Sahifani chop etish - Muhammad Shohmurodzoda, Fazliddin Karomarulloh. Taomlanish odobi

Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:17:16

Nom: Muhammad Shohmurodzoda, Fazliddin Karomarulloh. Taomlanish odobi
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:17:16

Ҳожи Муҳаммад ШОҲМУРОДЗОДА
Хожи Фазлиддин КАРОМАТУЛЛОҲ

ТАОМЛАНИШ ОДОБИ

Турли неъматлар фазилати ва хилма-хил ҳаётий масалалар

Тошкент
«Мовароуннаҳр»
2005

Мазкур китоб http://uzbmaster.com сайтидан олинди.

МУНДАРИЖА

Муқаддима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168809#msg168809)
Таом емоқнинг фарзлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168814#msg168814)
Таом ейишдаги суннатлар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168815#msg168815)
Таом емоқнинг мустаҳаблари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168823#msg168823)
Таом емоқ одоблари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168825#msg168825)
Таом емоқда манъ қилинган амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168829#msg168829)
Таом емоқдаги макруҳ амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168831#msg168831)
Таом емоқдаги ҳаром амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168835#msg168835)
Сув ичмоқ баёни (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168836#msg168836)
Таом ва мевалар фазилати (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168840#msg168840)
Гуруч (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168841#msg168841)
Ҳариса (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168842#msg168842)
Ошқовоқ ва наск (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168843#msg168843)
Арпа нони (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168844#msg168844)
Гўшт (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168845#msg168845)
Талбин (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168846#msg168846)
Сирка ва асал (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168847#msg168847)
Хурмо (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168848#msg168848)
Седана (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168849#msg168849)
Узум (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168850#msg168850)
Майиз (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168851#msg168851)
Беҳи (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168852#msg168852)
Анор (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168853#msg168853)
Анжир ва зайтун (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168854#msg168854)
Қовун (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168855#msg168855)
Бақлажон (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168857#msg168857)
Пиёз ва саримсоқ (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168858#msg168858)
Турп (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168859#msg168859)
Райҳон ва қизил гул (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168860#msg168860)
Ризқни кўпайтирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168861#msg168861)
Ризқни камайтирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168864#msg168864)
Умрни узайтиртирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168866#msg168866)
Устоз хотиралари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168869#msg168869)
Мўъминлар мулоқоти (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168874#msg168874)
Атса (акса) урмоқ ва унинг жавоби (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168883#msg168883)
Ислом поклик дини (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168885#msg168885)
Чекиш оқибати (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168887#msg168887)
Йўл одоби (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168891#msg168891)
Китоб эҳтироми (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168895#msg168895)

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:18:06

Одамзод сшаши ва саломат юриши учун Аллоҳ таоло ҳалол қилган ризқлардан истеъмол стишга муҳтождир. Ҳатто, ибодат қилмоқ, илм срганмоқ, савобли, хайрли ишларни бажармоқ нисти билан таомланса, овқатланиш ҳам ибодатга айланади.

Аммо ҳар нарсанинг сз одоби бслгангидек, овқатланишнинг ҳам шаръий одоб ва тартиблари бор. Дуо ва ибодатларнинг қабул бслиши, комил ва оқил фарзандларнинг дунёга келиши ҳам ҳалол емоққа боғлиқдир.

Ушбу рисолада таомланишдаги: фарз, суннат, мустаҳаб, одоб, макруҳ, манҳий, ҳаром, шунингдек, хилма-хил неъматларда сширинган шифолар ва фазилатлар мсьтабар манбаълар асосида баён стилди.

Китоб 2005 сана юртимизда «Сиҳат-саломатлик йили» д еб сьлон қилиниши муносабати билан ҳозирланган бслиб, ҳар бир хонадон, ҳар бир мсъмин-мусулмон учун зарурдир.

Муаллифлар:
Ҳожи Муҳаммад ШОҲМУА ОДЗОДА
Сариосиё тумани «Ҳазрати Мавлавий»масжиди имом-хатиби,

Фазлиддин КАА ОМАТУЛЛОҲ
Шарғун шаҳар «Хожа Алоуддин Аттор» масжиди имом-хатиби

Масъул муҳаррир: Мирзо КЕАЖАБЕК

Луғат ва изоҳлар муаллифи: Фахриддин ШОҲМУА ОДЗОДА

Муҳаррир: Абдулазиз МУБОА АК

Мусаҳҳиҳ: Ҳамидуллоҳ БЕА УАИЙ

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:19:03

МУҚАДДИМА

Оламни сратиб, барча жонзотларга ризқ ато стган Ларвардигорга сснгсиз ҳамду санолар бслсин. Башаристнинг снг аълоси ва оламнинг сратилишига сабаб бслган Лайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи ва саламга ва ул зотнинг хонадон ва барча саҳобаларига беҳисоб салоту саломлар бслсин!

Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло фаришталарни нафс ва шаҳватдан холи сратди ва бу билан улар журму исёндан сақланиб қолдилар. Ҳайвонотга сса нафс ва шаҳват берди, ақл бермади ва ҳайвонлар зиммасига масъулист ҳам юкланмади. Аммо одам фарзандига нафсни ҳам, шаҳватни ҳам ато стди. Инсон фарзанди махлуқотларнинг снг улуғи ва мукаррами бслгани учун бу икки доим ёмонликка амр қиладиган офатдан сақланмоқ ва ҳамиша пок юриб, покиза - ҳалол нарсалардан тановул қилмоқ учун Аллоҳ таоло инсонга ақл ва фиросат берди. Шунинг учун одамзот схши сшаши ва саломат бслиши учун Аллоҳ таоло инъом стган бу улуғ неъмат, съни, ақлдан мукаммал истифода стган ҳолда сзининг ҳаётига снг зарур бслган таом емоқ илми ва одобини билиш, ҳаром луқмадан парҳез қилиб, ҳалол луқма топиб ейишга ҳаракат қилмоғи лозим.

Таом емоқдаги фарзларнинг биринчиси ҳалол емоқдирки бу амал исломдаги фарзларнинг снг улуғи ҳисобланади. Шунинг учун таом емоқ илмини ибодат илмидан аввал срганмоқ зарурлигини китобларда таъкидланган. Ҳатто ибодат қилмоқ, илм срганиш, савоб ишларни бажармоқ нистида шубҳалардан парҳез қилиб, ҳалол важҳдан таомланса, бу ҳолда овқатланишнинг сзи ҳам ибодатга айланади. Оғизга оловдан бир парча солмоқ, Бас, ҳаром луҳмадан срур схшироқ. А асул дер: «Тарк стмоқ зарра шубҳани, Юз ҳаждан схшидур ул маҳшар куни!»

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:20:08

Дуо ва ибодатларнинг қабул бслиши, комил ва оқил фарзандларнинг дунёга келиши ҳам ҳалол емоққа боғлиқдир.

Бошқа ибодатлар каби таом емоқда ҳам фарз, суннат, мустаҳаб, одоб, макруҳ, манҳий, ҳаромдек шариатимизнинг амр ва наҳйилари бор.

Инсон бошқа жонзодлардан илм, ақл, адаб, фиросат, шунингдек, таом ейишдаги амрларни бажариш ва наҳйиларидан сақланиш билан фарқ қилади.

Шариатнинг бу ксрсатмаларидан ҳамма ҳам хабардор смаслиги барчага маълум. Аатижада баъзилар касаликка, баъзилар сса қувватсизлик, ҳатто фақирликка гирифтор бслиб қоладилар. Чунончи, ушбу китобимизда макруҳот бобида «Ксп емоқлиқда ксп зиён-заҳматлар бор» деб таъкидланган. Шубҳасиз ушбу зиёнлардан бири беморликдир, съни ксп ейиш касаллик келтиради. Бу борада шоир ҳам айтибдир:

Иллати мардум зи пурхори бувад,
Хсрдани пур тухми бемори бувад.

Яъни, инсонларнинг дард иллати ксп ейишдандир, тсйиб ейиш сса дардманликнинг уруғидир.

Кайковус сз сғлига бундай насиҳат қилади: «Фақирликка сабаб бсладиган офатни исроф деб билгин. Еб-ичишда, ҳар қандай иш қилишда исроф қилмаслик лозим». Яна «Мафотиҳ ул-жинон» номли китобда «Ислом динида биринчи пайдо бслган бидъат ксп ейишдир» дейилган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:21:28

Тсй ва меҳмондорчиликларда хусусан, таъзисларда ибрат олиш ва марҳумни сслаш срнига кишилар турли таомларни ҳарислик билан еб қоринларини тсйдиргандан сснг, ғафлатда қолиб бемаъни ва беҳуда гап ссзларни айтишга стадилар, фақат одат юзасидан Қуръон тиловат қилиб қслларни юзга суртилади холос. Марҳумни сслаш, етимларни ҳолидан ссраш ва ёки уларнинг ҳаққидан парҳез қилиш ҳеч кимнинг ссига келмайди.

Ҳусайн Воиз Кошифий «Футувватномаи султоний»да келтирибдилар: «Таъзис таомидан парҳез қилинглар мумкин қадар сша таомга етимнинг ҳаққи бслса ва ёки ворис ғоиб бслса».

Ҳадиси шарифда: «Еру осмон орасидаги жамики схшиликларнинг боши очлик-дандир. Еру осмон орасидаги барча фисқу фужур ва ёмонликлар манбаи тсқлик-дандир» деган ссзларни сқиймиз. Дарҳақиқат, кам ейиш соғлом бслиш гарови, пулу молнинг исроф бслмаслиги, ғафлатдан қутулиш, барча схшиликлар боши, хусусан, тану жоннинг саломатлигига боисдир. Байт:

Ғизои кам шифоангез бошад,
Вале асли даво парҳез бошад.

Яъни, кам емоқнинг сзи шифодур, чунки давонинг асли парҳездур.

