forum.ziyouz.com

Ilm va ziyo => Darsxona => Iqtisod saboqlari => Mavzu boshlandi: The_Alchemist 01 Fevral 2009, 11:20:13

Nom: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: The_Alchemist 01 Fevral 2009, 11:20:13
Assalomu Alaykum hurmatli forumdoshlar.
Forumda Uzbekistonning aqlli yoshlarini uchratish mumkinligiga guvoh bulishimiz mumkin, ayniqsa diniy masalarning ancha ilmli vakillarini.
Islom dinimizning talablaridan biri bu dunyoviy ilmlarni huddi diniy bilimlar kabi chuqur uzlashtirishimizdir. Iqtisod alohida ilm va soha ekanligini isbot qilishim shart emas zero islomda savdo alohida soha va bilim ekanligi ancha yillar avval isbot qilib bulingan. Shundan kelib chiqib urtaga bir mavzuni tashlamoqchiman. Hozirgi kunda Uzbekistonni iqtisodiy jihatdan qanday qilib yanayam tezroq rivojlantirish mumkin? Jahonni qaysi mamlakatlarining iqtisodiy tajribalaridan foydalanishimiz oqil bular edi? Mavzuga fikr bildirganizda Uzbekistonning geografik joylashuvini, tabiiy resurslari va qazilma boyliklarini, umuman olganda mamlakatning iqtisodiy salohiyatini hisobga olishingizni surardim.
Mavzuga fikr bildirganingizda bemalol boshqa mamlakatlar iqtisodiy muaffaqiyatlarini yoki kamchiliklarini misol tariqasida keltirishingiz mumkin.

The Alchemist
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 01 Fevral 2009, 11:32:38
Assalomu alaykum! Hammaga ma'lumki BMT ning qoshida BMT TD (ya'ni UNDP) tashkil etilgan. Bu tashkilotning asosiy maqsadi har taraflama mamlakatlarning rivojlanishiga yordam berishdir. Agar bu haqda kimga ma'lumot kerak bo'lsa www.undp.uz saytiga kirib topishi mumkin. Sayt o'zbek, rus va ingliz tillarida bo'lib, juda ko'plab ma'lumotlar bor. Asosan Manbalar bo'limida nashr etilgan kitoblar va boshqa narsalar bor.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: T.Yusupov 10 Fevral 2009, 02:51:03
Assalomu Alaykum hurmatli forumdoshlar.
Forumda Uzbekistonning aqlli yoshlarini uchratish mumkinligiga guvoh bulishimiz mumkin, ayniqsa diniy masalarning ancha ilmli vakillarini.
Islom dinimizning talablaridan biri bu dunyoviy ilmlarni huddi diniy bilimlar kabi chuqur uzlashtirishimizdir. Iqtisod alohida ilm va soha ekanligini isbot qilishim shart emas zero islomda savdo alohida soha va bilim ekanligi ancha yillar avval isbot qilib bulingan. Shundan kelib chiqib urtaga bir mavzuni tashlamoqchiman. Hozirgi kunda Uzbekistonni iqtisodiy jihatdan qanday qilib yanayam tezroq rivojlantirish mumkin? Jahonni qaysi mamlakatlarining iqtisodiy tajribalaridan foydalanishimiz oqil bular edi? Mavzuga fikr bildirganizda Uzbekistonning geografik joylashuvini, tabiiy resurslari va qazilma boyliklarini, umuman olganda mamlakatning iqtisodiy salohiyatini hisobga olishingizni surardim.
Mavzuga fikr bildirganingizda bemalol boshqa mamlakatlar iqtisodiy muaffaqiyatlarini yoki kamchiliklarini misol tariqasida keltirishingiz mumkin.

The Alchemist

Bir "ikkichi" iqtisodchi sifatida fikrimni bayon etsam:

O'zbekistonimizni iqtisodiy rivojlantirish uchun quyidagilar qilinsa, maqsadga muvofiq bo'lur edi:
 - Paxtani xususiylashtirish, ya'ni fermerlarning o'zlari ekishib, o'zlari sotish huquqiga ega bo'lishlari kerak. Bu birinchidan, fermerlarning o'z mulkiga egalik hissi uyg'onib, yana yaxshiroq mahsulot olishga intilishlarini kuchaytiradi. Ikkinchidan, paxtani o'zi sotgan fermerda pul bo'ladi. Farzandlarini o'qitadi, sharoitini yaxshilaydi, texnikasini kuchaytiradi, yana yaxshi mahsulot olish niyatida agro buyicha mutaxassislarni chet ellarda o'qitib keladi. Uchinchidan, puli bor odam sekin daladan chiqib, o'zini o'rniga texnikani ishlata boshlaydi. Sekin qishloqlarni ahvoli yaxshilanadi, yo'llar quriladi, sovuq suv, gaz yetkaziladi. Endi odamlar shaharlarga emas, qishloqlarga kela boshlashadi.
 - Ishlab chiqarishning deyarli hamma turlarini yo'lga qo'yish; Lekin bu yerda gigant zavodlarni nazarda tutmayapman, UzDaewooni oladigan bo'lsak, uni foydasidan ko'ra zarari ko'proq (!). Kichik-kichik, bozor qiyinchiliklariga chiday oladigan elastik korxonalar paydo qilish kerak. Masalan, kiyim-kechaklar, anjomlar, ro'zg'or buyumlari kabi narsalarni o'zimizda ishlab chiqarish kerak. Tashqariga o'lib-netib yiqqan dollarimizni chiqarmasligimiz kerak ko'pini.
 - Hamma yerni kompyuterlashtirish kerak. Kompyuter saboqlari bog'chadan tortib, qariyalar uyigacha o'rgatiladigan bo'lishi kerak. To'g'ri, bu narsa boshida iqtisodiyot uchun harajat bo'lishi mumkin. Lekin tez orada o'z natijasini bera boshlaydi. Ya'ni kompyuterlashtirish, axborotlashtirish sohalari ham juda katta foyda beruvchi sanoat hisoblanadi. Birinchidan, insonlarni ongi, tafakkuri yuksaladi. Birgina o'zingizdan misol, internetingiz, kompyuteringiz sizga qancha ma'lumotni axborotni beryapti, siz esa shu orqali boshqa boshqa sohalarga qo'l uryapsiz. Ikkinchidan, kompyuterlashtirish ba'zan insoh mehnatiga ketadigan harajatdan ko'ra arzonga tushadi. Va yana bir qancha yaxshi tomonlari bor. Hammasini yozsam, tadqiqot ishi bo'lib ketadi.

