatidan
S) mo‘g‘ul zadoganlardan
D) musulmon savdogarlardan
138. Kimga Chig‘atoy ulusi tarkibida bo‘lgan Movarounnahrni bevosita idora etish ishlari beriladi?
A) Botuga
B) Mahmud Yalavochga
S) Shiki Xutuxuga
D) Oloqno‘yonga
-
139. Kim mo‘g‘ullar davrida Xo‘jand shahrini o‘ziga qarorgoh qilib oladi va shu yerda turib, Movarounnahrni idora qila boshlaydi?
A) Mahmud Yalavoch
B) Shiki Xutuxu
S) Oloqno‘yonga
D) Tuluga
140. Chig‘atoy ulusi tarkibida bo‘lgan Movaroun-nahrdagi harbiy hokimiyat, aholini ro‘yxatdan o‘tkazish, soliq yig‘ish ishlari kimlar qo‘lida bo‘lgan?
A) parvonachi
B) xon
S) to‘qsoba
D) dorug‘achi va tamg‘ach deb ataluvchi mo‘g‘ul amaldorlari.
-
141. Mo‘g‘ul bosqoqlari (mahalliy hokim) ixtiyoridagi ko‘p sonli askarlar kimning izmiga bo‘ysundirilgan edi?
A) Shiki Xutuxu
B) Mahmud Yalavoch
S) Chig‘atoy
D) Tulu
142. Mahmud Yalavoch kimlarga suyanib mo‘g‘ul xoqonlari talabini ijro qilar va o‘zining cheksiz hukmronligini amalga oshirar edi?
A) mo‘g‘ul bosqoqlari ixtiyoridagi ko‘p sonli askarlarga
B) mahalliy hokimlar ixtiyoridagi ko‘p sonli askarlarga
S) mahalliy zadogonlarga
D) mahalliy chokarlarga
-
143. Chig‘atoy ulusi davrida ziroatchi dehqonlardan olinadigan yer solig‘i nima deb yuritilgan?
A) "œtarg‘u"
B) "œshulen"
S) "œqopchur"
D) "œkalon"
144. Chig‘atoy ulusi davrida "œqopchur" solig‘i kimlarga solingan?
A) chorvadorlarga
B) dehqonlarga
S) hunarmandlarga
D) savdogarlarga
-
145. "œShulen" — bu "¦
A) davlat xazinasi uchun undirilgan oziq-ovqat solig‘i.
B) ziroatchi dehqonlardan olinadigan yer solig‘i.
S) chorvadorlardan olinadigan soliq.
D) hunarmandlar va savdogarlardan undirilgan soliq.
146. Mahmud Torobiy boshchiligidagi qo‘zg‘olon-chilar bilan bo‘lgan jangda mo‘g‘ullardan qanchasi halok bo‘ladi?
A) 15 mingga yaqin kishi
B) 25 mingga yaqin kishi
S) 10 mingga yaqin kishi
D) 5 mingga yaqin kishi
-
147. Qaysi soliqqa ko‘ra har bir podadan ikki yashar qo‘y, qimiz uchun har ming otdan bir biya hisobida olingan?
A) "œqopchur"
B) "œkalon"
S) "œtarg‘u"
D) "œshulen"
148. Chig‘atoy ulusi davrida hunarmandlar va savdogarlardan qanday solig‘ undirilgan?
A) "œqopchur"
B) "œkalon"
S) "œtarg‘u"
D) "œpayza"
-
149. Chig‘atoy ulusi davrida ishlab chiqarilgan mahsulot yoki sotilgan molning o‘ttizdan bir qismi hajmida undirilgan soliqni aniqlang.
A) targ‘u
B) jiz’ya
S) zakot
D) ushr
150. Chig‘atoy ulusi davrida soliqlar qay tartibda undirilardi?
A) barot (ijara) tartibida
B) bir yo‘la
S) hosilning yetilishiga qarab
D) bir yilda ikkiga bo‘lib olinardi.
-
151. Mo‘g‘ullar hukmronligining dastlabki yillaridayoq mo‘g‘ul xoqonlari o‘zlariga xizmat ko‘rsatgan kishilarga, ayrim katta yer egalari va savdogarlarga nima berardilar?
A) iqt’o
B) suyurg‘ol
S) turli yorliq va payzalar
D) tarxon
152. Payza nimalardan iborat bo‘lardi?
A) temirdan
B) misdan
S) oltin, kumush, jez va yog‘ochdan yasalgan taxtachalardan
D) sopoldan
-
153. Payza yoki yorliqqa ega bo‘lgan kishilar qanday huquqga ega edilar?
A) soliqlarni undirib olish
B) aholidan turli xil yig‘im va to‘lovlarni talab qilib olish
S) qishloq yoki tumanni boshqarish
D) ulus kengashlariga bemalol kirish
154. Yom — bu "¦
A) mo‘g‘ullar davrida savdo yo‘llarida joylashgan bekat.
B) oltin, kumush, jez va yog‘ochdan yasalgan taxtachalar
S) soliq turi
D) aholidan turli xil yig‘im va to‘lovlarni olish huquqini beruvchi yorliq
-
155. Yomlarning xizmati va xarajati kimga yuklangan edi?
A) mahalliy zadogonlarga
B) savdogarlarga
S) aholining bo‘yniga
D) hunarmand va savdogarlarga
156. 1238-yilda "¦
A) Mahmud Torobiy qo‘zg‘oloni bo‘lib o‘tdi.
B) Chingizxon vafot etdi.
S) Ma’sudbek pul islohoti o‘tkazdi.
D) Xorazmshohning hukmdorligi tugaydi.
-
157. Chig‘toy ulusining qayerida mo‘g‘ullar va mahalliy mulkdor zulmiga qarshi qo‘zg‘olon boshlanadi?
A) Buxoroning Darvozai Mansur mahallasida
B) Kesh shahridagi Som qal’asi
S) Buxoroning Torob qishlog‘ida
D) samarqandning xartang qishlog‘ida
158. Mahmud Torobiy qo‘zg‘olonida kimlar qatnashadi?
A) dehqonlar va qullar
B) hunarmandlar va dehqonlar
S) mahalliy zadogonlar va chorvadorlar
D) dehqonlar va chorvadorlar
-
159. Mahmud Torobiy kim bo‘lgan?
A) toroblik g‘alvir yasovchi hunarmand
B) sarhang
S) kudungar
D) najjor
160. Shamsiddin Mahbubiy kim bo‘lgan?
A) Buxoro hokimi
B) Torobiy qo‘zg‘olonini bostirgan lashkarboshi
S) Torobiy qo‘zg‘olonida faol qatnashgan hunarmand
D) Mahmud Torobiyning yaqin safdoshi
-
161. Mahmud Torobiy o‘z tarafdorlari bilan Buxoroga kirib olgach, shahar ichidagi qaysi saroyni qarorgoh qilib oladi?
A) Ko‘ksaroy
B) Robiya
S) Al-Fir
D) Maxuvon
162. Mahmud Torobiy o‘zini Buxoro va atrof viloyatlarining xalifasi, ya’ni hukmdori deb rasmiy ravishda e’lon qilgach, kimni Buxoro sadri deb e’lon qiladi?
A) Shamsiddin Mahbubiy
B) Mahmud Yalavoch
S) Ma’sudbek Yalavoch
D) Badriddin Qozixon
-
163. Mahmud Torobiy Buxoroda o‘z hukmronligini o‘rnatgach, mo‘g‘ul tarafdorlari bo‘lgan mahalliy amaldorlar "¦
A) unga sodiqlik bildirishadi.
B) unga moliyaviy yordam berishadi.
S) Buxorodan qochib ketadi.
D) qo‘l ostidagi jangchilarni Mahmud Torobiyga berishadi.
164. Mahmud Torobiy qo‘zg‘olonidan qochib ketgan amaldorlar va mo‘g‘ullar noib Mahmud Yalavoch yordamida qayerda kuch to‘plab, Buxoro ustiga yuradilar?
A) Miyonqol yaqinida
B) Karmana yaqinida
S) Nurota yaqinida
D) Narshah yaqinida
-
165. Karmana yaqinida bo‘lib o‘tgan jangda qo‘zg‘olon boshliqlari Mahmud Torobiy va Shamsiddin Mahbubiylar shahid bo‘ladilar. Qo‘zg‘olonchilar ularning o‘rniga kimlarni boshliq qilib saylaydilar?
A) Torobiyning ukalari Muhammad va Alini
B) Badriddin Qozixon
S) Xumortegin
D) Qutlug‘xon
166. Chig‘atoy qachon Mahmud Yalavochni noiblikdan chetlatishga majbur bo‘ldi?
A) 1237-yilda
B)1240-yilda
S) 1239-yilda
D) 1238-yilda
-
167. Chig‘atoy Mahmud Yalavochni noiblikdan chetlatgach uning o‘rniga kimni noib etib tayinlaydi?
A) Botuxon
B) O‘qtoy
S) Mas’udbek
D) Tug‘luq Temur
168. Ulug‘ xoqon O‘qtoy Mahmud Yalavochni qayerga hokim etib tayinlaydi?
A) Pekin shahriga
B) Qaraqurum shahriga
S) Bolasog‘un shahriga
D) Qoshg‘ar shahriga
-
169. Yosoq kitobi — bu "¦
A) aholini ro‘yhatga olish kitobi.
B) aholini soliqqa tortish kitobi.
S) mo‘g‘illarning muqaddas kitobi.
D) mo‘g‘illarning huquqiy qonunlari to‘plami.
170. Mo‘g‘ullar davrida hosilning 1/10 qismi hajmida olingan soliq turini aniqlang.
A) kalon
B) qopchur
S) shulen
D) targ‘u
-
171. Qopchur — bu "¦
A) har bir podadan ikki yashar qo‘y, qimiz uchun har ming otdan bir biya hisobida olingan soliq.
B) hunarmandlardan olingan soliq
S) hosilning 1/10 qismi hajmida olingan soliq.
D) chorva mollari bosh sonining 1% miqdorida olingan soliq.
172. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida joriy qilingan soliqlarni qayd qiling.
1) "œkalon"; 2) "œqopchur"; 3) "œshulen"; 4) "œtarg‘u"; 5) tuz solig‘i; 6) jun solig‘I; 7) kumush solig‘I; 8 ) salg`ut; 9) ushr; 10) zakot; 11) tamg`a; 12) xiroj; 13 jiz’ya
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
B) 1, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13
S) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 12, 13
D) 1, 2, 3, 4, 12, 13
-
173. Mahmud Torobiy qo‘zg‘olonining tarixiy ahamiyati nimadan iborat edi?
A) xalqni ozodlikka erishishi
B) mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozonilishi.
S) qo‘zg‘olon mo‘g‘ullar va mahalliy hukmron doiralari qarshisida jiddiy xalq kuchi, vatanparvar xalq yetakchilari borligini ko‘rsatdi.
D) dehqon va hunarmandlarni soliqlardan ozod bo‘lishiga erishishi
174. Qachon Chig‘atoy ulusining mo‘g‘ul amaldorlari doirasida o‘troqlikka ko‘chish, shahar hayotiga yaqinlashish, mahalliy o‘troq aholining boy madaniyatidan foydalanish jarayoni kuchayadi?
A) XIII asr o‘rtalarida
B) XIII asr oxirida
S) XIII boshida
D) XII asr oxirida
-
175. Mo‘g‘ulistonning qaysi ulug‘ xoqoni soliq va hashar ishlarini tartibga solish to‘g‘risida maxsus farmon — yorliq chiqaradi?
A) Jo‘ji
B) Botu
S) Munke
D) Chig‘atoy
176. Mo‘g‘ulistonning qaysi ulug‘ xoqoni davrida Movarounnahr aholisi o‘zboshimchalik bilan yig‘ib olinadigan hisobsiz to‘lovlardan ozod bo‘ladi?
A) O‘qtoy
B) Tulu
S) Munke
D) Botu
-
177. Mo‘g‘ulistonning qaysi ulug‘ xoqoni chiqargan maxsus farmonida yomlar bo‘ylab pochta xizmati uchun ajratilgan otlar soni belgilanib, aholidan ortiqcha ot talab qilish man etiladi?
A) O‘qtoy
B) Munke
S) Tulu
D) Botu
178. Mog‘ullar davrida shaharlarning ichki hayoti, ayniqsa tovar va pul munosabatlarining tiklanishida "¦
A) Mas’udbek tomonidan 1271-yilda amalga oshirilgan pul islohoti muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
B) mo‘g‘ullarning o‘troq hayotga o‘tishi ahamiyatga ega bo‘ladi.
S) mo‘g‘ullar tomonidan yagona ichki bozorni yaratilishi muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
D) Munkexon tomonidan o‘tkazilgan davlat boshqaruvi islohoti muhim ahamiyatga ega bo‘ldi.
-
179. Qachon Chig‘atoy ulusi noibi Mas’udbek tomonidan Movarounnahrda pul islohati o‘tkaziladi?
A) 1238-yilda
B) 1348-yilda
S) 1271-yilda
D) 1227-yilda
180. Mas’udbek Movarounnahrning nechta shahar va viloyatlarida bir xil vazn va yuqori qiymatli sof kumush tangalar zarb ettirib, mamlakatda ularni muomalaga chiqaradi?
A) 12 ta
B) 10 ta
S) 14 ta
D) 16 ta
-
181. Qachon Chig‘atoy ulusida mo‘g‘ullarning o‘troqlikka o‘tish jarayoni kuchayib, ularning ijtimoiy hayotida jiddiy o‘zgarishlar sodir bo‘la boshlaydi
A) XIV asrning birinchi yarmida
B) XIII asrning boshida
S) XIV asrning o‘rtasida
D) XIV asrning oxirida
182. Movarounnahr madaniy o‘lka bilan mustahkam aloqa o‘rnatishga va o‘troq hayot kechirishga intilgan Chig‘atoy xonlaridan birini aniqlang.
A) Ma’sudbek
B) Chig‘atoy
S) Kebek
D) Jo‘ji
-
183. Chig‘atoy xoni Kebek hukmronlik davrini aniqlang.
A) 1318—1326-yillar
B) 1236—1241-yillar
S) 1207—1273-yillar
D) 1253—1325-yillar
184. Chig‘atoy xoni Kebek qayerda o‘ziga saroy qurdiradi?
A) Termiz shahri yonida
B) Xo‘jand shahri yonida
S) Nasaf shahri yonida
D) Koshg‘ar shahri yonida
-
185. Saroy mo‘g‘ul tilida "¦
A) "œshulen" ded yuritiladi.
B) payza deb yuritiladi.
S) "œQarshi" deb yuritiladi.
D) "œyom" deb yuritiladi.
186. Qaysi hukmdor o‘z qarorgohini mo‘g‘ul hukmdorlari orasida birinchi bo‘lib Movarounnahrga ko‘chiradi?
A) Chig‘atoy
B) Kebekxon
S) Munke
D) Jo‘ji
-
187. Kebekxon qarorgohi qaysi nomda yuritilgan?
A) Nasaf
B) "œQarshi"
S) Saroy Berka
D) Saroy Botu
188. Kebek davlatni idora etish tuzilishini va uning iqtisodiy hayotini tartibga solish maqsadida qanday islohat o‘tkazadi?
A) harbiy
B) davlat boshqaruvi
S) iqtisodiy va harbiy
D) ma’muriy va pul islohoti
-
189. Kebekning islohoti bo‘yicha davlat yurtlarga, Movarounnahr hududlari "¦
A) tumanlarga bo‘linadi.
B) viloyatlarga bo‘linadi.
S) bekliklarga bo‘linadi.
D) uluslarga bo‘linadi.
190. Kebek o‘tkazgan ma’muriy islohatiga ko‘ra Samarqand viloyati va Farg‘ona vodiysi nechta tumanga bo‘linadi?
A) Samarqand viloyati 9 ta, Farg‘ona vodiysi 7 ta tumanga bo‘linadi
B) Samarqand viloyati 7 ta, Farg‘ona vodiysi 9 ta tumanga bo‘linadi
S) Samarqand viloyati 5 ta, Farg‘ona vodiysi 11 ta tumanga bo‘linadi
D) Samarqand viloyati 3 ta, Farg‘ona vodiysi 9 ta tumanga bo‘linadi
-
191. Ma’lumki, Kebekning ma’muriy islohoti mahalliy hokimliklar va bekliklarga barham bermaydi, balki ularga moslashadi. Ilgarigi mahalliy hokimlar "¦
A) tumanlarning noibiga aylantiriladi.
B) viloyatlarning noibiga aylantiriladi.
S) beklikning noibga aylantiriladi.
D) ulusning noibga aylantiriladi.
192. Kebekning ma’muriy islohotiga ko‘ra mahalliy hukmdorlar — maliklar va sadrlarning o‘rinlarini kimlar egallaydi?
A) mahalliy ruhoniylar egallaydi.
B) musulmon harbiy boshliqlari egallaydi.
S) ulus xoni egallaydi.
D) turk-mo‘g‘ul urug‘ boshliqlari egallaydi.
-
193. Qaysi Chig‘atoy xoni joriy qilgan ma’muriy bo‘linish, garchi qadimiy an’analarga barham bera olmagan bo‘lsa-da, davlatni mustahkamlashda ijobiy rol o‘ynaydi?
A) Chig‘atoy
B) Munke
S) Kebek
D) Ma’sudbek
194. Kebek davrida ichki savdo-sotiqni tartibga solish, qo‘shni davlatlar bilan tashqi savdo munosabatlarini yaxshilash uchun butun mamlakatda nima joriy qilinadi?
A) yagona ichki bozor
B) yagona pul
S) yagona soliq
D) yagona boj
-
195. Kebekxon qaysi davlatlar namunasida pul zarb qildiradi?
A) Sharqiy Turkiston va No‘g‘ay xonligi
B) Xitoy va Movarounnahr
S) Dehli sultonligi va Xuroson
D) Erondagi Hulakuiylar davlati va Oltin O‘rda xonligi
196. Kebekxon tomonidan necha xil turdagi pul zarb qildiradi?
A) kumush tangalari namunasida ikki xil pul
B) oltin tangalari namunasida ikki xil pul
S) jez tangalari namunasida ikki xil pul
D) mis tangalari namunasida ikki xil pul
-
197. Kebekxon tomonidan zarb qildirgan og‘irligi 8 grammlik katta tanga qanday nomda atalgan?
A) "œdinor"
B) "œdirham"
S) "œkepaki"
D) "œfals"
198. Kebekxon tomonidan zarb qildirilgan "œdirham" tanga pullari necha grammni tashkil etgan?
A) 2 gramm
B) 1 gramm
S) 3 gramm
D) 4 gramm
-
199. Kebekxon tomonidan zarb qildirilgan tangalar qanday nom bilan atalgan?
A) "œfals"
B) "œdaroyi"
S) "œkepaki"
D) "œismoiliy"
200. Kebekxon tomonidan zarb qildirilgan tangalar qayerda zarb etilib, muomalaga chiqarilgan?
A) Samarqand va Buxoroda
B) Qarshi va Xo‘jand
S) Temiz va Qarshi
D) O‘ratepa va O‘tror
-
201. Mo‘g‘ullar istilosi davrida xarob bo‘lgan shaharlarning qayta tiklanishiga nima sabab bo‘ladi?
A) dehqonchilikning rivojlanishi
B) madaniyat va hunarmandchilikning rivojlanishi
S) hunarmandchilik va ichki-tashqi savdoning jonlanishi
D) dehqonchilik va chorvachilikning rivojlanishi
202. Kebekxon davrida qaysi shaharlar qayta tiklanadi?
A) Xiva va Buxoro
B) Samarqand va Buxoro
S) Urganch va Samarqand
D) Urganch va Buxoro
-
203. Kebekxon davrida iqtisodiy jihatdan jonlanishiga turtki bo‘lgan sababni aniqlang.
A) mamlakat ijtimoiy hayotida sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlar.
B) mamlakat boshqaruv hayotida sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlar.
S) mamlakat siyosiy hayotida sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlar.
D) mamlakat harbiy hayotida sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlar.
204. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida O‘rta Osiyoda yer egaligining qanday shakllari mavjud edi?
A) dehqon, vag‘nze, jamoa yerlar
B) mulki sultoniy, mulk, iqto‘, vaqf yerlar, jamoa yerlar
S) iqto‘, mulk, vaqf yerlar, jama yerlar
D) mulki devon, mulki inju, mulki vaqf va mulk
-
205. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida O‘rta Osiyoda yer egaligining nechta shakli mavjud bo‘lgan?
A) uch xil
B) to‘rt xil
S) ikki xil
D) besh xil
206. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida mavjud bo‘lgan mulki devon qanday yer egaligi edi?
A) davlat yeri
B) xususiy shaxslar yerlari
S) ruhoniylarga qarashli yerlar
D) jamoa yerlar
-
207. Mulki inju — bu "¦
A) davlat yerlar
B) hukmdor avlodlari va noiblariga qarashli yerlar.
S) jamoa yerlar
D) xususiy shaxslar yerlari
208. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida xususiy yerlar nima deb atalgan?
A) mulki inju
B) mulk yerlar
S) mulki devon
D) mulki vaqf
-
209. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida harbiy ma’murlarga davlat oldidagi xizmatlari uchun hadya qilingan yerlar nima deb yuritilardi?
A) payza
B) tarxon
S) iqto‘
D) suyurg‘ol yerlari
210. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida qaysi yer egallari barcha soliq va to‘lovlardan ozod etilgan va bu yerlar avloddan-avlodga meros tariqasida o‘tardi?
A) suyurg‘ol egalari
B) payza
S) tarxon
D) iqto‘
-
211. Qaysi yerlarga mo‘g‘ullar hukmronligi davrida yersiz yoki kam yerli dehqonlar biriktirilib, ular bunday mulklarda hosilning 1/3 evaziga ijarachi bo‘lib ishlar edilar?
A) mulki vaqf
B) mulk yerlariga
S) mulki devon
D) mulki inju
212. Yettisuvda yashayotgan mo‘g‘ullar Movaroun-nahrga ko‘chib kelganlarni nima deb atashgan?
A) "œqora malaqayli"
B) "œqoraxitoy"
S) "œjete"
D) "œqoraunas"
-
213. Movarounnahrda yashayotgan mo‘g‘ullar Yettisuvda yashayotgan mo‘g‘ullarni nima deb ataganlar?
A) "œqoraunas"
B) "œqoraxitoy"
S) "œqora malaqayli"
D) "œjete"
214. Chig‘atoy ulusi qachon ikkiga bo‘linib ketdi?
A) XIV asrning 30-yillarida
B) XIV asrning 40-yillarida
S) XIV asrning 20-yillarida
D) XIV asrning 50-yillarida
-
215. Chig‘atoy ulusi ikkiga bo‘linib ketgach, uning Sharqiy Turkiston Janubiy Sibir va Yettisuv qismi qanday nom bilan atala boshlandi?
A) Buyuk xon ulusi
B) Turkiston
S) mo‘g‘uliston
D) Oltin O‘rda
216. Kim 1348-yilda mo‘g‘uliston xoni etib ko‘tarildi?
A) Ilyosxo‘ja
B) Tug‘luq Temur
S) Kebekxon
D) Sibirg‘on
-
217. Chig‘atoy ulusi ikkiga bo‘linib ketgach, uning qaysi qismida Movarounnahr tashkil topdi?
A) sharqiy qismida
B) shimoliy qsmida
S) g‘arbiy qismida
D) janubiy qismida
218. Chig‘atoy ulusi davrida shaharsozlik bilan bog‘liq bo‘lgan qaysi sohalar yo‘lga qo‘yiladi?
A) binokorlik va me’morchilik
B) xatotlik
S) temirchilik
D) zeb-ziynat ishlab chiqarish
-
219. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi me’moriy obidalar mo‘g‘ullar hukmronligi davrida bunyod etilgan?
1) Sayfuddin Boxarziy maqbarasi; 2) Bayonqulixon maqbarasi; 3) Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi; 4) Ko‘hna Urganchdagi balandligi 62 metrli ulug‘vor minora; 5) Najmiddin Kubro maqbarasi; 6) To‘rabekxonim maqbarasi; 7) "œMa’sudiy" madrasasi; 8 ) "œXoniya" madrasasi; 9) Mag`oki-attoriy masjidi; 10) Raboti Malik
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
S) 6, 7, 8, 9, 10
D) 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10
220. Sayfuddin Boxarziy, Bayonqulixon maqbaralari qaysi shaharda bunyod etilgan?
A) Samarqand
B) Buxoro
S) Xo‘jand
D) Qarshi
-
221. Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi qaysi me’moriy ansamblining asosiy qismi bo‘lgan?
A) Shohizinda
B) "œMa’sudiy" madrasasi
S) "œXoniya" madrasasi
D) Raboti Malik
222. Mo‘g‘ullar hukmronligi davrida qaysi shaharda balandligi 62 metrli ulug‘vor minora qurilgan?
A) Buxoroda
B) Ko‘hna Urganchda
S) Samarqand
D) Qarshi
-
223. Ma’lumki, XIII asr o‘rtalarida "œMas’udiya" va "œXoniya" nomlari bilan shuhrat topgan ikkita madrasa bino qilinadi. Bu madrasalar qayerda bunyod etilgan?
A) Xo‘jandda
B) Ko‘hna Urganchda
S) Samarqandda
D) Buxoroda
224. "œMas’udiya" va "œXoniya" madrasalarning har birida nechtagacha tolibi ilm ahli tahsil ko‘rgan?
A) saksontagacha
B) yuztagacha
S) mingtagacha
D) beshyuztagacha
-
225. Fors-tojik she’riyatining yirik namoyandalaridan kimlar XIII asrning ikkinchi yarmi va XIV asr boshlarida yashab ijod etganlar?
A) Rashiddin al-Votvot, Ismoil Jurjoniy, Mahmud Chag‘miniy
B) Burhouddin al-Marginoniy, Yusuf Hamodoniy va Istaxriy
S) Jaloliddin Rumiy, Sa’diy Sheroziy, Amir Xusrav Dehlaviy
D) Juzjoniy, Juvayniy, Rashiduddin Fazlulloh
226. Jaloliddin Rumiyning hayot faoliyatini aniqlang.
A) 1207—1273-yillar
B) 1219-1293-yillar
S) 1253—1325-yillar
D) 1145-1221 yillar
-
227. Jaloliddin Rumiyning qaysi asarida tasavvuf falsafasining asoslari talqin etiladi?
A) "œGuliston"
B) "œBo‘ston"
S) "œZafarlar kaliti"
D) "œMasnaviyi ma’naviy"
228. Buyuk tasavvuf shoiri Jaloliddin Rumiyning qaysi asari 36 ming baytdan iborat edi?
A) "œGuliston"
B) "œXamsa"
S) "œZafarlar kaliti"
D) "œMasnaviyi ma’naviy"
-
229. 1219-1293-yillarda yashab ijod etgan adibni aniqlang.
A) Jaloliddin Rumiy
B) Sa’diy Sheroziy
S) Amir Xusrav Dehlaviy
D) Juzjoniy
230. "œGuliston" va "œBo‘ston" nomli asarlar kimning qalamiga mansub?