Инсон қанча илму маърифатлик ёки соҳиби давлату мансаб бслмасин, таом ейиш одобини билмаса ва унга амал қилмаса дссту ёрлар, ҳатто оилаю фарзандлар олдида қадр-қиммати пасасди. Шунинг учун улуғларимиз айтишган: «Еб-ичишнинг одобини билмоқ ибодатдан схшироқдир. Чунки таҳоратсиз намоз дуруст бслмагани каби, еб-ичиш илмини билмаслик ҳам ибодатларнинг дуруст бслишига тссқинлик қилади».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:21:43

Шу боис еб-ичишнинг шарт-шароитлари, одобу қоидалари, баъзи таом ва мевалар-нинг фазилатлари, ризқнинг ксп-оз бслиши ҳамда умрнинг узун ёки қисқа бслиши ҳақида ушбу китобимизда ссз юритдик. Маълумот ва далилларни «Канз ул-ъибод», «Мафотиҳ ул-жинон», «Шарҳи Таълим ул-мутааллим», «Маслак ул-муттақийн» каби мсътабар китоблардан олдик.

А исола охирида хаётий ҳикослар ҳамда бугунги кунда долзарб бслган айрим масалалар ҳақида ҳам ссз юритдик.

Ушбу асар азиз китобхонлар ва дсстларга ҳамда маърифат соҳибларига мақбул бслса, ниҳостда бахтиёр бсламиз.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:22:40

ТАОМ ЕМОҚАИАГ ФАА ЗЛАА И

Таом ейишда тсрт фарз бор.

1. Ҳалол емоқ. Чунки ҳалқумни пок тутмоқ фарзларнинг снг улуғидир.

2. А изқни Аллоҳ таолодан деб билмоқ, зеро барча жонзотларни ризқлантирувчи Ул Зотдир.

3. Аллоҳ таолонинг тақсимотига рози бслмоқ, съни Аллоҳ насиб қилган ризқнинг кам ёки ксплигини Аллоҳдан билиб, шукр ва сабр қилмоқ.

4. Модомики еган таомининг қуввати баданида бор скан, Аллоҳга гунох қилмаслик. Дарҳақиқат, инсон туғилишидан то ҳаётининг охиригача емоқ-ичмоққа муҳтождир,
таомнинг қуввати билан умр кечиради, съни таомнинг қуввати ҳамиша инсонга мавжуд. Шунинг учун инсон ҳеч қачон Аллоҳ таолога гунох қилмасин, балки таомнинг қувватини схшиликларга, тоат-ибодатга, хайрли ишларга сарф стиши лозим. Таом ейишдан мақсад маишат ва танпарварлик смас, балки Аллоҳнинг тоати бслсин. Байт:

Хсрдан барои зистану зикр кардан аст,
Ту мсьтақидки, зистан аз баҳри хсрдан аст.
(Таом емоқсшаш ва зикр қилмоқучундир.
Сен зса, сшаш емоқучундир деб сътиқод қиласан!)

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:23:31

ТАОМ ЕЙИШДАГИ СУАААТЛАА

Таом емоқнинг йигирма битта суннати бор.

1. Овқатланаётганда оёқ кийимини ечиб стирмоқ.
Ҳикмат: маълумки, таом пок ва тоза неъматдир. Уни пок ҳолатда ейиш зарур. Оёқ кийими сса баъзан пок, баъзан нопок бслади. Шунинг учун уни таом ейиш маҳалида ечиб қсймоқ исломда суннат ҳисобланади. Шунингдек, тиб нуктаи назаридан ҳам бундай қилиш мақсадга мувофиқ деб топилган.

2. Таом ейиш олдидан икки қслни бсғимигача уч марта ювмоқ. Зеро, бу амал покликдан бслиб камбағаллик ва муҳтожликни кетказади. Хабарда келгандир: «Ҳар кимки таомдан олдин қслини ювса, камбағалликдан смин (саломат) бслгай».

3. Таомни суфрага (теридан тайёрланган дастурхон), суфрани сса ерга қсймоқ, съни суфрани хонтахтада смас, балки ерга ёзиш суннатдандир. Аслида бундай стириш кам-тарликка ҳам ишорадир. Қолаверса, суфрада нон ва бошқа емишлар схши сақланади. Агар таомни дастурхонда еса ҳам жоиз.

4. Таом сузадиган идиш сафол ёки ёғочдан бслмоғи, зеро, бундай идишда овқатла-ниш, ҳам лаззатли бслиб, ҳам инсонни кибр ва манманликдан узоқлаштиради.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:24:31

5. Таом билан бирга дастурхонда сирка ва кскат келтирмоқ, чунки сирка келтирил-ган дастурхонда барака ксп бслиб, фақирликни ҳам кетказади. Ҳадисда келишича: «Сирка ичиб турган кишининг бошига фаришта туриб, фориғ бслгунига қадар унинг ҳақига дуои хайр қилади». Кскат бор дастурхонда ҳам фаришталар ҳозир бслишлари ва ундан шайтон узоқ бслиши ҳақида хабарлар бор. Жаъфари Содиқ разисллоҳу анҳу айтибдилар: «Мол ва фарзанднинг қсп бслишини хоҳлаган киши ҳамиша кскат истеъ-мол қилсин».

6. Яхши ҳолда ва камтарин ҳолда стирмоқ, съни овқат ейиш вақтида чап оёқ устига стириб, снг тиззани тик ҳолда тутмоқ лозим. Чунки снг оёқни қоринга тираб стириш кам ейишга ва чаққон тура олишга сабаб бслади. Аамоздагидек тиз чскиб (икки тизза-да) ёки чордона қуриб стирса ҳам жоиздир.

7. «Бисмиллоҳир А аҳмонир А аҳим» демоқ. Ҳазрати Ойша онамиз разисллоҳу анҳо А асул саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривост қиладилар: «Қачонки сизлардан биронтангиз таом емоқни ирода қилса, Бисмиллоҳир А аҳмонир А аҳийм десин. Агар бошланишда хаёлидан кстарилган бслса, ейиш сртасида ва ёки охирида бслса ҳам, айтсин». Аммо ҳар бир луқмада айтмоқ схшироқдир.

Яна Ойша онамиз разисллоҳу анҳодан ривост қилинади: Жаноби А асулуллоҳ сал-лаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Қачон сизлардан бирингиз таом аввалида «Бисмиллоҳ»ни унутиб қсйса, ссига тушган замон «Бисмиллоҳи аввалиҳи ва охириҳи», (съни, аввалида ҳам, охирида ҳам Аллоҳнинг номини тилга олдим) десин» «Шамоили Муҳаммадиййа».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:25:33

Бошқаларга сслатмоқ учун «Бисмиллоҳ»ни баланд айтсин. Чунки, бебисмиллоҳ ейилган таомга шайтон шерик бслади. Ҳазрати Абу Айюб Ансорий разисллоҳу анҳу дейдилар: «Бир кун бизлар жаноби А асули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам хизматларида сдик. Жаноб ҳузурларига таом ҳозир қилинди. Мен ул кунги таом каби аввалида ниҳостда баракотлик, охирида сса тамоман барокатсиз таомни ксрмаган срдим. Жаноби А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга: «Бу нечук?»д еб арз қилдик. Жаноб дедилар: «Бизлар емак бошлаганимизда Аллоҳ номини олиб, «Бисмиллоҳ»д едик. Кейин қелган одам бебисмиллоҳ бошлади ва шайтон у билан баробар емакка слтирди. Анинг учун таомдин барака қочди»
(«Шамоили Муҳаммадиййа»).

Ҳаром таомга «Бисмиллоҳ» демасин. Агар билиб туриб айтса, диндан чиқади. Лазанданинг таом тайёрлаш ва пишириш вақтида «Бисмиллоҳ» айтиши ва таҳоратлик бслиши зарур, зеро бу таомнинг баракали бслишига сабаб бслади.

Ҳикост. Машойихи киромлардан Абдулхолиқ Ғиждувоний ҳазратларининг уйларига Ҳазрати Хизр алайҳиссалом меҳмон бслиб келибдилар. Таом тортилганда Ҳазрати Хизр таомдан емабдилар. Абдулхолиқ Ғиждувоний раҳимаҳуллоҳ бунинг сабабини ссраганларида, таом пиширган хизматчилардан бири таҳоратсиз скан, деб жавоб бе-рибдилар. («А ашаҳот»)

8. Ўнг қсл билан емоқ.
Лайғамбар алайҳиссалом айтибдирлар: «Сизларнинг ҳар бирларингиз, албатта, снг қсл билан есин ва снг қсл билан ичсин ва снг қсл билан берсин. Зеро, шайтон чап қсл билан ейди, чап қсл билан ичади ва чап қсл билан беради». Яъни, шайтон чап қсл билан амал қилади. Бас, мсъмини комил, албатта, шайтоннинг амалини аксини қилмоғи зарур.

«Шамоили Муҳаммадиййа» китобида келтирилишича, баъзи уламолар наздида, снг қсл ила емоқ вожибдир. Бошқа бир ҳадисда келган: «Албатта, Аллоҳ таоло снгдан бошлашни дсст тутади, ҳатто оёқ кийимни биринчи снг оёқдан кийиш ва снг қсл билан тарашни ҳам». Аммо зарурат вақтида чап қслни ёрдам учун ишлатмоқ жоиздир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:26:01

9. Туз билан бошламоқ.

10. Туз билан тугатмоқ, съни таомдан аввал ва таомдан кейин туз истеъмол қилмоқ. Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳуга айтибдиларки: «Ай Али, таомни туз билан бошлаб, туз билан тугатгин. Зеро туз етмиш икки дардга даводир. Жумладан, жунун (девоналик), жузом, барас (тери касаллиги), қорин ва тиш оғриғи ва шунингдек бошка дардларга». Шу билан бирга туз очлик шиддатини пасайтириб, кам ейишга ҳам сабаб бслади.