Juda ko'p takliflarim bor, bu yerda iloji boricha soddaroq yozishga harakat qildim. Men diplom ishimni yozishda O'zbekiston iqtisodiyotining moliyaviy globallashuv sharoitidagi holati haqidagi bo'limning xulosa va takliflariga shularni qo'shgan edim. 10 ta taklif berganman. 
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 10 Fevral 2009, 16:45:01
Assalomu alaykum!
T.Yusupov sizning fikrlaringizni hurmat qilaman va qo'llab quvvatlayman. Har bir narsada "Lekin"i bor. O'zingizga yaxshi ma'lumki, agar siz aytganday fermerlarga to'la huquqlar beriladigan bo'lsa ahvol yanada og'irlashib ketmaydimikin? Chunki bilasiz, hozirgi O'zbekistonning ahvolida texnologiya muammosi iqtisodiyotning rivojlanishida katta to'siq bo'lib turibdi. Shuning uchun oddiygina misol, chet eldan yerga ishlov beruvchi traktorlarni ham naqd pulga sotib olish imkoni yo'qligi sababli lizingga olishmoqda. Hamma yuk fermerning uztiga tushsa texnologiya tanqisligi davrida u juda qiynalib qolishi mumkin, va hakozo.
Mening fikrimcha hozirgi ahvolda, balkim yaqin 10 yil ichida bu kabi sohalarda davlatning aralashuvini cheklab bo'lmaydi. Buni asta sekinliok bilan amalga oshirib, yildan yilga aralashuvni kamaytirish mumkin deb o'ylayman.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: T.Yusupov 10 Fevral 2009, 19:47:57
Nega og'irlasharkan? Fermer bilan bir gaplashib ko'ring, ularga nimalar to'sqinlik qilyaptiyu, qanday imkoniyatlar berilyapti ekan? Hech ham og'irlashmaydi ahvoli, aksincha o'zlari paxtani sotib, puliga texnikani o'zlari olishadi, bu yerda hozirgiday davlatni qo'liga tilanchiga o'xshab qarab qolmaydi. Eee shunaqa ko'p noqulaychiliklari bu davlat nazoratini, "dod" deydi har kuni fermerlar.

Afsuski, siz aytgan asta-sekinchilik yaxshilikka olib kelmayapti . . .
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 11 Fevral 2009, 18:49:49
Nega og'irlasharkan? Fermer bilan bir gaplashib ko'ring, ularga nimalar to'sqinlik qilyaptiyu, qanday imkoniyatlar berilyapti ekan? Hech ham og'irlashmaydi ahvoli, aksincha o'zlari paxtani sotib, puliga texnikani o'zlari olishadi, bu yerda hozirgiday davlatni qo'liga tilanchiga o'xshab qarab qolmaydi. Eee shunaqa ko'p noqulaychiliklari bu davlat nazoratini, "dod" deydi har kuni fermerlar.

Afsuski, siz aytgan asta-sekinchilik yaxshilikka olib kelmayapti . . .
Bir tarafdan sizning ham gapingiz to'g'ri. Tan olishim kerak siz mendan ko'proq narsani ko'rgansiz. Biz esa endi boshladik. Yuqoridagi fikrlarimga kelsa, darslardagi nazariyalarga tayangan edim. Siz aytganday haqiqiy hayot bilan ham habardor bo'lib turish kerak, nachora hozircha unchalik iloj yo'q...
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: T.Yusupov 11 Fevral 2009, 23:08:48
Haqiqiy hayotdan xabardor bo'lishni vaqti ham keladi, lekin kutmasdan o'zingiz olib boryatgan ilmiy yunalishingiz buyicha kuproq praktikalarga chiqing, shunda haqiqiy hayotdan xabardor bulasiz. Albatta, bugun chiqqan qonun/qaror/farmonlarni bugun uqib, analiz qilib turishingiz kerak. Doim shunaqa hujjatlarni uqiganda real bilan solishtiring, iloji boricha betaraf holda baholasangiz, haqiqat ayon buladi ko'pincha . . .
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 12 Fevral 2009, 17:20:42
Assalomu alaykum!
Katta rahmat, o'zim ham shu narsalar haqida o'ylab yurardim. Hammada bor muammo bizda ham bor, shu vaqt yetmaydi-da...
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: T.Yusupov 12 Fevral 2009, 17:25:43
Iya eng ko'p vaqt talabadayu? :) O'zimdan misolde, hoz o'ylab qolaman, eng ko'p vaqtim talabalik davrimda bo'lgan. Qolgan bekorchi narsalarga sarflab yuborgan ekanmiz, afsus. Kino, qushiq, diskoteka, bekorchi ishlarni qilmasdan yashasa bo'ladi, hayotimizning eng ilm oladigan davrida. Keyin uqishni bitirganingizdan keyin haqiqiy vaqt masalasi nimaligini bilasiz!
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 14 Fevral 2009, 16:28:05
Bo'lishi mumkin, ammo menda unday bo'lmayaptide. Har kuni ertalab soat 9 dan soat 15-16:00 gacha darslar. Undan so'ng kechki ovqat, uy vazifalari, o'z ustida ishlash, ZiyoUz forumina ham bir ko'rib qo'ymasak bo'lmaydi, qolaversa abiturient shogirdlar bor...
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: ibnUyayna 15 Fevral 2009, 02:05:09
  Assalamu alaykum wr wb!
  Man ham Economics,Finance,Marketing,Accounting,Banking,Management,Business Adminstration kabi sohalarga juda qiziqaman.Zero bu sohalar 1-1iga chambarchas bog`liqdir.Hozir kam bo`lsa ham shu sohalarga tegishli newslardan o`qib turaman.
  Man ham Uzbni har tomonlama rivojlangan holatda ko`rishshi hohliman.Ojizona bo`lsa ham shu sohalarri rivojlantirish bo`yicha o`z fikrlarimmi bildirsam.
 -Iqtisodiy sohani rivojlantirishdan oldin insonlarri qalbida mustahkam islom aqidasini rivojlantirish kerak.Zero har qanday bizaga kevotgan qiyinchilila,ohiri ko`rinmayotgan muammolar Islomni bilmaganimizdan,unga amal qilmaganimizdan,o`zlarimiz kasb qilib sodir etgan gunohlarimiz,taqvoning yo`qligi yohud sustligi tufaylidir.Musulmonlar islomga amal qilgan saodatli zamonlarda dunyoning 1-raqamli millati bo`lishgan.
 -iqtisodiy taraqqiyot yo`liga salbiy ta`sir qiladigan jamiyatdagi poraxo`rlik,fohishabozlik,giyohvandlik,jamiyatning 1-bo`g`ini bo`lgan oilaning daxshatli ravishdagi muammolari,uyushgan jinoyatchilik qo`ying-ki hamma muammolarni faqat va faqat Islom bilangina hal qilish mumkin.Kim bundan boshqa yo`lni tanlasa batahqiq qattiq adashishlikda adashibdi.
 -iqtisodiy taraqqiy etgan g`arb davlatlari ma`naviy tomondan chirib borayotgan hozirgi holatda insonlar ruhiy tushkunlikdan qanday chiqish yo`lini bilmayopti.Buni huddi 1 qanoti(ma`naviy qanoti) chirib borayotgan qushga o`xshatish mumkin.Bunday qush qanday parvoz qilishi mumkin?!Yana eng to`kin,har tomonlama taraqqiy etgan Skandinaviya,Boltiqbo`yi mamlakatlariga o`zini-o`zi o`ldirish holati eng yuqori.Chunki insonlardagi ruhiy tushkunlikni iqtisodiy taraqqiyot bilan davolab bo`lmaydi.
 -Man hozirgi musulmon davlatlaring bu borada olib borayotgan ishlaridan o`rnak olishni yaxshi yo`l deb bilaman.Masalan,Malaysia,Qatar,Bahrain,Kuwait,KSA,U.A.E,Egypt lar.Chunki bu mamlakatlar shu sohalar bo`yicha shariat asosida ish olib borishmoqda.Yutuqlari ham yaxshi.Bu mamlakar Islamic Bank  lari dunyoning eng tez sur`atdagi rivojlanayotgan banklaridir.Crisis dan eng kam zarar ko`rgan mamlakatlar ham aynan arab mamlakatlaridir.Chunki ularning moliyaviy siyosati shariat asosiga qurilgan subxo`rlik asosiga emas.Shu sohalar bo`yicha dunyoning eng kotta tashkilotlari ham arablardan o`rnak olib shu asosda ish olib borishmoqchi.Hatto UK Prime Minsteri ham arab shayxlaridan moliyaviy ko`mak so`rab murojaat qilgan.Arab davlatlarining butun dunyodagi mulklari bir necha trillion $ ni tashkil qiladi.Hozirga ko`chmas mulk arzonlagan vaqtda ko`plab sotib olishmoqda.
 -Tabiiy boyliklarni sotish emas,asosan tayyor mahsulot exporti ni keng yo`lga qo`yish orqali mamlakatimiz iqtisodiy salohiyatini oshirish.
 -Mutahassihlar tayyorlash.1.Allohdan qo`rqadigan.2.O`z sohasini mohir ustasi
 -Texnika-texnologiyalarri olib kelish.Japan,USA,Germany va boshqa rivojlangan mamlakatlardan.Bu mamlakatlardan bu narsalarri olish juda-juda qiyin shuning uchun juda ustalik bilan muomala qilish lozim.Ular bizni hom-ashyo export qiluvchi mamlakat sifatida ushlab turishshi suv va havodek istashadi.4xample:Russia,Xitoy,EUga bizzi tabiiy gazimiz,oltinimiz,paxtamiz qo`ying ki Uzbdan chiqayotgan tabiiy boyliklar.
 -Jaxonning har qanday xalqaro tashkiloti hoh u BMT bo`sin,hoh u Halqaro Valyuta Jamg`armasi,hoh Jaxon Banki bo`lsin USAni siyosati natijasidir yoki tegishli joyi bor bo`gan tashkilotlar albatta o`zlarini maqsadlarini 1-o`ringa qo`yishadi.1 so`m berib 10 qilib olishshi oylidi.Musulmonlar zakii bo`lishimiz kerak.
 