A) Sa’diy Sheroziy
B) Amir Xusrav Dehlaviy
S) Jaloliddin Rumiy
D) Juvayniy
-
231. Qanday g‘oyalar "œGuliston" va "œBo‘ston" nomli asarlarda bayon etilgan?
A) insonlarni halol va pok bo‘lishga, o‘z mehnati bilan kun kechirishga, muhtojlarga xayr-ehson berishga, sofdil va kamtar bo‘lishga
B) mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni
S) ona yerga bo‘lgan muhabbat va insonparvarlik
D) inson faoliyati va uning kamoloti
232. Amir Xusrav Dehlaviy qaysi yillarda yashab ijod etgan?
A) 1207—1273-yillar
B) 1219-1293-yillar
S) 1145-1221 yillar
D) 1253—1325-yillarda
-
233. Quyidagi ko‘rsatilganlardan qay biri Nizomiy Ganjaviydan so‘ng "œXamsa" dostonini yozgan ham shoir, ham musiqashunos mutafakkir edi?
A) Jaloliddin Rumiy
B) Amir Xusrav Dehlaviy
S) Sa’diy Sheroziy
D) Juvayniy
234. Amir Xusrav Dehlaviy quyidagi ko‘rsatilgan qaysi asarlarni yozgan?
A) "œMasnaviyi ma’naviy"
B) "œXamsa", "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi"
S) "œTabaqoti Nosiriy"
D) "œTarixi jahonkushoy"
-
235. XIII asrning ikkinchi yarmida qaysi tarixchilar o‘zining mashhur asarlarini yozgan?
A) Juzjoniy, Juvayniy, Rashiduddin Fazlulloh
B) Jaloliddin Rumiy, Sa’diy Sheroziy, Amir Xusrav Dehlaviy
S) Yusuf Xos Hojib, Mahmud Koshg‘ariy, Ahmad Yugnakiy
D) Burhouddin al-Marginoniy, Yusuf Hamodoniy va Istaxriy
236. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi asarlar mo‘g‘ullar davr tarixi, ayniqsa mo‘g‘ullar istibdodini o‘rganishda birinchi darajali manba hisoblanadi?
A) "œTabaqoti Nosiriy", "œTarixi jahonkushoy", "œJome at-tavorix"
B) "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi"
S) "œGuliston’, "œBo‘ston"
D) "œZiynat ul-kitob", "œTarixi Oliy Mahmud", "œJome’ fi tarixi Oliy Sabuqtakin"
-
237. Kim tomonidan "œTabaqoti Nosiriy" ("œNosir turkumlari") asari yozilgan?
A) Juvayniy
B) Rashiduddin Fazlulloh
S) Juzjoniy
D) Abulfazl Bayhaqiy
238. Quyidagi ko‘rsatilgan qaysi asar Juvayniy tomonidan yozilgan?
A) "œTabaqoti Nosiriy" ("œNosir turkumlari")
B) "œJome at-tavorix" ("œTarixlar to‘plami")
S) "œTarixi jahonkushoy" ("œJahon fotihi tarixi")
D) "œSiyar al-mulk" ("œPodsholar hayoti")
-
239. Kim tomonidan "œJome at-tavorix" ("œTarixlar to‘plami") nomli tarixiy asar yozilgan?
A) Rashiduddin Fazlulloh
B) Juzjoniy
S) Juvayniy
D) Abulfazl Bayhaqiy
240. Qaysi davrda turkiy tildagi adabiyot rivoj topib, keyinchalik u Chig‘atoy tili" va "œChig‘atoy adabiyoti" nomini oladi?
A) mo‘g‘ullar
B) somoniylar
S) qoraxoniylar
D) o‘g‘uzlar
-
AMIR TEMUR SALTANATI
1. XIV asrning 50—60-yillarida Movarounnahr nechta mustaqil bekliklarga bo‘linib ketgan?
A) 10 ga yaqin
B) 15 ga yaqin
S) 8 ga yaqin
D) 18 ga yaqin
2. XIV asrning 50—60-yillarida Samarqand viloyatida kim o‘zini hokimi mutlaq deb e’lon qiladi?
A) Amir Boyazid Jaloir
B) Amir Hoji Barlos
S) Amir Bayon Sulduz
D) O‘ljaytu Sulduz
-
3. XIV asrning 50—60-yillarida Amir Hoji Barlos qayerda o‘zini hokimi mutlaq deb e’lon qiladi?
A) Samarqand viloyatida
B) Keshda
S) Xo‘jandda
D) Balxda
4. XIV asrning 50—60-yillarida Xo‘jandda kim o‘zini hokimi mutlaq deb e’lon qiladi?
A) Amir Husayn
B) Amir Yasovuriy
S) Amir Bayon Sulduz
D) Amir Boyazid Jaloir
-
5. Qayerda XIV asrning 50—60-yillarida O‘ljaytu Sulduz o‘zini hokimi mutlaq deb e’lon qiladi?
A) Xo‘jandda
B) Samarqand viloyatida
S) Balxda
D) Keshda
6. Kimlar XIV asrning 50—60-yillarida Hisori Shodmon chegarasida o‘zlarini hokimi mutlaq deb e’lon qiladilar?
A) Amir Husayn va Amir Bayon Sulduz
B) Amir Bayon Sulduz va Amir Boyazid Jaloir
S) Amir Hoji Barlos va Amir Yasovuriy
D) Amir Husayn va Amir Yasovuriy
-
7. Ma’lumki, XIV asrning 50—60-yillarida Movarounnahr bir necha mustaqil bekliklarga bo‘linib ketgan. O‘zlarini hokimi mutlaq deb e’lon qilgan mahalliy hokimlarni o‘z viloyatlarini to‘g‘ri ko‘rsatgan holda belgilang.
1) Samarqand viloyatida Amir Bayon Sulduz; 2) Keshda Amir Hoji Barlos; 3) Xo‘jandda Amir Boyazid Jaloir; 4) Balxda O‘ljaytu Sulduz 5) Hisori Shodmon chegarasida Amir Husayn va Amir Yasovuriy; 6) Samarqand viloyatida Amir Husayn; 7) Keshda Amir Yasovuriy; 8 ) Xo‘jandda O‘ljaytu Sulduz ; 9) Balxda Amir Boyazid Jaloir; 10) Hisori Shodmon chegarasida Amir Bayon Sulduz.
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 6, 7, 8, 9, 10
S) 2, 3, 4, 5, 10
D) 1, 6, 7, 8, 9
8. Amir Temur qachon va qayerda tavallud topgan?
A) 1336-yil 9-aprelda Kesh shahri yaqinida Xojailg‘or qishlog‘ida
B) 1336-yil 9-aprelda Buxoro yaqinidagi Hinduvon qishlog‘ida
S) 1336-yil 9-aprelda Fargo‘naming Rishton qishlog‘ida
D) 1336-yil 9-aprel Xorazmning Zamaxhsar qishlog‘ida
-
9. Amir Temurning onasi Takina xotun qaysi yurtning obro‘li bekalaridan hisoblangan?
A) Buxoro
B) Kesh
S) Samarqand
D) Termiz
10. Amir Temurning otasi Amir Tarag‘ay barlos urug‘ining oqsoqollaridan bo‘lib, ajdodlari "¦
A) Kesh va Nasaf viloyatida o‘z mulklariga ega bo‘lgan va bu yurtda hokimlik qilgan.
B) Xo‘jand va Balx viloyatida o‘z mulklariga ega bo‘lgan va bu yurtda hokimlik qilgan.
S) Samarqand va Hisori Shodmon viloyatida o‘z mulklariga ega bo‘lgan va bu yurtda hokimlik qilgan.
D) Kesh va Xo‘jand viloyatida o‘z mulklariga ega bo‘lgan va bu yurtda hokimlik qilgan.
-
11. Amir Temurning yoshligi qayerda kechdi?
A) Hisori Shodmonda
B) Keshda
S) Samarqandda
D) Xo‘jandda
12. Necha yoshga to‘lgach, otasi Amir Temurni o‘qishga beradi?
A) sakkiz
B) olti
S) yetti
D) besh
-
13. Kim Temurbekning piri bo‘lgan?
A) Xoja Ubaydulloh Ahror
B) Bahouddin Naqshband
S) Shayx Shamsiddin Kulol
D) Ahmad Yassaviy
14. Amir Temur yoshligida nimalarga ishqiboz bo‘lib, qanday ishlar bilan mashg‘ul bo‘lishni yoqtirar edi?
A) chavandozlik va ovga ishqiboz bo‘lib, kamondan nishonga o‘q uzish, ot choptirib turli mashq va harbiy o‘yinlar bilan mashg‘ul bo‘lishni yoqtirar edi.
B) ovga ishqiboz bo‘lib, savdo ishlari bilan mashg‘ul bo‘lishni yoqtirar edi.
S) otlarga ishqiboz bo‘lib, dehqonchilik bilan mashg‘ul bo‘lishni yoqtirar edi.
D) yugurishga ishqiboz bo‘lib, tengdoshlari bilan turli musobaqalar tashkil qilishni yoqtirar edi.
-
15. Amir Temur qanday shaxs sifatida voyaga yetadi?
A) davlat ishlarini uddaburonlik bilan uddalay oladigan shaxs sifatida
B) dushmanlarga nisbatan qahrli va shafqatsiz, hunarmandlarni ezozlaydigan shaxs sifatida
S) tulporlarni saralab ajrata oladigan mohir chavandoz va dovyurak bahodir sifatida
D) dehqonchilikni uddalay oladigan shaxs sifatida
16. Ma’lumki, Amir Temurning atrofiga bolalikdagi do‘stlari va maktabdoshlari to‘planishib, birgalikda mashq qilar, musobaqalarda ishtirok etishar, asta-sekin navkar bo‘lishib, harbiy guruhga birlashib shakllana borishardi. Bu guruh orasida kimlar keyinchalik ular Amir Temurning safdoshlariga aylanib, uning qo‘shinida lashkarboshilik darajasigacha ko‘tarilganlar?
A) Amir Bayon Sulduz, Amir Hoji Barlos, Amir Boyazid Jaloir
B) Abbos Bahodir, Jahonshohbek, Qimori Inoq, Sulaymonshohbek, Sayfuddinbek
S) O‘ljaytu Sulduz, Amir Husayn, Amir Yasovuriy
D) Amir Joku Barlos, Amir Husayn, Tug‘luq Temur, Ilyosxo‘ja
-
17. O‘zining ilk harbiy faoliyatini Amir Temur nima qilishdan boshlagan?
A) mo‘gul xonlariga xizmat qilishdan
B) otasining qo‘shinida xizmat qilishdan
S) amakisi Amir Hoji Barlos xizmat qilishdan
D) ayrim viloyat amirlariga xizmat qilishdan
18. Otasi Amir Temurni qachon Amir Joku Barlosning qizi Turmush Og‘oga uylantiradi?
A) 135-yilda
B) 1355-yilda
S) 1358-yilda
D) 1362-yilda
-
19. Qachon Amir Temur Qazog‘onning nabirasi Uljoy Turkon Og‘oni o‘z nikohiga oladi?
A) 1355-yilda
B) 1358-yilda
S) 1362-yilda
D) 135-yilda
20. Kimni nikohi tufayli Amir Temur bilan Balx hokimi Amir Husayn o‘rtasida ittifoq yuzaga keladi?
A) Turmush Og‘oga
B) Saroy Mulk xonim
S) Uljoy Turkon Og‘o
D) Cho‘lpon Mulk Ogo begim
-
21. Qachon Movarounnahrda amirlarning o‘zaro kurashi kuchayib, mamlakatda siyosiy parokandalik avjiga chiqadi?
A) XIV asrning 50-yillari boshida
B) XIV asrning 50-yillari oxirida
S) XIV asrning 50-yillari o‘rtasida
D) XIV asrning 40-yillari oxirida
22. Kim 1360—1361-yillarda Movarounnahrga birin-ketin ikki marta bostirib kiradi?
A) mo‘g‘uliston xoni Ilyosxo‘ja
B) ) mo‘g‘uliston xoni Amir Qozog‘on
S) mo‘g‘uliston xoni Tug‘luq Temur
D) ) mo‘g‘uliston xoni Kebek
-
23. Kesh viloyatining hukmdori Amir Hoji Barlos qaysi tomon qochadi?
A) Hindiston
B) Xuroson
S) Badaxshon
D) Xorazm
24. Tug‘luq Temurning yorlig‘i bilan Amir Temur o‘z viloyatining dorug‘asi etib tayinlanganda Amir Temur necha yoshda edi?
A) 18 yosh
B) 20 yosh
S) 24 yosh
D) 22 yosh
-
25. Amir Temur qanday tarixiy sharoitda Movarounnahrda siyosiy kurash maydoniga kirib keldi?
A) mo‘g‘ullar Movarounnahrdan ommaviy ko‘chib keta boshlangan paytda
B) mo‘g‘ulistonda taxt uchun kurash boshlangan paytda
S) Movarounnahrda barqaror siyosiy vaziyat vujudga kelgan paytda
D) siyosiy vaziyat keskinlashgan, uning mustaqilligini ta’minlash zaruriyati ko‘ndalang bo‘lib turgan paytda
26. Tug‘luq Temur kimni Movarounnahrning hukmdori etib tayinlab, mo‘g‘ulistonga qaytib ketadi?
A) Amir Temurni
B) Amir Husaynni
S) o‘g‘li Ilyosxo‘jani
D) Amir Hoji Barlos
-
27. Amir Temur kim bilan ittifoq tuzib, mo‘g‘ullarga qarshi kurash olib boradi?
A) Ilyosxo‘ja bilan
B) sarbadorlardan Mavlonozoda Samarqandiy biulan
S) Balx hokimi Husayn bilan
D) Samarqand viloyati hokimi Amir Bayon Sulduz
28. 1363-yilda qayerda Amir Temur bilan Amir Husayn Ilyosxo‘ja ustidan g‘alaba qozonadilar?
A) Qunduz shahri yonida
B) Balx shahri yonida
S) Toshkent bilan Chinoz o‘rtasidagi Chirchiq daryosi bo‘yida
D) Marv shahri yonida
-
29. Qachon Amir Temur bilan Amir Husayn mo‘g‘ullarni Movarounnahrdan quvib chiqaradilar?
A) 1363-yilda
B) 1360-1361-yillarda
S) 1366-yil bahorida
D) 1364-yil oxirida
30. Ilyosxo‘ja qachon Movarounnahr ustiga qo‘shin tortadi?
A) 1366-yil bahorida
B) 1365-yil bahorida
S) 1364-yil oxirida
D) 1365-yil 22-mayda
-
31. 1365-yil 22-mayda "¦
A) 1366-yil bahorida
B) 1365-yil bahorida
S) "œLoy jangi" bo`lib o`tadi.
D) 1364-yil oxirida
32. "œLoy jangi" kimlar o`rtasida bo`lib o`tgan?
A) Amir Temur bilan Amir Husaynning qo‘shinining Tug‘luq Temur boshchiligidagi mo‘g‘ullarga qarshi
B) Amir Temur bilan Amir Hoji Barlosning qo‘shinining Ilyosxo‘ja boshchiligidagi mo‘g‘ullarga qarshi
S) Amir Temur bilan Amir Husaynning qo‘shinining Abu Bakr Kuluiy boshchiligidagi mo‘g‘ullarga qarshi
D) Amir Temur bilan Amir Husaynning qo‘shinining Ilyosxo‘ja boshchiligidagi mo‘g‘ullarga qarshi
-
33. "œLoy jangi" qayerda sodir bo‘ladi?
A) Samarqand bilan Kattaqo‘rg‘on yaqinidagi zarafshon daryosi bo‘yida
B) Toshkent bilan Chinoz o‘rtasidagi Chirchiq daryosi bo‘yida
S) Kesh bilan Nasaf yaqinidagi Qashqadaryo yaqinida
D) Qunduz shahri yonida
34. "œLoy jangi" qanday natija bilan tugaydi?
A) Ilyosxo‘ja g‘alabasi bilan
B) Amir Temur g‘alabasi bilan
S) o‘zaro sulh bilan
D) Ilyosxo‘ja mag‘lubiyatga uchrasada, Amir Husayn bilan bir tomonlama sulh tuzishga erishdi
-
35. Ilyosxo‘ja "œLoy jangi"dan so`ng qaysi shaharlarni egallab, Samarqand ustiga yuradi?
A) Xo‘jand va Jizzax
B) Samarqand va Buxoro
S) Toshkent va O‘tror
D) Xo‘jand va Toshkent
36. Sarbadorlar harakati Movarounnahrda qachon va nima sabadan vujudga keldi?
A) XIV asrning 60-yillarida Amir Temur mag‘lubiyati bilan
B) XIV asrning 60-yillarida Ilyosxo‘ja mag‘lubiyati bilan
S) XIV asrning 60-yillarida Erondagi turkmanlar hujumi bilan
D) XIV asrning 60-yillarida mo‘g‘ul xonlarining hujumi munosabati bilan
-
37. Samarqand sarbadorlariga kimlar boshchilik qiladilar?
A) Abbos Bahodir, Jahonshohbek, Qimori Inoq
B) Sulaymonshohbek, Sayfuddinbek
S) Mavlonozoda Samarqandiy, Abu Bakr Kuluiy va Xurdaki Buxoriy
D) Amir Husayn va Amir Yasovuriy
38. 1366-yilning bahorida Amir Temur va Amir Husayn Samarqandning qayeriga kelib tushadilar?
A) Urgut tumaniga
B) Kattaqo‘rg‘on tumaniga
S) Konigil mavzeyiga
D) Chelak tumaniga
-
39. Qaysi yillar davomida Amir Temur bilan Amir Husayn o‘rtasida bir necha bor o‘zaro to‘qnashuvlar bo‘ladi?
A) 1360-161-yillar
B) 1362-1363-yillar
S) 1364-1365-yillar
D) 1366—1370-yillar
40. Pir — bu "¦
A) sadr
B) oliy rahnamo
S) tuman boshlig‘i
D) xoqon
-
41. Boshini dorga tikkanlar, mo‘g‘ullar zulmiga qarshi xalq qo‘zg‘oloni qatnashchilari qaysi nom bilan atalgan?
A) sarbadorlar
B) sarkorlar
S) sohibqironlar
D) tudunlar
42. Amir Temur markazlashgan davlat tuzishni amalga oshirishda kimlarga suyanadi?
A) mahalliy zodagonlarga
B) ruhoniylar, harbiylar, savdogarlar va shahar hunarmandlarga
S) dehqonlar, chorvadorlar, hunarmandlarga
D) mo‘g‘ul zadoganlar va mahalliy hokimlar
-
43. Amir Temur markazlashgan davlat tuzishni ro‘yobga chiqarish ishini avvalo nima qilishdan boshlaydi?
A) ichki g‘animlariga qarshi kurashdan
B) ma’muriy islohatdan
S) harbiy va ma’muriy islohatdan
D) pul islohatdan
44. Qachon Amir Temur butun qo‘shinlari bilan Balx hukmdori Amir Husaynga qarshi yo‘lga chiqadi?
A) 1370-yil bahorida
B) 1366-yil bahorida
S) 1365-yil bahorida
D) 1370-yil kuzida
-
45. Amir Temur qo‘shini qayerga yetganida uning huzuriga taniqli sayidlardan Sayyid Baraka tashrif buyuradi?
A) Samarqand yaqinidagi Konigil mavzeyida
B) Kesh shahri yaqinidagi Xojailg‘or qishlog‘ida
S) Chirchiq daryosi bo‘yida
D) Termiz yaqinidagi Biyo qishlog‘iga
46. Sayyid Baraka Amir Temur faoliyatini qo‘llab-quvvatlab, unga nima tortiq qiladi?
A) tulpor ot
B) Oliy hokimiyat ramzi qilich va xanjar
S) Oliy hokimiyat ramzi tabl bilan yalov-bayroq
D) Oliy hokimiyat ramzi oltin kalit
-
47. Qachon Balx shahri Amir Temurga taslim bo‘ladi?
A) 1365-yilning 22-mayida
B) 1370-yilning 10-iyulida
S) 1370-yilning 10-aprelida
D) 1372-yilning 20-aprelida
48. Qachon Amir Temurning hukmdorligi rasman tan olinib, u Movarounnahrning amiri deb e’lon qilinadi?
A) 1370-yilning 11 aprelida
B) 1370-yilning 10-aprelida
S) 1365-yilning 22-mayida
D) 1370-yilning 10-iyulida
-
49. 1370-yil iyulida Amir Temur qayerda qurultoy chaqiradi?
A) Balxda
B) Buxoroda
S) Termizda
D) Samarqandda
50. 1370-yil iyulida Amir Temur tomonidan chaqirilgan qurultoyda kim ishtirok etmaydi?
A) Samarqand viloyati hokimi amir A’lam Shayx
B) Shibirg‘on hokimi amir Zinda Chashm
S) Kesh hokimi Ardasher qavchin
D) Xo‘jand hokimi amir Sayfuddin
-
51. Qachon Samarqand Amir Temur davlati poytaxti deb e’lon qilindi?
A) 1370-yil aprelda
B) 1370-yil iyulida
S) 1370-yil iyunida
D) 1370-yil avgustida
52. Amir Temur hukmronligining dastlabki yilida kimlarni yirik harbiy bo‘linmalarning boshliqlari etib tayinladi?
A) Sayyid Baraka, amir Zinda Chashm, Tug‘luq Temur
B) Amir Husayn va Amir Yasovuriy
S) Joku, Sayfuddin, Abbos, Iskandar, A’lam Shayx, Ardasher qavchin
D) Amir Bayon Sulduz, Amir Hoji Barlos, Amir Boyazid Jaloir
-
53. Qachon Shibirg‘on Amir Temurga bo‘ysundirilib, uning hokimi Zinda Chashm Amir Temur xizmatiga o‘tadi?
A) 1372-yilda
B) 1370-yilda
S) 1371-yilda
D) 1373-yilda
54. Amir Temur sharqiy hududlarni mo‘g‘ullar ta’siridan ozod etish uchun Sharqiy Turkiston tomon yurish qilib, qayerlarni o‘z tasarrufiga oldi?
A) Farg‘ona vodiysi hududlarini, O‘tror, Yassi va Sayramni
B) Hisor, Badaxshon, Qunduzni
S) Hirot, Seiston, Mozandaronni
D) Saraxs, Jom, Qavsiya, Sabzavorni
-
55. Qaysi viloyat amirlari Amir Temur hokimiyatini tan olib, unga bo‘ysundilar?
A) Hisor, Badaxshon, Qunduz
B) Farg‘ona vodiysi, O‘tror, Yassi va Sayram
S) Saraxs, Jom, Qavsiya, Sabzavor
D) Hirot, Seiston, Mozandaron
56. Qachon Amir Temur Hirot, Seiston, Mozandaronni egallaydi?
A) 1370-yilda
B) 1372-yilda
S) 1381-yilda
D) 1380-yilda
-
57. Qaysi shaharlar jangsiz Amir Temurga bo‘ysundi va uning tasarrufiga o‘tdi?
A) Hisor, Badaxshon, Qunduz
B) Saraxs, Jom, Qavsiya, Sabzavor
S) Farg‘ona vodiysi, O‘tror, Yassi va Sayram
D) Hirot, Seiston, Mozandaron
58. Qaysi davlat Amir Temur saltanati bilan Oltin O‘rda xonligi oralig‘ida qaror topgan edi?
A) Xorazm
B) Xuroson
S) Movarounnahr
D) Sharqiy Turkiston
-
59. Xorazm mo‘g‘ullar davrida necha qismga ajralgandi?
A) Ikki
B) uch
S) to‘rt
D) besh
60. XIII asrning 70-yillarida markazi Urganch shahri bo‘lgan Shimoliy Xorazm qayerga bo‘ysundirilgan edi?
A) Movarounnahr
B) Chig‘atoy ulusiga
S) mo‘g‘uliston
D) Oltin O‘rdaga
-
61. XIII asrning 70-yillarida Chig‘atoy ulusiga Xorazmning qaysi qismi bo‘ysundirilgan edi?
A) Shimoliy Xorazm
B) Sharqiy Xorazm
S) G‘arbiy Xorazm
D) Janubiy Xorazm
62. Xorazmning qaysi qismi markazi Kat qal’asi bo‘lgan?
A) Shimoliy Xorazm
B) Sharqiy Xorazm
S) G‘arbiy Xorazm
D) Janubiy Xorazm
-
63. XIV asrning 60-yillari oxirida qayerda yuz bergan g‘alayonlar vaqtida Qo‘ng‘irot so‘filari Shimoliy Xorazmda yangi sulolaning mustaqil hukmronligini tiklab oladilar?
A) mo‘g‘ulistonda
B) Oltin O‘rdada
S) Movarounnahrda
D) Sharqiy Turkistonda
64. Kimlar Kat va Xiva shaharlarini fath etib, Shimoliy Xorazm bilan Janubiy Xorazm yerlarini birlashtiradilar?
A) Minglar so‘filari
B) Mang‘it so‘filari
S) Qo‘ng‘irot so‘filari
D) Barlos so‘filari
-
65. Nima uchun Amir Temur Xorazmni o‘z davlatiga qo‘shib olish siyosatini tutdi?
A) chunki Amir Temur butun Xorazmni davlatiga xavf soluvchi davlat deb hisoblar edi.
B) chunki Amir Temur butun Xorazmni Oltin O‘rda ulusining ajralmas qismi deb hisoblar edi.
S) chunki Amir Temur butun Xorazmni mo‘g‘ulistonning ajralmas qismi deb hisoblar edi.
D) chunki Amir Temur butun Xorazmni Chig‘atoy ulusining ajralmas qismi deb hisoblar edi.
66. Qachon Amir Temur Xorazmga yurish qilib, uni egallaydi?
A) 1370-yilda
B) 1372-yilda
S) 1371-yilda
D) 1375-yilda
-
67. Amir Temur Xorazmga necha marta harbiy yurish qildi?
A) besh marta
B) uch marta
S) ikki marta
D) to‘rt marta
68. Qaysi davlatni Amir Temur 1388-yilda uzil-kesil bo‘ysundirildi?
A) Oltin O‘rdani
B) Chig‘toy ulusini
S) Xorazm
D) mo‘g‘ulistonni
-
69. Amir Temur qayerlarni birlashtirib, yirik markazlashgan davlat tuzdi?
A) Oltin O‘rda, Chig‘toy ulusi, mo‘g‘ulistonni
B) Jo‘ji ulusi, Xurosonni
S) Movarounnahr, Xuroson va Xorazmni
D) Eron va Hindistonni
70. Mamlakatning barcha hududida yagona hukmdor hokimiyati o‘rnatilgan davlat nima deb ataladi?
A) respublika
B) aristokratiya
S) aslzodalar hokimiyati
D) markazlashgan davlat
-
71. Tabl — bu "¦
A) bayroq
B) xanjar
S) qilich
D) katta nog‘ora
72. Amir Temur saltanatiga dastlabki davrda qaysi davlatlar xavf solib turardi?
A) Eron va Hindiston
B) Oltin O‘rda va Xuroson
S) mo‘g‘uliston xonlari va Jo‘ji ulusi xonlari
D) Chig‘atoy ulusi va Xorazm
-
73. Qaysi davlatlar Amir Temur davlati uchun eng kuchli xavf edi?
A) mo‘g‘uliston va Chig‘atoy ulusi
B) Oq O‘rda va Oltin O‘rda
S) Eron va Oltin O‘rda
D) Turkiya va Xulagidlar ulusi
74. Nima maqsadda Amir Temur Oltin O‘rdaga zarba berib, uni kuchsizlantirishga jiddiy harakat qiladi?
A) Oltin O‘rdaning Movarounnahrga tutashgan sharqiy qismini o‘z ta’siri ostiga olish hamda uning poytaxti Saroy Berka orqali o‘tadigan karvon yo‘lini Movarounnahr tomon burib yuborishni ko‘zlaydi.