Тузни истеъмол қилган вақтда икки бармоқ съни ксрсаткич ва бош бармоқ учлари билан олмоқ керак, чунки бу ҳикматдан холи смас. Тузни нон устига қсйиш жоиз, аммо туздонни нон устига қсйиш макруҳдир.

Маълумки, инсон истеъмол қиладиган ксп егуликлар тузсиз смас. Шунинг учун аҳли хонадон, хусусан, уй бекалари барча идишлар, айниқса, туздон оғзини ёниб қсйишга бепарво бслмасинлар. Зеро, баъзи зиёнли жониворлар зарарларини туз орқали инсонга стказишлари мумкин, чунончи Аамруд (Бир кофир подшоҳ) Иброҳим Хали-луллоҳни стга ташламоқ учун олов ёққанда, калтакесак пуфлаб, ст тез ёниши учун сз ҳиссасини қсшган ва бу билан инсон фарзандига душман сканини билдирган сди.

Шунинг учун у бугун ҳам очиқ турган тузга заҳр ташлаб, шу йсл билан инсонга зиён етказади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:26:36

11. Аонни икки қсл билан синдирмоқ, зеро нон улуғ неъматлардандир. Ҳадиси шарифда келибдики: «Аонни икром қилинглар. Чунки Аллоҳ таоло нонни осмон баракотидан туширгандир». Одоб юзасидан синиқ нон бсла туриб, бутун нонни синдирмасин. Аоннинг махсус сртасини еб, атрофини емай қсймасин. Аон билан қслини артмасин. Унинг устига идиш-товоқларни қсймасин. Аон келтиргандан сснг идом (нонхурупши - Яъни, нонни ботириб ейиладиган асал, мураббо каби емишлар) кутмасдан нонни есверсин. Луқмани ҳам камроқ тишлаб, кспроқ чайнасинки, бу ҳикматдан холи смас.

12. Қсл билан ейдиган таомни уч бармоқ, съни бош бармоқ, ксрсаткич ва срта бармоқлар билан ейиш.

Бу амал кам ейишга ишорадир. Икки бармоқ билан емоқ кибр аломати, тсрт бармоқ билан емоқ сса суннатга мувофиқ смас. Аммо А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва сал-ламнинг беш бармоқ билан таом еганлари ривост қилинган.

Фойда: Исломда буюрилган ҳар бир нарса, албатта, фойдадан холи смас. Масалан, таомни қсл билан емоқ суннат дейилган. Табибларнинг айтишларича, ушбу амалда икки ҳолат мавжуд. Биринчидан, бадан қсл орқали ғизо олиб, кишининг тез тсйиши ва кам ейишига сабаб бслса, иккинчидан, бармоқдаги асаб томирлари орқали меъдадаги таомлар тез ҳазм бслишига боис бслар скан.

13. Таомни сз олдидан емоқ. Бошқаларнинг олдидан ва таомнинг сртасидан олма-син. Ҳадиси шарифда ҳам келибдики: «Барака таомнинг сртасидадир. Бас, таомни ср-тасидан смас, бир четидан енглар». Ҳазрати Умар ибн Абу Салама разисллоҳу анҳу Жаноби А асули Акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига кирганларида таом ҳозир сди. Дедилар: «Яқин кел, сй сғилчам ва Бисмиллоҳ дегил ва снг қслинг билан егил ва сз олдингдан егил» («Шамоили Муҳаммадиййа»). Аммо мева бир нав бслмагани учун хоҳлаган томонидан олиши дуруст.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:27:01

14. Таом еган идишни сламоқ, зеро сша идиш уни слаган кимса ҳақига дуои хайр қилиб, гунохларини мағфират қилишни Аллоҳдан ссрайди. Агар сламай, ёғи билан қолдирса, жинлар косани слайди. Хабарда келибдики, коса уни слаган кимса ҳақида шундай дуо қилади: «А А аб, у мени жин қслидан озод қилгани учун сен уни дсзах стидан озод қил!». Агар чайқаб сувини ичса, қул озод қилгандек бслади.

15. Таомдан сснг «Алҳамдулиллоҳ» демоқ. Агар шериклари таомдан қсл тортган бслсалар, «Алҳамдулиллоҳ»ни баланд айтсин. Акс ҳолда паст айтиш афзал, токи бош-қаларнинг иштаҳасига таъсир қилмасин.

16. Қслни артишдан олдин бармоқларни сламоқ, Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривост борки, Аллоҳ таоло ва унинг фаришталари бармоқларини слаган кимсаларга дуруд (салом) юборурлар. Ҳишом раҳимаҳуллоҳ қавлларига ксра, сламоқ тартиби қуйидагича: биринчи, вусто (срта бармоқ), иккинчи, саббоба (ксрсаткич бармоқ), учинчи, ибҳом (бош бармоқ)ни сламоқ лозим.

17. Дастурхон устидаги нон ушоқларини одоб ва сҳтиром билан териб емоқ. Ҳадиси шарифда келишича, дастурхондаги нон ва таом ушоқларини териб еган кишининг ризқи кенг ва ксп бслиб, жаҳл ва нодонлик сзидан, фарзанд ва набираларидан кстарилади. Бошқа бир ҳадисда ушоқни терган кишининг айши фароғ бслиб, фарзанди саломат ва айбсиз бслади ҳамда бу ушоқлар ҳур улийн, съни жаннатдаги ҳурларнинг маҳри бслади, деб марҳамат қилинган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:27:30

18. Таомдан сснг тишларни тозаламоқ, зеро ушбу амал тишларнинг соғломлигига, ризқнинг кспайишига сабаб бслади. Шунингдек, тишларни тозалаш покликдан, поклик иймондан. Иймон сса сгаси билан жаннатдадир.

Тишни анор, қамиш, райҳон чспи билан кавламоқ дуруст смас. Тол, зирк ва аччиқ дарахт чсплари билан кавламоқ мақсадга мувофиқдир. Тишлар орасидан чиқарган нарсаларни ютмасин. Агар иложи бслса, четга ташласин, бслмаса, чилобчин, съни қсл ювгич келгунча кутсин.

19. Таомдан сснг икала қслни бсғимигача уч марта ювмоқ, зеро бу амал жунундан сақлайди, кичик гунохларни кетказади ва ксзнинг сиҳҳатлигига сабаб бслади. Фақат таом ейилган бир қслни ёки бармоқларнинг учини ювиб қсйиш жоиз смас, Чунки суннат адо бслмайди. Мажусийларга хилоф қилмоқ учун қслларни бир идишда ювиш лозим. Ҳадиси шарифда ҳам келибдир: «Ювилган сувларингизни жамъ қилинглар, Аллоҳ таоло сизларнинг тарқоқликларингизни жамъ қилур».

Жин ва шайтондан зиён етмаслиги учун гсштли ёки ёғли таом еган бслса, қсл ва оғизни ювмасдан ухламасин. Хусусан, ёш болаларни сҳтиёт қилиб, таомдан сснг қсл ва лабларини ювиб, кейин ухлатмоқ лозим.

20. Таомдан сснг оғизни сув билан уч бор ғарғара қилмоқ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:28:01

21. Аллоҳ таолонинг зикридан ва унинг неъматлари шукронасидан ғофил бслмас-лик. А асул алайҳиссалом таомдан сснг ушбу дуони айтардилар: «Алҳамдулиллоҳилла-зий атъамано ва сақоно ва жаъалано мин ал-муслимийн» (Бизларни таомлантирган ва сув билан қондирган ҳамда бизларни мусулмонлар жумласидан қилган Аллоҳ таолога ҳамдлар бслсин!)

Ҳазрати Анас разисллоҳу анҳулан ривост қилинади: Жаноби А асулуллоҳ саллалло-ҳу алайҳи ва саллам:

«Аллоҳ таоло банданинг бу ишидан ниҳостда хуш бслурки, ул бир луқма таом ер ва анинг учун Аллоҳга ҳамд айтар, ё бир ичим сув ичар ва анинг учун Аллоҳга ҳамд айтар» деб марҳамат қилганлар (Шамоили Муҳаммадиййа).

Шунингдек, бош кийимда таом емоқ ҳам суннатдандир.

Меҳмон мезбон ҳақига дуо қилишни ҳамда меҳмон қсл ювиши, мезбон сса қсл ювдиришни унутмасин. Охирида қсл ювмоқ учун тоза идиш ва тоза сочиқ келтирсин. Қслдаги ёғлар оёқ ости бслмаслиги учун тсғри келган жойга смас, балки имкон қадар ҳамма бир идишда ювсинлар. Жам бслган сув четроққа ва тоза жойга тскилади. Бу хусусда А асул алайҳиссалом «Ювилган сувларингизни жамъ қилинглар, Аллоҳ сизларнинг тарқоқликларингизни жамъ қилади» деб марҳамат қилганлар.

Nom: Re: ТАОМЛАНИШ ОДОБИ
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:29:24

ТАОМ ЕМОҚНИНГ МУСТАҲАБЛАРИ

Овқатланишда тўрт мустаҳаб бор:

1. Бошқалар билан бирга таом емоқ, яъни ўз товоғига бошқаларни ҳам шерик қилмоқ, агарчи ўз аҳли ва фарзандлари бўлса ҳам. Зеро, савоб ва баракот бирга таом емоқда бўлиб, бошқалар билан дўст ва биродар бўлишга ҳам сабаб бўлади, хусусан тўй, маърака ва меҳмондорчиликларда. Расул алайҳиссалом айтибдирлар: «Жамъ бўлингизлар таомларингиздаки, Аллоҳ таоло ушбу таомга барака берур». Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳ таолонинг наздида қўл кўп бўлган таом таомларнинг энг яхшисидир» деб марҳамат қилганлар.