   Hozircha shularri yozdim.Fikr mulohazalar bo`lsa bemalol.
O`qiganingiz uchun rahmat.
   Assalamu alaykum wr wb!
 

 
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 15 Fevral 2009, 16:45:04
Assalomu alaykum. Sizning fikrlaringizni birma-bir o'qib chiqdim. Sizga katta rahmat, juda yaxshi fikrlarni yozgansiz. Ayniqsa Islom banklari haqida. Oldin ham o'qigan edim, Islom banklari shariat asosida ish yuritar ekan va ularda risk juda ham kam ekan. Kredit oluvchi bankka pulni o'z vaqtida qaytara olmagan vaqtda ham bank o'z mijoziga yordam tariqasida hayr-ehson ham qilarkan. Qanday ajoyib-a?

Qolaversa har narsada shariatga ko'ra amal qilmoq bu faqat o'zimizning foydamiz uchundir. Qaniydi hamma shariat ko'rsatmasi bo'yicha yashaganda, inqiroz, SPID, giyohvandlik.... kabilar umuman bo'lmasdi.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: T.Yusupov 15 Fevral 2009, 17:12:57
Institutda o'qib yurganimda bir maqola yozgandim Islom Banklari to'g'risida. Yaxshilab o'qib fikrilaringizni bildirib o'tarsizlar. Hammada Islom Banklari haqida aniq tasavvur paydo bo'lsin deb shu yerga chop etyapman, iltimos mualliflik huquqini poymol qilmanglar :)