B) Movarounnahrga shimoldan bo‘ladigan jiddiy xavfni oldini olishni ko‘zlaydi.
S) Oltin O‘rda taxtiga o‘z o‘g‘lini o‘tkazib, Movarounnahrga qo‘shib yuborishni ko‘zlaydi.
D) Oltin O‘rda orqali Turkiyani shimoldan zabt etishni ko‘zlaydi.
-
75. Amir Temur Oltin O‘rdani o‘ziga bo‘ysundirish maqsadida qanday vaziyatdan foydalanadi?
A) mo‘g‘uliston bilan Oltin O‘rda o‘rtasida boshlanib ketgan urushdan uddaburonlik bilan foydalanadi.
B) Oltin O‘rdaning Xorazmga qilgan tajovuzidan uddaburonlik bilan foydalanadi.
S) Oltin O‘rdada boshlangan iqtisodiy inqirozdan uddaburonlik bilan foydalanadi.
D) Jo‘ji ulusidagi o‘zaro ichki kurashdan uddaburonlik bilan foydalanadi.
76. Amir Temur yordamida chingiziylardan qay biri Oltin O‘rda taxtini egalladi?
A) Mahmud Yalavoch
B) Suketu Cherbi
S) Munke
D) To‘xtamish
-
77. Amir Temur To‘xtamishga qarshi necha marta qo‘shin tortishga majbur bo‘ladi?
A) ikki marta
B) uch marta
S) to‘rt marta
D) besh marta
78. Qachon Shimoliy Kavkazda Tarak (Terek) daryosi bo‘yida Amir Temur bilan To‘xtamish o‘rtasida jang bo‘lib o‘tadi?
A) 1365-yilning 22-mayida
B) 1395-yilning 15-aprelida
S) 1370-yilning 11 aprelida
D) 1404-yilning 27-noyabrida
-
79. Amir Temurning To‘xtamish ustidan qozongan g‘alabasining tarixiy ahamiyatini qayd eting.
A) Amir Temur davlatiga shimoldan bo‘ladigan xavfni bartaraf etadi.
B) mo‘g‘uliston davlatining inqirozini boshlab berdi.
S) O‘rta Osiyo, Sharqiy Yevropa, Rus knyazliklarining birlashishlari uchun buyuk ahamiyat kasb etdi.
D) Turkiyani Yevropaga qiladigan tajovuzini oldini oldi.
80. Amir Temur Eron, Ozarbayjon, Iroq, Shom (Suriya) ustiga necha marta askar tortadi?
A) ikki marta
B) uch marta
S) to‘rt marta
D) besh marta
-
81. Nima maqsadda Amir Temur Eron, Ozarbayjon, Iroq, Shom (Suriya) ustiga askar tortadi?
A) o‘z saltanatining janubiy chegaralarini mustahkamlash va kengaytirish maqsadida
B) o‘z saltanatining shimoliy chegaralarini mustahkamlash va kengaytirish maqsadida
S) o‘z saltanatining sharqiy chegaralarini mustahkamlash va kengaytirish maqsadida
D) o‘z saltanatining g‘arbiy chegaralarini mustahkamlash va kengaytirish maqsadida
82. Amir Temurning Eron, Ozarbayjon, Iroq, Shom (Suriya) ustiga yurishlari tarixda qanday nom olgan?
A) to‘rt yillik, olti yillik va sakkiz yillik
B) ikki yillik, besh yillik va yeti yillik
S) uch yillik, besh yillik va yetti yillik urushlar
D) uch yilik, to‘rt yilik va yeti yillik
-
83. 1386—1388-yillarda Amir Temurning qaysi yurishlari bo‘lib o‘tdi?
A) besh yillik
B) uch yillik
S) yetti yillik
D) ikki yillik
84. Amir Temurning qaysi harbiy yurishlari natijasida Eron (Fors), Janubiy Ozarbayjon, Iroqning shimoliy qismi, Gurjiston va Armanistondagi (Van ko‘li atrofidagi) yerlar egallanadi?
A) uch yillik
B) besh yillik
S) yeti yillik
D) uch va yeti yillik
-
85. Amir Temur qaysi shaharlarga tegmagan, qo‘shinlarini bunday shaharlarga kiritmagan?
A) o‘z qo‘shinini Amir Temur ixtiyoriga jo‘natsa.
B) o‘z ixtiyori bilan taslim bo‘lib, moli omon to‘lasa.
S) barcha qurol yarog‘ini topshirsa.
D) hunarmandlari Amir Temur saltanatining poytaxtini bunyodkorligida o‘z hissasi bilan qatnashsa
86. Qaysi sabablar Amir Temurning Eronga yana yurish qilishiga olib keldi?
A) Eronning turklar tomonidan bosib olinishi
B) Eronning Movorounahrga qilgan tajovuzi
S) Eronning Amir Temurga boj to‘lashdan bosh tortishi
D) Muzaffariylar, Jaloyiriylar sulolasi vakillarining ayirmachilik harakatlari, Mozandaron, Janubiy Eronda ko‘tarilgan qo‘zg‘olonlar
-
87. Nechanchi yillarda Amir Temurning besh yillik urushi bo‘lib o‘tadi?
A) 1392—1396-yillar
B) 1386—1391 yillar
S) 1391 1396-yillar
D) 1392-1397-yillar
88. Qaysi hududlar besh yillik urush davomida egallanadi?
A) Eron, Janubiy Ozarbayjon, Iroqning shimoliy qismi, Gurjiston va Armaniston
B) G‘arbiy Eron, Iroqi Ajam va Kavkaz
S) Hindiston, Xitoy
D) Eron, Qozoq ulusi
-
89. Qachon Amir Temurning yetti yillik urushi bo‘lib o‘tadi?
A) 1399-1405-yillar
B) 1399—1404-yillarda
S) 1398-1404-yillar
D) 1398-1405-yillar
90. Qaysi yillarda Amir Temur Hindistonga yurish qilindi?
A) 1399—1404-yillarda
B) 1399-1405-yillar
S) 1399-1403-yillar
D) 1398-1404-yillar
-
91. Amir Temurning Hindistonga yurishi qaysi urush nomi bilan kirgan?
A) uch yillik urushi
B) besh yillik urushi
S) yetti yillik urushi
D) to‘rt yillik urushi
92. Amir Temur Usmonli turklar sultoni Boyazid Yildirim bilan necha marta xat almashish tashabbuskori bo‘lgan?
A) 3 marta
B) 4 marta
S) 5 marta
D) 2 marta
-
93. Qaysi omillar tufayli Amir Temur davlati bilan Usmonli turklar o‘rtasida to‘qnashuv bo‘lishi muqarrar bo‘lib qoldi?
A) Boyazid qoraqo‘yunlilar, muzaffariylar, jaloyiriylarning Amir Temurga qarshi harakatlarini qo‘llab-quvvatlaganligi sababli
B) Xuroson masalasidagi ziddiyatlar
S) Boyazidning Movarounnahrga talonchilik yurishlari
D) Boyazidning Oltin O‘rda davlati bilan ittifoqda Xorazmga tajovuzi
94. "œAnqara jangi" qachon bo`lib o`tadi?
A) 1395-yilning 15-aprelida
B) 1402-yil 20-iyulda
S) 1365-yilning 22-mayda
D) 1370-yilning 11 aprelda
-
95. "œAnqara jangi" kimlar o`rtasida bo`lib o`tadi?
A) Amir Temur bilan Ilyozxo‘ja qo‘shinlari o‘rtasida
B) Amir Temur bilan To‘xtamishxon qo‘shinlari o‘rtasida
S) Amir Temur bilan Sulton Boyazid qo‘shinlari o‘rtasida
D) Amir Temur bilan Amir Husayn qo‘shinlari o‘rtasida
96. "œAnqara jangi"da hammasi bo‘lib qancha askar qatnashadi?
A) 200 ming nafar
B) 500 ming nafar
S) 360 ming nafar
D) 150 ming nafar
-
97. Amir Temur qo‘shining markaziy qismiga kim qo‘mondonlik qiladi?
A) Mironshoh
B) Umarshayx
S) Shohruh
D) Amir Temur
98. Sohibqiron kuchlari turk qo‘shinini tor-mor etgach Sulton Boyazid bilan birga kim asirga tushadi?
A) o‘g‘li Sulaymon
B) o‘g‘li Iso
S) Sayfuddin
D) o‘g‘li Muso Chalabiy
-
99. "œAnqara jangi"dan so`ng Amir Temur qayerlik askarlarni ta’qib etib Bursa va Izmir shahrini zabt etadi?
A) suriyalik
B) rumlik
S) yunon
D) turk
100. Qaysi shaharlarni zabt etib Amir Temur salibchilarning Yaqin Sharqdagi oxirgi qarorgohiga barham beradi?
A) Isfahon va Tabriz
B) Bag‘dod va Anqara
S) Bursa va Izmir
D) Istambul va Quddus
-
101. "œAnqara jangi"dan so`ng qaysi davlat Amir Temurga o‘z itoatkorligini izhor etadi?
A) Misr
B) Suriya
S) Kastiliya
D) Vizantiya
102. "œAnqara jangi"dan so`ng Vizantiya va boshqa xristian olamidan Boyazidga beriladigan bojlar kimga to‘lanadigan bo‘ldi?
A) Karl VIga
B) Genrix IIIga
S) Amir Temurga
D) Mironshohga
-
103. 1403-yilning 9-martida "¦
A) Amir Temur Xitoyga harbiy yurish boshladi.
B) Amir Temur bilan Sulton Boyazid qo‘shinlari o‘rtasidagi hal qiluvchi jang sodir bo‘ldi.
S) Usmonli turk sultoni Sulton Boyazid vafot etdi.
D) Amir Temur Hindistonga harbiy yurishi boshlandi.
104. Amir Temur Usmonli turk sultoni Sulton Boyazid vafot etgach uning yerlarini kimga suyurg‘ol qilib beradi?
A) Sulton Boyazidning o‘g‘illari Sulaymon, Iso va Musolarga
B) Amir Temurning o‘z o‘g‘illari Mironshoh, Umarshayx, Shohruh
S) Amir Temurning o‘z sarkardalari Joku, Sayfuddin, Abbos
D) Amir Temurning o‘z sarkardalari Iskandar, A’lam Shayx, Ardasher qavchin
-
105. Nima sababdan Amir Temur Usmonli turklar davlatini saqlab qoldi?
A) kelajakda Yevropa davlatlariga harbiy yurishda ittifoqdosh bo‘lishi zaruriyatidan
B) Usmonli turklar qo‘l ostidagi davlatlarni saqlab qolish maqsadida
S) ko‘chmanchi xalqlarning hujumidan saqlanib turish uchun
D) salib yurishlarining oqibatlari, Yevropa davlatlarining Yaqin Sharq mamlakatlaridagi umidlari
106. Boyazid ustidan qozonilgan buyuk g‘alaba bilan Amir Temurni qaysi davlat hukmdorlari tabriklab, unga o‘z muboraknomalarini yuboradilar?
A) Misr, Suriya, Eron
B) Italiya, Portugaliya, Fransiya
S) Rossiya, Vizantiya, Serbiya
D) Fransiya, Angliya hamda Kastiliya va Leon
-
107. Quyidagi hukmdorlardan qay biri 1380—1422-yillarda hukmronlik qilgan?
A) Karl VI
B) Genrix IV
S) Genrix III
D) Karl IV
108. Angliya qiroli Genrix IV qaysi yillarda hukmdorlik qilgan?
A) 1390—1407-yillarda
B) 1380—1422-yillarda
S) 1380—1396-yillarda
D) 1399—1413-yillarda
-
109. Genrix III "¦
A) 1390—1407-yillarda Kastiliya va Leonda hukmdorlik qilgan.
B) 1380—1422-yillarda Fransiyada hukmronlik qilgan.
S) 1399—1413-yillarda Angliyada hukmdorlik qilgan.
D) 1390-1407-yillarda Venetsiyada hukmdorlik qilgan.
110. Nima sababdan Yevropaning ayrim davlatlari Boyazid ustidan qozonilgan buyuk g‘alaba bilan Amir Temurni tabriklab, unga o‘z muboraknomalarini yuboradilar?
A) Yevropa hukmdorlari Amir Temur bilan teng savdo-sotiq qilishga o‘tganligi
B) Sohibqiron endigina uyg‘onayotgan Yevropaga ulkan xavf solib turgan Usmonli turklar davlatiga zarba berib, butun Yevropaning xaloskoriga aylangan edi.
S) Buyuk Ipak yo‘lining Usmonli turklar tomonidan xavfi bartaraf etilishi.
D) Amir Temur davlati bilan harbiy ittifoqni vujudga kelishi
-
111. Amir Temur Samarqanddan Xitoyga harbiy yurishiga qachon va qancha qo‘shin bilan chiqdi?
A) 1405-yil 18-fevralida 200 ming qo‘shin bilan
B) 1404-yilning 27-noyabrida 200 ming qo‘shin bilan
S) 1402-yilning 20-iyulida 160 ming qo‘shin bilan
D) 1395-yilning 15-aprelida 200 ming qo‘shin bilan
112. 1405-yil 18-fevralda "¦
A) Amir Temur Samarqanddan Xitoyga harbiy yurishiga chiqdi.
B) Sulton Boyazidning to‘satdan vafot etdi.
S) Amir Temurning to‘satdan vafot etdi.
D) "œAnqara jangi" bo`lib o`tdi.
-
113. Qaysi davlat ustiga yurish Amir Temurning to‘satdan vafot etib qolishi tufayli amalga oshmay qoldi?
A) Misr
B) Suriya
S) Xitoy
D) Hindiston
114. Amir Temur necha yil davomida mamlakatni boshqardi?
A) 36 yil
B) 35 yil
S) 45 yil
D) 40 yil
-
115. Amir Temur qayerga qadar bo‘lgan hududni qamrab olgan ulkan saltanatni vujudga keltirdi?
A) Tibetdan O‘rta Yer dengizigach va Volga daryosidan Fors qo‘ltig‘igacha
B) mo‘g‘ulistondan Kaspiygacha va Uraldan Arabiston dengizigacha
S) Balxash ko‘lidan O‘rta Yer dengizigacha va Irtish daryosidan Erongacha
D) Hindiston va Xitoydan Qora dengizga qadar va Orol dengizidan Fors qo‘ltig‘iga
116. Amir Temur qaysi mamlakatlarni o‘ziga bo‘ysundirdi?
A) Mo‘g‘liston, Chig‘atoy ulusi, Xitoy, Misr
B) Kichik Osiyo, Suriya, Misr va Quyi Volga, Don bo‘ylari, Balxash ko‘li va Ila daryosi, Shimoliy Hindiston
S) Rusiya, Tibet, Arabiston yarimoroli
D) Kichik Osiyo, Oq O‘rda, Shimoliy Hindiston, Ural
-
117. Ma’lumki, Amir Temur nafaqat Movarounnahr va Turkistonni obod qildi, balki bo‘ysundirilgan mamlakatlarning shaharlarini ham qayta qurdirdi. Quyidagi ko‘rsatilgan shaharlardan qay birlarini qayta qurdirgan?
A) Isfahon, Anqara, Istambul
B) Bag‘dod, Darband va Baylakon
S) Bag‘dod, Sheroz, Marv
D) Balx, Darband, Hirot
118. Quyidagi qay biri Amir Temurning Movarounnahr, Uzoq va Yaqin Sharq mamlakatlarining iqtisodiy va madaniy taraqqiyotiga, xalqlar va mamlakatlarni bir-biri bilan yaqinlashtirishga ulkan hissa qo‘shganligini ko‘rsatadi?
1) Eron, Ozarbayjon va Iroqdagi tarqoqlik va boshboshdoqlikka barham berdi; 2) Sharq bilan G‘arbni bog‘lovchi qadimiy karvon yo‘llarini tikladi; 3) Amir Temur Yevropaning Fransiya, Angliya va Kastiliya kabi yirik qirolliklari bilan bevosita savdo va diplomatik aloqalar o‘rnatdi; 4) Bo‘ysundirilgan mamlakatlarning shaharlarini qayta qurdirdi; 5) Karvon yo‘llarida rabotlar, qal’alar, ko‘priklar, shaharlarda masjid va madrasalar hamda bog‘-u bo‘stonlar barpo etdi; 6) Bo‘ysundirilgan mamlakatlarda pul islohotini o‘tkazdi; 7) Sharq bilan G‘arb uchun yagona bo‘lgan o‘lchov birliklarini joriy qildi; 8 ) Oltin O‘rda davlatida iqtisodiy va siyosiy islohotlar joriy qildi.
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 1, 4, 5, 6, 7, 8
S) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
D) 2, 3, 4, 6, 7, 8
-
119. Amir Temur tomonidan Movarounnahrda siyosiy tarqoqlik tugatilib, markazlashgan davlatning tashkil topishi katta ijobiy oqibatlarga olib kelganligini qayd eting.
1) iqtisodni tiklash uchun qulay sharoit vujudga keldi; 2) sug‘orma dehqonchilikda muayyan siljishlar ro‘y berdi; 3) yangi kanallar qazilib, sug‘orma dehqonchilik maydonlari kengaydi; 4) hunarmandchilik, ichki va tashqi savdo rivojlandi; 5) fan va madaniyat ravnaq topib, shaharlar obodlashdi va gavjumlashdi; 6) Bo‘ysundirilgan mamlakatlarda pul islohotini o‘tkazdi; 7) Sharq bilan G‘arb uchun yagona bo‘lgan o‘lchov birliklarini joriy qildi; 8 ) Oltin O‘rda davlatida iqtisodiy va siyosiy islohotlar joriy qildi.
A) 1, 4, 5, 6, 7, 8
B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
S) 1, 2, 3, 4, 5
D) 2, 3, 4, 6, 7, 8
120. Amir Temur Sohibqiron nomi bilan bir qatorda yana qanday nomlar bilan ulug‘lanadi?
A) "œyildirim" va "œsohibqiron"
B) "œarablar va g`ayri arablar hukmdori"
S) "œSohibi jahon" va "œSohibi adl"
D) "œsohibi adl" va "œshayx ur-rais"
-
121. "œYildirim" qanday ma’noni anglatadi?
A) okean, dengiz
B) kuchli, toza
S) erkin, ozod
D) chaqmoq, yashin.
122. O‘lpon ma’nosini anglatuvchi so‘zni aniqlang.
A) boj
B) xiroj
S) Moli omon
D) yasoq
-
123. Jahongir, saodatli, zafarli, g‘olib hukmdor degan ma’nolarni anglatuvchi so‘zni aniqlang.
A)"œsohibi adl"
B) "œyildirim"
S) "œshayx ur-rais"
D) sohibqiron
124. Sohibqiron Amir Temur davlat qurilishida nimalardan keng foydalandi?
A) O‘zbekistonning o‘tmishidagi davlatchilik tajribasidan, tartib-qoidalaridan
B) chet el maslahatchilaridan
S) Usmonli turklar davlat boshqaruvi andozasidan
D) Chingizxonning davlat boshqaruvidan
-
125. Amir Temur davlatining tarkibiy tuzilishi qanday tartiblarga asoslangan?
A) xalq kengashlari
B) diniy
S) harbiy-siyosiy
D) urug‘-aymoqchilik
126. Amir Temur saltanatida davlat boshqaruvi qanday idoradan iborat bo‘lgan?
A) dargoh
B) dargoh va vazirlik (devon)
S) devon
D) oqsoqollar kengashi va devon
-
127. Amir Temur saltanatida dargohni kim boshqargan?
A) xon
B) devonbegi
S) Oliy hukmdorning o‘zi
D) amir
128. Amir Temur saltanatida ijroiya hokimiyat — devonni kim boshqargan?
A) xon
B) Oliy hukmdorning o‘zi
S) amir
D) devonbegi (bosh vazir)
-
129. Devonda faoliyat yuritgan vazirlarni qayd eting.
1) harbiy vazir; 2) mulkchilik va soliq ishlari vaziri; 3) saroy xarajatlari — moliya vaziri; 4) sarhadlar va tobe mamlakatlarning boshqaruvi bilan shug‘ullanuvchi uch vazir; 5) mustovfiy vaziri; 6) amid ul-mulk vaziri; 7) sohibi shurat vaziri.
A) 1, 2, 3, 4
B) 5, 6, 7
S) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
D) 1, 3, 6, 7
130. Markaziy hokimiyat tizimida qanday lavozimdagi amaldorlar xizmat qilgan?
A) hokim, bek, amir, oqsoqol
B) hokim, dodxoh, yasovul, muhassil, tavochi, muhtasib
S) shayxulislom, qozikalon, sadri a’zam, dodxoh, yasovul, muhassil, tavochi, muhtasib
D) xon, bosh hojib, amir, xazinabon, xonsolar, qo‘shchi, bakovul, kotiblar
-
131. Amir Temur saltanatida bosh hojib, xazinabon, xonsolar, qo‘shchi, bakovul, kotiblar, bitikchilar, tabiblar, sozandalar, dasturxonchilar davlat boshqaruvining qaysi idorasida xizmatda bo‘lgan?
A) dargohda
B) devonda
S) hukmdor huzurida
D) vazirlar mahkamasida
132. Amir Temur ulkan saltanat tasarrufidagi o‘lkalarni qay tarzida boshqardi?
A) uluslarga bo‘lib
B) tumanlarga bo‘lib
S) suyurg‘ol tarzida
D) iqto" tarzida
-
133. Qayerdan tashqari o‘z tasarrufidagi barcha viloyat va mamlakatlarni Amir Temur o‘g‘il va nabiralari orasida taqsimlaydi?
A) Movarounnahr
B) Xuroson
S) Hindiston
D) Eron
134. Ozarbayjon, G‘arbiy Eron, Iroq, Armaniston, Gurjistonni Amir Temur kimga suyurg‘ol qilib beradi?
A) Mirzo Umar ibn Mironshohga
B) Pirmuhammad ibn Umar Shayxga
S) Shohruh Mirzoga
D) Pirmuhammad Jahongirga
-
135. Amir Temur Pirmuhammad ibn Umar Shayxga qayerni suyurg‘ol qilib beradi?
A) Ozarbayjon, G‘arbiy Eron, Iroq, Armaniston, Gurjistonni
B) Xuroson, Mozandaron, Ray va Seistonni
S) Forsni
D) Kobul va Qandahordan Shimoliy Hindistongacha Sind daryosi havzasi bilan birga
136. Amir Temur kimga Xuroson, Mozandaron, Ray va Seistonni suyurg‘ol qilib beradi?
A) Ibrohim Sultonga
B) Pirmuhammad ibn Umar Shayxga
S) Mirzo Umar ibn Mironshohga
D) Shohruh Mirzoga
-
137. Amir Temur kimga Sulton Mahmud G‘aznaviy mulkini Kobul va Qandahordan Shimoliy Hindistongacha Sind daryosi havzasi bilan birga taqsimlab beradi?
A) Ulug‘bekka
B) Pirmuhammad Jahongirga
S) Mirzo Umar ibn Mironshohga
D) Shohruh Mirzoga
138. Quyidagi ko‘rsatilgan hududlardan qay biri Amir Temur tomonidan Ulug‘bekka suyurg‘ol qilib beriladi?
A) Farg‘ona, Tarozdan to Xo‘tangacha
B) Kobul va Qandahordan Shimoliy Hindistongacha Sind daryosi havzasi bilan birga
S) Toshkent, Sayram, O‘tror va Ashparadan to Xitoy chegarasigacha
D) Xuroson, Mozandaron, Ray va Seistonni
-
139. Farg‘ona, Tarozdan to Xo‘tangacha, ya’ni Sharqiy Turkistonning janubi-g‘arbini Amir Temur kimga suyurg‘ol qilib beradi?
A) Ulug‘bekka
B) Shohruh Mirzoga
S) Ibrohim Sultonga
D) Mirzo Umar ibn Mironshohga
140. Amir Temur saltanatida uluslarning markaziy hukumatga tobeligi nimalardan iborat edi?
A) yagona pul zarb qilinishi
B) yagona xazinaning mavjudligi
S) xirojning bir qismini Samarqandga yuborib turish va oliy hukmdor harbiy yurishlarida o‘z qo‘shini bilan qatnashish yoki talab qilingan askarni yuborib turishdan
D) yagona qo‘shinning mavjudligi
-
141. Amir Temur suyurg‘ol yerlarni kimlarga bergan?
A) mahalliy zodagonlarga
B) xizmat ko‘rsatgan amirlarga
S) yirik harbiy boshliqlarga
D) o‘g‘illari, nabiralari va xizmat ko‘rsatgan amirlarga
142. Amir Temur ichki va tashqi siyosatida asosan nimaga suyanar edi?
A) ruhoniylarga
B) qo‘shinga
S) do‘stlariga
D) mahalliy hokimlarga
-
143. Amir Temur qo‘shinning qaysi masalalariga nihoyatda katta ahamiyat berardi?
A) zamonaviy qurol-aslaha bilan ta’minlanganligiga
B) kasbiy mahoratiga
S) qo‘shin boshliqlarini tanlash va ularni tarbiyalash, harbiy qismlar va ularning joylashish tartibi, navkar va sarbozlarning qurollanishi hamda ichki intizom
D) doimiy ravishda qo‘shin saflarini mahalliy yoshlar bilan ta’minlanib turilishiga
144. Amir Temur qo‘shini nima asosida tuzilgan harbiy qismlardan iborat edi?
A) o‘n minglik
B) o‘ntalik askariy birikmalar
S) minglik
D) yuzlik
-
145. Lashkar qanday birikmalariga bo‘lingan?
A) tuman, hazora, qo‘shun va ayl
B) yetti qism — qo‘llar
S) qo‘shun va ayl
D) manglay, burong‘or va juvong‘or
146. Ma’lumki, Amir Temur lashkari bir necha birikmalarga bo‘lingan. O‘n minglik birikma qanday nom bilan atalgan?
A) tuman
B) hazora
S) qo‘shun
D) ayl
-
147. Amir Temur lashkarining hazora birikmasi nechta askariy birikmani tashkil qilgan?
A) o‘n minglik
B) yuzlik
S) ming
D) o‘nlik
148. Amir Temur qo‘shinidagi yuzlik askariy birikmasi ifodalovchi atamani toping.
A) ayl
B) hazora
S) tuman
D) qo‘shun
-
149. Amir Temur qo‘shinidagi ayl "¦
A) o‘n minglik askariy birikmadir.