«Кимёи саодат»да келтирилишича, таомга қанча кўп кишиниш қўли узатилса, барака ҳам шунча мўл бўлади. Шунинг учун таомнинг идиши ҳам каттароқ бўлмоғи лозим. Зеро, кичик идишда барака йўқдир. Таомни ёлғиз емасин. Албатта, дўст ва биродарлар билан бирга есин. Ҳадисда:

«Дўстлар билан емоқ шифодир, ёлғиз егувчи киши одамларнинг энг ёмонидир» деб марҳамат қилинган.

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ дебдирлар: «Банда ўзи ва ота-онаси учун қилинган нафақасидан ҳисоб қилинади. Аммо дўстлари учун қилинган таомига ҳисоб йўқдир».

Жаъфар ибн Муҳаммад Содиқ раҳимаҳуллоҳ дебдирлар: «Дўсту биродарлар билан дастурхонга ўтирсанг, шитоб қилмагил, яъни шошмагил, то вақт чўзилсин, чунки бу муддат умрдан ҳисоб бўлмайди».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:30:01

2. Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг адашлари бслган киши билан бирга таом емоқ, масалан, Муҳаммад, Аҳмад, Маҳмуд исмли инсонлар билан бирга таом ейиш ҳам мустаҳабдир.

3. Таом охиригача шериклар билан бирга еб турмоқ, зеро агар улардан олдин таомдан қсл узса, баъзилари ҳаё қилиб, таомдан қсл тортишларига сабаб бслади. Агар ейишга тоқати бслмаса, узр айтсин. Жаноби А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам бир қавм билан таом есалар, ҳаммадан кейин таомдан қсл тортар сдилар.

4. Қслларни ювгандан сснг артмасдан, съни ҳсл ҳолатида ксзларни ишқаламоқ. Ушбу амал ҳам ксзларнинг саломатлигига манфаатликдир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:30:50

ТАОМ ЕМОҚ ОДОБЛАА И

Таом емоқ одоблари йигирма бештадир:

1. Оч қолгандан сснг емоқ ва тсйишдан олдин тсхтамоқ. «Кимёи саодат»да келишича, ҳар ким оч қолгандан кейин таом еса ва тсйишдан олдин емоқни тсхтатса, табибга ҳеч қачон муҳтож бслмайди.

Ҳикост қилинадики, бир табиб А асул алайҳиссалом ва саҳобаларига (разисллоҳу таоло анҳум ажмаъийн) хизмат қиламан деб Мадинага боради. Орадан олти ой стса ҳам, бирор киши дардмандликдан шикост қилиб, табиб ҳузурига келмайди. Бу ҳолатдан ҳайратланган табиб А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига бориб, арз қилади. Лайғамбар алайҳиссалом дедилар: «Бизлардан ҳеч ким иштаҳа ғолиб келмасдан олдин емайди ва тсйишга бир-икки луқма қолганда, албатта, таомдан қсл узади». Табиб уларнинг саломатликлари нимада сканини англаб, дуо олиб қайтади.

2. Таомдан олдин қсл ювганда қслни сочиққа артмай, сз ҳолича қуритмоқ, токи ювганнинг асари қслда боқий қолсин, (таомдан кейинги ювишда сса таомнинг асари кетмоқ учун сочиқ билан артилади).

Танбеҳ: Баъзи маърака маросимларда таомдан аввал қсл ювилганда 40-50 киши бир сочиққа қсл артадилар. Тиббий нуқтаи назардан қараганда, ушбу турли қсллар артил-ган сочиққа қсл артилса, албатта, қслимиз тоза бслиш срнига нотоза бслади. Аатижада баъзи касалликларнинг келиб чиқишига ҳам сабаб бслиши мумкин. Қсл ювиш одоби шундан иборатки, таомдан аввал ёшлардан, таомдан кейин сса кексалардан бошлаб ювдирсин. Қсл ювгични снг тарафдан айлантирсин. Оёқ ва почаларга сув сачрамаслиги учун тик туриб ювмасин.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:31:13

3. Овқатланиш олдидан ушбу дуони сқимоқ: «Бисмиллоҳи хайрил асмои. Бисмиллоҳи А аббил-арзи ва А аббис-самои. Бисмиллоҳиллази ло сзурру маъа исмиҳи шайъун фил-арзи ва ло фис-самои. Ва ҳувас самиъул-алийм». А ивостдурки, ҳар ким ушбу дуони сқиса, таомга зарарли нарсалар қсшилган бслса, унга зиён қилмагай.

4. Ўзидан илм, амал ва тақвода баланд ёки ёши улуғроқ кишидан олдин таомни бошламасин. Агар мазкур сифатлар сзида бслса, бошқаларни куттирмасин. Яна шери-гидан ҳам олдин қсл узатмасин ва дастурхондаги схшироқ нарсани шериги олдига қсйсин.

5. Луқмани кичик олмоқ.

6. Товоқнинг четидан олмоқ.

7. Луқмани схши чайнамоқ.

8. Оғзидаги таомни ютмасдан навбатдаги луқмага қсл чсзмаслик. Яъни таомни шошилиб емасин. Ҳукамо, съни ҳаким зотлар айтибдирлар: «Ҳар ким таом емоқда шошилса ёки шитоб қилса, беморликни кутсин!»

9. Луқмани кстармоқда бошини юқорига кстармаслик.

10. Луқмани оғзига олиб борганда, оғизни катта очмаслик.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:32:03

11. Ҳар бир луқманинг аввалида «Бисмиллоҳ» ва охирида «Алҳамдулиллоҳ» демоқ.

12. Ейиш пайтида таомга қарамоқ, съни бошқа томон қарамасин.

13. Йстал ва акса ҳолатида юзни бошқа томонга сгирмоқ.

14. Агар оғзидан бирон нарса чиқса, юзини сгириб, чап қсл билан олмоқ.

15. Ағли луқмани сиркага ва ё сиркани ёғли луқмага ботириб емасинки бошқаларга нохуш (ёмон) ксринади. Шунга схшаш бошқаларга нохушлик келтирадиган амалларни қилмасин.

16. Шериклар билан бирга еганда тишлаган луқмасини сирка, шсрва ва шунга схшаган нарсаларга ботирмасин.

17. Шерикнинг қсли товоқда бслганда, бу киши қслини товоққа узатмасин.

18. Суск, анор, олма, қовун териси ва шунга схшаганларни бошқаларнинг олдига ташламасин, балки сзининг олдига қсйсин. Меваларнинг данагини мева билан бирга товоққа жам қилмасин.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:32:24

19. Кишиларни ейишликка мажбур қилмаслик магар меҳмон ва ёки бемор бслса.

20. Қслга олинган луқмадан товоқ ва ё дастурхонга ушоқ ёки доналар тскилишидан сҳтиёт бслсин.

21. Қсл ювиш вақтида ушнонни (совун срнига ишлатиладиган гиёҳ) ишлатсин.

22. Қсл ювувчи сув қусётган кимса ҳақига «Таҳҳаракаллоҳу мин жамиъи зунубика» («Аллоҳ сенинг барча гунохларингдан покласин») деб дуо қилсин. Сув қуювчи сса: «Ва лака мислу золика» («Сенга ҳам худди шундай бслсин») деб жавоб берсин.

23. Оғизни чайқамоқ учун олинган сувни сачратмасдан аста идишга ташласин.

24. Қсл юваётган пайтда маъракада сув ичмаслик.

25. Аллоҳ таолонинг неъматлари шукронаси учун таомдан сснг икки ракъат намоз сқимоқ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:35:07

ТАОМ ЕМОҚДА МАААª ҚИЛИАГАА АМАЛЛАА

Таом емоқда сн бир манҳий, съни манъ қилинган амал бор

1. Зиён қилмайдиган таомни хушламаслик.

2. Таомни айбламоқ, съни агар таом унга ёқса, есин, ва агар ёқмаса қслини тортсин. Чунки А асул алайҳиссалом ҳеч қачон бирор таомни айбламаганлар.

3. Қовун ва ё ноннинг сртасини еб, қолганини емаслик.

4. Қоронғуда емоқ.

5. Тик туриб ва ё минган ҳолда таом емоқ. Анбошлаб ҳам таом емасин. Лайғамба-римиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтибдирлар: «Мен ёнбошлаб таом емасман. Ал-батта, мен бандадирман, худди бандалардек ейман».

6. Гсштни пичоқ билан кесмоқ.

7. Аонни пичоқ билан кесмоқ. Бу икки неъматни иложи борича қсл билан майдала-син.

8. Қслини товоққа силкитмоқ. Яъни, қслидаги луқмадан қолган нарсаларни товоққа ташламоқ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:38:58

9. Луқмани оғзига олиб борган ҳолда бошини таом устига сгмоқ.

10. Зарурсиз бирон иш учун дастурхон бошидан турмоқ. Агар жамоат намози фавт бсладиган бслса, (съни жамоат билан намоз сқиш қслдан кетиши хавфи бслса) у ҳолда дастурхон бошидан туриб кетиш жоиздир.

11. Таомдан сснг дуо қилмасдан ҳамда дастурхонни йиғиб олмасдан туриб кетмоқ. Ҳадисда келибдирки, «Қачонки дастурхон ёзилса уни йиғиб олмагунча ҳеч ким туриб кетмасин».

Шунингдек, таом емоқ ҳолатида бош ва бошқа аъзоларни ишқалаш, бурун, оёқ ва баданнинг бошқа жойларига қсл текқизиш, оғиз ва бурун сувини ташлаш, оғизда луқма билан гаплашиш, мажлис аҳлининг олдида тиш кавлаш, кспчилик билан таом еганда оғзидан бирор нарсани чиқариш, меҳмоннинг олдида ёш болалар билан сйнаш ёки уларни стирғизиш, дастурхон устида нос, сигарет чекиш ва туфлаш каби ишҳаракатлар нохуш ва номақбул амаллар жумласидандир. Валлоҳу аъламу бис-савоб!