Ислом банклари фаолистининг асосий тамойиллари 

Бугунги кунда жаҳоннинг 40 зиёд мамлакатларида ислом банклари фаолист ксрсатмоқда. "œСариа" халқаро банклар рейтинг агентлигининг маълумотларига ксра ҳозирда ислом банкларининг активлари 160,0 млрд. АҚШ долларидан ошиб кетган. Классик ғарб банк тизими бир қатор муаммовий ҳолатларни бошидан кечираётган пайтда ислом дини шариати аҳкомлари асосида муваффақист билан иш юритаётган, нисбатан сқинда ташкил стилган банклар тажрибасини срганиш муҳим аҳамист касб стади.
Банкир ва олим Крис Барлтон сзининг "œА ивожланаётган бозорлардаги банклар" асарида ислом банклари фаолистини ҳар томонлама чуқур таҳлил қилган. Унинг таҳлилига ксра, ислом банклари капитали йилига 10-15 фоиз суръат билан ссмоқда. Бу сса замонавий молис соҳасида жуда юқори ксрсаткич бслиб ҳисобланади.
Сснгги пайтларда ксплаб ғарб банклари дунёнинг турли мамлакатларида сзларининг исломий шсъбаларини очмоқдалар. "œЧсйз Манхеттен", "œГолдмен сакс", "œING", "œАомура секьюритиз", "œJP Morgan", "œHSBS" каби дунёга машҳур банклар шулар жумласидандир. АҚШнинг машҳур банкларидан бири "œСитибанк" махсус ислом фондлари учун 1 млрд. АҚШ доллари миқдорида маблағ ажратганлиги ҳам молис бозорида ислом банкларининг роли тобора ортиб бораётганлигини исботлайди.
Бугунги кунда ислом банкларида шариат талабларига қатъий риос қилган ҳолда анъанавий банк операяисларининг десрли барчаси, съни депозит, кредит, акрредитив, ҳисоб, тслов операяислари амалга оширилади. Улар саноат, қишлоқ хсжалиги, тижорат ва хизматлар ксрсатиш соҳаларига катта маблағларни инвестияис қилмоқдалар.
Ислом банклари қуйидаги тамойиллар асосида фаолист юритадилар:
1. Мушорака — шерикчилик асосида, съни банк ва тадбиркор томонидан маълум бир лойиҳани бирга молислаштирган ҳолда амалга ошириш.
Банк операяисларининг мушорака турида банкларнинг молислаштиришдан ксзлаган мақсади муайсн фоиз олиш смас, балки олиниши режалаштирилган фойданинг бир қисмига шерик бслиш  ҳисобланади.  Мушоракада олинган фойда қуйидагича тақсимланади:
-   фойданинг бир қисми иш ҳақи, бошқарувни ташкил стганлиги ёки лойиҳани амалга оширишдаги бошқа иштироки учун шерикка жратилади;
-   фойданинг қолган қисми сса, молислаштиришда иштирок стган шериклар, съни банк ва тадбиркор сртасида қсйилган маблағ миқдорига мутаносиб равишда тақсимланади.
Агар лойиҳа зарар билан скунланса, у ҳам шериклар сртасида молислаштиришдаги иштирокига мутаносиб равишда тақсимланади. Лойиҳа тадбиркор томонидан тайёрланганлиги боис, у лойиҳани бошқаришни сзи амалга оширади. Банк сса шартномада ксрсатилган тартибда лойиҳанинг амалга оширилиши жараёнини назорат қилиб боради ва  бу билан қсйилган маблағнинг ҳимоссини амалга оширади.
Мушорака бсйича маблағ албатта, икки томонлама бслиши шарт, бунда томонлар капиталининг тенг бслиши шарт қилиб қсйилмайди, балки сзаро келишган ҳолда турли нисбатларда қсйилиши мумкин. Қсйилаётган маблағ сркин айланадиган бслиши ва унинг манбаси маълум бслиши шарт. Мушорака шартномаси томонларнинг бир-бирига бслган тслиқ ишончига асосланади. Шартнома асосида лойиҳани молислаштириш учун шериклик асосида жалб қилинган маблағни сзга мақсадлар учун ишлатиш, шунингдек, пул маблағларини бошқаришни бошқа шахсларга топшириш, лойиҳага қсйилган маблағларни сзининг бошқа шахсий маблағлари билан аралаштириб юбориш, умумий маблағни қарзга бериш ёки кафолат сифатида қсйиш таъқиқланади.
Банк талабгорлар орасида шерик танлашда нафақат унинг профессионал маҳорати, балки ахлоқий жиҳатларини ҳам инобатга олади, шунингдек, молислаштирилаётган тадбирнинг шариатга мувофиқлигига ҳам асосий сътибор қаратилади.
2. Мудораба — ишонч асосида молислаштириш. Мазкур банк операяиссининг моҳисти шундаки, бунда томонлардан бири сармос қсювчи ва иккинчи томон иш юритувчи сифатида фаолист юритади. Демак, банк лойиҳани тслиқ молислаштирувчи бслса, тадбиркор бевосита амалга оширувчи бслиб ҳисобланади.
Ислом банклари томонидан амалга оширилувчи мудораба операяисси мусулмонлар сртасида кенг тарқалган асосий хсжалик юритиш тамойилини сзида акс сттиради. Бсш пул маблағига сга бслган шахс уни сзи ҳоҳлаган бир ёки бир нечта соҳага йсналтириши мумкин бслиб, бунда иккинчи тараф сармосни тасарруф стувчи, съни лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ барча ташкилий ва бошқарув ишларига масъул шахс сифатида фаолист юритади. Мудораба шартномасига ксра лойиҳани амалга оширишдан олинган фойда томонлар сртасида олдиндан сзаро келишилган нисбатда тақсимланади.
Шариат нуқтаи-назаридан мудораба молисвий воситаларни ишлаб чиқариш омилларига айлантиришнинг ҳалол ва қонуний йсли бслиб ҳисобланади. Бунда турли имконистларга сга бслган хсжалик субъектлари бирикиб, ижтимоий фойда келтирувчи хайрли ишлар амалга оширилади.
Мудорабада 3 та иқтисодий категорис амал қилади: капитал, меҳнат, фойда. Бунда капитал пул ёки натура шаклида бслиши мумкин. Шартнома тузилаётган вақтда капиталнинг ҳажми ва манбаи маълум бслиши, шунингдек, у бошқа банк операяисларига жалб стилмаслиги зарур. Лойиҳани амалга ошириш учун сарфланган меҳнатга ҳақ фойда ҳисобидан тсланади. Меҳнат ҳақи тслаб бслинганидан кейин қолган маблағ соф фойда бслиб ҳисобланади ва у шериклар сртасида сзаро келишиб, олдиндан имзоланган шартномада ксзда тутилган нисбатда тақсимланади. Худда мушоракада бслгани каби мудораба шартномасида ҳам молислаштирилаётган лойиҳа банк банк томонидан босқичма-босқич синчиклаб срганилади. Бунда ҳам талабгорлар орасида шерик танлашда нафақат унинг профессионал маҳорати, балки ахлоқий жиҳатлари ҳам инобатга олинади, молислаштирилаётган тадбирнинг шариатга мувофиқлиги ҳам шарт қилиб қсйилади.
Банк томонидан лойиҳанинг амалга оширилиши устидан доимий ва қаттиқ назорат срнатилади. Агар лойиҳани амалга оширувчи томонидан йсл қсйилган хато ва ёки сътиборсизлик оқибатида зарар ксриладиган бслса, ушбу зарарни қоплаш иш юритувчи зиммасига юклатилади. Ана шундай вазистларни ксзда тутган ҳолда ислом банклари талабгорлардан мол-мулкларини  гаров сифатида қсйишларини талаб қилишлари мумкин. Табиий офатлар ёки бошқа шу каби объектив сабаблар натижасида (форс-мажор) зарар ксриладиган бслса иш юритувчи зарарни тсламайди.
3. Муробаҳа — тижорат операяисларини молислаштириш. Ислом банклари операяисларининг ушбу турида банк муайсн тижорат операяиссини молислаштиради ва шартномада ксрсатилган фойдага сга бслади. Бунда мижоз буюртмасига ксра товар банк томонидан харид қилинади, сснгра ушбу товар шартномада ксрсатилган устама билан билан мижозга сотилади. Қсйилган устама нарх банкнинг фойдаси бслиб ҳисобланади.
4. Ижор — ижара операяисси. Банк операяиссинин ижор турига асосан тадбиркор ксчмас мулк ёки ишлаб чиқариш воситасини банкдан ижарага олади. Ислом банкларининг ушбу операяисси бугунги кундаги анъанавий банкларнинг лизинг операяисларига схшаш бслиб, у банк ва тадбиркор сртасида тузилган шартномага асосан амалга оширилади, бунда тадбиркор кредит учун фоиз тсламайди, балки банк балансида турган асосий воситани ижарага олиб, ижара ҳақи тслаб боради.
5. Ижор ва иқтино — сотиб олиш ҳуқуқи бслган ижара. Банк ва мижоз сртасида тузилган ушбу шартномага ксра банк томонидн ижарага берилган ксчмас мулк ёки ишлаб чиқариш воситаси ижара муддати тугагач ижарага олувчи мулкига айланади. Албатта, бунда ижара муддати тугагунга қадар ижара объектининг нархи тслиқ тсланган бслиши керак. Анъанавий банклар ҳам лизинг операяисларини амалга оширишда мижозга ижара муддати тугагач, лизинг объектини сотиб олиш ҳуқуқини берадиларки, мазмунига ксра бу ижор ва иқтино операяисси билан сқин.
6. Закот - моли нисобга (шариатда белгиланган, миқдори маълум турдаги товарларнинг нархидан келиб чиқиб ҳар бир йил учун аниқланувчи солиққа тортилмайдиган минимум) етган давлатманд мусулмонларнинг йил давомида олинган соф фойданинг қирқдан бири (2,5 фоиз) миқдорида кам таъминланган мусулмонлар ҳақига берувчи ажратмаси. Закот бериши шарт бслган шахслар, закот берилиши шарт бслган мол-мулк, унинг минимал миқдори, закотни олишга ҳақли бслган шахслар шариат томонидан қатъий белгиланган. 
Ислом банклари томонидан закотларни жамлаш учун закот уйи ташкил стилади, закот ҳисобидан жамланган маблағлар шариатда ксрсатилган тартибда кам таъминланган аҳоли турмуш шароитини схшилашга, ижтимоий ҳимос қилишга ва бошқа хайрли ишларга сарфланади. Закот уйлари шунингдек, закотдан бошқа хайр-сҳсонларни ҳам қабул қилиб, муҳтожларга етказиш учун ҳам хизмат қилади.
7. Қарзи ҳасана — фоизсиз ссуда ёки қарз. Ислом банклари томонидан баъзи бир ижтимоий аҳамистга молик бслган хайрли ишларни амалга ошириш (масалан, завод, фабрика, йсл ва ксприклар қуриш) учун фоизсиз қарз берилади. Айрим ҳолларда, маълум бир объектив сабабларга ксра қарздор олинган маблағни қайтара олмай қолса, банк уни закот фонди ҳисобидан қоплаб бериши мумкин.
Ислом банклари юқорида ксрсатилган операяисларни амалга ошириш учун уч хил фоизсиз ҳисобларни (счёт) очишни таклиф қиладилар:
1. Жорий ҳисоб. Бу фоиз ставкаси қсйилмайдиган чек ва жамғарма ҳисоби бслиб, бунда банк мижозлардан қсйилма ва депозитлар бсйича хизмат ксрсатгани учун муайсн тслов олишга ҳақлидир. Агар мамлакатда инфлсяис жараёни кузатилаётган бслса, ҳисоб рақамидаги пул маблағларига индексаяис асосида муайсн миқдордаги пул компенсаяис сифатида тсланади.
2. Инвестияион ҳисоб. Ушбу ҳисоб тури бсйича мижозлар турли операяислар воситасида сз маблағларини истиқболли лойиҳаларга инвестияис қилишлари мумкин. Албатта, бунда фойда ва зарар юқорида айтиб стилганидек, банк ва мижоз сртасида шартномага ксра тақсимланади.
3. Кредит ҳисоби. Ислом банклари мазкур ҳисоб орқали талабгор тадбиркорларга ҳамда аҳолининг муҳтож қатламларига фоизсиз қисқа муддатли ёки узоқ муддатли қарз (кредит) беради. Бунда давлатманд мусулмонлар сз сҳтиёжларидан холи бслган бсш маблағларини банкнинг кредит ҳисобига қисқа ёки узоқ муддатли депозит сифатида қссдилар. Банк ушбу маблағларни келишилган муддатда тслиғича қайтаришни кафолатлайди. Банк олинган даромаднинг бир қисмини уларга беради.
Ислом дини мусулмонлар учун маълум бир руҳий-маънавий талаблар қсйиш билан бир қаторда моддий-иқтисодий талабларни ҳам қссдики, ҳар бир мусулмон ушбу талаблар доирасида фаолист юритишга ҳаракат қилади. Жумладан, кредитлаштириш соҳасида ҳам ислом дини маълум шартларни назарда тутадики, аҳолининг кспчилик қисми ислом динига сътиқод қилувчи жойларда ушбу шартларга риос қилувчи молис институтлари хизматларига бслган талаб вужудга келади.  Маълумки, республикамизда сшовчи аҳоли сртасида ислом динига сътиқод қилувчилар салмоқли ҳиссани ташкил стади. Ушбу ҳолатни ҳисобга олган ҳолда, шариат талабларига риос қилган ҳолда фаолист юритувчи кредит уюшмаларининг ташкил стилишини мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз. Бунда республикамизда сшовчи ислом динига сътиқод қилувчи шахсларга тегишли бслган бсш пул маблағларини жалб қилиш, бу маблағларни ижтимоий фойдали ишларни амалга ошириш учун йсналтириш, снги иш сринлари сратиш, иқтисодий ссишга, аҳоли фаровонлигини орттиришга маълум даражада ҳисса қсшиш имконини сратади. А еспубликамизда амалга оширилаётган барча ислоҳотларнинг пировард мақсади аҳоли фаровонлигини орттириш, кишилар учун муносиб сшаш шароитларини таъминлаш сканлиги Лрезидент И.Каримов асарларида таъкидлаб стилган.
Корхоналарнинг сз маблағлари замонавий техника ва технологис билан қайта қуролланиш учун етарли бслмаётган ҳозирги шароитда чет сл инвестияислари иқтисодий ссишни таъминлашда муҳим аҳамист касб стади. Шу маънода, шариат қоидаларига биноан фаолист юритувчи кредит уюшмаларининг ташкил стилиши республикамизга катта миқдордаги ислом банклари кредит ресурсларини жалб стиш имконини сратиши мумкин. Бунда, ҳамкорликни ҳар қандай мафкурадан ҳоли равишда соф иқтисодий асосда сзаро манфаат тамойилига амал қилган ҳолда ташкил стиш ҳар хил кснгилсиз оқибатларнинг олдини олади.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: ibnUyayna 16 Fevral 2009, 10:51:19
Assalamu alaykum wr wb!
 Айни пайтда, А оссис ва Қозоғистон каби давлатларда инқирознинг кучайиши Ўзбекистонда ҳам қашшоқликнинг ортиши, нақд пул етишмовчилиги ва ишсизлик даражасининг ортишига сабаб бслади.
 таҳлилчилар фикрича, Ўзбекистон ҳукумати ксраётган чораларга қарамай жаҳон молисвий инқирози бу мамлакатга ҳам сезиларли таъсир ксрсатади.
-А­кспорт тушуми камайиб, қашшоқлик даражаси ортади. Жуда ксплаб меҳнат мухожирлари Ўзбекистонга қайтиб келади. Шунинг учун ҳам мамлакат ичкарисида ишсизлар сонининг ошишини башорат қилишимиз мумкин.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: ibnUyayna 16 Fevral 2009, 11:14:24
yo aslida boshqa narsa tufaylimi?
  mana bu joydagi hujjatli filmni ko`rishshi taxsiya qilaman
http://sardormirzo.com/news/2008-12-12-3182
http://sardormirzo.com/news/2008-11-18-2824
http://sardormirzo.com/news/2008-11-12-2705
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 18 Fevral 2009, 16:38:25
hurmatli iqtisodchilar,1ta savol bor edi :) Hozirda jahondagi iqtisodiy buhronga nima sabab bo'ldi?gegemon davlatlar nimani sabab deyishyaptiyu va ularning aytganlari to'g'rimi yo aslida boshqa narsa tufaylimi? Keyin O'zbekistonga ta'siri qanday bo'lishi mumkin? Ya'ni qaysi belgilardan ta'sir bo'layotganini va ta'sir ketayotganini bilish mumkin ( ko'katni narxo qora bozorda yuqorilab ketishidan tashqari sabablar)
Rahmat