B) minglik askariy birikmadir.
S) yuzlik askariy birikmadir.
D) o‘ntalik askariy birikmadir.
150. Amir Temur qanday harbiy mansablarni ta’sis etadi?
A) tavochi, burong‘or, juvong‘or, qanbu
B) bosh hojib, xonsolar, qo‘shchi, bakovul
S) tuman og‘asi, mirihazora, qo‘shunboshi va aylboshi
D) devonbegi, harbiy vazir, dodxoh, yasovul, muhassil
-
151. Qaysi xizmati uchun Amir Temur tomonidan amir bahodirlik martabasi, davlat kengashlariga bemalol kirish huquqi hamda biron sarhadning noibligi bilan siylangan?
A) biron qo‘shinni yenggan, biror mamlakat yoki viloyatni zabt etgan
B) zabt etilgan mamlakat aholisi yil davomida qo‘zg‘olon ko‘tarmagan bo‘lsa
S) zabt etilgan viloyatni obodonlashtirgan bo‘lsa
D) biron qo‘shinni yengish haqidagi taklifi amalga oshsa
152. Amir Temur davlatida askariy qismlarni viloyatlardan to‘plash bilan qaysi mansabdagi amaldorlar shug‘ullanar edi?
A) bosh hojib
B) tavochi
S) bakovul
D) qozikalon
-
153. Amir Temur qo‘shinda qattiq harbiy intizom o‘rnatadi. Har bir zobit jang qilish uslublarini yaxshi bilishi farz sanalgan. Oddiy navkarga qanday talablar qo‘yilgan?
A) inizomni qat’iy bajarishga majbur bo‘lib, jangda ayovsiz va dovyurak bo‘lishi, omonlik istagan dushmanga yumshoq muomala qilishi va adolatli bo‘lishi lozim hisoblangan.
B) jang qilish uslublarini yaxshi bilishi farz sanalgan.
S) intizomni qat’iy bajarishga majbur bo‘lib, zabt etilayotgan mamlakat aholisi tilini yaxshi bilishi shart edi.
D) zabt etilgan mamalakatning moddiy madaniy obidalariga zarar yetkazmaslik
154. Amir Temur harbiy yurish paytida qo‘shin qay tartibda borardi?
A) oldinda izofa, ular orasidan xabarchilar bo‘linmasi, undan keyinroqda manglay — avangard qism borardi.
B) oldinda xabarchilar, ular orasidan yasovul bo‘linmasi, undan keyinroqda manglay — avangard qism
S) oldinda manglay — avangard, ular orasidan xabarchilar bo‘linmasi, undan keyinroqda izofa qism borardi.
D) oldinda yasovul bo‘linmasi, ular orasidan xabarchilar, undan keyinroqda qanbullar borardi.
-
155. Amir Temur harbiy yurish paytida manglay bilan qo‘shinning asosiy qismlari oralig‘ida nima joylashgan?
A) markaz, burong‘or va juvong‘or
B) qo‘mondonning qarorgohi va izofa
S) xabarchilar, yasovul bo‘linmasi, manglay
D) qanbullar
156. Amir Temur qo‘shinining zaxira qismlari nima deb yuritilgan?
A) qanbullar
B) juvong‘or
S) izofa
D) burong‘or
-
157. Amir Temur qo‘shinining asosiy jangovar qismlari qanday qanotlaridan iborat bo‘lgan?
A) qanbullar
B) xabarchilar, yasovul bo‘linmasi, manglay
S) markaz, burong‘or va juvong‘or
D) tuman, hazora, qo‘shun va ayl
158. Amir Temur qo‘shinidagi qo‘riqchi askariy qo‘shilmalar qanday nom bilan yuritilgan?
A) xabarchilar
B) manglay
S) burong‘or
D) qanbullar
-
159. Amir Temur qo‘shini necha qism — qo‘llardan iborat edi?
A) to‘rt
B) besh
S) olti
D) yetti
160. Sharafiddin Ali Yazdiy Amir Temur qo‘shindagi qaysi tartibni birinchi bo‘lib joriy qilgan deb yozgan?
A) qo‘shinni tuman, hazora, qo‘shun va aylga bo‘lib joylashtirish
B) qo‘shinni markaz, burong‘or va juvong‘orga bo‘lib joylashtirish
S) qo‘shinda tuman og‘asi, mirihazora, qo‘shunboshi va aylboshi harbiy lavozimlarni joriy qilishi
D) qo‘shinni yetti qo‘lga — qismga bo‘lib joylashtirish
-
161. Amir Temur qo‘shinidagi qo‘llar kimga bo‘ysungan?
A) oliy hukmdorga
B) tuman og‘asiga
S) tavochiga
D) faqat qo‘shin qo‘mondoniga
162. "œTemur tuzuklari" — bu "¦
A) Amir Temurning badiiy asari.
B) Amir Temurning bolaligiga bag‘ishlangan asar.
S) Amir Temurning harbiy san’ati va davlat boshqarish uslubiga bag‘ishlangan maxsus asar.
D) Amir Temurning ma’rifiy, ahloqiy asari.
-
163. "œTemur tuzuklari"da nimalar haqida bayon etiladi?
A) diniy ta’limot, islomiy urf-odatlar insonning kamol topishida, dunyoqarashining shakllanishidagi mohiyati talqin etilgan.
B) kamolot yo‘lida olib boriladigan mashaqqatli mehnat jarayonida bu dunyo noz-ne’matlaridan bahramand bo‘lishning joizligi g‘oyasi ilgari suriladi.
S) mehnatsevarlik, odillik va bilimdonlikni targ‘ib etadi.
D) mamlakatni idora etish tartibi, davlat arboblari va qo‘shin boshliqlarining burchi va vazifalari, amirlar, vazirlar va boshqa mansabdorlarning toj-u taxt oldida ko‘rsatgan alohida xizmatlarini taqdirlash tartibi
164. Amir Temur kimlar tarixini chuqur bilgan?
A) hind va uyg‘ur
B) turk, arab va eronliklar
S) fors va xitoy
D) turk, mo‘g‘ul va xitoy
-
165. Amaliy jihatdan foyda keltira oladigan har qanaqa bilimni, davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan har bir masalani hal etishda Amir Temur kimlar bilan maslahatlashardi?
A) shu sohaning bilimdonlari va ulamolar bilan
B) pirlari bilan
S) ilm-fan ahli bilan
D) harbiy kengash bilan
166. Amir Temur davlat ishlarining necha ulushini kengash, tadbir va mashvarat bilan amalga oshirgan?
A) o‘n
B) sakkiz
S) to‘qqiz
D) yetti
-
167. Amir Temur davlat boshqaruvida shikoyatlarni ko‘ruvchi amaldor qanday nomda yuritilgan?
A) tavochi
B) muhassil
S) dodxoh
D) muhtasib
168. Amir Temur davlat boshqaruvida muhassil qanday vazifani bajargan?
A) shikoyatlarni ko‘ruvchi
B) shariat qoidalari ijrosi, bozordagi tartibni nazorat qiluvchi
S) vaqf mulklari boshqarish
D) soliq undiruvchi
-
169. Muhtasib — bu "¦
A) shikoyatlarni ko‘ruvchi
B) vaqf mulklari boshqarish
S) shariat qoidalari ijrosi, bozordagi tartibni nazorat qiluvchi
D) soliq undiruvchi
170. Amir Temur davrida sadri a’zam qanday vazifani bajargan?
A) soliq undiruvchi
B) shariat qoidalari ijrosi, bozordagi tartibni nazorat qiluvchi
S) vaqf mulklari boshqaruvchisi
D) shikoyatlarni ko‘ruvchi
-
171. Suyurg‘ol — bu "¦
A) vaqf mulklari boshqaruvchisi
B) aholidan turli xil yig‘im va to‘lovlarni talab qilib olish huquqiga ega amaldorlar
S) oliy hukmdor tomonidan in’om tariqasida berilgan yer-mulk.
D) ziroatchi dehqonlardan olinadigan yer solig‘i
172. Amir Temur davrida hukmdorning shaxsiy topshirig‘ini bajaruvchi qanday nomda yuritilgan?
A) Muhtasib
B) Muhassil
S) Dodxoh
D) Yasovul
-
173. Sohibqiron Amir Temur dunyoni nimasi bilan lol qoldirdi?
A) yengilmasligi bilan
B) Sulton Boyazidni yengishi bilan
S) davlatni boshqarish va harbiy sohada o‘ziga xos usul yaratib, shu asosda barpo qilgan
davlati bilan
D) Yevropa va Rus davlatini m o‘g‘ullardan ozod etishi bilan
174. Amir Temur o‘z davlatining shon-shuhrati uchun qaysi shaharning obodonligiga alohida ahamiyat beradi?
A) Samarqand
B) Kesh
S) Buxoro
D) Urganch
-
175. Amir Temurning har bir zafarli voqeani, sevinchli hodisani qanday nishonlash odati bo‘lgan?
A) nabiralarini to‘yini o‘tkazish
B) hunarmandlar ko‘rigini o‘tkazish
S) muhtasham me’morlik obidasini barpo etish bilan
D) ilm-fan ahli bilan bahs-munozara o‘tkazish
176. Amir Temur Movarounnahrda muhtasham me’morlik obida barpo etish maqsadda qayerdan mohir g‘isht teruvchilar olib kelingan?
A) Erondan
B) Hindistondan
S) Turkiyadan
D) Misrdan
-
177. Qayerning mashhur usta-hunarmandlarini Amir Temur olib kelib Movarounnahrning imorat-u inshoatlarini bino qiladilar?
A) Sheroz, Isfahon va Damashq
B) Balx, Marv, Mashhad
S) Nishopur, Bag‘dod, Damashq
D) Astrobod, Dehiston, Qunduz
178. Amir Temur zabt etilgan qaysi shaharlarda bino qurdirdi?
A) Tabrizda masjid, Sherozda saroy, Bag‘dodda madrasa, Turkistonda Ahmad Yassaviy qabri ustiga maqbara
B) Balxda masjid, Xirotda saroy, Bag‘dodda madrasa, Najmiddin Kubro qabri ustiga maqbara
S) Buxoro shahridagi Sayfuddin Boxarziy, Bayonqulixon maqbaralari, Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi, Ko‘hna Urganchdagi balandligi 62 metrli ulug‘vor minora, Najmiddin Kubro va To‘rabekxonim maqbaralari
D) Ismoil Somoniy maqbarasi, Mag‘oki-attoriy masjidi, Raboti Malik
-
179. Amir Temur o‘zining saxovati va himmatini qaysi shaharlarda oliy imoratlar qurdirishda ko‘rsatdi?
A) Buxoro va Samarqandda
B) Toshkent va Nasafda
S) Shahrisabz va Samarqandda
D) Termiz va Urganchda
180. Amir Temur qayerda otasi va o‘g‘li Jahongirning qabri ustiga maqbara qurdirdi, katta jome masjidini bunyod etdi?
A) Buxoroda
B) Nasafda
S) Shahrisabzda
D) Samarqandda
-
181. Qayerda dunyoga dong‘i ketgan mashhur Oqsaroy qad ko‘tardi?
A) Buxoroda
B) Samarqandda
S) Nasafda
D) Shahrisabzda
182. Qaysi me’morchilik obida peshtoqiga "œAgar bizning quvvat va qudratimizga ishonmasang, bizning imoratlarimizga boq" degan xitobnoma bitilgan?
A) Ko‘ksaroy
B) Bo‘stonsaroy
S) Ahmad Yassaviy maqbarasi
D) Oqsaroy
-
183. Qaysi shaharda Ahmad Yassaviy maqbarasi bino qilingan?
A) Samarqand
B) Shahrisabz
S) Turkiston
D) Buxoro
184. Kimning davrida mo‘g‘ullar bosqini davomida butunlay vayron etilgan Samarqand shahri o‘zining qadimgi o‘rnidan birmuncha janubroqda boshdan oyoq yangitdan qayta quriladi?
A) Ismoil Somoniy
B) Mahmud Yalavoch
S) Amir Temur
D) Ulug‘bek
-
185. Qaysi shahar tevaragi Oxanin, Shayxzoda, Chorsu, Korizgoh, So‘zangaron va Feruza kabi nomlar bilan yuritiluvchi oltita darvozali mustahkam yangi qal’a devor bilan o‘rab chiqiladi?
A) Samarqand
B) Buxoro
S) Shahrisabz
D) Nasaf
186. Samarqand arkida Amir Temurning qaysi qarorgohi bino qilindi?
A) Oxanin va Oxanin
B) Shayxzoda va Feruza
S) Korizgoh va So‘zangaron
D) Ko‘ksaroy va Bo‘stonsaroy
-
187. Quyidagi ko‘rsatilgan inshoatlardan qay biri to‘rt qavatli bo‘lib, gumbazlar va devorlari zangori koshinlar, naqshinkor va guldor parchinlar bilan qoplangani uchun u shunday nom bilan shuhrat topadi?
A) Shayxzoda
B) So‘zangaron
S) Bo‘stonsaroy
D) Ko‘ksaroy
188. Amir Temur davrida qayerda xonlarni podsholik taxtiga o‘tqizish marosimi vaqtida ularni oq kigiz ustiga olib o‘tqizadigan toshdan taxt kursi — Ko‘ktosh qo‘yilgan edi?
A) Bo‘stonsaroy
B) Ko‘ksaroyda
S) So‘zangaron
D) Shayxzoda
-
189. Amir Temur arkida qanday imoratlar joylashgan edi?
A) davlat devonxonasi, qurol-yarog‘lar yasaydigan ustaxona va aslahaxona, tangalar so‘qiladigan zarbxona, qamoqxona
B) hukmdor va amaldorlar uy-joylari
S) hunarmandlar savdo rastalari
D) Oxanin, Shayxzoda, Chorsu, Korizgoh, So‘zangaron va Feruza kabi nomlar bilan yuritiluvchi qal’alar
190. Amir Temur davrida Samarqandda qanday inshoatlar quriladi?
A) karvonsaroy va qasrlar
B) Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi
S) Najmiddin Kubro va To‘rabekxonim maqbaralari
D) saroylar, masjidlar, madrasalar, maqbaralar
-
191. Nechanchi yillarda Samarqandda Ispaniya elchisi Klavixo bo‘lgan?
A) 1402—1403-yillarda
B) 1403—1404-yillarda
S) 1404—1405-yillarda
D) 1405—1406-yillarda
192. Qachon hozirgi vaqtda Bibixonim nomi bilan mashhur bo‘lgan Jome masjidi bino qilinadi?
A) 1403—1404-yillarda
B) 1402—1403-yillarda
S) 1404—1405-yillarda
D) 1405—1406-yillarda
-
193. Amir Temur Samarqand atrofida barpo qilgan bog‘larni qayd qiling.
1) Bog‘i Dilkusho; 2) Bog‘i Chinor; 3) Bog‘i Bihisht; 4) Bog‘i Baland; 5) Davlatobod; 6) Bog‘i Nav; 7) Bog‘i Shamol; 8 ) Bog‘i Jahonnamo; 9) Bog‘i Maydon; 10) Chinnixona
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
B) 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10
S) 6, 7, 8, 9, 10
D) 1, 2, 3, 4, 9, 10
194. Ma’lumki, Amir Temur davridagi bog‘lar tuzilishiga ko‘ra 2 turga bo‘lingan. Birinchi turdagi bog‘lar qanday ko‘rinishga ega bo‘lgan?
A) tabiiy daraxtzor va chakalakzorlar bag‘rida barpo etilgan.
B) har tomoni taxminan 1 km masofaga cho‘zilgan to‘rtburchak shakldagi chorbog‘lardir.
S) bunday bog‘lar hukmdor shikor qilishi uchun mo‘ljallangan.
D) bu turdagi bog‘larning o‘simlik va hayvonot dunyosi nihoyatda boy bo‘lgan.
-
195. Amir Temur davridagi qaysi bog‘lar tabiiy daraxtzor va chakalakzorlar bag‘rida barpo etilgan?
A) bunday bog‘lar barpo etilmagan
B) birinchi va ikkinchi turdagi
S) birinchi turdagi
D) ikkinchi turdagi
196. Amir Temur davridagi barpo qilingan qaysi bog‘lar hukmdor shikor qilishi uchun mo‘ljallangan?
A) bunday bog‘lar barpo etilmagan.
B) birinchi va ikkinchi turdagi
S) birinchi turdagi
D) ikkinchi turdagi
-
197. Amir Temur davridagi qaysi turdagi bog‘larning o‘simlik va hayvonot dunyosi nihoyatda boy bo‘lgan?
A) bunday bog‘lar barpo etilmagan.
B) birinchi va ikkinchi turdagi
S) ikkinchi turdagi
D) birinchi turdagi
198. Amir Temur davrida barpo qilingan Bog‘i Dilkusho Samarqandning qaysi tomonida joylashgan?
A) shimol tomonida
B) sharq tomonida
S) g‘arb tomonida
D) janub tomonida
-
199. Amir Temur Klavixoni qaysi bog‘da qabul qilgan?
A) Bog‘i Chinor
B) Bog‘i Baland
S) Bog‘i Bihisht
D) Bog‘i Dilkusho
200. Amir Temur o‘z davlati poytaxti Samarqand atrofida qad ko‘targan bir qancha yangi qishloqlarni Sharqning mashhur shaharlari nomlari bilan atadi. Bu qaysi shahar edi?
A) Forij, G‘azna, Hamodon, Kobul
B) Dimishq (Damashq), Misr (Qohira), Bag‘dod, Sultoniya va Sheroz
S) Qunduz, Qandahor, Laxor, Dehli
D) Forij, G‘azna, Bag‘dod, Dehli, Sultoniya va Sheroz
-
201. Nima sababdan Amir Temur o‘z davlati poytaxti Samarqand atrofida qad ko‘targan bir qancha yangi qishloqlarni Sharqning mashhur shaharlari nomlari bilan atadi?
A) chunki Samarqand kattaligi, go‘zalligi hamda tevarak-atrofining obod etilganligi jihatidan dunyodagi eng yirik shaharlardan ham ustunroq turmog‘i lozim edi.
B) chunki turli joylardan kelgan hunarmandlar o‘z vatanini qumsamasligi uchun
S) chunki turli joylardan kelgan hunarmandlar Samarqandda barpo qilinadigan saroylar Sharqning mashhur shaharlari kabi bo‘lishi kerak edi.
D) chunki Sharqning mashhur shaharlari Samarqanddan kattaligi, go‘zalligi hamda tevarak-atrofining obod etilganligi jihatidan ustunroq ekanligi sababli
202. Amir Temur davrida qaysi shaharda savdo va hunarmandchilik juda ham rivoj topgan?
A) Samarqandda
B) Buxoroda
S) Keshda
D) Termizda
-
203. Amir Temur davrida Samarqandga ma’danlar qayerdan olib kelinardi?
A) Hind va Sinddan
B) Xitoydan
S) Suriyadan
D) Xurosondan
204. Amir Temur davrida Samarqandga Hind va Sinddan nima olib kelinardi?
A) ma’danlar
B) atlas, yashin toshi, mushk
S) mo‘yna, teri va mum
D) yoqut, olmos
-
205. Amir Temur davrida Samarqandga atlas, yashin toshi, mushk qayerdan olib kelinardi?
A) Hind va Sinddan
B) Xitoydan
S) Xurosondan
D) Erondan
206. Klavixo 800 tuyalik savdo karvoni qayerdan kelganini o‘z kundaligida qayd etgan?
A) Hindiston poytaxti Dehlidan
B) Xuroson poytaxti Hirotdan
S) Usmoniylar poytaxti Anqaradan
D) Xitoy poytaxti Xonbaliqdan
-
207. Qaysi omil Amir Temur davlatining tashqi iqtisodiy va elchilik aloqalarining barqarorligiga olib keldi?
A) Sulton Boyazidning Amir Temurdan yengilishi
B) Oltin O‘rda davlatining Amir Temur tomonidan fath etilishi
S) Buyuk ipak yo‘lida savdo karvonlari qatnovi xavfsizligini ta’minlash
D) Amir Temurning uch, besh, yetti yillik harbiy yurishlari
208. Jome masjidi — "¦
A) juma namozi o‘qiladigan masjid.
B) juma kuni barpo qilingan masjid.
S) hayit namozi o‘qiladigan masjid.
D) ilm toliblari uchun barpo qilingan madrasa ichidagi masjid.
-
209. Shikor qanday ma’noni bildiradi?
A) ov
B) shikoyatlarni ko‘ruvchi.
S) soliq undiruvchi.
D) shariat qoidalari ijrosi, bozordagi tartibni nazorat qiluvchi.
210. XV asr boshlarida xalqaro siyosiy vaziyat qanday edi?
A) bir tomondan, sulton Boyazidning Bolqon yarim oroli davlatlariga nisbatan tazyiqi kuchayib, butun Yevropaga xavf solayotgan edi. Ikkinchi tomondan, Boyazidning o‘zi Amir Temurning kuchli tazyiqiga duchor bo‘lgan edi.
B) bir tomondan, sulton Boyazidning Bolqon yarim oroli davlatlari bilan harbiy ittifoq bo‘lishga intilayotgan edi. Ikkinchi tomondan, Boyazidning o‘zi G‘arbga tomon shiddat bilan siljib borayotgan edi.
S) bir tomondan, sulton Boyazidning Russiyaga xavf solayotgan edi. Ikkinchi tomondan, Oltin O‘rda Amir Temurning kuchli tazyiqiga duchor bo‘lgan edi.
D) bir tomondan, Amir Temur butun Yevropaga xavf solayotgan edi. Ikkinchi tomondan, Boyazidning o‘zi G‘arbga tomon shiddat bilan siljib borayotgan edi.
-
211. Vizantiya va G‘alatadagi Genuya hokimining noibi, Fransiya qiroli hamda Sultoniya shahrining katolik missionerlari Boyazidga qarshi kurashish maqsadida yordam so‘rab Amir Temurga murojaat qiladilar. Buning evaziga ular harbiy yurish vaqtida "¦
A) Amir Temurga yordam berish hamda Konstantinopol va Peraning Boyazidga to‘lab kelgan bojini bundan buyon Amir Temurga to‘lashga va’da qiladilar.
B) Amir Temurga Konstantinopol va Perani tortiq qilishga va’da beradilar.
S) Genuya va Venetsiyaga to‘lab kelgan bojini bundan buyon Amir Temurga to‘lashga va’da qiladilar.
D) Trapezund va Konstantinopolni g‘alabadan so‘ng Amir Temurga bo‘ysunishiga va’da beradilar.
212. Amir Temur Boyazid bilan bo‘lajak to‘qnashuvda qayerning harbiy kemalaridan foydalanishga harakat qiladi?
A) Genuya va Venetsiya
B) Konstantinopol va Pera
S) Trapezund va Konstantinopol
D) Ispaniya va Portugaliya
-
213. Amir Temur 1402-yil 15-mayda kimning nomiga xat yo‘llaydi?
A) Karl VI
B) Genrix IV
S) Ioann VII Paleolog
D) Genrix III de Trastamara
214. Yevropa shaharlaridan qay biri Boyazidga qarshi kurashda Amir Temurga xizmat qilish, hatto unga odamlar va har qaysisi 20 ta dan 40 ta harbiy kemalar bilan yordam berish majburiyatini o‘z zimmalariga oladilar?
A) Fransiya va Angliya
B) Genuya va Venetsiya
S) Konstantinopol noibi va Genuyaning Peradagi hokimi
D) Ispaniya va Portugaliya
-
215. Amir Temur Boyazid bilan bo‘lajak to‘qnashuvi arafasida Yevropaning qaysi hukmdorlari bilan diplomatik aloqalar o‘rnatib, yozishmalar olib boradi?
A) Fransiya qiroli Genrix IV, Angliya qiroli Karl VI, Kastiliya va Leon qiroli Ioann VII Paleolog
B) Fransiya qiroli Karl IV, Angliya qiroli Genrix III de Trastamara, Kastiliya va Leon qiroli Genrix IV
S) Fransiya qiroli Ioann VII Paleolog, Angliya qiroli Genrix VI, Kastiliya va Leon qiroli Genrix III de Trastamara
D) Fransiya qiroli Karl VI, Angliya qiroli Genrix IV, Kastiliya va Leon qiroli Genrix III de Trastamara
216. Anqara yaqinida turklarning 160 ming kishilik qo‘shini ustidan qozonilgan buyuk g‘alabadan so‘ng Amir Temurning G‘arbiy Yevropa davlatlari bilan bo‘lgan aloqalarining mazmuni tubdan o‘zgaradi. Endilikda Amir Temur ular bilan "¦
A) harbiy sohada birgalikda islohotlar o‘tkazishga ahamiyat beradi.
B) Buyuk Geografik kashfiyotlarda qatnashishga ahamiyat berdi.
S) dengizda savdo qilish uchun savdo kemalar qurishga ahamiyat berdi.
D) do‘stona munosabatlarni mustahkamlash va o‘zaro savdo-sotiq aloqalarini yo‘lga qo‘yish kabi masalalarga ahamiyat beradi.
-
217. Amir Temur qachon Fransiya va Angliyaga maxsus elchilar orqali Karl VI va Genrix IV nomlariga maktublar yo‘llaydi?
A) 1402-yil yozida
B) 1403-yil mayda
S) 1403-yil yozida
D) 1404-yilning sentabr-noyabrda
218. Amir Temur Fransiya va Angliyaga jo‘natgan elchilari qachon Parijga yetib keladi?
A) 1403-yil mayda
B) 1402-yil yozida
S) 1404-yilning sentabr-noyabrda
D) 1403-yil yozida
-
219. Amir Temur Fransiya va Angliyaga jo‘natgan elchilari orqali ularga nimalarni taklif etadi?
A) dengizda savdo qilish uchun savdo kemalar qurish
B) harbiy sohada birgalikda islohotlar o‘tkazish
S) ikki mamlakatning savdogarlari uchun erkin savdo munosabatlari olib borilishini ta’minlash va agar qirol hamda gersoglar rozi bo‘lsalar, bu erkin savdoni tegishli bitim yoki shartnoma bilan mustahkamlashni
D) Buyuk Geografik kashfiyotlarda qatnashish
220. Sohibqiron Amir Temur tomonidan qaysi hukmdorga quyidagi maktub yuborilgan: "œBundan keyin sizning (odamlaringiz) bizning yerlarimizga va bizning (kishilarimiz) sizning o‘lkangizga o‘tgan ajdodlarimiz davridagidek borib-kelib tursalar, sizning va bizning nomimizni hamma joyda olqishlab tursalar, mamlakatimiz savdogarlari uchun foyda keltirishsa, ko‘p xursand bo‘lar edik. Shuni aytish kerakki, endilikda bizning yurtimizda savdogarlaringizning xavfsizligi ta’minlanadi."