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:39:43

ТАОМ ЕМОҚДАГИ МАКА УҲ АМАЛЛАА

Таом емоқда сн икки макруҳ амал бор:

1. Тилло, кумуш, биринж (бронза) ёки мисдан ссалган идишларда таом емоқ.

2. Лиёла, коса, товоқ ва шунга схшаган нарсаларни нон устига қсймоқ макруҳ. Аммо ейдиган нарсаларни ноннинг устига қсйса, жоиз. Суннат фаслида келтиргани-миздек, нонни зиёда съзоз ва икром қилмоқ лозим.

Муҳаққиқлардан баъзилари айтибдирлар: «Бир луқма нон учун уч юз олтмиш киши хизмат қилади. Яъни, уч юз олтмиш кишининг хизмати билан бир луқма нон ҳосил бслади. Уларнинг биринчиси ҳазрати Мекоил алайҳиссаломдурларки, сувни Аллоҳнинг хазинасидан келтирадилар ва охиргиси нонвойдир.

3. Таомни олдига келтиришни буюрмоқ. Балки таомни хор тутмаслик учун сзи таомга сқинроқ стирсин.

4. Таомни пуфламоқ. Ойша онамиз разисллоҳу таоло анҳо Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривост қиладилар: «Таомга пуфламоқ баракани кетказади».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:40:22

5. Таомни ҳидламоқ, чунки бу ҳайвонларнинг одатидир.

6. Таомни иссиқ ҳолида емоқ макруҳ, зеро барака таомдан кетади. Ҳикост қилина-дики, бир киши Луқмони Ҳакимни ссраб келади. Унга шундай жавоб берилади: «Одамларнинг ичидан таомини совутиб еган кишини ксрсангиз, сша Луқмони Ҳакимдир».

7. Бошқаларнинг луқмасига қарамоқ. «Қобуснома»да келтириладики, бир вақт Соҳиб Исмоил бин Аббос сз надим ва сқинлари билан таом еб стирарди. Шерикларидан бирини косадан олган луқмасида соч толасини ксради. Соҳиб деди: «Сочни луқ-мангдан олиб ташлагил». У киши луқмасини қсйиб, чиқиб кетди. Соҳиб у кишининг қайтарилишини буюради. Қайтгандан сснг Соҳиб ундан таом емасдан дастурхондан туриб кетишининг сабабини ссрайди. У киши деди: «Менинг луқмамдаги бир тола сочни ксрган кишининг таомини емаслик авлороқдир». Соҳиб бу ссздан қаттиқ хижо-лат бслди.

8. Таом емоқ ҳолатида жим турмоқ, зероки бу мажусийларнинг одатидир. Шунинг учун мажлисга мувофиқ ссзлар ва улуғларнинг ҳикостларидан айтиб турсин. Аммо кишиларнинг таъбини бузадиган ссзларни гапирмаслик лозим.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:41:56

9. Қорин тсйгунча емоқ.
Кам ейишда фойда кспдир, зеро бу амал кишининг соғлом, зеҳни қавии, ақли комил, тезфаҳм, кам ухловчан, ҳушёр ва нафси (бадани) енгил бслишига сабаб бслади. Ксп ейишликда сса зарар қспдир. Бепарволик, ксп ухлашлик, тан-жоннинг оғирлиги, фаҳмсизлик, унутувчанлик ва тухма (аллергис)дек касалликлар шулар жумласидандир. Агар касаллик кам ейишдан пайдо бслган бслса, бир оз дори-дармон билан тузалиши осон бслади. Агар ксп ейишдан пайдо бслган бслса, у ҳолда ксп муолажа билан ҳам тузалиши қийин бслади. Зеро, тсйиб емоқ барча дардларнинг боши ва кам ейиш барча дармонларнинг бошидир. Байт:

Агар сиҳҳати жисм хоҳи мудом,
Махср жуз ба ҳадри зарурат таом.

Яъни:
Жисмим соғлом бслсин десанг гар мудом,
Заруратдан ортиқ емагил таом.

Шунинг учун улуғлардан баъзилари икки кеча-кундузда уч марта таом ейишни ихтиёр қилибдирлар. Биринчи кун бомдод ва кечқурун, иккинчи кун пешинда.

Қитъа:
Икки кунда уч бор емоқ керакдир,
Сен сса бир кунда ейсан олти бор.
Ким сенинг дардингга даво қилгайдир,
Ҳоша лиллоҳ, агар бслсанг сен бемор.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:42:54

Шунингдек, ксп ейиш қалбни слдиради ва Аллоҳнинг кина ва ғазабини келишига сабаб бслади. Ҳадисда келибдир: «Ксп емоқ билан қалбларингизни слдирманглар, зеро қалб зироат кабидир. Зироат ксп сувликдан нобуд бслгани каби, дил ҳам ксп ейишдан слади»

Ҳукамо айтибдилар: «Уч тоифани, агарчи булардан зиён ксрилмаса ҳам, дсст тутилмайди; бахил, мутакаббир ва тсйиб егувчини». Фузайл раҳимаҳуллоҳ айтибдур: «Қалбни қаттиқ қиладиган икки хислат бор, съни, икки нарса кишини тошюрак килиб қссди. Бири ксп гапирмоқ, иккинчиси ксп емоқ.

Шайх Саъдий Шерозий «Гулистон»да ушбу ҳикосни келтирибдирлар: Икки киши бир шаҳарга сафар қиладилар. Шаҳар аҳли уларга бир гунохни тақаб, туҳмат қилиб, қамаб қссди. Бир ҳафтадан сснг улар айбсиз топилиб, сшикни очсалар, бири тирик, иккинчиси сса слик топилади. Уламолар бунинг сабабини бундай изоҳлайдилар: «Ўлгани ксп ейишга одат қилган скан, чидамай, жон таслим қилди. Иккинчиси оз егани учун жони саломат қолди».

10. Бармоқ ёки пичоқни нон билан артмоқ, магар артилган нонни еса, жоиз.

11. Азиш мумкин бслган қоғозга қсл артмоқ.

12. Йслда таом емоқ ҳам макруҳ амаллардандир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:43:20

ТАОМ ЕМОҚДАГИ ҲАА ОМ АМАЛЛАА

Таом емоқда икки ҳаром амал мавжуд:

1. Тсйган қорин устига емоқ. (А амазони Шарифда фақат саҳарликда ҳамда меҳмон ҳурмати учун емоқ бундан мустасно).

2. Залла кстармоқ, съни мезбоннинг ижозати-ишорати бслмасдан, дастурхондаги нон, мева ва қолган таомлардан олиб кетиш меҳмон учун ҳаромдир. Агар уй сгасининг бундан хурсанд бслишини билса, олмоқ жоиз. Албатта, бу ҳолда шериги билан адолат қилсин, съни ҳар ким сз олдидаги нарсани олсин, шеригининг олдидан олмасин. Агар у рози бслса, мумкин.

Арталаб таом емоқни муборак билсин. Зеро, ушбу таомда тан ва жонга ксп манфаат бор. Кечқурун сса камроқ есин. Албатта, кечқурунги таомни тарк қилмасинки, баданни сусайишига сабаб бслади. Аммо зинҳор тсйиб еб, ётмасин, чунки бу касаллик келтиради. Баъзи халқлар бежиз: «Арталабки таомингни сзинг йе, тушликни дсстинг билан егин, кечқурунги таомингни сса душманингга бер!», демаган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:44:03

СУВ ИЧМОҚ БАААИ

Сув ичиш учун снг қулай ва суннатга мувофиқ идиш - бу сафол идишдир. Одамзот каби сафол ҳам лойдан бслиб, кишини кибр, ғурур, манманликдан узоқлаштиради, хокисорлик ва камтарликка сқинлаштиради. Ҳадисда ҳам келибдир: «Сафол идишлари бор хонадонга Аллоҳ ва унинг фаришталари дуруд, съни салом юборадилар». Лайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи ва саллам ёғоч пиёлада сув ичишлари тсғрисида ҳам ривост бор.

Имом Термизий «Шамоили Муҳаммадиййа»да ушбу ҳадисни ривост қиладилар: «Имом Собит Баноний дебдирлар: «Ҳазрати Анас разисллоҳу анҳу бир кун бизларга бир йсғон, темир билан қадоқ қилинган ёғоч пиёлани олиб чиқиб ксрсатдилар ва дедилар: «Бу пиёла Жаноби А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сув ичадирган пиёлалари сди». Ушбу пиёла билан Ҳазрати Имом Бухорий ҳам сув ичган сканлар».

Ибн Аббос разисллоҳу анҳу ичи ксриниши учун шиша идишда сув ичишни дсст тутар срдилар.

Сув идиши қопқоқли бслиши суннатдир. Агар қопқоғи бслмаса, бошқа нарса билан ёпиб қсйиш лозим. Бу борада А асулуллоҳ шундай дебдирлар: «Идишлар (коса-товоқлар)ни сраб ёпиб қсйинглар ва сув идишларининг устини ёпинглар! Чунки бир йилда бир кеча борки, сша кечада вабо тушади. Усти ёпилмаган қайси идиш ёки усти беркитилмаган қайси сув идишга бслмасин албатта сша вабодан тушади»

Шунингдек, кечаси ётиш олдидан сшикларни ёпмоқ, чироқни счириш, болалардан хабар олмоқ ҳам зарурий амаллардандир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:44:49

Ариқ ёки ҳовуздан, меш оғзидан, ксза ва челак лабидан, чойнак ёки офтоба жсмрагидан, коса ва пиёланинг синиқ томонидан оғиз билан сув ичиш манъ қилинган.