Assalomu alaykum. Men ham o'z bilim saviyamdan kelib chiqib javob berishga urinib ko'raman. Bu inqirozning boshlanishiga asosiy sabab sifatida ekspertlar AQSHdagi ipoteka banklarining katta miqdordagi ipoteka kreditlarini mijozlarga ularning to'lay olish qobiliyatini to'liq o'rganmay berganligi va uning oqibatida mijozlar kreditni qaytarish vaqti kelganda to'lay olmaganligini sabab qilib ko'rsatishmoqda. Ipoteka kreditlariga talab kuchaygan vaqtda bir qancha davlatlarda uylarning, umuman ko'chmas mulkning narxi oshib ketgan edi. Hozirda esa ularning narxi juda arzonlagan. Jahon moliya bozorida naqd pulning keskin kamayib ketishi oqibatdida sabablar bir-biriga ulanib, inqiroz avj oldi.
Nom: Iqtisod haqida fikrlar
Yuborildi: KarpovSergei 01 Sentyabr 2009, 18:36:26
Assalomu alaykum, Shayx hazratlari. Sizga bir savol bilan murojaat qilmoqchi edim. Biz tomonda bir ayol bor. O'zining aytishicha tabiba ekan. Ro'yhatdan o'tgan tabiba ekan. U ayol avval o'qituvchilik qilar ekan. Ma'lum vaqt ilgari unga Alloh tomonidan bir fazilat berilibdi. U tabiba ayol oldiga borgan insonlarning dardining sabablarini meditsina tomondan ham, diniy tomondan ham ya'ni qanday gunohlari evaziga shu dardga chalinganini aniq aytib berar ekan. Men o'zim ham dastlab ishonmagan edim, lekin o'zim borib ko'rdim va uning gaplari to'g'riligiga ishondim. U qilgan gunohlarimni to'g'ri aytib berdi va uni Allohdan kechirishini va darddan qutulishni so'rab qaysi oyatlarni o'qish kerakligini aytib berdi. O'zining aytishicha u insonlarning dardini aniq ko'rar ekan, ya'ni misol uchun yuragi kasal odam borsa, yuragi shundoqqina uning oldida turarmish. Uning har bir tashxisi juda aniq bo'ladi. Hatto zamonaviy meditsina aniqlay olmagan kasalliklarni ham davolagan. O'sha odamlarni o'zim ko'rganman. U odamlarni tekinga da'volaydi. Har kim ko'nglidan chiqarib ehson tashlab ketadi. O'zining aytishicha 6 yoshida Qur'onni yod olgan ekan. Har kuni 200-300 ta odamni qabul qiladi. Ularni dardini sababini va choralarini aytadiavvalo Alloh bilguvchiroqdir. Har bir gapida Alloh nomini tilidan qo'ymaydi. Men kelajakni aytib berolmayman deydi. Odamlar dardiga nima sabab bo'layotganini, qaysi gunohlari uchun shu dardga chalinganini aytib beradi. Aytishicha "odamlari"aytishicha alloh tomonidan berilgan fazilat ya'ni ko'zga ko'rinmas "odamlari" dardmand odamlarni da'volar ekan. Uning tashxislari meditsina bilan bir xil chiqadi. Katta operatsiyalarga chaqirishar ham ekanlar. O'zi davlat ro'yxatidan o'tgan ekan. Har bir gapini Alloh Kalomidan dalillar bilan gapiradi. Men bu ayolni qo'limdan kelgancha o'z tasavvurimdagicha tasvirladim. Agar u ayol haqida ortiqcha yoki kamroq   ma'lumot bergan bo'lsam Allohning o'zi kechirsin. Sizdan so'ramoqchi bo'lganim shuki, Shayx hazratlari, bu ayolagar eshitgan bo'lsangiz Madinabonu taxallusli ayol Farg'ona tomonlardanning qilayotgan ishlari shariatga mos keladimi, uning oldiga borishning aybi yo'qmi? Javobingizni sabrsizlik bilan kutaman. Javobingiz uchun oldindan rahmat. Alloh sizdan rozi bo'lsin.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 01 Sentyabr 2009, 19:44:07
Assalomu alaykum birodar. Ozgina yanglishmovchilik bo'libdi. Adashmasam, siz ikki forumni bir-biri bilan adashtirib yuboribsiz. Agar Shayh Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlariga savol yo'llamoqchi bo'lsangiz siz forum.islom.uz saytiga kirib, shu sayt orqali yo'llashingiz kerak. Maboda ikki forumda bir paytda ishlab turib, to'satdan savolingizni Ziyo Uz forumiga yozvorgan bo'lsangiz kaminani avf eting.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Musannif Adham 18 Sentyabr 2009, 14:26:13
Assalomu Alaykum. Abdulloh uka. Iltimos, mana bu savolga Siz javob bervoring. Mening oxirgi bilganim 18 735 so'm edi. Yangi qiymatini Siz bilarsiz?!