A) Fransiya qiroli Karl VI ga
B) Angliya qiroli Genrix IV
S) Kastiliya (Ispaniya) qiroli Genrix III
D) Konstantinopol noibi Ioann VII Paleolog
-
221. Fransiya qiroli Karl VI qachon Amir Temurga javob maktubini yo‘llagan?
A) 1404-yilning sentabr-noyabrda
B) 1403-yil 15-iyunida
S) 1402-yil 15-iyunida
D) 1403-yil 15-mayda
222. Kim Amir Temurning Angliya qiroli Genrix IV bilan olib borilgan diplomatik munosabatlarida faol qatnashdi?
A) Fors hokimi Pirmuhammad ibn Umar Shayx
B) g‘arbiy viloyatlar hokimi Mironshoh
S) Xuroson hokimi Shohruh Mirzo
D) g‘arbiy viloyatlar hokimi Pirmuhammad Jahongir
-
223. Kim Shimoliy Eron, Iroq, Tabriz va Sultoniyani o‘z ichiga olgan mulklar hokimi bo‘lgan?
A) Pirmuhammad ibn Umar Shayx
B) Mironshoh
S) Shohruh Mirzo
D) Pirmuhammad Jahongir
224. Kim Amir Temurning keksayib qolgan davrida G‘arbiy Yevropa hukmdorlarining diqqat-e’tiborini o‘ziga jalb etadi?
A) Shohruh Mirzo
B) Mironshoh
S) Ulug‘bek
D) Pirmuhammad
-
225. Nima sababdan Mironshoh xristian ruhoniylariga xayrixohlik bildirib, savdogarlarning daxlsizligini ta’minlash borasida chora-tadbirlarni amalga oshirdi?
A) Amir Temurning keksayib qolgan davrida G‘arbiy Yevropa hukmdorlarining diqqat-e’tiborini o‘ziga jalb etish
B) Buyuk ipak yo‘lini tiklash maqsadida
S) Buyuk geografik kashfiyotlarda qatnashish maqsadida
D) Yevropa davlatlari bilan o‘zaro savdo aloqalarini jonlantirish maqsadida
226. Nima sababdan G‘arbda Mironshoh katolik dinining homiysi sifatida shuhrat qozondi?
A) Sharq va G‘arbni bo‘g‘lab turuvchi Buyuk ipak yo‘lini tiklagani uchun
B) musulmon hukmdorlari ichida ilk bor Buyuk geografik kashfiyotlarda xristian hukmdorlari bilan birgalikda qatnashganligi uchun
S) xristian ruhoniylariga xayrixohlik bildirib, savdogarlarning daxlsizligini ta’minlash borasida chora-tadbirlarni amalga oshirganligi sababli
D) xristian ruhoniylariga xayrixohlik bildirib, savdogarlardan olinadigan bojni bekor qilgani uchun
-
227. Dastlab Ispaniya elchilari Amir Temurning Kichik Osiyodagi qarorgohiga qachon yuboriladi?
A) 1402-yilning yozida
B) 1402-yilning kuzida
S) 1402-yilning bahorida
D) 1402-yilning qishida
228. Amir Temurning Kichik Osiyodagi qarorgohiga jo‘natilgan ispan elchilariga nimalar haqida aniq ma’lumotlar to‘plash topshiriladi?
A) Amir Temurning xazinasi haqida
B) Amir Temur va Boyazidlarning kuch-qudrati, boyligi va qo‘shinining sonini bilish hamda ular qo‘l ostida yashayotgan xalqlarning urf-odatlari, dini va qonunlari haqida
S) Amir Temurning harbiy ittifoqchilari haqida
D) Amir Temurning harbiy va iqtisodiy qudrati haqida
-
229. Kimni Ispaniya elchilariga qo‘shib Amir Temur Ispaniyaga elchi qilib yuboradi?
A) Jahonshohbek
B) Muhammadqozi
S) Sayfuddinbek
D) Sulaymonshohbek
230. Qachon Genrix III Amir Temur huzuriga ikkinchi marta maxsus elchilarni yuboradi?
A) 1403-yil 21 mayda
B) 1403-yil 15-iyunida
S) 1404-yil 21 noyabrida
D) 1402-yil 15-mayida
-
231. Genrix III tomonidan kim Amir Temur huzuriga jo‘natilgan ikkinchi maxsus elchilarga boshliq qilib tayinlanadi?
A) Ioann VII Paleolog
B) Foma Akvinskiy
S) Klavixo
D) F.Biondo
232. Amir Temur bilan diplomatik munosabatlar olib borgan Genrix III qayerning hukmdori edi?
A) Fransiya qiroli
B) Angliya qiroli
S) Konstantinopol noibi
D) Kastiliya (Ispaniya) qiroli
-
233. Qachon Klavixo boshliq Ispaniya elchilari Samarqandda bo‘ladilar?
A) 1406-yilning mart oyida
B) 1402-yilning bahorida
S) 1403-yilning mayida
D) 1404-yilning sentabr-noyabr oylarida
234. Qachon Ispaniya elchilari Samarqanddan jo‘natib yuboriladi?
A) 1402-yilning 15-mayida
B) 1403-yilning 15-iyunida
S) 1404-yilning 21 noyabrida
D) 1403-yilning 21 mayda
-
235. Nima sababdan Klavixo boshliq Ispaniya elchilari Samarqanddan jo‘natib yuboriladi?
A) o‘z oldiga qo‘ygan maqsadiga erishganligi uchun
B) Amir Temurning Xitoyga tomon yurishi munosabati bilan
S) Amir Temur maktubini zudlik bilan G‘arbiy Yevropa hukmdorlariga yetkazishi zarurligidan
D) do‘stona munosabatlarni mustahkamlash va o‘zaro savdo-sotiq aloqalarini yo‘lga qo‘yish zarurligidan
236. Qachon Klavixo Ispaniyaga qaytib keladi?
A) 1402-yilning bahorida
B) 1403-yilning mayida
S) 1404-yilning sentabr-noyabr oylarida
D) 1406-yilning mart oyida
-
237. Klavixoning safar taassurotlari qaysi nomlari ostida ispan tilida bir necha bor nashr qilinadi?
A) "œBuyuk Temur tarixi" va "œTemur qarorgohi", "œSamarqandga sayohat kundaligi"
B) "œTemur tuzuklari", "œZafarnoma"
S) "œTemur Yevropa haloskori", "œTemur qarorgohi"
D) "œTemurning harbiy qudrati», "œSamarqandga sayohat kundaligi"
238. Davlatning tashqi siyosat sohasidagi vazifalarini amalga oshirish borasidagi faoliyat qanday nom bilan ataladi?
A) diрlomatiya
B) doktrina
S) missiya
D) aneksiya
-
239. Katolik missionerlari — bu "¦
A) katolik dinining savdo-sotiq bilan shug‘ullanuvchilari
B) xristian dinining boshqa davlatdagi elchilari
S) katolik dinini boshqa xalqlar orasida yoyish maqsadida targ‘ibot ishlari bilan shug‘ullanuvchilar
D) xristian dinining musulmon davlatlardagi maxsus vakillari
240. Fransiya fuqarolari hisoblangan genuyaliklar-ning yer va mulklarini, ayniqsa G‘alatadagi mustamlakalarini himoya qilish uchun qaysi qirol o‘z navbatida Amir Temurdan madad kutar va u bilan diplomatik aloqalar o‘rnatishga urinar edi?
A) Karl VI
B) Genrix IV
S) Genrix III de Trastamara
D) Ioann VII Paleolog
241. Amir Temur va Karl VI yozishmalarida qayd etilishicha, Sohibqiron qaysi davlat qirolini jiddiy qo‘llab-quvvatlaydi?
A) Italiya qiroli
B) Kastiliya va Leon qiroli
S) Angliya qiroli
D) Fransiya qiroli
-
TEMURIYLAR DAVRIDA
MAMLAKATNING
IJTIMOIY-SIYOSIY, IQTISODIY VA
MADANIY HAYOTI
1. Amir Temur saltanatining parchalanishining asosiy sababi nimada edi?
A) Xalil Sulton Mirzoning o‘zboshimchalik bilan o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qilishi
B) Pirmuhammadning o‘z vaziri Pir Ali Toz boshliq fitnachilar qo‘lida shahid bo‘lishi
S) Qoraquyunli turkmanlarning qabila boshlig‘i Qora Yusuf bilan bo‘lgan jangda Mironshoh halok bo‘lishi
D) saltanat tasarrufiga olingan yurtlar va ellar xilma-xil, uzoq masofalarga cho‘zilganligi, ulardagi muxolifatchi kuchlar ajralib chiqish uchun harakat qilishi
2. Amir Temur saltanatning parchalanishida nima sabab bo‘ldi?
A) Amir Temur vorislari o‘rtasidagi toj-taxt ilinjida uzoq yillar davom etgan o‘zaro ziddiyat va urushlar
B) Xalil Sulton Mirzoning o‘zboshimchalik bilan o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qilishi
S) Pirmuhammadning o‘z vaziri Pir Ali Toz boshliq fitnachilar qo‘lida shahid bo‘lishi
D) Qoraquyunli turkmanlarning qabila boshlig‘i Qora Yusuf bilan bo‘lgan jangda Mironshoh halok bo‘lishi
-
3. Kimni Amir Temur vafoti oldidan taxt vorisi etib tayinlagan edi?
A) nabirasi Pirmuhammadni
B) nabirasi Xalil Sulton Mirzo
S) Mironshoh
D) Shohrux
4. Kim XV asrning boshida Kobul, Qandahor va Hindiston viloyatlarining hukmdori edi?
A) Shohrux
B) Pirmuhammad
S) Xalil Sulton Mirzo
D) Sulton Husayn Boyqaro
-
5. Qachon Xalil Sulton Mirzo Samarqandni egallab, o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qiladi?
A) 1407-yil 22-fevral
B) 1408-yil 22-aprel
S) 1405-yil 18-fevral
D) 1405-yil 18-mart
6. Xalil Sulton Mirzo kimning o‘g‘li edi?
A) Shohruxning
B) Umarshayx Mirzoning
S) Mironshohning
D) Jahongir Mirzoning
-
7. Kim Pirmuhammadning yo‘lini to‘sib, uning rejalarini buzib yuborish niyatida Amudaryoning o‘ng tomonidagi yerlarni o‘z hokimiyatiga qo‘shib oladi?
A) Sulton Husayn Mirzo
B) Xalil Sulton Mirzo
S) Abu Bakr Mirzo
D) Xudoydod Husayniy
8. Nimalar vositasida Xalil Sulton Sohibqironning nufuzli a’yon va kiborlaridan ma’lum qismini o‘z tarafiga og‘dirib Movarounnahr taxtini egallab olgan?
A) suyurg‘ollar vositasida
B) ko‘plab tarxonlar berishi orqali
S) Amir Temurdan qolgan xazinalar vositasida
D) Amir Temur bergan voris yorlig‘i vositasida
-
9. Kimlar birinchi bo‘lib Xalil Sultonga qarshi isyon ko‘taradilar?
A) Turkiston hamda Farg‘onaning hokimi amir Xudoydod bilan Shayx Nuriddin
B) Xuroson hokimi Sulton Husayn Mirzo
S) Amir Temur taxtining qonuniy valiahdi Pirmuhammad
D) Oltin O‘rdaning nufuzli amirlaridan Idiku
10. Ma’lumki, Sulton Husayn Mirzo Amudaryoning chap sohili viloyatlarida o‘z hokimiyatini o‘rnatmoq niyatida Xalil Sulton Mirzoga qarshi bosh ko‘taradi. Sulton Husayn Mirzo Xalil Sulton Mirzoga kim bo‘ladi?
A) akasi
B) amakisi
S) jiyani
D) ukasi
-
11. Kim Amudaryodan kechib o‘tib, Xalil Sultonga qarshi Nasafga tomon askar tortadi?
A) Shohrux
B) Mironshoh
S) Pirmuhammad
D) Umarshayx Mirzo
12. Kim temuriylar davrida boshlangan o‘zaro va sulola kurashlari davrida Xurosonda hokimi mutlaq bo‘lib oladi?
A) Mironshoh
B) Sulton Husayn Mirzo
S) Shohrux
D) Xalil Sulton Mirzo
-
13. Pirmuhammad XV asr boshida qayerda hokimi mutlaq bo‘lib oladi?
A) Xurosonda
B) G‘arbiy Eron va Ozarbayjonda
S) Balx, G‘azna va Kandahorda
D) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayramda
14. Kimlar temuriylar davrida boshlangan o‘zaro va sulola kurashlari davrida G‘arbiy Eron va Ozarbayjonda hokimi mutlaq bo‘lib oladilar?
A) Umarshayx Mirzo bilan Abu Bakr Mirzolar
B) Pirmuhammad
S) Xalil Sulton Mirzo
D) amir Berdibek
-
15. Xalil Sulton Mirzo taxtda o‘tirganda amir Berdibekning tasarrufida qaysi viloyatlar qoladi?
A) Xorazm
B) G‘arbiy Eron va Ozarbayjon
S) Balx, G‘azna va Kandahor
D) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayram
16. Kim XV asrning boshida O‘ratepa bilan Farg‘onani egallab oladi?
A) Shohrux
B) amir Xudoydod Husayniy
S) Pirmuhammad
D) Umarshayx Mirzo
-
17. Temuriylar davrida boshlangan o‘zaro va sulola kurashlari davrida Oltin O‘rdaning nufuzli amirlaridan Idiku qayerni bosib oladi?
A) Xurosonni
B) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayramni
S) O‘ratepa bilan Farg‘onani
D) Xorazmni
18. Qachon Pirmuhammad vaziri Pir Ali Toz boshliq fitnachilar qo‘lida shahid bo‘ladi?
A) 1407-yil 22-fevralda
B) 1408-yil 22-aprelda
S) 1409-yil 25-aprelda
D) 1405-yil 18-martda
-
19. Kim 1408-yil 22-aprelda Qoraqo‘yunli turkmanlarning qabila boshlig‘i Qora Yusuf bilan bo‘lgan jangda halok bo‘ladi?
A) Pirmuhammad
B) Pir Ali Toz
S) Mironshoh
D) Ulug‘bek
20. Ozarbayjon va Iroq viloyatlari temuriylar qo‘lidan ketishining sababini ko‘rsating.
A) Pirmuhammadning o‘z vaziri Pir Ali Toz boshliq fitnachilar qo‘lida shahid bo‘lishi
B) Xalil Sulton Mirzoning o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qilishi
S) Mironshohning Qora Yusuf bilan bo‘lgan jangda halok bo‘lishi
D) Movarounnahr va Turkistonda Ulug‘bek boshchiligidagi davlatni vujudga kelishi
-
21. Kim 1409-yil bahorida O‘ratepa va Shohruxiya shaharlarini osongina qo‘lga kiritib, Samarqand tomonga askar tortadi?
A) Amir Xudoydod
B) Mironshoh
S) Pirmuhammad
D) Shohrux
22. Sheroz yaqinida Zarafshon daryosi bo‘yida sodir bo‘lgan jangda Xalil Sulton qo‘shini kimdan mag‘lubiyatga uchraydi, o‘zi esa asirga olinadi?
A) Amir Xudoydod
B) Shohrux
S) Ulug‘bek
D) Pirmuhammad
-
23. Qachon Shohrux Amudaryodan o‘tib, Samarqand sari yurish qiladi?
A) 1408-yil 22-aprelda
B) 1407-yil 22-fevralda
S) 1409-yil 25-aprelda
D) 1405-yil 18-martda
24. Qanday maqsadda Shohrux boshlagan harakat mamlakat fuqarolarining ko‘pgina tabaqalari tomonidan quvvatlanadi?
A) temuriyzodalar va amirlar o‘rtasida sulh tuzilishiga erishish
B) temuriyzodalar va amirlar o‘rtasidagi kurashga xotima berish
S) temuriyzodalar va amirlar tomonidan Xalil Sultonni tan olinishiga erishish
D) Movarounnahr va Xurosonda Pirmuhammad hukmronligini o‘rnatishga harakat qilishi
-
25. Quyidagi sabalardan qay biri Shohruxning Movarounnahrdagi beboshliklarga chek qo‘yib, Mova-rounnahr va Xurosonda o‘z hukmronligini o‘rnatishga hamda mamlakatda tinchlik va osoyishtalik o‘rnatishga muvaffaq bo‘lishga imkon berdi?
A) Movarounnahr va Xurosonda Pirmuhammad hukmronligini o‘rnatishga harakat
B) mamlakat fuqarolarining ko‘pgina tabaqalari tomonidan Shohrux boshlagan harakatni quvvatlanishi
S) Xalil Sulton Mirzoning o‘zini Movarounnahrning oliy hukmdori deb e’lon qilishi
D) muxolifatchi kuchlarning ajralib chiqish uchun harakat qilishi
26. Shohruxning hukmronligi davrida mamlakat necha davlatga bo‘lingan edi?
A) ikki
B) uch
S) to‘rt
D) besh
-
27. Shohrux boshchiligidagi Amudaryodan janubda joylashgan davlatning markazi qaysi shahar edi?
A) Marv
B) Balx
S) Hirot
D) G‘azna
28. Shohruxning hukmronligi davrida Amudaryodan shimolda Movarounnahr va Turkistonda vujudga kelgan davlatga kim boshchilik qilardi?
A) Xalil Sulton Mirzo
B) Sulton Husayn Mirzo
S) Ulug‘bek
D) Umarshayx Mirzo
-
29. Shohruxning hukmronligi davrida Samarqand qaysi davlatning poytaxti edi?
A) Movarounnahr va Turkiston
B) Turkiston
S) Movarounnahr
D) Movarounnahr va Xuroson
30. Valiahd — bu "¦
A) mavjud hokimiyat siyosatiga qarshi kuchlar
B) toj-u taxt vorisi
S) davlatning tashqi siyosat sohasidagi vazifalarini amalga oshirish borasidagi faoliyat.
D) hukmdorning shaxsiy topshirig‘ini bajaruvchi
-
31. Mavjud hokimiyat siyosatiga qarshi kuchlar ifodasini beruvchi so‘zni aniqlang.
A) muxolifat
B) valiahd
S) muhassil
D) muhtasib
32. Qachon Shohrux Mirzo Ulug‘bekni Movarounnahr va Turkistonga hokim qilib tayinlaydi?
A) 1409-yilda
B) 1410-yilda
S) 1411 yilda
D) 1412-yilda
-
33. Ulug‘bekning hokimiyati dastavval faqat qaysi viloyatlar bilangina cheklanardi?
A) Balx, G‘azna va Kandahor
B) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayram
S) Samarqand, Buxoro va Nasaf
D) O‘ratepa bilan Farg‘ona
34. Shohrux avval boshdan Amirak Ahmadga qayerni in’om qilgan edi?
A) Turkiston hamda Farg‘ona
B) Farg‘onadan to O‘zgangacha
S) O‘ratepa bilan Farg‘ona
D) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayram
-
35. Shohrux Hisori Shodmonni avval boshdan kimga in’om qilgan edi?
A) Amirak Ahmadga
B) Shayx Nuriddinga
S) Amir Abdulholiqqa
D) Muhammad Jahongirga
36. Qaysi hokim na Ulug‘bek va na Shohruxni tan olardi?
A) Hisori Shodmon hokimi Muhammad Jahongir
B) Balx, G‘azna va Kandahor hokimi Pirmuhammad
S) Turkiston, Sabron, O‘tror, Sayram hokimi amir Berdibek
D) Turkiston hokimi Shayx Nuriddin
-
37. 1410-yilda Turkiston hokimi Shayx Nuriddin kimlar bilan ittifoq tuzib, temuriylarga qarshi isyon ko‘taradi?
A) Sulton Husayn Mirzo, Xalil Sulton, Umarshayx Mirzo
B) Muhammad Jahongir, Amir Abdulholiq hamda Chingiz o‘g‘lon
S) Abu Bakr, amir Berdibek, amir Xudoydod Husayniy
D) Pir Ali Toz, Qora Yusuf, Shayx Nuriddin
38. Kim Shayx Nuriddin temuriylarga qarshi isyon ko‘targanda Yangi va Sayram viloyatlarining hokimi bo‘lgan?
A) Shayx Nuriddin
B) Amirak Ahmad
S) Amir Abdulholiq
D) Chingiz o‘g‘lon
-
39. Quyidagi ko‘rsatilganlardan qay biri oq o‘rdalik xonzodalardan bo‘lgan?
A) Chingiz o‘g‘lon
B) Shayx Nuriddin
S) Amirak Ahmad
D) Amir Abdulholiq
40. Qachon Samarqand yaqinida Qizilravot mavzeyida isyonkor ittifoqchilar bilan Mirzo Ulug‘bek qo‘shinlari o‘rtasida jang bo‘ladi?
A) 1447-yil 12-martda
B) 1410-yil 20-aprelda
S) 1409-yil 25-aprelda
D) 1408-yil 22-aprelda
-
41. Samarqand yaqinida Qizilravot mavzeyida bo‘lgan jangda "¦
A) Ulug‘bek mag‘lubiyatga uchrab, Kalifga tomon chekinadi.
B) Shayx Nuriddin mag‘lubiyatga uchrab, Kalifga tomon chekinadi.
S) Ulug‘bek va Shayx Nuriddin qo‘shinlari teng kelib, o‘zaro kelishuvga erishadilar.
D) Ulug‘bekka Muhammad Jahongir va Amir Abdulholiq qo‘shinlari taslim bo‘ladilar.
42. Kim Shayx Nuriddin isyonini bostiradi?
A) Ulug‘bek
B) Boysung‘ur
S) Shohrux
D) Alouddavla
-
43. Movarounnahr va Turkistonni boshqarish to‘liq Ulug‘bek qo‘liga o‘tganda Ulug‘bek necha yoshda edi?
A) 18 yashar
B) 20 yashar
S) 24 yashar
D) 22 yashar
44. Qachon Ulug‘bek Farg‘ona va Koshg‘arni egallaydi?
A) 1412-yilda
B) 1413-yilda
S) 1414-yilda
D) 1425-yilda
-
45. Kim tomonidan 1413-yilda Xorazm Oltin O‘rda xonlari tasarrufidan qaytarib olinadi?
A) Ulug‘bek
B) Shayx Nuriddin
S) Idiku
D) Shohrux
46. Ulug‘bek davlatining qaysi chegaralarining tomonlari xavfsizligi muqimlashgan?
A) sharqiy va janubiy
B) g‘arbiy va janubiy
S) g‘arbiy va shimoliy
D) shimoliy va sharqiy
-
47. Ulug‘bek davlatining chegaralarining qaysi tomonlari xavfsizligi hali xavotirli edi?
A) g‘arbiy va shimoliy
B) g‘arbiy va janubiy
S) shimoli-g‘arbiy va shimoli-sharqiy
D) janubi-g‘arbiy va janubi-sharqiy
48. Nima sababli Ulug‘bek Dashti Qipchoqda boshlangan o‘zaro nizoga hamda mo‘g‘ulistonda avj olgan ichki kurashlarga jiddiy e’tibor berishga va aralashishga majbur bo‘ladi?
A) mo‘g‘uliston taxtiga temuriy shahzodani o‘tkazish maqsadida
B) Xorazmni Oltin O‘rda xonlari tasarrufidan qaytarib olish uchun
S) davlatining shimoli-g‘arbiy va shimoli-sharqiy chegaralarining xavfsizligini ta’minlash uchun
D) mahalliy muxolifatchi kuchlarni bartaraf etish maqsadida
-
49. Ulug‘bek qachon mo‘g‘uliston ustiga yurish boshlaydi?
A) 1425-yilning erta bahorida
B) 1425-yilning erta kuzida
S) 1425-yilning erta yozida
D) 1425-yilning erta qishida
50. Ulug‘bek qayerda mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozonadi?
A) Qizilravot mavzeyida
B) Tarnob yaqinida
S) Damashq qishlog‘i yaqinida
D) Issiqko‘l yaqinida
-
51. Ulug‘bekning mamlakat sharqiy chegaralarini mustahkamlashga olib kelgan voqeani qayd eting.
A) 1425-yilda Ulug‘bekning mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozonishi
B) 1449-yil oktabrda Damashq qishlog‘i yaqinida Abulxayrxon boshchiligidagi
ko‘chmanchilarni tor-mor etishi
S) Tarnob yaqinida bo‘lgan jangda Alouddavla qo‘shini tor-mor keltirilishi
D) 1425-yilda Ulug‘bekning Dashti Qipchoq ustidan g‘alaba qozonishi
52. Ulug‘bekning qayerdagi jangda qo‘lga kiritilgan o‘ljalar orasida ikki bo‘lak nefrit toshi bor edi?
A) Qizilravot mavzeyida
B) Tarnob yaqinida
S) Issiqko‘l yaqinidagi jangda
D) Damashq qishlog‘i yaqinida
-
53. Ulug‘bek mo‘g‘ullar ustidan g‘alaba qozonishi natijasida nefritdan nima yasattiriladi?
A) suv turadigan xum
B) Amir Temur maqbarasi uchun qabr toshi
S) ziyofatlar uchun qadah
D) taxt kursi — Ko‘ktosh
54. Qayerda mo‘g‘ulistonda bo‘lgan urushda Ulug‘bek qozongan g‘alabaning nishoni tarzida 1428-yilda Ulug‘bek tomonidan qoya toshga o‘ziga xos "œzafarnoma" yozdirilgan?
A) Jizzax yaqinida Ilono‘tti darasi ichida
B) Sheroz yaqinida Zarafshon daryosi bo‘yida
S) Samarqand yaqinida Qizilravot mavzeyida
D) Issiqko‘l yaqinida
-
55. Qayerga qarshi qilingan yurishda Ulug‘bekning omadi kelmaydi?
A) Xorazmga
B) mo‘g‘ulistonga
S) Dashti Qipchoqqa
D) Xurosonga
56. Shohrux qachon vafot etadi?
A) 1449-yil 27-oktabrda
B) 1447-yil 12-mart
S) 1469-yil 24-martda
D) 1409-yil 25-aprelda
-
57. Kim Sulton Muhammad isyonini bostirish vaqtida Ray viloyatida vafot etadi?
A) Ulug‘bek
B) Xalil Sulton
S) Pirmuhammad
D) Shohrux
58. Nima sababdan 1447-yilda Xuroson va Movarounnahrda temuriy shahzodalar o‘rtasida toj-taxt uchun kurash yana avjga minib, mamlakat beqarorlik va chuqur ijtimoiy-siyosiy larzalarga duchor bo‘ldi?
A) Shohruxning vafot etishi
B) Ulug‘bekning vafot etishi
S) Sulton Muhammad isyoni
D) Alouddavla Ulug‘bekning katta o‘g‘li Abdullatifning qo‘shinini tor-mor qilib, uni asirga
olishi
-
59. Ma’lumki, Shohrux vafot etgach odatga ko‘ra Hirot taxtiga Shohruxning to‘ng‘ich o‘g‘li Ulug‘bek o‘tirishi kerak edi. Ammo taxtni kim egallaydi?