Сув ичиш одоби қуйидагича: Косани снг қслига олиб, сувга қарасин ва стириб оз-оз уч мартада ичсин, съни бирданига ичиб қсймасин. Ҳар бир ичиш олдидан «Бисмиллоҳ» ва ҳар ичишдан кейин «Алҳамдулиллоҳ» деб, охирида Аллоҳ таолодан ушбу бебаҳо неъматининг шифо ва баракали бслишини ссраб дуо қилсин.

Сувни бирдан ичиш жоиз, аммо бу тариқа ичиш жигарга зиён келтиради. Сувни тик туриб ичмасин. Ҳадиси шарифда келибдир: «Кимки сувни хаёлидан кстарилган ҳолда тик туриб ичса, бас, албатта, уни қайт қилсин»

Муборак замзам суви хосисти барчамизга маълум. Яъни дунёда снг улуғ ва афзал замзам суви ва охиратда кавсар сувидир. Ҳадисда келибдур: «Замзам нима учун ичилса (шу бслур)» Яъни, замзам нима нистда ичилса, сша нарсага етказади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:46:27

Аммо замзам суви, таҳоратдан қолган сув, сақонинг (сув ташувчи, сув тарқатувчи ёки сув сотувчининг) суви ва доридан кейин ичадиган сувларни тик туриб ичиш схши сканлиги китобларда баён килинган.

Оби саҳову замзаму оби вузс,
Гар хурад хеста, бувад некс.
Ғайр аз инҳо қиём хсрдани об,
Манъ фармудаанд дар ин боб.

Яъни:
Саҳо суви, замзам, оби таҳорат
Тик туриб ичилса, схшидур ғост.
Бундан бошҳасини тик туриб ичмоқ,
Манъ стиб қсйилган бу бобда мутлақ.

Таҳоратдан қолган сувни ичиш тсғрисида ҳам ксп ривостлар бор. Жумладан, арабча ушбу қитъада шундай дейилган:

Таваззаъ, ё фато, ин кунта таржу,
Лиқо Аллоҳи фий дорил-бақои.
Ва-ишраб, баъда исбоғ ил-вузуъи,
Шифоун кона мин сабъийна доъи.

(Ай йигит, агар қиёматда Аллоҳнинг дийдорини ксрмоқни умид қилсанг, бас, таҳорат қил! Ва таҳоратдан қолган сувдан ичгинки, етмиш дардга даводир).

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:46:47

Албатта, замзам ва таҳорат сувини ҳам уч мартада ичиш мақсадга мувофиқдир. Очлик ҳолатида сув ичмаслик лозим. Зеро, қувватни камайтиради ва баданни сусайтиради. Сув, чой ва таомга пуфлаш макруҳ (пуфлаган нарса макруҳ бслмайди, балки пуфлашнинг сзи макруҳ амаллардандир). Агар иссиқ бслса, бироз сабр қилсин. Агар бирор хас ё шу каби нарса тушган бслса, уни сзига хос йсли билан олиб ташласин.

Зарурат бслмаганда кечаси, хусусан уйқудан аввал совуқ сув ичишдан сақланмоқ керак. Чунки меъдага зарар етказади. Таом орасида ва мевадан кейин ҳам дарҳол сув ичилмайди. Балки бир оз сабр қилиб, кейинроқ ичмоқ лозим. Тишларга зиён етмаслиги учун иссиқ таом истеъмол қилгандан сснг совуқ сув ичмаслик ва акс ҳолда, съни совуқ сув ичгандан сснг иссиқ таом истеъмол қилмаслик мақсадга мувофиқдир.

Мсъминлар, хусусан, машойих, олимлар, обидлар ва зоҳидлардан қолган таом ва сувни муборак билсинлар ва шифо нистида ихлос билан ичсинлар.

Агар бир гуруҳнинг орасида соқий бслса, сувни снг томондан аввал кексаларга, сснг ёшларга берсин. Агар срталарида фозил ва илмли ёш йигит бслса, бас, албатта, ундан бошласин. Ўзи сса ҳаммадан кейин ичсин.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:47:10

ТАОМ ВА МЕВАЛАА ФАЗИЛАТИ

Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам баъзи таом ва меваларни еб, уларнинг баъзиларини шифо ва фойдали сканлигини зикр қилиб, баъзисини схши ксрганлар. Бас албатта Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг барча амрларига тобеъ бслмоқ ибодат бслиб, ботинни нуроний қилади ва бандаликни сслатади. Аллоҳнинг розилигига сриштиради, кибр ва ғурур, нафсу ҳавога берилишни тсхтатади.

Шунинг учун мсъмини комил, албатта, А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам суйган барча нарсаларни дсст тутиб, унга амал қилишга ҳаракат қилмоғи лозим. Зеро, султонул-атиббо, (съни табибларнинг султони) номи билан машҳур бслган Лайғамбар алайҳиссаломнинг хазиналари Аллоҳ субҳонаҳу ва таолонинг хазинасидандир.

Англамоқ лозимки, шариатда буюрилган ҳар бир нарса, албатта, инсоннинг фойдасига, манъ қилинган ҳар бир нарса сса унинг зарарига бслгани учундир. Аллоҳдан мадад ссраб, ушбу неъматларнинг фазилатини баён қилишга шурсъ қиламиз, иншоаллоҳ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:47:37

ГУА УЧ

Хабарларда келибдирки, Аллоҳ таоло дунёнинг сратилишидан неча йил аввал Лайғамбар, алайҳиссаломнинг муборак нурларини сратди ва нимаики дунё ва охиратдадир, ул нурдан пайдо қилди. Ул нур то бобомиз Одам алайҳиссаломнинг сулблари, съни белларига стгунча Аллоҳ жалла ва аъло ул нурни бир гавҳарда сақлади. Лайғамбар алайҳиссалом нурларидан ажралган бу гавҳар ғам-андуҳда қолиб пора-пора бслди ва гуручга мубаддал бслди. Шунинг учун бу неъматдан тайёр қилинадиган таом мусулмонларнинг снг схши таоми ҳисобланади. Ҳатто, снг улуғ меҳмонни ҳам ушбу таом билан зиёфат қиладилар.

Лайғамбар алайҳиссаломнинг: «Таомлар ичида гуруч, қавм орасидаги пешво кабидир» деганлари ссзимизнинг далилидир. А ивост қиладиларки, ердан чиқадиган ҳар бир гиёҳ манфаатли бслиши билан бирга зиёнлик томони ҳам бор. Магар, гуруч ҳамма ҳолда фойдали ва шифодир. Баъзилар дсст тутмай еганлари учун уларга шифо бслмагай.

«Жалолий»да келтирилади: «Гуруч меъдага қувват бағишлайди, ич кетишни тсхтатади, ичакларнинг захмини даволайди ва нутфани зиёд қилади». Ҳукамолар айтибдирлар: «Гуручли таом еган киши схши тушлар ксради. Шунинг учун у схши сшаш ва умрнинг узоқ бслишига ҳам сабаб бслади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:48:14

ҲАА ИСА*

Ҳадисда келибдурки, Жаброил алайҳиссалом (Аллоҳ таоло томонидан пайғамбарларга ваҳий келтирадиган фаришта) Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламни ҳариса ейишга амр қилдилар, зеро бу таом инсонга ксп қувват бағишлайди. А асул алайҳиссалом бу таомнинг қуввати билан кечалари ибодат қилар сдилар. Ҳариса шаҳ-ват қувватини ҳам зиёда қилади.

_________
* Янчилган буғдой, гсшт, ёғ ва туз қсшиб тайёрланадиган таом (ҳалим)

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:48:58

ОШҚОВОҚ ВА ААСК*

Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ошқовоқдан тайёрланган таомни ва наск шсрвасини дсст тутар сдилар. Чунки бу гиёҳлар дилни мулойим қилади. Яъни, гунохдан қорайиб қотган юракни тавбага мойил қилади. Ошқовоқ ақлни, наск сса ксз ёшини зиёда қилади. Шунинг учун машойихлар муридларига наск ейишнинг буюрадилар (хусусан, сътикоф пайтида).

Аммо наскни сз меъёрида истеъмол қилмоқ тавсис стилади. Чунки қсп ейишда манфаат йсқдир. Ааск емоқ фазилати ва унинг муборак неъмат сканлиги ҳадисда ворид бслган.

_____________
* Асмиқ, маржумак.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:49:20

АА ЛА АОАИ

Арпа нони ҳам Лайғамбарлар алайҳимуссаломнинг луқмалари бслгани учун муборакдир. Хусусан, Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам хонадонларининг истеъмол қиладиганлари кспроқ арпа нони сди. Ибн Аббос разисллоҳу анҳу дебдирлар: «Жаноби А асули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам сзлари ва волидала-римиз ҳаммалари пайдар-пай неча кечалар оч қолишар сдилар. Кечқурун егани бир нарса топмас срдилар. Кспинча тановул қиладиган ғизолари арпа нони сди» (Шамоили Муҳаммадиййа).

Шунинг учун арпа нонини емоқ суннатдир. Буғдойга аралаштирилган арпа барака-ли бслади. Аммо буғдойни ювмоқ баракани кетказади. А асулуллоҳ алайҳиссаломнинг арпа нонини хурмо билан еганлари тсғрисида ҳам ривостлар бор.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:49:49

ГЎШТ

Гсшт инсоннинг димоғи, сшитиш, ксриш ва бошқа аъзоларининг қувватини зиёда қилади. Гсштларнинг схшироғи орқа гсштидир. Билмоқ керакки, ахта қилинган (бичилган) ҳайвоннинг гсшти сркак ҳайвон гсштидан схшироқ. Аркак ҳайвоннинг гсшти урғочи ҳайвон гсштидан ксра енгил ва ёқимли. Оқ рангли ҳайвонга нисбатан қораси ейишли ва енгилроқдир. Ағсиз гсштнинг ғизоси ёғли гсштга нисбатан кспроқдир. Лоча гсшти мижози мсътадил бслиб, ксп дардларга фойдалидир. Бош қисмида жой олган гсшт ғизоли, иссиқ-ҳсл ва ғайри мсътадил бслади съни срта ҳол смас. Аутфани зиёд қилади, аммо меъдани сусайтиради. Ҳайвонларнинг смчаги мижози совуқ, ҳсл, ғализ ва кеч ҳазм бслади.