O'zbekistonda eng kam oylik qancha, ustoz shundan ham habar bervorsayiz:)
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 20 Sentyabr 2009, 11:03:54
2009 yilning 1 avgustidan boshlab O‘zbekiston Respublikasi hududida eng kam         ish haqi — oyiga 33 645 so‘m.

Qo'shimcha ma'lumot uchun:
http://prezident.uz/uz/news/show/ukazyi_prezidenta/o_povyishenii_razmerov_zarabotnoye_pl_1/
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Kinjo 02 Oktyabr 2009, 15:36:42
Assalomu alaykum ahliforum men ham bir oz iqtisoddan habarim borligi sababli imkoniyat darajasida ular bilan sizlar yordamingizda o`rtoqlashamiz.
 Birinchi!
Avval iqtisod keyin siyosat yoki Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi O`zbekiston bozor iqtisodiyotiga o`tish tamoyillarining 5 tadan bittasi.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: akmal bax 21 Noyabr 2009, 09:17:08
assalomu alaykum
mamlakatimizni rivojlantirishda ma'lum bir davlatlarning modullarini to'g'ridan to'g'ri olib bo'lmaydi. balki ulardan foydalangan holda o'zimizning milliy modelimizni yatmog'imiz maqbul bo'lar deb o'ylayman.
masalan:
bizda oqsoq masalalardan biri kadrlar masalasi
bu muamoni ilmiy nuqtai nazardan yaponiyadan o'rnak olsak axloqiy nuqtai nazardan esa  o'zimizning islomiy aqoidalarimizga amal qilsak yaxshi bo'lardi
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 23 Noyabr 2009, 07:14:09
assalomu alaykum
mamlakatimizni rivojlantirishda ma'lum bir davlatlarning modullarini to'g'ridan to'g'ri olib bo'lmaydi. balki ulardan foydalangan holda o'zimizning milliy modelimizni yatmog'imiz maqbul bo'lar deb o'ylayman.
masalan:
bizda oqsoq masalalardan biri kadrlar masalasi
bu muamoni ilmiy nuqtai nazardan yaponiyadan o'rnak olsak axloqiy nuqtai nazardan esa  o'zimizning islomiy aqoidalarimizga amal qilsak yaxshi bo'lardi