A) Abulqosim Bobur
B) Abdulaziz
S) Boysung‘ur
D) Boysung‘urning o‘g‘li Alouddavla
60. Qachon Alouddavla Ulug‘bekning katta o‘g‘li Abdullatifning qo‘shinini tor-mor qilib, uni asirga oladi?
A) 1449-yilning oktabrda
B) 1447-yilning bahorida
S) 1448-yilning bahorida
D) 1447-yilning kuzida
-
61. Ulug‘bek bilan Alouddavla o‘rtasida tusilgan sulhga ko‘ra "¦
A) Abdullatif ozod qilinadi, Ulug‘bek esa Hirot va Xurosonga bo‘lgan da’vosidan voz kechadi.
B) Abdulaziz ozod qilinadi, Ulug‘bek esa Hirot va Xurosonga bo‘lgan da’vosidan voz kechadi.
S) Abdullatif ozod qilinadi, Ulug‘bek esa Movarounnahrga bo‘lgan da’vosidan voz kechadi.
D) Alouddavla Movarounnahr hukmdori deb tan olinadi.
62. Qachon Ulug‘bek va Abdullatifning 90 ming kishilik birlashgan qo‘shini Hirotga yurish qiladi?
A) 1447-yilning kuzida
B) 1447-yilning bahorida
S) 1448-yilning bahorida
D) 1448-yilning kuzida
-
63. Qaysi jangda Alouddavla qo‘shini tor-mor keltirilib, Hirot qo‘lga kiritiladi?
A) Damashq qishlog‘i yaqinida bo‘lgan jangda
B) Tarnob yaqinida bo‘lgan jangda
S) Samarqand yaqinida Qizilravot mavzeyida bo‘lgan jangda
D) Issiqko‘l yaqinida bo‘lgan jangda
64. Movarounnahrda Ulug‘bekka qarshi isyon boshlanganligi sababli "¦
A) Ulug‘bek Abdullatif boshchiligida isyonni bostirish uchun Samarqandga qo‘shin jo‘natadi.
B) Ulug‘bek Hirot va Xurosonga bo‘lgan da’vosidan voz kechadi.
S) Ulug‘bek Xurosonda Abdullatifni qoldirib, o‘zi Samarqandga qaytadi.
D) Ulug‘bek Xurosonni Alouddavlaga qaytarib beradi.
-
65. Abdullatifning otasiga nisbatan adovat paydo bo‘lishiga sabab bo‘lgan bahonani qayd eting.
A) Ulug‘bekning Alouddavla bilan sulh tuzishi
B) Ulug‘bekning Abulqosim Bobur foydasiga Xurosonga bo‘lgan da’vosidan voz kechishi
S) Ulug‘bek tomonidan Abdullatifni Balxga noib qilib tayinlanishi
D) Alouddavla ustidan qozonilgan g‘alaba to‘g‘risida tevarak-atrofga yuborilgan fathnomalarda Abdullatifning nomi inisi Abdulazizdan keyin tilga olingani, Ixtiyoriddin qal’asidagi xazina Ulug‘bek tomonidan olib qo‘yilgani
66. Abdullatif Hirotda necha kun hokimlik qiladi?
A) olti oy
B) o‘n besh kun
S) uch oy
D) yigirma besh kun
-
67. Kimning qo‘shinining Xirotga yaqinlashib kelayotganidan xabar topib Abdullatif poytaxtni jangsiz bo‘shatib, Movarounnahr tomon qochadi?
A) Abulqosim Bobur
B) Alouddavla
S) Boysung‘ur
D) Abdulaziz
68. Ulug‘bek farmoni bilan Abdullatif qayerga noib qilib tayinlanadi?
A) Hirotga
B) Kobulga
S) Balxga
D) G‘aznaga
-
69. Abdullatif qayerda "œtamg‘a" solig‘ini bekor qilib, savdogarlarni o‘z tarafiga og‘dirib oladi?
A) Hirotda
B) Kobulda
S) Balxda
D) G‘aznada
70. Kim bilan Abdullatif bog‘lanib, uni birlashib Ulug‘bekka qarshi kurashga undaydi?
A) Abulqosim Bobur
B) Alouddavla
S) Boysung‘ur
D) Abdulaziz
-
71. Hirotdan Samarqandga qaytar ekan, Ulug‘bek old tomondan kimlarning hujumiga duchor bo‘ladi?
A) Yangi va Sayram viloyatlarining hokimi Amir Abdulholiq hamda oq o‘rdalik xonzodalardan Chingiz o‘g‘lonlarning
B) Dashti Qipchoq ko‘chmanchilarining
S) Oltin O‘rda hukmdorining
D) Turkiston hokimi Shayx Nuriddinning
72. Ulug‘bek hukmronligi davrida Abulxayrxon boshchiligidagi ko‘chmanchilar qayerlarni talab, vayron qiladilar?
A) O‘tror, Toshkent, Xo‘jand tevaragidagi qishloqlarni
B) Kat, Urganch, Marv tevaragidagi qishloqlarni
S) Yangikent, Jand, O‘tror tevaragidagi qishloqlarni
D) Toshkent, Shohruxiya, Samarqand va Buxoro tevaragidagi qishloqlarni
-
73. Samarqand amirlarining kimga qarshi noroziligi kuchayib, Ulug‘bek uni bartaraf qilishga majbur bo‘ladi?
A) Abdullatif
B) Abdulazizga
S) Alouddavla
D) Abulxayrxon
74. Abdullatif qulay fursatdan foydalanib, Amudaryodan kechib o‘tib, qayerlarni osongina zabt etadi?
A) Toshkent, Shohruxiya, Samarqand va Buxoro
B) O‘tror, Toshkent, Xo‘jand
S) Yangikent, Jand, O‘tror
D) Termiz, Shahrisabz va Xuzorni
-
75. Qachon Damashq qishlog‘i yaqinida Ulug‘bek bilan Abdullatif o‘rtasida qattiq jang bo‘ladi?
A) 1449-yil oktabrda
B) 1448-yilning bahorida
S) 1447-yilning bahorida
D) 1425-yilning erta bahorida
76. Qaysi Samarqand amiri shahar darvozalarini berkittirib Ulug‘bekni ichkariga kirishga qo‘ymaydi?
A) Shamsiddin Muhammad Miskin
B) Mironshoh Qavchin
S) Muhammad Jahongir
D) Amir Abdulholiq
-
77. Ulug‘bek Samarqanddan tashqari yana qaysi shaharga ham kirolmaydi va Abdullatifga taslim bo‘lishga majbur bo‘ladi?
A) Toshkent
B) Samarqand
S) Buxoro
D) Shohruxiya
78. Kimning qarshiligiga qaramasdan, Abdullatif jaholatparast ulamolarning yashirin fatvosini chiqartirib, otasining o‘ldirilishini uyushtiradi?
A) shahar qozisi Shamsiddin Muhammad Miskinning
B) Samarqand amiri Mironshoh Qavchinning
S) o‘g‘li Abdulazizning
D) Dashti Qipchoq hukmdori Abulxayrxonning
-
79. Ulug‘bek Movarounnahrni necha yil idora qildi?
A) yigirma yil
B) o‘ttiz yil
S) qirq yil
D) ellik yil
80. Qachon va necha yoshda mashhur olim va hukmdor Mirzo Ulug‘bek Samarqand yaqinida fojiali suratda halok bo‘lgan?
A) 1449-yil 27-oktabrda 65 yoshida
B) 1449-yil 27-oktabrda 55 yoshida
S) 1448-yil 27-oktabrda 55 yoshida
D) 1449-yil 17-oktabrda 50 yoshida
-
81. Siyosat — bu "¦
A) davlat hokimiyatini boshqarish
B) mavjud hokimiyat siyosatiga qarshi kuchlar
S) davlatning tashqi siyosat sohasidagi vazifalarini amalga oshirish borasidagi faoliyat
D) hukmdorning shaxsiy topshirig‘ini bajarish
82. Qayer Sirdaryoning yuqori oqimi va Tyanshan-ning g‘arbiy yonbag‘ridan to Dnepr daryosining quyi oqimigacha bo‘lgan hududni egallagan?
A) Oq O‘rda
B) Oltin O‘rda
S) mo‘g‘uliston
D) Dashti Qipchoq
-
83. Ulug‘bek qatl etilib, oradan bir necha kun o‘tgach, Abdullatif nima maqsadida o‘z inisi Abdulazizni hamda otasiga sodiq bo‘lgan amirlarni o‘ldirtirdi?
A) har qanday yordam olishni bartaraf etish
B) Abulqosim Boburdan madad kelmasligi uchun
S) Dashti Qipchoqdan kelayotgan Abulxayrxonni qaytarib yuborish
D) taxt da’vogaridan qutulish
84. Abdullatif qay tartibda temuriylarning Movarounnahrdagi toj-u taxtini batamom egallab oldi?
A) har qanday yordam olishni bartaraf etgach
B) o‘z inisi Abdulazizni hamda otasiga sodiq bo‘lgan amirlarni o‘ldirib
S) Xurosondan kelayotgan qo‘shinni mag‘lubiyatga uchratib
D) Dashti Qipchoqdan kelayotgan Abulxayrxonni qaytarib yuborib
-
85. Kim aholi tomonidan "œpadarkush" ("œota qotili") deb la’natlangan?
A) Abdullatif
B) Abdulaziz
S) Abulqosim Bobur
D) Alouddavla
86. Oradan qancha vaqt o‘tib Abdullatifga qarshi saroyda fitna uyushtirilib, u o‘ldirildi?
A) besh yarim oy o‘tar-o‘tmas
B) olti yarim oy o‘tar-o‘tmas
S) yetti yarim oy o‘tar-o‘tmas
D) uch yarim oy o‘tar-o‘tmas
-
87. Abdullatif o‘ldirilgach kimlar o‘rtasida hokimiyat uchun kurash boshlanadi?
A) Abdulaziz va Abulqosim Bobur
B) Alouddavla va Abulqosim Bobur
S) Mirzo Abdullo va Abu Said
D) Mironshoh Qavchin va Shamsiddin Muhammad Miskin
88. Qayerdagi hukmdorlar uchun XV asrning o‘rtasida Movarounnahr va Xurosonda muttasil davom etib turgan o‘zaro kurashlar juda qo‘l keladi?
A) Dashti Qipchoq
B) Oltin O‘rda
S) Xuroson
D) mo‘g‘uliston
-
89. Qachon Abulxayrxon katta qo‘shin bilan Samarqandga Mirzo Abdulloga qarshi yurish qiladi?
A) 1457-yilda
B) 1469-yilda
S) 1449-yilda
D) 1451-yilda
90. Abulxayrxon katta qo‘shin bilan Samarqandga Mirzo Abdulloga qarshi yurish qilganda qaysi joylar orqali o‘tadi?
A) Toshkent, Chinoz va Jizzax orqali
B) Termiz, Shahrisabz va Xuzorni
S) Toshkent, Shohruxiya, Buxoro
D) yangikent, Jand, O‘tror
-
91. Kimlar o‘rtasida Sheroz qishlog‘i yaqinida Bulung‘ur anhori yoqasida jang bo‘ladi?
A) Mirzo Abdullo bilan Abu Said
B) Abdulaziz bilan Abulqosim Bobur
S) Alouddavla bilan Abulqosim Bobur
D) Abulxayrxon bilan Abu Said
92. Kim Sheroz qishlog‘i yaqinida jangda yengiladi va halok bo‘ladi?
A) Abu Said
B) Abulxayrxon
S) Mirzo Abdullo
D) Alouddavla
-
93. Kimning yordamida Abu Said Samarqandni egallab, Movarounnahrga hokim bo‘lib oladi?
A) Alouddavla
B) Abdulaziz
S) Abulqosim Bobur
D) Abulxayrxon
94. Qayer Shohruxning nabirasi Abulqosim Bobur tasarrufida edi?
A) Movoraunnahr
B) Dashti Qipchoq
S) Hisori Shodmon
D) Xuroson
-
95. Temuriylar davri muarrixlarining yozishicha, Abulqosim Bobur davrida Xuroson necha bo‘lakka ajralib ketadi?
A) o‘n besh
B) o‘n bir
S) o‘n sakkiz
D) o‘n ikki
96. Qachon Abulqosim Bobur vafot etadi?
A) 1457-yilda
B) 1451-yilda
S) 1469-yilda
D) 1458-yilda
-
97. Qanday qulay vaziyatdan foydalangan Abu Said Hirot taxtini egallaydi?
A) Abulqosim Bobur vafot etishi
B) Abulqosim Boburga qarshi Sulton Husaynning isyoni
S) Xurosonning Eronga qarshi harbiy yurishi
D) Abulqosim Boburning turkmanlarga qarshi jangga ketishi
98. Abu Said Hirot taxtini qachon egallaydi?
A) 1451-yilda
B) 1469-yilda
S) 1457-yilda
D) 1458-yilda
-
99. Kim Shohruhning vafotidan so‘ng Movarounnahr va Xurosonni birlashtirishga muvaffaq bo‘ladi?
A) Abulqosim Bobur
B) Abu Said
S) Abdullatif
D) Abdulaziz
100. Abu Said qaysi holatga barham bera olmaydi?
A) Dashti Qipchoq ko‘chmanchilarining talonchiligiga
B) mo‘g‘ulistonning har yilgi bosqinchiligiga
S) Lahor masalasida Hindiston bilan kelishmovchilikka
D) viloyat hokimlarining mustaqil hukmronlikka intilishlariga, tarqoqlikka
-
101. Abu Saidni hammadan ko‘proq nima tashvishlan-tiradi?
A) Xorazmdagi Sulton Husaynning isyonlari
B) Lahor masalasida Hindiston bilan kelishmovchilik
S) mo‘g‘ulistonning har yilgi bosqinchiligi
D) Dashti Qipchoq ko‘chmanchilarining talonchiligi
102. Abu Said qachon va kimlarga qarshi jangda halok bo‘ladi?
A) 1451-yilning erta bahorida, Dashti Qipchoq ko‘chmanchilarga
B) 1469-yilning erta bahorida, mo‘g‘ullarga
S) 1469-yilning erta bahorida, turkmanlarga
D) 1469-yilning erta bahorida, hindlarga
-
103. Abu Said davrida Ozarbayjon, G‘arbiy Eron va Iroqqacha bo‘lgan viloyatlarni kimlar egallab turgan?
A) usmoniy turklar
B) turkmanlar
S) Dashti Qipchoq o‘zbeklari
D) mo‘g‘ullar
104. Qachon Sulton Husayn Xurosonning hokimi sifatida Hirotga kirib boradi?
A) 1449-yil 27-oktabrda
B) 1447-yil 12-martda
S) 1469-yil 24-martda
D) 1410-yil 20-aprelda
-
105. Sulton Husayn Xurosonning hokimi sifatida Hirotga kirib borishi natijasida "¦
A) Temuriylar saltanati yana yagona davlatga birlashadi.
B) Temuriylar saltanati yana ikki mustaqil qismga bo‘linib ketadi.
S) Movarounnahr va Turkistonni kuchayishiga olib keladi.
D) mahalliy kuchlarning mustaqilikka intilishini kuchaytiradi.
106. Xurosonda Sulton Husayn taxtga o‘tirganda Movarounnahrda kim hukmronlik qilardi?
A) Sulton Ahmad
B) Sulton Mahmud
S) Sulton Ali
D) Abu Said
-
107. Qaysi yillarda Movarounnahrda Sulton Ahmad hukmronlik qildi?
A) 1498—1501-yillarda
B) 1494—1495-yillarda
S) 1469—1494-yillarda
D) 1469-1507-yillarda
108. 1494—1495-yillarda Movarounnahrda kim hukmronlik qildi?
A) Sulton Ahmad
B) Abu Said
S) Sulton Ali
D) Sulton Mahmud
-
109. Sulton Ali mustaqil hokimlik qiladi?
A) 1498—1501-yillarda
B) 1494—1495-yillarda
S) 1469—1494-yillarda
D) 1451-1469-yillarda
110. Mamlakat, el-yurt boshiga katta tashvishlar tushgan paytlarda sufiylik tariqatining namoyandalaridan qay biri musibatlarni daf qilish yo‘lida bir necha bor jonbozlik ko‘rsatgan edi?
A) Shamsiddin Muhammad Miskin
B) Xoja Ubaydulloh Ahror
S) Mironshoh Qavchin
D) Shayx Shamsiddin Kulol
-
111. Kim 1454-yilda Hirot hokimi Abulqosim Bobur Movarounnahrga bostirib kirib, Samarqandni qamalga olganida mojaroga qat’iyan aralashib, raqiblarni yarashishga majbur etadi?
A) Shayx Shamsiddin Kulol
B) Shamsiddin Muhammad Miskin
S) Sayyid Baraka
D) Xoja Ubaydulloh Ahror
112. Xoja Ubaydulloh Ahror o‘z obro‘yi bilan "¦
A) diniy ta’limot, islomiy urf-odatlarni targ‘ib qildi.
B) turkiy adabiy tilini rivojiga muhim hissa qo‘shdi.
S) o‘zaro urushning oldini olib, mamlakatni vayronagarchilikdan xalos etgan edi.
D) insonlarni halol va pok bo‘lishga, o‘z mehnati bilan kun kechirishga, muhtojlarga xayr-ehson berishga, sofdil va kamtar bo‘lishga chaqiradi.
-
113. Sulton Husayn Boyqaroga oid bo‘lgan ma’lumot-larni qayd eting.
1) Amudaryoning janubidagi yerlarga hukmdori edi; 2) o‘z tasarrufida Xuroson, Xorazm hamda Sharqiy va Shimoliy Eron viloyatlarini birlashtirgan edi; 3) qariyb 40 yil hukm surgan temuriylarning so‘nggi yirik hukmdori edi; 4) uning davrida mamlakatning xo‘jalik va madaniy hayoti yuksaldi; 5) Xurosonning obod etilishida, ravnaq topishida zamonasining tadbirkor va dono hukmdori; 6) Sarbadorlar harakatini qo‘llab-quvvatlagan; 7) Xorazmga besh marta harbiy yurish qildi; 8 ) qo‘shinni yetti qo‘lga — qismga bo‘lib joylashtirish tartibini joriy qilgan; 9) Dashti Qipchoqqa qarshi jangda yengiladi; 10) Movarounnahr va Xurosonni yagona davlatga birlashtiradi.
A) 1, 2, 3, 4, 5
B) 6, 7, 8, 9, 10
S) 1, 2, 3, 4, 5, 9, 10
D) 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10
114. Alisher Navoiy 1441-yilda qayerda dunyoga kelgan?
A) Shiroz
B) Qandahor
S) Balx
D) Hirot
-
115. Alisher Navoiyning ota-bobosi qayerda xizmat qilgan?
A) chig‘atoylar saroyida
B) temuriylar saroyida
S) g‘aznaviylar saroyida
D) somoniylar saroyida
116. Ma’lumki, Sulton Husayn bilan Alisher bir maktabda o‘qiganlar. Ular bolalik chog‘laridayoq qaysi hukmdorning xizmatida bo‘lganlar?
A) Xuroson hukmdori Abulqosim Bobur
B) Xuroson hukmdori Shohrux
S) Xuroson hukmdori Boysung‘ur
D) Xuroson hukmdori Alouddavla
-
117. Sulton Husayn bilan Alisher Navoiy necha yil davomida boshqa-boshqa shaharlarda yashaganlar?
A) 10 yil
B) 12 yil
S) 14 yil
D) 16 yil
118. Sulton Husayn avval Xorazmda, so‘ngra Xuroson-ning Hirot, Obivard, Niso, Mashhadda darbadarlikda yurib, kuch to‘plab Abu Saidga qarshi isyonlar ko‘taradi. Alisher Navoiy bu yillarda "¦
A) Mashhad va Hirotda o‘qiydi.
B) Sulton Husaynga qo‘shin to‘plab beradi.
S) "œHamsa" yozib tugatadi.
D) Abu Said saroyida dastlab muhrdorlik lavozimida, keyinroq esa vazir sifatida faoliyat ko‘rsatadi.
-
119. Alisher Navoiy o‘ziga nisbatan Abu Saidda adovat kayfiyatini sezib qolgach, qayerga ko‘chib borib, ma’lum vaqt u yerda yashashga majbur bo‘ladi?
A) Hirot
B) Samarqand
S) Buxoro
D) Balx
120. Samarqandda Alisher Navoiy kimdan saboqlar oladi?
A) Fazlulloh Abullays Samarqandiydan
B) Xoja Ubaydulloh Ahrordan
S) Abdurahmon Jomiydan
D) Lutfiydan
-
121. 1469-yilda Sulton Husayn Hirotni egallagach, Alisher Navoiyni dastlab "¦
A) muhtasib lavozimiga, keyinroq esa o‘ziga valiahd qilib tayin etadi.
B) devonbegi lavozimiga, keyinroq esa yasovul qilib tayin etadi.
S) vazir lavozimiga, keyinroq esa muhrdorlik qilib tayin etadi.
D) muhrdorlik lavozimiga, keyinroq esa vazir qilib tayin etadi.
122. Sulton Husayn hukmronligi davrida Alisher Navoiy mamlakatda ko‘rsatgan xizmatlarini qayd eting.
1) mustahkam markazlashgan saltanat vujudga kelishi; 2) viloyatlar sug‘orilib obod etilishi; 3) qishloqlarda dehqonchilik taraqqiy qilishi; 4) shaharlarda hunarmandchilik va savdoning kengayib taraqqiy qilishi; 5) Sarbadorlar harakatini qo‘llab-quvvatlagan; 6) amalda Amudaryoning janubidagi yerlarga hukmdori edi.
A) 1, 2, 3, 4
B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
S) 2, 5, 6, 7
D) 1, 2, 3, 6, 7
-
123. Alisher Navoiy nima tarafdori edi?
A) adabiyotni tarqqiy ettirish
B) turkiy tilni davlat tili darajasiga ko‘tarish
S) adabiyot, san’at va ilm-ma’rifatning ravnaqi, aholining tinch va osoyishta istiqomat qilishi
D) aholini toza ichimlik suvi bilan ta’min etish, bepul shifoxonalar barpo etish
124. Qanday ahvol bosh vazirlik vazifasida turgan Navoiyning saroydan, hatto poytaxtdan uzoqlashishiga olib keladi?
1) viloyat hukmdorlari, hatto toj-u taxt valiahdlari Badiuzzamon va Muzaffar Husayn Mirzo isyonlari yuz beradi; 2) zulm oqibatida Hirot va uning viloyatlarida xalq qo‘zg‘olonlari ko‘tariladi; 3) o‘z manfaatlarini ko‘zlagan ochko‘z saroy ma’murlari fitna va fasodni avj oldirib, uning botqog‘iga Sulton Husaynni ham botirishlari; 4) mustahkam markazlashgan saltanat vujudga kelishi; 5) Sarbadorlar harakatini avj olishi; 6) viloyatlar sug‘orilib obod etilmasligi.
A) 1, 2, 3
B) 1, 2, 3, 4, 5
S) 3, 4, 5, 6
D) 1, 2, 4, 5
-
125. Sulton Husayn davlati nimaga asoslangan edi?
A) tarxon tartibiga asoslangan
B) suyurg‘ol tartibiga asoslangan
S) iqto" tartibiga asoslangan
D) xalq hokimiyatiga asoslangan
126. Qachon beqaror siyosiy vaziyat tufayli Temuriylar saltanati inqirozga yuz tutdi?
A) XIV asrning ikkinchi yarmi
B) XV asrning ikkinchi yarmi
S) XVI asrning ikkinchi yarmi
D) XV asrning birinchi yarmi
-
127. Xususiy sohibkorlarning qanday faoliyati temuriylar tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi?
A) aholini doimiy ravishda begorga jalb qilishi
B) qo‘shinni doimo oziq-ovqat bilan ta’minlab turishi
S) aholidan soliqlarni begor tartibi orqali yig‘ib olishi
D) dashtliklardan yangi yerlarni ochish, korizlar qazib, bog‘ ko‘kartirish va qarovsiz qolgan tashlandiq yerlarni sug‘orib, obod etish uchun amalga oshirgan har qanday faoliyati
128. Temuriylar sohibkorlarning qanday faoliyati uchun bir-ikki yil davomida hamma soliq va to‘lovlardan ozod etiladi?
A) dashtliklardan yangi yerlarni ochish, korizlar qazib, bog‘ ko‘kartirish va qarovsiz qolgan tashlandiq yerlarni sug‘orib, obod etishi
B) dehqonchilik va polizchilikdan mo‘l hosil olishi
S) aholiga toza ichimlik suvini keltirish
D) o‘z mablag‘lari hisobiga to‘g‘on va suv omborlarini bunyod etishlari
-
129. Temuriylar davrida eng yirik sug‘orish ishlari-dan birini aniqlang.
A) Sultonbandning tiklanishi va sug‘orish tarmoqlarining loyqadan tozalanishi bo‘ldi.
B) Marviruddan yangi kanal chiqarilib, kattagina yer maydoni sug‘orilib obod etilishi bo‘ldi.
S) Angor kanalining qayta tiklanishi bo‘ldi.
D) Turuqband suv ombori qurilishi bo‘ldi.
130. Qaysi kanal Samarqand vohasida Zarafshon daryosidan bosh olgan, Darg‘om anhoridan chiqarilgan?
A) Angor kanali
B) Sultonband
S) Marvirud
D) Turuqband
-
131. Temuriylar davrida Angor kanali orqali qayerga qo‘shimcha suv chiqariladi?
A) Zarafshon vohasiga
B) Qashqadaryo vohasiga
S) Murg‘ob vohasiga
D) Surxondaryo vohasiga
132. Ulug‘bek hukmronlik qilgan davrda qayerga suv chiqarilib yangi yerlar o‘zlashtiriladi?
A) Samarqand vohasiga
B) Qashqadaryo vohasiga
S) Somonjuq dashtiga
D) Murg‘ob vohasiga
-
133. Buxoro vohasining janubi-sharqiy chegarasida qanday dasht joylashgan?
A) Angor
B) Marvirud
S) Turuqband
D) Somonjuq dashti
134. Sultonbandning Shohrux tomonidan tiklanishi va sug‘orish tarmoqlarining loyqadan tozalanishi tufayli qayerning suv ta’minoti tubdan yaxshilanadi?
A) Marv shahri va Murg‘ob vohasining
B) Hirotning
S) Mashhad
D) Qashqadaryo vohasi
-
135. Murg‘ob daryosining bosh to‘g‘onini aniqlang.
A) Angor
B) Marvirud
S) Sultonband
D) Turuqband
136. Kimning hukmronlik qilgan davrda Marviruddan yangi kanal chiqarilib, kattagina yer maydoni sug‘orilib obod etiladi?
A) Sulton Husayn Mirzo
B) Shohrux
S) Ulug‘bek
D) Abu Said
-
137. Alisher Navoiyning tashabbusi bilan Turuqband suv ombori qayerda qurdiriladi?
A) Marv shahrida
B) Tus viloyatining yuqori qismida
S) Hirotda
D) G‘azna viloyatining yuqori qismida
138. Turuqband suv omborining qazilishi natijasida qayer suv bilan ta’min etilib, shahar atrofidagi yerlarga suv chiqariladi va obod etiladi?