Хасий, съни сркак ҳайвоннинг тухуми (мосси) ғализ, кеч ҳазм бслади, нутфани кспайтиради, лекин ейиши макруҳдир. Тил ҳам мсътадил, ҳазм бслиши осондир. Қорин ва
ичаклар ғайри мсътадил, кам ғизо ва балғамнинг пайдо бслишига сабаб бслади.

Гсштни ксп истеъмол қилиш инсонни тошюрак ва берахм қилишини унутмаслик керак. Шунинг учун Ҳазрати Умар разисллоҳу анҳу қассобнинг олдига ксп қатнайдиган, съни ксп гсшт сотиб оладиган одамни ксрсалар, дарра билан сиёсат қилар сдилар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:50:03

ТАЛБИА

Талбин (ун ва сутдан пиширилган таом, баъзан асал ҳам қсшилади) ғамни кетказади. Беморнинг қалбига ором ва таскин беради.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:50:37

СИА КА ВА АСАЛ

Сирка нонхурушларнинг снг сара ва манфаатлисидир. Мижози иссиқ-совуқ, балғам ва сафрони узади. (Медиқина таълимотига ксра киши тана таркибига кирадиган тсрт суюқлик бор: 1. савдо (қора ст). 2. сафро (1.сариқст, 2.срақон, (сариқ касал)). 3. қон. 4. балғам.) Ксп истеъмол қилинмоғи савдога зиён етказиб, шаҳватни пасайтиради. Улуғларимиздан баъзиларининг қавлларича, баданнинг куйган жойига сиркани суртса, зудлик билан шифо бағишлайди.

Асал барча дардларга шифо скани кспчиликка маълум. Чунки, Аллоҳ таоло Қуръони каримда «Ааҳл» сурасининг, 69-остида: «Уларнинг (асаларининг) қоринларидан одамлар учун шифо бсладиган турли рангдаги шарбат (асал) чиқур. Албатта, бунда фикр юритадиган қавм учун аломат (далил) бордир», деб марҳамат қилган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:50:58

ХУА МО

Хурмо ҳам нонхурушлар жумласидандир. А асул алайҳиссалом учун снг схши мева хурмо ва қовун сди. Ҳатто баъзан хурмони қовун билан тановул қилар сдилар. Зеро, хурмонинг иссиқлиги қовуннинг совуқлигини кесиб, мсътадил ҳолатга келтиради.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:51:32

СЕДААА

Седана слимдан бошқа ҳамма дардларга шифодир. Жолинус ҳаким дебдур: «Седа-нанинг манфаати кспдир. Қориндан дамни ҳайдайди, меъда қуртини слдиради ва ксзда пайдо бслган сувга фойдалидир. Агар уни това устида қовуриб, кск латтага олиб, ҳидласа, зуком(грипп)ни дафъ қилади. Агар майдалаб, сзиб, пешонага боғласа, бош оғриғини қолдиради. Сурма каби ксзга суртса, унинг қизиллигини кетказади. Агар сирка билан қсшиб боғланса, обила (қадоқ)ни узади. Кичимага таскин беради. Балғам-ли шишларни қайтаради. Агар еса, она сутини келтиради ва пешобни суради. Унинг мойи инсонни ёш сақлайди. Соқол ва сочнинг ссишини тезлаштиради. Заҳарларни тортади. Шаҳват қувватини зиёда қилади».

Шайх Муҳйиддин ибн ал-Арабий айтибдирлар: «Мансабдорлардан бири жузом (мохов) дардига гирифтор бслди. Табиблар у дарднинг иложидан ожиз қолиб, давосиз дедилар. Иймони мустаҳкам, ҳадисга комил ихлос қилган бир киши Лайғамбар алайҳиссаломнинг: «Седана барча дардларга даводир» деганларини далил келтириб, табибларнинг ссзларини рад қидди. Бас, у седана ва асалдан дори тайёрлаб, беморни муолажа қилдики, табиблар унинг тез шифо топганига ҳайратда қолдилар».

«Тибби Аабавий»да келтирилган: «Седана билан нон бодларни суради. Бошнинг срми (срим) оғриғини ва ич кетишини тсхтатади. Юз қийшиқлиги, сакта, оғир ухлашлик, сссизлик, бош айланиши ва ксз олди қоронғулигига манфаатлидир».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:52:04

УЗУМ

Бир бош узумдан бир бошоғини ажратиб, дона-дона емоқ одобдандир. Онамиз Ойша разисллоҳу таоло анҳо ривост қиладилар. Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам узум бошини чап қслларига олиб ва снг қсллари билан дона-дона узиб ер сдилар. Баъзан узумни икки донадан олишлик ҳам ривост қилинган. «Тибби Аабавий»да келтирилган: «Лайғамбар алайҳиссалом Салмони Форсий разисллоҳу анҳу билан узум еб турганларида, дедилар: «Ай Салмон, ду-ду!» съни, (Узумни икки дона-икки донадан енг!). Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ксп китобларда форсча ссзлаганларига шу ҳадисни далил келтирилган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:52:19

МАЙИЗ

Майиз асабни мустаҳкамлайди, беморликни кетказади, оғизни хушбуй қилади, балғамни узади, юз рангини соф ва тоза қилади, аммо унинг данагини емаслик схши-роқдир. Имом Заҳрий раҳимаҳуллоҳ айтибдирлар: «Кимки ҳадис ёдлашни дсст тутса, бас, албатта, майиз есин». «Таълимул-мутааллим» асарида келтирилишича, кимки зеҳнининг сткир бслишини хоҳласа, ҳар тонг йигирма битта майиз ейиши керак скан. Исломнинг буюк муҳаддиси Абу Исо Муҳаммад Термизий раҳимаҳуллоҳ майизни ксп истеъмол қилган сканлар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:52:41

БЕҲИ

Беҳи ҳам ғам-андуҳни кетказади, қалбни пок, қсрқоқни ботир ва шижоатли қилади, меъдага қувват бахш стади, шаҳватни қсзғатади, қайт ва қон кетишининг олдини олади, пешобни суриб, чанқоқни босади. Аммо меъёрдан зиёд емаслик керак, чунки ҳаддан ортиғи зиёнсиз ҳам смас.

Беҳининг данаги қоринни мулойим, данагининг қайнатмаси ҳам қоринни мулойим қилиб, йсталга шифо ато қилади. Фарзанд зебо ва чиройли бслмоғи учун ҳомиладор аёлларга кспроқ беҳи истеъмол қилмоғи тавсис қилинган. Хабарда келибдурки, бир қавм фарзандларининг қабиҳ ва хунук туғилишидан шикост қилиб, сз пайғамбарлари ҳузурига келадилар. Аллоҳ таоло у пайғамбар алайҳиссаломга ваҳий юбориб, қавмининг ҳомиладор аёллари беҳи истеъмол қилишларини амр қилади. Бас, сша қавм бу илоҳий амрни амалга татбиқ қилгандан сснг фарзандлари чиройли ва хушсурат бслиб туғилади.

Унутмаслик керакки, аёллар ушбу амални ҳомиладорликнинг учинчи ва тсртинчи ойларида амалга оширишлари керак. Зеро, шу ойларда болага она қорнида шакл ва сурат берилади. Валлоҳу аъламу бис-савоб.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:53:00

ААОА

Анор меъдага қувват бағишлаб, хафақон (диққинафас) касаллигига хам фойдали-дир. Ҳадисда келган: «Ҳар бир анорда жаннат сувидан бир қатра (томчи) бордир».

Шу муборак сувни зое қилмаслик учун анор ейишда бошқаларни шерик қилмаслик ҳамда анор доналарини қолдирмасдан ейишлик мустаҳаб амаллардандир. Анорнинг меъдага манфаатлироқ бслмоғи учун ичидаги оқ пардалари билан емоқ мақсадга муво-фиқдир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:53:19

ААЖИА ВА ЗАЙТУА

Анжир қалбни мулойим қилади, съни қаттиқ кснгилликни кетказади. Қулинж (ичак оғриғи)ни тсхтатади.

Имом Байзовий раҳимаҳуллоҳ сз тафсирларида шундай деганлар: «Аллоҳ таоло мевалар орасидан «Тин» с урасида хоссатан анжир ва зайтунни қасам билан сслаб, уларнинг бошқа мевалардан мумтозроқ сканлигини билдирди. Зеро, анжир ёқимли, ғизож, нозик, ҳазм бслиши осон ҳамда фойдали мевалардандир. Қоринни мулойим қилиб, балғамни суюлтиради. Буйракни тозалайди, қовуқдаги тошларни суради. Жигар ва талоқдаги тугунларни очади. Баданни семиртиради». Ҳадисда ҳам келибдурки: «Анжир бавосир (геморой) ва ниқрис, съни қсл ва оёқ бсғимлари дардига манфаатлидур».

Зайтун ҳам нонхуруш ва давобахш мевалар сарасидан бслиб, унинг ёғи ёқимли ва ксп дардларга фойдалидир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:53:53

ҚОВУА

Қовунни табаррук деб билмоқ керак. Зеро, қовунда ҳам анор каби жаннат сувидан бир қатра бор. Бас, жаннат сувидан баҳраманд бслмоқ учун унинг гсшти ва сувини зое қилмасдан емоқ лозим. Ҳадисда келтирилишича: «Қовун таом, шароб, райҳон ва ушнондир», чунки у очликни кетказади, чанқоқни босади, хушбсй ҳид таратади, ботин (ички аъзолар)ни тозалайди.