Assalomu alaykum, birodar. O'zimizning model - bu O'zbek modeli. O'sha mashhur 5 ta tamoyilga asoslangan model bizning milliy iqtisodiyotimizning rivojlanishi uchun xizmat qiladigan model hisoblanadi. Kadrlar masalasiga kelsak, O'zbekistonda 1997-yilda "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" qabul qilingan. Yaponiya modelini esa bizning hsaroitga qo'llab bo'lmaydi. Yaponlarda bir odat bor. Ishga sodiqlik, ular deyarli umrining oxirigacha bir ishda muqim qolishadi. To'g'ri, bu ularning o'z sohalarida yetuk mutaxassis bo'lishiga yordam beradi. O'zbekiston sharoitida esa bu ishsizliklning oshishiga olib kelishi turgan gap.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Kinjo 11 Avgust 2010, 07:16:15
Iqtisod bu aql, yurak va qalb ni reaksiyaga kiritib sarf qilishdir.
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Kinjo 11 Avgust 2010, 07:23:23
Bu maqola rus tilida berilganliga sababli o`z asl nushasida bergan maqbul bo`lsa kerak. Aynan o`zbek modeli haqida.
Узбекистан: тайнс‹ прорс‹ва «азиатского льва»

Захлестнувший практически весь земной шар финансовс‹й кризис заставил большинство стран приступить к разработке и внедрению спеяиальнс‹х антикризиснс‹х мер. С начала кризиса прошло уже почти два года, однако их сффективность до сих пор находитсс под знаком вопроса. Аналитики и прогнозистс‹ пугают очередной волной кризиса, фондовс‹е рс‹нки продолжают показс‹вать негативнс‹е тенденяии, а судьба второй мировой валютс‹ Евро остаетсс неопределенной.

Аа фоне всеобс‰его мирового спада и неопределенности, благодарс правильно вс‹бранной стратегии и тактике реформ, не отличавшийсс ранее особс‹ми финансово-скономическими показателсми Узбекистан демонстрирует значительнс‹й рост скономики. А­тим весенний Ташкент привлек внимание представителей более чем 46 государств со всех коняов мира, которс‹е съехались на конференяию, чтоб почерпнуть опс‹т внедренис, пожалуй, самой сффективной антикризисной программс‹.

Ес‰е находссь в салоне самолета на вс‹соте нескольких сотен метров над узбекской землей, начинаешь раскрс‹вать длс себс первс‹е секретс‹ наяионального скономического чуда. Сквозь тройное стекло иллюминатора виднеютсс тс‹ссчи гектаров зеленеюс‰их сельскохозсйственнс‹х земель, местами накрс‹тс‹х большого размера тепличнс‹ми комплексами. Лочти все посевнс‹е плос‰ади пронизанс‹ ирригаяионной системой из великого множества каналов, так как местнс‹е земли не отличаютсс наличием влаги и плодородностью.

Через несколько дней рассказс‹ о том, что в украинских супермаркетах продают египетский картофель, польскую морковь, свеклу и китайский чеснок, вс‹зовут у местнс‹х бизнесменов глубокое недоумение. Длс них просто непонстно, как можно, имес один из самс‹х плодороднс‹х черноземов на планете, не пользоватьсс стим благом? Имес такие грунтс‹, Узбекистан прокормил бс‹ всю Азию и одел бс‹ ее в хлопок, удивлсютсс местнс‹е аграрии.

С стого хотелось начать описанис узбекского скономического чуда. Ведь основнас заслуга всех достижений стого яентральноазиатского государства по праву принадлежит трудолюбивому, дисяиплинированному, верному своим традияисм и своему лидеру народу, умудрсюс‰емусс вс‹рас‰ивать на нес‰едрс‹х почвах урожаи, часть которс‹х скспортируетсс, в том числе, и в Китай.

С началом мирового финансового кризиса президент Узбекистана Ислам Каримов, понимас серьезнс‹е масштабс‹ возможнс‹х последствий, разрабатс‹вает и внедрсет кажус‰уюсс простой и логически объсснимой программу антикризиснс‹х и посткризиснс‹х мер на 2009—2011 годс‹. Хочетсс подчеркнуть, что суть основнс‹х антикризиснс‹х мер проста и понстна не только скономисту и финансисту, но и простому обс‹вателю. Ае вс‹зс‹вает сомненис и то, что заложеннс‹е в программу приняипс‹ однозначно должнс‹ привести к зас‰ите и оздоровлению внутренней финансово-скономической системс‹.

Однако какой бс‹ ни бс‹ла программа, необходимо наличие двух обсзательнс‹х условий ее успешного вс‹полненис. О первом условии уже бс‹ло сказано — сто трудолюбивс‹й народ, которс‹й усердно внедрсет в жизнь самс‹е сложнс‹е пунктс‹ программс‹. Второе — сто профессиональнас власть, действуюс‰ас в интересах своего народа и государства.

Аа сегоднсшний день современнс‹й Узбекистан может похвастатьсс обоими условисми. В отличие от Украинс‹, где правсс‰ас «слита» даже в самс‹й сложнс‹й период в истории странс‹ продолжает распридележ государственнс‹х ресурсов. Сравнение именно стих двух стран не случайно, ведь согласно даннс‹м Всемирного Банка за 2009 год Узбекистан и Украина занимают соответственно первое и последние место среди стран САГ по показателсм роста ВВЛ и промс‹шленного производства.

ОСОБЕААОСТИ «УЗБЕКСКОЙ МОДЕЛИ»

Заглсдс‹вас в современную историю Узбекистана, становитсс ссно, что сффективность антикризиснс‹х мер свсзана с докризисной скономической политикой государства и свлсетсс ее гармоничнс‹м продолжением. Аа стом сделал акяент и И. Каримов в своем послании участникам конференяии. В стом его поддержали представители МВФ, Всемирного банка, Азиатского банка развитис и других международнс‹х финансовс‹х и банковских структур.

«Узбекскас модель» скономического развитис, базируюс‰ассс на приняипах реформированис и обновленис скономики, а также проводимас сдержаннас и взвешеннас скономическас политика создали надежнс‹й заслон и достаточнс‹й запас прочности длс огражденис скономики Узбекистана от влиснис спекулстивного капитала, неуправлсемой стихии и бесконтрольности на мировс‹х финансовс‹х и фондовс‹х рс‹нках. Внедрение стой модели обеспечило макроскономическую стабильность, устойчивое функяионирование финансово-банковской сферс‹ и рост валютнс‹х накоплений.

Аа протсжении конференяии участники неоднократно останавливались на причинах возникновенис мирового кризиса, назс‹вас банки основнс‹м виновником. Если бс‹ть точнее, то останавливались на слове «жадность». Именно жадность собственников и управлсюс‰их банков, их сростное стремление к сверхприбс‹лсм на неоправданном кредитовании, по мнению многих международнс‹х скспертов, стали основной причиной финансового кризиса.