A) Hirot
B) G‘azna
S) Mashhad
D) Marv
-
139. Temuriylar davrida xo‘jalikning iqtisodiy hayoti-da dehqonchilik bilan yaylov chorvachiligi muhim o‘rin tutgan. Yaylov chorvachiligining qaysi sohalari ayniqsa muhim ahamiyat kasb etgan?
A) qo‘ychilik va zotdor otlarni yetishtirish
B) yilqichilik, tuyachilik hamda podachilik
S) yilqichilik va qoramol yetishtirish
D) podachilik
140. Butun XV asr davomida Movarounnahr va Xurosonda yer va mulkchilikning asosan necha shaklda bo‘lgan?
A) ikki
B) uch
S) besh
D) to‘rt
-
141. Temuriylar davrida dehqonchilik yerlarining eng katta qismi "¦
A) xususiy mulk hisoblangan.
B) davlat mulki hisoblangan.
S) vaqf mulki hisoblangan.
D) jamoa yerlar hisoblangan.
142. Ma’lumki, Temuriylar davrida davlat yerlarini "œsuyurg‘ol" tarzida in’om qilish keng tarqaladi. Odatda qayer suyurg‘ol shaklida in’om etilgan?
A) shahar yoki viloyatlardan tortib to alohida qishloqqacha
B) tuman
S) bir necha qishloq
D) bir necha tuman va viloyat
-
143. Temuriylar davrida butun bir shahar yoki viloyatlar odatda kimlarga berilgan?
A) ruhoniylarga
B) mahalliy hokimlarga
S) hukmron sulola namoyandalari yoki yirik harbiy va davlat mansabdorlariga
D) zodagonlarga
144. Temuriylar davrida suyurg‘ol yer va mulklar ko‘pincha qay tarzda berilgan?
A) 15 yil muddatga
B) avloddan avlodga meros qilib
S) harbiy yoki davlat lavozimida bo‘lgan vaqtgacha
D) umrbod
-
145. Temuriylar davrida suyurg‘ol egasiga qanday huquqlar berilgan?
A) o‘z suyurg‘ol doirasida amaldorlar tayinlash, soliqlar va turli to‘lovlarni to‘plash hamda aybdorlarni jazolash
B) o‘z suyurg‘ol doirasida kengashlar o‘tkazish
S) davlat kengashlarida maslahat ovoziga ega edi
D) boshqa davlatlar bilan elchilik munosabatlarini o‘rnatish
146. Suyurg‘ol egalari tobeligini kuchaytirish maqsadida markaziy hokimiyat qanday tadbir qo‘llardi?
A) har bir suyurg‘ol egasiga markaziy hokimiyatdan maslahatchilar tayinlanardi.
B) suyurg‘ol yerida mavjud bo‘lgan qo‘shin qo‘mondoni faqat oliy hukmdorga bo‘ysunardi.
S) ular tasarrufidagi yer maydonlarini qisqartirar yoki ularning haq-huquqlarini cheklab qo‘yar edi.
D) markaziy hokimiyat oltin va kumush tangalar zarb qilar edi, suyurg‘ol egasi bunday imkoniyatga ega emas edi.
-
147. Suyurg‘ol egasi markaziy hukumatga bo‘ysun-magan taqdirda "¦
A) suyurg‘ol huquqidan mahrum etilar va boshqa shaxsga berilar edi.
B) ularning haq-huquqlarini cheklab qo‘yilar edi.
S) ular tasarrufidagi yer maydonlari qisqartirilar edi.
D) suyurg‘ol egasi davlat kengashlarida ishtirok etishidan mahrum etilardi.
148. Temuriylar davrida yirik mulkdorlarning katta yer maydonlari ham, mehnatkash ziroatchilarga tegishli mayda paykallar ham qaysi mulk qatoriga kirgan?
A) vaqf mulk yerlari
B) xususiy mulk yerlari
S) jamoa yerlari
D) davlat yerlari
-
149. Temuriylar davrida bosh hukmdor tomonidan yirik mulk egalariga biron xizmati uchun nima berish keng tarqaladi?
A) iqto" yorlig‘i berish
B) vaqf yorlig‘i berish
S) tarxonlik yorlig‘i berish
D) iqto" va tarxonlik yorlig‘i berish
150. Tarxonlik yorlig‘ini olgan mulkdorlar qanday imtiyozlarga ega bo‘lgan?
A) amaldorlar tayinlash, soliqlar va turli to‘lovlarni to‘plash hamda aybdorlarni jazolash huquqi berilgan.
B) barcha soliq va to‘lovlarni yig‘ish
S) o‘z yerini boshqarish
D) barcha soliq, to‘lov va majburiyatlardan ozod qilingan.
-
151. Tarxonlik yorlig‘i odatda kimlarga berilgan?
A) yirik harbiy va davlat mansabdorlariga
B) hukmron sulola namoyandalariga
S) yirik ruhoniylarga
D) amirlar, beklar, saroy amaldorlari, saidlar va boshqa yuqori tabaqa vakillariga
152. Tarxonlik yorlig‘ini olgan mulkdor ismiga qaysi so‘z qo‘shib aytilgan?
A) "œtarxon’
B) "œbek"
S) "œmirzo"
D) "œamir"
-
153. Qanday yerlar "œmulki vaqf" deb atalgan?
A) masjid, madrasa, xonaqoh, maqbara va mozorlarga biriktirilgan yer va suvlar, vaqf qilingan do‘kon, korxona, tegirmon, objuvoz, bozor rastalari, karvonsaroylar.
B) shahar yoki viloyatlardan tortib to alohida qishloqqacha
S) yirik mulkdorlarning katta yer maydonlari, ziroatchilarga tegishli mayda paykallar
D) qishloq aholisining umumiy tasarrufida bo‘lgan yerlar.
154. Vaqf mulkidan tushgan daromad nima uchun sarf etilgan?
A) qishloq jamoasining ehtiyojlari uchun
B) yetim-yesirlarni ta’minlash uchun
S) masjid, madrasa, shifoxona va xonaqohlarning ta’miri, jihozi, mutavalli, mudarris, tabib va talabalarga beriladigan nafaqalar hamda langarxona (musofirxona) va shifoxonalarning kundalik xarjlari uchun
D) hukmdor xazinasini to‘ldirib turish uchun
-
155. Temuriylar davrida jamoa yerlari ko‘proq qayerda keng tarqalgan edi?
A) suvga tanqis tog‘oldi hududlarida
B) vohalarda
S) cho‘llarda
D) zich yashaydigan qishloqlarda
156. Temuriylar davrida kimlar davlat yoki vaqf yerlarida, tarxon yoki suyurg‘ol egalari kabi yirik mulkdorlarning yerlarida mehnat qilishgan?
A) dehqonlar
B) kadivarlar
S) kashovarzlar
D) muzoriylar
-
157. Temuriylar davrida sug‘orma dehqonchilik yerlaridan olinadigan asosiy soliq nima deb atalgan?
A) "œushr"
B) "œxiroj"
S) zakot
D) begor
158. Xiroj qay tartibda to‘langan?
A) faqat pul holida
B) faqat mahsulot holida
S) hunarmand buyumlari holida
D) mahsulot yoki pul holida
-
159. Xiroj nimaga qarab belgilangan?
A) mansabga qarab
B) bajarilgan ishiga qarab
S) hosilga va yerning unumdorligiga
D) soliqlarni to‘lab borilishiga qarab
160. Temuriylar davrida daryo, buloq va koriz suvlari bilan sug‘oriladigan obikor yerlardan xiroj hosilning qancha miqdorida olingan?
A) oltidan bir (16,5%)
B) uchdan bir qismi (33 foiz)
S) sakkizdan bir (12,5%)
D) o‘ndan bir qismi (10%)
-
161. Temuriylar davrida lalmikor yerlardan hosilning qancha miqdorida soliq undirilgan?
A) oltidan bir (16,5%)dan to sakkizdan bir (12,5%)
B) uchdan bir qismi (33 foiz)
S) o‘ndan bir qismi (10%)
D) to‘rtdan bir (25%)
162. Temuriylar davrida mulk yerlarining bir qismidan hosilning o‘ndan bir qismi (10%) miqdorida olingan soliqni aniqlang.
A) "œxiroj"
B) targ‘u
S) kalon
D) ushr
-
163. Qanday yerlar odatda zamonasining ilm-fani, ma’rifati va ma’naviy hayotida muhim nufuzga ega bo‘lgan ulamolar va mashoyixlar tasarrufida bo‘lgan?
A) ushr yerlar
B) mulk yerlar
S) mulki devoniy
D) mulki vaqf
164. Temuriylar davrida chorva mollaridan qancha miqdorda zakot olingan?
A) to‘rtdan bir (25%)
B) oltidan bir (16,5%)
S) qirqdan bir (2,5%)
D) sakkizdan bir (12,5%)
-
165. Temuriylar davrida mehnatkash aholiga yuklatilgan saroy, jamoat binolari, mudofaa va sug‘orish inshoatlarini hamda yo‘l qurilish va tuzatish ishlarida tekinga ishlab berish majburiyati nima deb atalgan?
A) barot
B) begor
S) kalon
D) qopchur
166. Temuriylar davrida ekin maydonlarida ishlov beruvchi yollanma ziroatchi qanday nom bilan atalgan?
A) dehqon
B) muzoriy
S) kadivar
D) kashovarz
-
167. Begorda qatnashgan har bir kishi ishlash uchun kerakli asbob-uskuna va yetarli yemaklarni "¦
A) davlat omborxonasidan olishi kerak edi.
B) maxsus biriktirilgan amaldorlardan olishi lozim edi.
S) o‘zi bilan olib kelishi lozim bo‘lgan.
D) tarxon egasidan olishi kerak edi.
168. Movarounnahrning qaysi shaharlari temuriylar davrida hunarmandchilik markaziga aylanadi?
A) Samarqand, Buxoro, Toshkent, Shohruxiya, Termiz, Shahrisabz, Qarshi
B) Sayram, Jand, Sig‘noq, Toshkent, Andijon, O‘zgan
S) Xo‘jand, Termiz, Balx, Kobul, Peshovar, G‘azna
D) Samarqand, Buxoro, Toshkaent, Hirot, Isfaxon, Dahiston
-
169. Temuriylar davrida ko‘pgina shaharlarda qanday hunarmandchilik mahallalari bo‘lgan?
A) to‘qimachilik, kulolchilik, chilangarlik
B) temirchilik va binokorlik
S) zargarlik, miskarlik, ignasozlik, sovutsozlik, toshtarashlovchilar, shishasozlar,
ko‘nchilik
D) uy-ro‘zg‘or buyumlari, qurol-yarog‘lar va asbob-uskunalar yasovchi temirchilar
170. Temuriylar davrida qaysi hunarmandchilik sohalari yetakchi o‘rinni egallagan edi?
A) to‘qimachilik, kulolchilik, chilangarlik, temirchilik va binokorlik
B) uy-ro‘zg‘or buyumlari, qurol-yarog‘lar va asbob-uskunalar yasovchi temirchilar
S) zargarlik, miskarlik, ignasozlik, sovutsozlik
D) shishasozlar, ko‘nchilik
-
171. XV asrda metall buyum yasovchilarining aksariyati kimlardan iborat edi?
A) to‘qimachilik, kulolchilik, chilangarlik buyumlari yasovchilar
B) zargarlik, miskarlik, ignasozlik, sovutsozlik buyumlari yasovchilar
S) uy-ro‘zg‘or buyumlari, qurol-yarog‘lar va asbob-uskunalar yasovchi temirchilardan
D) zeb-ziynat yasovchilar
172. Temuriylar davrida qaysi shaharlarda zargarlik rivoj topadi?
A) Samarqand va Buxoroda
B) Samarqand va Hirotda
S) Hirot va Buxoroda
D) Samarqand va Balxda
-
173. Temuriylar davrida shahar zargarlari orasida qanday mohir ustalar soni ko‘payadi?
A) uy-ro‘zg‘or buyumlari, qurol-yarog‘lar va asbob-uskunalar yasovchi temirchilar
B) to‘qimachilik, kulolchilik, chilangarlik buyumlari yasovchilar
S) zargarlik, miskarlik, ignasozlik, sovutsozlik buyumlari yasovchilar
D) oltin, kumush va jez qotishmalaridan turli xil zeb-ziynatlar va qimmatbaho buyumlar yasaydigan va ularga badiiy ishlov beruvchi
174. Nima uchun temuriylar davrida naqshinkor badiiy buyumlar faqat mulkdor tabaqalargagina mansub edi?
A) chunki ular haqiqiy san’at shaydolari edi.
B) chunki mulkdor tabaqalar zeb-ziynat yasovchilardan iborat edi.
S) chunki ular boylik hashamlari hisoblangan.
D) chunki mulkdor tabaqalar bunday buyumlarni hukmdorga tortiq qilish huquqiga ega edi.
-
175. O‘rta asr hunarmandchiligida eng rivoj topgan sertarmoq sohani aniqlang.
A) to‘qimachilik
B) kulolchilik
S) chilangarlik
D) zargarlik
176. Kulolchilik qanday tarmoqlarga bo‘linadi?
A) kosagarlar, xum va xumchasozlar va tandirsozlar
B) uy-ro‘zg‘or buyumlari va qishloq xo‘jaligi buyumlari yasovchilar
S) chaynaksozlar va piyolasozlar
D) xum va xumchasozlar, piyolasozlar
-
177. Qaysi davrda tosh yo‘nish, unga sayqallar berib, o‘ymakor naqshlar va xushxat yozuvlar bitish san’ati kamolotga yetadi?
A) Somoniylar
B) Qoraxoniylar
S) Temuriylar
D) Chingiziylar
178. Qaysi joylarda jimjimador naqshlar chizilgan, o‘ymakor oyatlar, marsiyalar va tarixlar yozilgan?
A) Surxon vohasida Bolaliktepa va Zarafshon vodiysida Panjikent, Varaxsha va Afrosiyob, Farg‘ona vodiysida Quva xarobalarida devoriy suratlar, haykallar va ganchkori naqshlar o‘sha zamonning yuksak san’at asarlaridan hisoblanadi.
B) Sayfuddin Boxarziy, Bayonqulixon maqbaralari, Shohizinda me’moriy ansamblining asosiy qismi bo‘lgan Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi, Ko‘hna Urganchdagi balandligi 62 metrli ulug‘vor minora, Najmiddin Kubro va To‘rabekxonim maqbaralari
S) Bibixonim jome masjidida Qur’onni qo‘yish uchun o‘rnatilgan ulkan tosh lavh, Go‘ri Amirdagi nefrit qabr toshi, Shohizinda sag‘analarga
D) Tabrizda masjid, Sherozda saroy, Bag‘dodda madrasa, Turkistonda mashhur Ahmad Yassaviy qabri ustiga maqbara bino
-
179. Temuriylar davrida qaysi shaharlarda qurilish ishlari keng avj olib, binokorlarning roli oshib ketadi?
A) Samarqand va Buxoroda
B) Hirot va Buxoroda
S) Samarqand va Balxda
D) Samarqand va Hirotda
180. G‘isht terib imorat qaddini bino qiluvchilar qanday nom bilan yuritilgan?
A) "œustod"
B) "œbanno"
S) "œtamg‘a’
D) "œfulus’
-
181. "œUstod" deb kimlar yuritilgan?
A) peshtoq-u ravoq hamda toqilarga parchin va girixlar qoplab imoratga pardoz beruvchilar
B) g‘isht terib imorat qaddini bino qiluvchilar
S) me’moriy obida tarxini chizuvchilar
D) hunarmandning ustozlari
182. Quyidagilardan qaysilar XV asr xalq ustalarining yog‘och o‘ymakorligi san’atidagi eng nodir namunalar-dan hisoblanadi?
A) Tabrizda masjid, Sherozda saroy, Bag‘dodda madrasa, Turkistonda mashhur Ahmad Yassaviy qabri ustiga maqbara bino
B) Sayfuddin Boxarziy, Bayonqulixon maqbaralari, Shohizinda me’moriy ansamblining asosiy qismi bo‘lgan Qusam ibn Abbos maqbarasining ziyoratxonasi, Ko‘hna Urganchdagi balandligi 62 metrli ulug‘vor minora, Najmiddin Kubro va To‘rabekxonim maqbaralari
S) Go‘ri Amir va Shohizindaning oyatlar bitilgan naqshinkor eshiklari
D) Surxon vohasida Bolaliktepa va Zarafshon vodiysida Panjikent, Varaxsha va Afrosiyob, Farg‘ona vodiysida Quva xarobalarida devoriy suratlar, haykallar va ganchkori naqshlar o‘sha zamonning yuksak san’at asarlaridan hisoblanadi.
-
183. Qayerning qog‘ozi o‘rta asr Sharqi xattotligida g‘oyat mashhur bo‘lib, uning ma’lum bir qismi chet o‘lkalarga chiqarilgan?
A) Samarqand
B) Hirot
S) Buxoro
D) Marv
184. XV asrda Temuriylar qaysi mamlakatlar bilan muntazam savdo-sotiq qilardi?
A) Usmoniylar saltanati, Misr, Suriya, Xuroson
B) Xitoy, Hindiston, Tibet, Eron, Rusiya, Volga bo‘yi va Sibir
S) Arab xalifaligi, Xuroson, Rusiya, Volga bo‘yi va Sibir
D) Usmoniylar saltanati, Misr, Suriya, Xitoy, Hindiston
-
185. Temuriylar davrida Xitoydan Samarqandga asosan nimalar olib kelingan?
A) ipak, shoyi matolar, xususan atlas va parchalar, chinni, la’l, gavhar va mushk
B) nafis oq rangli ip matolar, nil bo‘yoqlar, xushbo‘y ziravorlar
S) surp, marvarid, durlar
D) mo‘yna, teri va mum
186. Temuriylar davrida Samarqandga qayerdan nafis oq rangli ip matolar, nil bo‘yoqlar, xushbo‘y ziravorlar olib kelingan?
A) Xitoydan
B) Rusiya, Tatariston va Sibirdan
S) Tibet va Erondan
D) Hindistondan
-
187. Temuriylar davrida surp, marvarid, durlar qaysi mamlakatdan olib kelingan?
A) Xitoydan
B) Rusiya, Tatariston va Sibirdan
S) Erondan
D) Hindistondan
188. Temuriylar davrida Samarqandga Rusiya, Tatariston va Sibirdan qanday mahsulotlar olib kelinar edi?
A) ipak, shoyi matolar, xususan atlas va parchalar, chinni, la’l, gavhar va mushk
B) qimmatbaho mo‘yna, teri va mum
S) ip matolar, nil bo‘yoqlar, xushbo‘y ziravorlar
D) surp, marvarid, durlar
-
189. Temuriylar davrida Yevropa mamlakatlaridan Samarqandga nimalar olib kelingan?
A) ipak, shoyi matolar
B) qimmatbaho mo‘yna, teri va mum
S) ip matolar, nil bo‘yoqlar, xushbo‘y ziravorlar
D) gazmollar, movuti, cherkas pichog‘i
190. Temuriylar davrida Samarqanddan chet mamlakatlarga, xususan Rusiya, Tatariston va Sibirga qanday mahsulotlar chiqarilgan?
A) farang gazmollari, movuti, cherkas pichog‘i
B) surp, marvarid, durlar
S) arzon narxli ip matolar, asosan bo‘z, duxoba, shoyi gazlama, qog‘oz, quruq meva, guruch, paxta va kalava (yigirilgan ip)lar
D) atlas va parchalar, chinni, la’l, gavhar va mushk
-
191. Qaysi mamlakat bilan Ulug‘bek va Shohrux muntazam ravishda elchilar almashib turishgan?
A) Hindiston
B) Xitoy
S) Eron
D) Tibet
192. Movarounnahr va Xuroson elchilari va savdogarlari Xitoyning qaysi shahariga qatnab turishgan?
A) Qoshg‘ar
B) Xo‘tan
S) Bolasog‘un
D) Xonbaliqqa
-
193. Qachon Ardasher boshliq Shohrux elchilari Xitoyda bo‘ladilar.
A) 1418-yilda
B) 1419-yilda
S) 1420-yilda
D) 1421 yilda
194. 1419-yilda kimga javoban Li-Do va Jong-Fu Xitoydan Samarqand va Hirotga elchi bo‘lib keladilar?
A) Abdurazzoq Samarqandiy boshliq Shohrux elchilariga
B) Ardasher boshliq Shohrux elchilariga
S) Ulug‘bek boshliq Shohrux elchilariga
D) Alouddin Ali Qushchi boshliq Shohrux elchilariga
-
195. Qayerga 1420-yilda Shohrux va Ulug‘bek 530 nafardan iborat elchilik karvonini jo‘natadilar.
A) Hindistonga
B) Eronga
S) Usmoniylar saltanatiga
D) Xitoyga
196. Qaysi davlatda temuriylarning elchilari ikki yildan ortiqroq bo‘lib, 1422-yilda o‘z vatanlariga qaytib keladilar?
A) Hindistonda
B) Xitoyda
S) Eronda
D) Usmoniylar saltanatida
-
197. Shohrux bilan Ulug‘bek zamonida qaysi davlatlar bilan yaxshi qo‘shnichilik munosabatlari o‘rnatiladi?
A) Rusiya, Volga bo‘yi va Sibir
B) Xitoy, Hindiston va Eron
S) Xitoy, Tibet va Hindiston
D) Usmoniylar saltanati, Misr va Suriya
198.Qachon Tibetdan Buxoro va Samarqandga elchilar keladi?
A) 1421 yilda
B) 1418-yilda
S) 1419-yilda
D) 1420-yilda
-
199. 1441—1442-yillarda Shohrux qayerga tarixchi Abdurazzoq Samarqandiy boshchiligida elchilar yuboradi?
A) Hindistonga Vijayanagar saroyiga
B) Xitoyga Min saroyiga
S) Eronga xulukiylar saroyiga
D) Usmoniylar davlatiga Muso saroyiga
200. Temuriylar davrida qaysi tarixchi Kermon, Xurmuzd va Fors qo‘ltig‘i orqali Hindistonga qilgan sayohatini yozib qoldiradi?
A) Ardasher
B) Qozizoda Rumiy
S) Abdurazzoq Samarqandiy
D) Alouddin Ali Qushchi
-
201. Qachon Ulug‘bek muomaladagi fulusiy pullar islohotini amalga oshirdi?
A) 1418-yilda
B) 1419-yilda
S) 1428-yilda
D) 1420-yilda
202. Ulug‘bek fulusiy pullar islohotini amalga oshirganda qanday pullarni man etdi?
A) soxta kumush va mis tangalarni
B) yengil vaznda zarb etilgan va muomalada yurgan chaqa pullarni
S) jez va mis tangalarni
D) jez aralashgan kumush tangalrni
-
203. Ulug‘bek qaysi shaharlarda zarbxonalar tashkil etib, bir xil vazndagi salmoqdor fuluslar zarb ettirdi va muomalaga chiqardi?
A) Buxoro, Samarqand, Qarshi, Termiz, Toshkent, Shohruxiya va Andijon
B) Yangi kent, Jand, O‘tror, Toshkent
S) Hirot, Buxoro, Samarqand, Shohruxiya va Andijon
D) Hirot, Xo‘jand, Termiz, Balx, G‘azna
204. Ulug‘bek davrida fuluslar zarb ettirish uchun faqat qayerdagi zarbxona saqlab qolinib, boshqa shahardagi zarbxonalar bekildi?
A) Hirot
B) Samarqand
S) Toshkent
D) Buxoro
-
205. Ulug‘bekning fuluslari xalq o‘rtasida qanday nom bilan shuhrat topgan?
A) "œfulusi tamg`a’
B) "œfulusi adliya’
S) "œfulusi banno"
D) "œfulusi ustod"
206. Temuriylar davrida kim amalga oshirgan islohot natijasida Movarounnahrning barcha shahar va qishloqlarida keng muomalaga kirib, davlatning ichki savdosini naqdina (naqd pul) bilan to‘la ta’min etadi?
A) Amir Temur oltin pul islohati
B) Shohruh kumush pul islohoti
S) Abu Saidning fulusiy pul islohoti
D) Ulug‘bek fulusiy pullar islohoti
-
207. Ulug‘bek tomonidan ichki chakana savdodagi pul munosabatlaridagi tanqislikning qay yo‘l bilan hal etiladi?
A) fulusning vazni va qiymatini tushurish bilan
B) fulusning vazni va qiymatini oshirish bilan
S) yengil vaznda zarb etilgan va muomalada yurgan chaqa pullarni ko‘paytirish
D) yengil vaznda zarb etilgan va muomalada yurgan chaqa pullarni man etish bilan
208. Ulug‘bek tashqi savdodan davlat xazinasiga tushadigan daromadni ko‘paytirish maqsadida qaysi soliqni birmuncha oshirdi?
A) xiroj solig‘ini
B) zakot solig‘ini
S) tamg‘a solig‘ini
D) ushr solig‘ini
-
209. Ulug‘bek zamonida mamlakatda hunarmandchilik mahsulotlarining hajmini oshirib, kasb-hunar tarmoqlarining rivojiga aylangan asosiy omillardan birini aniqlang.
A) ichki va tashqi savdoning kengayishi
B) dehqonchilikning rivoji
S) Ulug‘bek fulusiy pullar islohoti
D) hunarmandchilikning rivoji
210. Tamg‘a — bu "¦
A) mayda mis chaqa
B) savdo boji; savdogarlardan olinadigan soliq.
S) mehnatkash aholiga yuklatilgan saroy, jamoat binolari, mudofaa va sug‘orish inshoatlarini hamda yo‘l qurilish va tuzatish ishlarida tekinga ishlab berish majburiyati
D) ekin maydonlarida ishlov beruvchi yollanma ziroatchi
-
211. Ulug‘bek davrida mayda mis chaqa pul qanday nom bilan atalgan?
A) fulus
B) tamg‘a
S) kepaki
D) dinor
212. XV asrda qayerda olimlar-u fuzarolar, shoirlar-u bastakorlarning kattagina guruhi to‘plangan edi?
A) Samarqand va Hirotda
B) Samarqand va Buxoro
S) Hirot va Buxoro
D) Samarqand va Kesh
-
213. Kim mamlakatni boshqarish bilan bir qatorda, ilmiy ishlar bilan shug‘ullanadi, olimlarning munozaralarida faol qatnashadi.
A) Shohruh
B) Amir Temur
S) Ulug‘bek
D) Abu Said
214. Ulug‘bek kimlarning asarlari orqali u qadimgi yunon olimlari Aflotun, Arastu, Gipparx, Ptolemeylarning mumtoz asarlari bilan ham tanishadi?