Лравительство Узбекистана, в отличие от украинского, «не накачивало» скономику, финансовую и банковскую систему излишней ликвидностью. А сосредоточилось, в первую очередь, на поддержке финансовой устойчивости реальной скономики, малого бизнеса и сферс‹ предпринимательства. Большие усилис бс‹ли направленс‹ на модернизаяию, техническое и технологическое перевооружение и диверсификаяию производства, снижение затрат и обеспечение конкурентоспособности вс‹пускаемой продукяии.

Основнс‹е же мерс‹ антикризисной программс‹ Узбекистана сводились к нескольким пунктам. А­то реализаяис масштабной инвестияионной программс‹, продолжение структурнс‹х преобразований в скономике, сус‰ественное расширение масштабов и объемов сояиальнс‹х и инфраструктурнс‹х проектов и обеспечение за счет стого занстости населенис, последовательное снижение налогового бремени, создание необходимс‹х преференяий длс базовс‹х скспортоориентированнс‹х отраслей.

Такас стратегис борьбс‹ с кризисом и нейтрализаяии его последствий позволила Узбекистану обеспечить устойчивс‹е темпс‹ скономического развитис. В результате в 2009 году скономика государства вс‹росла на 8,1%, промс‹шленное производство — на 9%, сельское хозсйство — на 5,7%, объем инвестияий в скономику вс‹рос на 25%, прсмс‹е иностраннс‹е инвестияии возросли в 1,8 раза. Такие показатели имеет редкое государство в благопристнс‹е времена, не говорс о кризисе.

То, что у нас обес‰ал сделать и не сделал В.Юс‰енко на пике скономического роста Украинс‹, И.Каримов осус‰ествил во времс кризиса и спада мировой скономики — в ушедшем году бс‹ло создано более 940 тс‹ссч новс‹х рабочих мест, из которс‹х свс‹ше половинс‹ в сельской местности.

Благодарс государственной поддержке скспортоориентированнс‹х отраслей, снижению себестоимости производимой продукяии, за 2009 год скспорт вс‹рос на 2,4%, обеспечив значительное положительное сальдо внешней торговли и устойчивс‹й рост золотовалютнс‹х резервов. Украинские же скспортерс‹ в стот период продолжали жаловатьсс на повс‹шение яенс‹ на снергоносители.

Ло мнению рсда европейских банкиров, вс‹ступавших на конференяии, «узбекскас модель» скономического развитис минимизирует риски признанис государства банкротом, сводс к минимуму внешний долг. В то времс как правительство Украинс‹, идс на поводу у МВФ, увеличивает свои внешние обсзательства и получает очереднс‹е транши, Узбекистан стремитсс к сокрас‰ению своего долга, которс‹й на 1 снварс 2010 года составил не более 10% по отношению к ВВЛ.

Узбекское правительство уделило особое внимание среди антикризиснс‹х мер стимулированию развитис малого бизнеса и частного предпринимательства. Аа сегоднсшний день, в стой сфере производитсс около 50% ВВЛ Узбекистана.

Лринимас во внимание планс‹ уже нового украинского правительства во главе с А.Азаровс‹м, относительно увеличенис налогообложенис малого бизнеса, складс‹ваетсс впечатление, что в Украине реализуетсс модель вс‹хода из кризиса противоположнас узбекской. Однако конференяии об сффективности украинских мер по борьбе с кризисом в ближайшей перспективе не предвидитсс.

ЛЕА СЛЕКТИВА« УЗБЕКИСТААА

Лристно удивлсют и планс‹ Узбекистана на 2010 год. Аа продолжение и начало строительства новс‹х стратегически важнс‹х проектов планируетсс привлечь иностраннс‹е инвестияии в объеме более 3 миллиардов долларов США. А ост, по сравнению с прошлс‹м годом, составит 30%, в том числе прсмс‹е инвестияии возрастут на 46%.

О перспективности узбекской скономической модели на протсжении всей конференяии наперебой говорили представители развитс‹х стран. Чрезвс‹чайнс‹й и Лолномочнс‹й Лосол США в Узбекистане А ичард Аорланд, не скрс‹вас своего восхис‰енис, засвил, что сегоднс американские компании отмечают Узбекистан как наиболее привлекательнс‹й рс‹нок длс вложенис своих инвестияий.

Ло мнению президента и исполнительного директора компании «Кореан-А­йр» (А еспублика Корес) Чи Чанг Хуна, одним из срких примеров сффективности «узбекской модели» рс‹ночнс‹х реформ свлсетсс создание свободной индустриально-скономической зонс‹ в Аавои и одного из ключевс‹х ее объектов — асропорта «Аавои». Их развитие имеет большие перспективс‹ длс созданис современного Шелкового пути, которс‹й объединит Европу, Индию, Китай и Юго-Восточную Азию. Корейяс‹ уверенс‹, что в скором времени СИА­З «Аавои» непременно станет крупнейшим в Евразии скономическим яентром.

Офияиальнс‹й Узбекистан с удовольствием идет на сотрудничество с развитс‹ми странами и внедрсет у себс наукоемкое, вс‹сокотехнологическое производство. А уководство странс‹ вполне осознает, что будус‰ее успешного развитис странс‹ и благосостоснис населенис заключаетсс в привлечении и разработке вс‹соких технологий.

Лримером тому служит финансирование сферс‹ образованис в размере 50% расходной части государственного бюджета. Такие даннс‹е стали шокируюс‰ими длс украинской делегаяии, в которой, стоит отметить, представители Кабинета Министров Украинс‹ не присутствовали. Однако бс‹ли приглашенс‹.

Лостому не удивлсет довольно прохладное отношение первого заместителс премьер-министра А еспублики Узбекистан, министра финансов А устама Азимова, которс‹й председательствовал на конференяии, к представителю Исполнительного Совета САГ. Ведь Узбекистан шагнул на несколько ступеней вперед и абсолютно не желает находитьсс «под крс‹лом» у соседей, которс‹е наполнсют бюджет торговлей сс‹рьем — снергоресурсами и металлом.

Сегоднс на Узбекистан пристально смотрст самс‹е крупнс‹е мировс‹е инвесторс‹. И не исключено, что через лет псть-дессть Самарканд опсть станет столияей Шелкового пути, Узбекистан — лидером А¦ентральноазиатского региона. А «узбекскас модель» будет представлена как новс‹й образея развитис мировой скономики, так как американскас и европейскас модели рс‹ночной скономики показали свою усзвимость и несостостельность.

Дмитрий ДА ОБОТУА, заместитель главного редактора еженедельника «Международнс‹й курьер»
Nom: Re: Iqtisod haqida fikrlar...
Yuborildi: Abdullоh 21 Avgust 2010, 11:48:49
Vaqtingiz bo'lganida bu kabi maqolalarni o'zbek tiliga tarjima qilishga harakat qilgan ma'qul. Internetda o'zbek tilidagi saytlar sonini oshirish darkor. Bunga siz qayg'urmasangiz, biz qayg'urmasak, kim qayg'uradi???