A) Ahmad Farg‘oniy, Abu Nasr Forobiy, Muhammad Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy va Ibn Sino
B) Al-Xorazmiy, Ahmad al-Farg‘oniy, Ahmad al-Marvaziy, al-Abbos Javhariy va Yahyo bin Abi Mansur
S) Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriy va Abu Iso Muhammad at-Termiziy
D) Abu Mansur al-Moturidiy, Abu Nasr ibn Iroq, Abu Sahl Masihiy, Abu Bakr ar-Roziy
-
215. Ulug‘bek farmoni bilan qayerlarda madrasalar qad ko‘taradi?
A) Buxoro, Samarqand va Hirot
B) Buxoro, Samarqand va Toshkent
S) Buxoro, Samarqand va G‘ijduvonda
D) Buxoro, Samarqand va Xo‘jand
216. Qachon Ulug‘bek farmoni bilan Buxoroda madrasa quriladi?
A) 1417-yilda
B) 1420-yilda
S) 1433-yilda
D) 1424-yilda
-
217. 1417—1420-yillarda Ulug‘bek farmoni bilan qayerda madrasa quriladi?
A) Buxoroda
B) Hirotda
S) G‘ijduvonda
D) Samarqandda
218. Ulug‘bek farmoni qachon G‘ijduvonda bilan madrasa quriladi?
A) 1417-yilda
B) 1433-yilda
S) 1417-1420-yillarda
D) 1424-yilda
-
219. Ulug‘bek farmoni bilan qurilgan qaysi shahar madrasasining darvozasiga "œBilim olish har bir musulmon ayol va erkakning burchidir" degan kalima o‘yib yozib qo‘yiladi?
A) G‘ijduvonda
B) Hirotda
S) Buxoro
D) Samarqand
220. Ulug‘bek davrida Movarounnahrning zamonasining dorilfununi bo‘lgan ilmgohlarni aniqlang.
A) Buxoro, Samarqand va Hirotdagi madrasalar
B) Buxoro, Samarqand va G‘ijduvondagi madrasalar
S) Buxoro, Samarqand va Toshkentdagi madrasalar
D) Buxoro, Samarqand va Xo‘janddagi madrasalar
-
221. Ulug‘bek farmoni bilan barpo qilingan madrasalarda ilohiyat ilmlari bilan bir qatorda dunyoviy ilmlardan qaysilari o‘qitilardi?
A) riyoziyot, handasa, ilmi hay’at, tibbiyot, tarix, jo‘g‘rofiya, ilmi aruz, arab tili va uning morfologiyasi
B) Qur’on, hadis, tafsir, fiqh, ilmi hay’at, ilmi aruz
S) tasviriy san’at, musiqa, suxondonlik, tarix, jo‘g‘rofiya
D) tafsir, fiqh, ilmi hay’at, ilmi aruz, arab tili va uning morfologiyasi
222. Ma’lumki, Ulug‘bek farmoni bilan ochilgan Samarqand madrasasi ikki qavatli, ellik hujrali bo‘lgan. Har bir hujra necha xonaga bo‘lingan?
A) ikki: yotoqxona va darsxonaga
B) uch: qaznoq (omborxona), yotoqxona va darsxonaga
S) ikki: qaznoq (omborxona) va darsxonaga
D) uch: nomozxona, yotoqxona va darsxonaga
-
223. Ulug‘bek farmoni bilan ochilgan Samarqand madrasasida qancha talaba istiqomat qilgan va ta’lim olgan?
A) mingdan ortiq
B) yuzdan ortiq
S) ikki yuzdan ortiq
D) to‘qson nafar
224. Mavlono Shamsiddin Muhammad Havofiy qaysi madrasada yetakchi mudarris bo‘lgan?
A) Buxoro madrasasida
B) G‘ijduvon madrasasida
S) Samarqand madrasasida
D) Hirot madrasasida
-
225. Samarqand madrasasida kimlar dars berganlar?
A) Qutb Xorazmiy, Sayfi Saroyi, Haydar Xorazmiy, Durbek, Amiriy, Yaqiniy, Atoiy, Sakkokiy, Lutfiy, Bobur, Muhammad Solih
B) Nizomiy, Attor, Hofiz Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy, Husayn Boyqaro
S) Ahmad Farg‘oniy, Abu Nasr Forobiy, Muhammad Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy va Ibn Sino
D) Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy, Mirzo Ulug‘bek va Alouddin Ali Qushchilar
226. Kim Samarqand madrasasi ochilgan kuni birinchi darsni o‘qigan?
A) Qozizoda Rumiy
B) Shamsiddin Muhammad Havofiy
S) G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy
D) Mirzo Ulug‘bek
-
227. Samarqand madrasasi ochilgan kuni darsda tolibi ilmlardan necha nafari qatnashgan?
A) yuzdan ortiq
B) ikki yuzdan ortiq
S) mingdan ortiq
D) to‘qson nafari
228. Samarqand madrasasida Qozizoda Rumiy qaysi fandan dars bergan?
A) ilmi hay’at (astronomiya)dan
B) riyoziyot (matematika)dan
S) handasa (geometriya)dan
D) ilmi aruz (poetika)dan
-
229. Samarqand madrasasida kamida necha yil tahsil ko‘rilgan?
A) 17-18 yil
B) 18-19 yil
S) 15—16 yil
D) 19-20 yil
230. Samarqand madrasasi dasturi bo‘yicha fanlarni to‘la o‘zlashtirgan va imtihonli saboqlarda o‘z bilimini namoyish qila olgan tolibi ilmlarga nima yozib berilgan?
A) suyurg‘ol
B) tarxon
S) fulus
D) sanad
-
231. Qaysi yillarda Mirzo Ulug‘bek Samarqandda rasadxona qurdirdi?
A) 1417—1420-yillarda
B) 1417-yilda
S) 1424—1428-yillarda
D) 1433-yilda
232. Mirzo Ulug‘bek Samarqandning qayerida rasadxona qurdirdi?
A) Obirahmat anhori bo‘yida
B) Zarafshon bo‘yida
S) Sheroz yaqinida
D) Konigil mavzeyida
-
233. Ulug‘bek rasadxonasining balandligi necha metr edi?
A) 30 metr
B) 35 metr
S) 31 metr
D) 33 metr
234. Ulug‘bek rasadxona joylashgan mavze mahalliy aholi o‘rtasida qaysi nom bilan shuhrat qozongan?
A) "œKonigil’
B) "œBog‘i Maydon’
S) "œNaqshi jahon’
D) "œChinnixona’
-
235. Kim boshchiligida rasadxonaning asosiy o‘lchov asbob-uskunasi — ulkan sekstant o‘rnatilgan?
A) G‘iyosiddin Jamshid
B) Qozizoda Rumiy
S) Ulug‘bek
D) Alouddin Ali Qushchi
236. Ulug‘bek davridagi qariyb o‘n besh ming jild kitob saqlangan zamonasining boy kutubxonasi qayerda tashkil etigan?
A) Buxorodagi madrasa qoshida
B) Samarqanddagi madrasa qoshida
S) rasadxona qoshida
D) G‘ijduvondagi madrasa qoshida
-
237. Rasadxona etagida ikkita chorbog‘ barpo etiladi. Ular qaysi nom bilan shuhrat topadi?
A) Bog‘i Dilkusho va Bog‘i Chinor
B) Bog‘i Bihisht va Bog‘i Baland
S) Davlatobod va Bog‘i Nav
D) Bog‘i Maydon va Chinnixona
238. Ulug‘bek rasadxonasida Ulug‘bek bilan birga qaysi olimlar ilmiy kuzatishlar va tadqiqotlar olib boradilar?
A) Shamsiddin Muhammad Havofiy, Qutb Xorazmiy, Sayfi Saroyi, Haydar Xorazmiy
B) Ahmad Farg‘oniy, Abu Nasr Forobiy, Muhammad Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy
S) Hofiz Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy
D) Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy, Ali Qushchi
-
239. Mashhur matematik va astronomlardan qay biri Aflotuni zamon deb nom olgan?
A) Qozizoda Rumiy
B) G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy
S) Shamsiddin Muhammad Havofiy
D) Ali Qushchi
240. Mashhur matematik va astronomlardan kim "œo‘z davrining Ptolemeyi" nomi bilan shuhrat qozongan?
A) Qozizoda Rumiy
B) G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy
S) Ali Qushchi
D) Shamsiddin Muhammad Havofiy
-
241. Temuriylar davrida kim Samarqandda butun bir astronomiya maktabini yaratdi?
A) Shamsiddin Muhammad Havofiy
B) Ali Qushchi
S) Qozizoda Rumiy
D) Ulug‘bek
242. Ulug‘bek rasadxonasida olib borilgan kuzatish va tadqiqotlar tufayli nechta qo‘zg‘almas yulduzlarning o‘rni va holati aniqlanib, ularning astronomik jadvali tuziladi?
A) 1008
B) 1018
S) 1016
D) 1020
-
243. Ulug‘bekning qaysi kitobi shoh asari hisoblanadi?
A) "œTemur tuzuklari"
B) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum"
S) "œKitob surat ul-arz"
D) "œZiji jadidi Ko‘ragoniy"
244. "œZiji jadidi Ko‘ragoniy" asosan necha qismdan iborat?
A) ikki qismdan: keng muqaddima va 1018 qo‘zg‘almas yulduzlarning o‘rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat.
B) ikki qismdan: keng muqaddima va sayyoralarning o‘rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat.
S) ikki qismdan: keng muqaddima va yerning o‘rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat.
D) ikki qismdan: keng muqaddima va quyosh va oyning o‘rni va holati aniqlab berilgan jadvallardan iborat.
-
245. Ulug‘bekning yil hisobini hozirgi hisob-kitoblarga solishtirgudek bo‘lsak qanchaga farq qiladi?
A) ikki minut-u ikki sekundga
B) bir minut-u uch sekundga
S) bir minut-u ikki sekundga
D) uch minut-u ikki sekundga
246. Ulug‘bek astronomik jadvaldan tashqari yana qanday asarlar yozgan?
A) "œTemur tuzuklari" nomli tarixiy asar hamda musiqa ilmiga bag‘ishlangan beshta risola
B) "œTarixi arba" ulus" nomli tarixiy asar hamda musiqa ilmiga bag‘ishlangan beshta risola
S) "œSamoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum" nomli astronomik asar hamda musiqa ilmiga bag‘ishlangan beshta risola
D) "œKitob surat ul-arz" nomli yer o`lchoviga oid asar va musiqa ilmiga bag‘ishlangan beshta risola
-
247. Quyidagi misralar kim tomonidan yozilgan: "œUlug‘bek Samarqandda bo‘lib akademiyaga asos soldi. Yer sharini o‘lchashga buyurdi va astronomiya jadvallarni tuzishda ishtirok etdi".
A) Volter
B) I.Nyuton
S) V.Leybnits
D) Jan Jak Russo
248. Samarqand akademiyasi" "¦
A) IX asrda Bag‘dodda tashkil etilgan "œBayt ul-hikmat"dan keyingi ikkinchi "œDor ul-ilm" edi.
B) Mirzo Ulug‘bek tomonidan tashkil etilgan dastlabki "œDor ul-ilm" edi.
S) IX asrda Bag‘dodda tashkil etilgan "œBayt ul-hikmat" va Xorazmda tashkil etilgan "œDonishmandlar uyi"dan keyingi uchinchi "œDor ul-ilm" edi.
D) 1004-yilda Xorazmning qadimiy poytaxti Gurganjda tashkil etilgan "œDonishmandlar uyi"dan keyingi ikkinchi "œDor ul-ilm" edi.
-
249. Akademiya — bu "¦
A) oliy ilmgoh bo‘lgan madrasa.
B) olimlar uyushib faoliyat ko‘rsatadigan rasadxona.
S) oliy ilmiy tashkilot.
D) Osmon jismlari tadqiqoti uchun maxsus jihozlangan ilmiy muassasa.
250. Osmon jismlari tadqiqoti uchun maxsus jihozlangan ilmiy muassasa va shu muassasa joylashgan bino qanday nom bilan atalgan?
A) Rasadxona
B) Akademiya
S) Sanad
D) Sekstant
-
251. Sanad — bu "¦
A) Osmon yoritqichlarining balandligini belgilash uchun mo‘ljallangan ko‘zgu-qaytargichli asbob.
B) shahodatnoma.
S) Osmon jismlari tadqiqoti uchun maxsus jihozlangan ilmiy muassasa.
D) oliy ilmiy tashkilot.
252. Osmon yoritqichlarining balandligini belgilash uchun mo‘ljallangan ko‘zgu-qaytargichli asbob quyidagi qaysi nom bilan atalgan?
A) Sekstant
B) Sanad
S) Rasadxona
D) Akademiya
-
253. XV asrda kitobat san’ati bilan bog‘liq bo‘lgan sohalarni qayd eting.
A) xattotlik, musavvirlik, lavvohlik va sahhoflik
B) zargarlik, miskarlik, ignasozlik, sovutsozlik, toshtarashlovchilar, shishasozlar, ko‘nchilik
S) sarojlik, ko‘nchilik, lavvohlik va sahhoflik
D) xattotlik, musavvirlik, miskarlik, ignasozlik
254. Mashhur xattotlardan qay biri 1330—1404-yillarda yashab ijod qilgan?
A) Sultonali Mashhadiy
B) Mahmud Muzahhib
S) Mirali Tabriziy
D) Kamoliddin Behzod
-
255. Mashhur xattotlardan kim nasta’liq deb nomlangan yangi uslubdagi xatni kashf qiladi?
A) Mirali Tabriziy
B) Sultonali Mashhadiy
S) Kamoliddin Behzod
D) Mahmud Muzahhib
256. Sultonali Mashhadiy qaysi yillarda yashab ijod etgan?
A) 1330—1404-yillar
B) 1366—1465-yillar
S) 1394-1449-yillar
D) 1432—1520-yillar
-
257. Sultonali Mashhadiy qaysi shoirlarning asarlarini ko‘chirgan?
A) Nizomiy, Attor, Hofiz, Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy, Husayn Boyqaro
B) Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy, Mirzo Ulug‘bek
S) Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy, Alouddin Ali Qushchi
D) Jaloliddin Rumiy, Sa’diy Sheroziy, Amir Xusrav Dehlaviy
258. Mashhur xattot Sultonali Mashhadiy tomonidan ko‘chirilgan qancha kitob hozirgi vaqtgacha yetib kelgan?
A) 20 dan ziyod
B) 30 dan ziyod
S) 50 dan ziyod
D) 40 dan ziyod
-
259. Sultonali Mashhadiy hatotlikdan tashqari yana qaysi san’atda ham mohir bo‘lgan?
A) musavvirlik
B) lavvohlik
S) sahhoflik
D) o‘ymakorlik
260. Kim tomonidan Husayn Boyqaroning "œBog‘i Jahonoro" bog‘idagi saroy devorlaridagi bitiklar, Husayn Boyqaro qabr toshidagi lavha o‘yib bitilgan.
A) Mirali Tabriziy
B) Sultonali Mashhadiy
S) Mahmud Muzahhib
D) Kamoliddin Behzod
-
261. Kim temuriylar davrida xattotlik san’ati turlari haqida maxsus asar yozgan?
A) Sultonali Mashhadiy
B) Mirali Tabriziy
S) Mahmud Muzahhib
D) Kamoliddin Behzod
262. Kim "œQiblat ul-quttob" (Kotiblar qiblasi) va "œSulton ul-xattotin" (Xattotlar sultoni) nomlari bilan shuhrat topadi?
A) Kamoliddin Behzod
B) Sultonali Mashhadiy
S) Mahmud Muzahhib
D) Mirali Tabriziy
-
263. Temuriylar davrida qayerda maxsus saroy kitobxonalari tashkil etilgandi?
A) Samarqand va Buxoro
B) Hirot v Balx
S) Samarqand va Toshkent
D) Samarqand va Hirotda
264. Temuriylar davrida kitobxona ishlariga kim boshchilik qilgan?
A) dodxoh
B) kitobxona dorug‘asi yoki kitobdor
S) muhassil
D) yasovul
-
265. 1429-yilda qaysi kitobxonada Abulqosim Firdavsiyning mashhur "œShohnoma" dostoni ko‘chirtirilib, u 20 ta turli mazmun va manzarali rangdor miniatyralar bilan bezatilgan?
A) Alisher Navoiy kitobxonasida
B) Husayn Boyqaro kitobxonasida
S) Boysung‘ur kitobxonasida
D) Amir Temur kitobxonasida
266. Quyidagilardan qay birlari saroy kutubxonasini nodir asarlar bilan boyitishga g‘amxo‘rlik qiladilar?
A) Ulug‘bek va Shohruh
B) Husayn Boyqaro va Alisher Navoiy
S) Abu Said va Husayn Boyqaro
D) Badiuzzamon va Muzaffar Husayn Mirzo
-
267. XV asrda kim Hirot musavvirlik maktabiga asos solgan?
A) Kamoliddin Behzod
B) Mahmud Muzahhib
S) Sultonali Mashhadiy
D) Mirali Tabriziy
268. Temuriylar davri tasviriy san’ati obidalari qanday tasvirlardan iborat bo‘lgan?
A) hayvonat va o‘simlik olami
B) hunarmandlarni mehnat qilayotgani
S) jangu jadallar
D) portretlar, hayotiy lavhalar, tabiat manzaralari, bino va badiiy asarlarga ishlangan
-
269. XV asrda siymolar qiyofasi tasvirlari orasida kimlarning tasvirlari bizgacha saqlanib qolgan?
A) Nizomiy, Attor, Hofiz, Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy, Husayn Boyqaro
B) Qutb Xorazmiy, Sayfi Saroyi, Haydar Xorazmiy, Durbek, Amiriy, Yaqiniy, Atoiy
S) Lutfiy, Bobur, Muhammad Solih, Durbek, Sakkokiy
D) Jomiy, Navoiy, Abdullo Xotifiy, Behzod, Husayn Boyqaro, Bobur
270. Qaysi mashhur rassom tomonidan chizilgan Navoiy tasvirida shoir hassaga tayangan, uning qomati birmuncha bukchaygan, qarashlarida ham horg‘inlik alomatlari, ham ulug‘vorlik va olijanoblik ko‘zga yaqqol tashlanib turadi?
A) Mahmud Muzahhib
B) Kamoliddin Behzod
S) Mirali Tabriziy
D) Sultonali Mashhadiy
-
271. Kamoliddin Behzod tomonidan qaysi tarixiy siymolarning portretlari chizilgan?
A) Jomiy, Navoiy, Abdullo Xotifiy, Behzod, Husayn Boyqaro, Bobur
B) Lutfiy, Bobur, Muhammad Solih, Durbek, Sakkokiy
S) Husayn Boyqaro, Shayboniyxon, Alisher Navoiy
D) Nizomiy, Attor, Hofiz, Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy, Husayn Boyqaro
272. Qaysi mussavir tomonidan Dehlaviyning "œLayli va Majnun" dostoniga bag‘ishlangan lirik manzaralari, Sharafiddin Ali Yazdiyning "œZafarnoma" asari uchun shiddatli jang tasvir etilgan miniatyuralari chizilgan?
A) Sultonali Mashhadiy
B) Kamoliddin Behzod
S) Mirali Tabriziy
D) Mahmud Muzahhib
-
273. Kamoliddin Behzod zamondoshlari tomonidan qanday nom bilan ulug‘langan?
A) Moniyi Soniy
B) Qiblat ul-quttob
S) Sulton ul-xattotin
D) kitobxona dorug‘asi
274. XIV—XV asrlarda mahoratli sozandalar, mashshoqlar bastakorlar va hofizlarni qayd eting.
A) Husayn Boyqaro, Shayboniyxon, Alisher Navoiy
B) Ulug‘bek, Navoiy, Jomiy, Binoiy, Qosim Rabboniy
S) Nizomiy, Attor, Hofiz, Sa’diy, Husayn Udiy, Shohquli G‘ijjakiy
D) Abduqodir Nayiy, Qulmuhammad Shayxiy, Husayn Udiy, Shohquli G‘ijjakiy, Qosim Rabboniy
-
275. Temuriylar davrida qaysi mutafakkir va shoirlar musiqa san’ati bilan shug‘ullanib, uning rivojiga ma’lum hissa qo‘shadilar?
A) Ulug‘bek, Navoiy, Jomiy, Binoiy
B) Husayn Boyqaro, Shayboniyxon, Alisher Navoiy
S) Hofiz, Sa’diy, Husayn Udiy, Shohquli G‘ijjakiy
D) Abduqodir Nayiy, Qulmuhammad Shayxiy, Husayn Boyqaro
276. Ulug‘bek qaysi kuylarni ijod qiladi?
A) "œIsfahoniy" va "œUsuli otlig‘"
B) "œBulujiy", "œShodiyona’, "œIsfahoniy"
S) "œBulujiy", "œShodiyona’, "œAxloqiy", "œTabriziy", "œUsuli ravon" va "œUsuli otlig‘"
D) "œYusuf va Zulayho", "œIsfahoniy"
-
277. "œIsfahoniy" kuyini kim ijod etgan?
A) Navoiy
B) Jomiy
S) Binoiy
D) Ulug‘bek
278. Qaysi mutafakkir va shoirlar temuriylar davrida musiqa nazariyasiga doir asar yaratadilar?
A) Ulug‘bek
B) Navoiy
S) Jomiy va Binoiy
D) Husayn Boyqaro
-
279. Temuriylar davrida yashab ijod qilgan zamonasi-ning iste’dodli shoirlari va adiblarni qayd eting.
A) Qutb Xorazmiy, Sayfi Saroyi, Haydar Xorazmiy, Durbek, Amiriy, Yaqiniy, Atoiy, Sakkokiy, Lutfiy, Bobur, Muhammad Solih
B) Abduqodir Nayiy, Qulmuhammad Shayxiy, Husayn Udiy, Shohquli G‘ijjakiy, Qosim Rabboniy
S) Nizomiy, Attor, Hofiz, Sa’diy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy, Navoiy, Husayn Boyqaro
D) Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshoniy, Mirzo Ulug‘bek, Alouddin Ali Qushchi
280. Durbek tomonidan qaysi doston qayta ishlangan?
A) "œYusuf va Zulayho"
B) "œGuliston" "œBo‘ston"
S) "œBulujiy", "œShodiyona’, "œAxloqiy"
D) "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi"
-
281. Temuriylar davrida ijod qilgan shoir Atoiy qayerlik edi?
A) samarqandlik
B) buxorolik
S) toshkentlik
D) hirotlik
282. Temuriylar davri badiiy adabiyotining durdonalari bo‘lgan asarlarni qayd eting.
A) Nizomiy Ganjaviyning "œXamsa" dostoni
B) Durbek tomonidan qayta ishlangan "œYusuf va Zulayho" dostoni, Atoiyning devoni
S) Amir Xusrav Dehlaviyning "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi" dostonlari
D) Sa’diy Sheroziyning "œGuliston’, "œBo‘ston" nomli asarlari
-
283. Lutfiy qaysi yillarda yashab ijod etgan?
A) 1432—1520-yillar
B) 1330—1404-yillar
S) 1366—1465-yillar
D) 1394-1449-yillar
284. Lutfiy ijodida qanday fikrlar katta joy olgan?
A) insonning baxt-saodati uchun kurashga, xalqning osoyishtaligiga, o‘zaro urushlarning oldini olishga
B) ona yerga bo‘lgan muhabbat va insonparvarlik g‘oyalarini mohirona bayon etadi.
S) adolat yordamida mamlakatni obod qilish mumkinligini, har bir kishi o‘zining xulqi va odobi bilan odamlarni xursand qilishi lozimligini
D) haqiqat va adolatni sevish, shafqat va muruvvatli bo‘lishni targ‘ib qilish, ilm va san’atni sevish
-
285. XV asr badiiy adabiyoti ravnaqida kimlarning hissalari g‘oyat buyukdir?
A) Alisher Navoiy va Husayn Boyqaro
B) Ulug‘bek va Alisher Navoiy
S) Alisher Navoiy va Abdurahmon Jomiy
D) Lutfiy va Abdurahmon Jomiy
286. Kim butun faoliyati va ijodiyotini insonning baxt-saodati uchun kurashga, xalqning osoyishtaligiga, o‘zaro urushlarning oldini olishga, obodonchilik ishlariga, ilm-fan, san’at va adabiyot taraqqiyotiga bag‘ishladi
A) Alisher Navoiy
B) Abdurahmon Jomiy
S) Lutfiy
D) Ulug‘bek
-
287. Alisher Navoiy nechta yirik badiiy asar yozdi?
A) yigirmadan ortiq
B) o‘ttizdan ortiq
S) qirqdan ortiq
D) ellikdan ortiq
288. Alisher Navoiy tomonidan yozilgan asarlarni qayd eting.
A) "œBulujiy", "œShodiyona’, "œAxloqiy", "œTabriziy", "œUsuli ravon" va "œUsuli otlig‘"
B) "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi", "œXamsa’, "œXazoyin ul-maoniy"
S) "œGuliston’, "œBo‘ston’, "œZafarlar kaliti", "œFalakning to‘qqiz gumbazi"
D) "œXamsa’, "œXazoyin ul-maoniy", "œMahbub ul-qulub", "œLison ut-tayr"
-
289. Navoiy tarixni bilishning ahamiyati katta ekanini ta’riflab, odamlarni tarixni o‘rganishga da’vat etadi. Uning fikricha, "¦
A) tarix fanini adabiyot bilan, she’riyat bilan bog‘lab o‘rganish kerak.
B) tarix fani mamlakat tarixini shohlar, hukmdorlarning tarjimai holi bilan o‘rganish kerak.
S) tarix fani shohlar, hukmdorlarning tarjimai holini emas, balki mamlakat tarixini o‘rganishi kerak.
D) tarix fani shohlar, hukmdorlarning tarjimai holini o‘rganishi kerak.
290. Navoiy nimalarni tarix ko‘rsatib berishi lozim deb hisoblaydi?
A) mamlakatni nimalar tanazzulga va nimalar farovonlikka olib kelishini, qanday ishlar tufayli mamlakat obod bo‘lishini, xalqqa farog‘at va baxt keltirishini
B) xalqning o‘tmishini, bosqinchilardan himoya qilishni
S) adolatli hukmdorni
D) xalqning baxtli kelajagini
-
291. Kim Alisher Navoiyning zamondoshi, ustozi va do‘sti edi?
A) Nizomiy
B) Atoiy
S) Abdurahmon Jomiy
D) Husayn Boyqaro
292. Chuqur tafakkur iste’dodi egasi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) alloma
B) iqtidor
S) akademik
D) mutafakkir
-
293. Lavvoh — bu "¦
A) chuqur tafakkur iste’dodi egasi
B) lavha yasovchi usta.
S) muqovasozlik
D) shahodatnoma
294. Arab mumtoz xati uslublaridan qay birida yozilgan yozuvlarning 5/6 qismi egri, 1/6 qismi esa to‘g‘ri chiziqlar asosida yoziladi?
A) ko‘fiy xati
B) naxs xati
S) nasta’liq xati
D) rayhona xati
295. Muqovasozlik o‘rta asrlarda quyidagi ko‘rsatilgan qaysi nom bilan atalgan?
A) sahhoflik
B) lavvoh
S) sekstant
D) muhtasib