Шунингдек, у масона (қовуқ) ва қоринни ювади, нутфани кспайтиради, юз рангини соф ва оғизни хушбсй қилади. Бош оғриғини қолдириб, ксзни ёруғ ва сткир қилади. Иштаҳани очиб, меъда қуртини слдиради.

Агар қовунни кесмоқ ҳолатида Бисмиллоҳ деса, қовун меъдада тасбеҳ айтиб, ботиндаги дардларни чиқариб, срнига шифо киргизади. Агар кимки қовунни сотиб олмоқ вақтида «Бақара» сурасининг 70-ости:

Ва кесмоқ ҳолатида 71-остини:

сқиса, ушбу остлар ҳурматидан сша қовун мазали ва хушхср бслади.

Шайх Ғассоний раҳимахуллоҳ айтибдирлар: «Менинг отам қовун танлашда чизиқларини санаб дер сдилар: «Тоқ чизиқлар қовуннинг ширинлигига далилдир».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:54:19

Ўрни келганда таъкидлаб айтмоқ лозимки, баъзи табиблар қовун фойдали ва хушхср бслса ҳам зиён келтиради, деб, беморларни уни истеъмол қилишдан тсхтатадилар. Ҳолбуки, бу гумонларига асосли бир далиллари йсқ. Балки баъзан бундай фосид гумонни барча мевалар ва ғизолар, ҳатто, асалдек зиёнсиз неъматниким, унинг шифолигини Аллоҳ таоло Қуръони каримда зикр қилиб стган, ҳамда сутдек ёқимли ғизонинг шаънига ҳам килиш мумкин.

Билмоқ керакки, бу латиф неъматлар зиёнли смас, балки ғизонинг зиёнли ё даволи бслиши инсоннинг меъда, мижози ва ё тартибсиз истеъмол қилиши ёки фаслларнинг сзгариши боис бслиши мумкин. Шунинг учун беморларни ейишдан манъ қилиш смас, балки унга мижозига қараб вақт ва тартиб билан истеъмол қилишга маслаҳат бермоқ мақсадга мувофиқ деб сйлаймиз. Ахир доно халқимиз «Дори мисқол билан» деган мақолни бежиз айтмаган.

Агар кишининг олдига снги пишган мевалардан келтирилса, суннат шулки, дарҳол қслига олсин, лаб ҳамда ксзларига суртиб, Аллоҳ субҳонаҳу ва таолодан баракот ссраб, Лайгамбар алайҳиссаломга саловот айтсин. Сснгра олдидаги ёш болаларга берсин.

Меваларни пишиқчилик бошида кспроқ ва охирроғида камроқ есин. Балки охирида емаслик схширокдир. Шунингдек, мевани зиён қилмаслик учун тоқ есин. Чунки Аллоҳ таолони сслатадиган хар бир иш схши ва муборакдир. Валлоҳу аъламу бис-савоб.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:54:48

БАҚЛАЖОА

Аабий саллаллоху алайҳи ва саллам еган вақтларида унинг схшилигини сслаб, шундай дер сканлар: «Кимки бақлажонни касаллик келтиради, деган гумонда еса касаллик келтиради. Агар даво бслади деб еса, даво бслади».

Халифа Маъмун инсонларнинг ақлу фиросатини бақлажонга муҳаббатларидан билар скан, съни ким бақлажонни кспроқ схши ксрса, унинг ақлини комилроқ деб билар сди.

Жаъфари Содиқ разисллоҳу анҳу дебдирлар: «Агар бир сшак устидаги юкнинг бақлажон сканини билганида, албатта, у бошқа сшакларга фахр қилар сди».

«Ширъат ул-ислом» китобида келтирилишича, Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам исроъ кечаси бақлажонни жаннатда сидратул-мунтаҳо дарахтининг остида ксрдилар. Бақлажон Аллоҳ таолонинг бирлигини иқрор қилиб, Онҳазрат алайҳиссаломнинг пайғамбарликларига гувоҳлик берган биринчи дарахтлардан скан. Аллоҳ таоло уни дона-дона, шаклини сса 1 рақамига схшатиб сратганлиги ҳам шундан далолат-дир. Шунинг учун Лайғамбар алайҳиссалом инсонларни бақлажон ейишга тарғиб қилар сдилар. Шунингдек, у инсонга ҳикмат бахш стади. Димоғни ҳсл, қовуқни қавий қилиб, шаҳватни ҳам оширади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:55:10

ЛИАЗ ВА САА ИМСОҚ

Лиширилган пиёз ва саримсоқни емоқ дуруст, аммо уларни хом ейиш макруҳдир, чунки оғизда ёмон ҳид пайдо қилиб фаришталар ва атрофдаги инсонларга озор етказади. Лайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи ва саллам: [/b]«Хомпиёз ва саримсоқ еган киши бизнинг масжидимизга сқинлашмасин»[/b] деганлар. Баъзи ҳакимлар сафарга чиқади-ган кишилар, хусусан бошқа мамлакатларга борадиган кишиларга хом пиёзни ейишни ижозат берибдирлар, зеро хомпиёз вабодек баъзи юқумли касалликлардан сақланишнинг ажойиб воситасидир. Бу ҳолатда ейиш мубоҳ бслади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:55:27

ТУА Л

Турпни ейишдан аввал А асул алайҳиссаломни сслаш суннатдир, зеро бу амал унинг ҳидини кетишига боис бслади. «Жалолий» китобида келган: «Турп пешобни суради ва таомни ҳазм қилади, хусусан, унинг аччиқлиги таомнинг ҳазм бслишига манфаатли-роқдир. Барг ва баргининг суви жигар ва талоқнинг тугунларини очади, срақон (сариқ касаллиги)ни кетказади, ксз нурини ёруғ ва сткир қилади.

Арабларда «Ҳаммомдан мақсад арақ (терлаш) ва турпдан мақсад варақ (барг)» деган мақол бор. Шунинг учун турпдан мақсад кспроқ унинг баргидир, съни унинг баргини ҳам кспроқ истеъмол қилиш керак скан.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:56:02

А АЙҲОА ВА ҚИЗИЛ ГУЛ

Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам тоғ райҳонини ёқтирар сдилар ва қизил гулни ҳидлаганда саловот юборишга тарғиб қилар срдилар. Ҳадисда келибдир: [/b]«Кимгаки райҳон берилса, бас, албатга, қайтармасин».[/b] Яъни, схши қабул қилиб, уни ҳидласин. Яна бир ҳадисда А асулуллоҳ «Ҳар ким қизил гулни ҳидласа-ю, менга саловот айтмаса, бас, батаҳқиқ, менга жафо қилибдур» деб марҳамат қилганлар. Бир ривостда қизил гул Лайғамбар алайҳиссаломнинг терларидан сратилган дейилса, бошқасида унинг схшашлиги, ҳаддан зиёд чиройлилиги ва хушбсйлигини назарда тутиб А асули акрам саллоллоҳу алайҳи ва салламга ташбеҳ қилинган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:56:52

А ИЗҚАИ КЎЛАЙТИА УВЧИ АМАЛЛАА

Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрганлар: [/b]«А изқни садақа билан (осмондан) туширинглар!»[/b] Яъни муҳтожларга садақа ва сҳсон қилиш ризқу рсзининг зиёда ва фаровон бслишига сабаб бслади.

Арта тонгда турмоқлик баракали ва хайрли бслиб, тансиҳатлик, схши кайфист мол-авлод, ризқу-рсз, илму-амал ва бошқа неъматларнинг зиёда бслишига сабаб бслади. Масалан, қсй йилига битта бола туғади ва қанча ксп ссйилса ҳам, тонгда бедор бслгани учун ниҳостда кспдир. Ит сса йилига тсрттадан тсққизтагача туғади, боз устига қсй каби ссйилмайди, тонг пайтида ухлаб қолиши учун баракотдан маҳрум бслиб, кспайиб кетмайди.

Субҳ аз хоб ҳам шудан бедор,
Баракатро биёварад бисёр.
Дар жамеи ниам диҳад баракат,
Бар сари кас биёварад раҳмат.

Яъни:
Тонг чот уйкудан бслмоқхам бедор,
Инсонга баракот келтирур бисёр.
Барча неъматларга берур баракат,
Кишининг бошига келтирур раҳмат.

Ҳусни хат, очиқ юзлик, ширинсуханлик, хушхулқлик - ризкнинг зиёд ва фаровон бслишига сабабдир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:57:35

Ҳасан ибн Али разисллоҳу анҳумо дебдирлар: «Канс ул-фино ва ғасл ул-ино мажлабатун лил-ғано». Яъни уй-ҳовли, ксча атрофларини супурмоқ, қозон-товоқ ва идишларни ювмоқ, хуллас, поклик, озодалик файзу баракага, мол-давлат кспайишига сабаб бслади. Албатта, тозалик исломнинг асли ва иймоннинг бир жузъи бслиб, аслида жомаю бадандан бошланади. Ҳадиси шарифда «Ислом тозалик ва покликда бино қи-лингандир», деб зикр қилинган.

А сфтани рси хонаву дару бом,
Шустани косаву табақ зи таом,
А изқро пур кунад ғано орад,
Оқил инҳо зи даст нагзорад.

Яъни:
Уйни-ю ҳовлини доим супурмоқ,
Таомдан сснг коса-товоқ ювмоқ,
А изқни тслдируру келтирар бойлик,
Оқиллар бу ишни қилар чиройлик.

А изқу рсзнинг ксп ва фаровон бслишига сна схшироқ бир сабаб, намозни одоб ва ҳурмат, хоксорлик ва шикасталик билан ҳамда унинг қиём, қироат, рукуъ ва сужудини сз срнига қсйиб адо стмоқдир.

Хузсъу, хушсъ билан сқимоқ намоз,
А изқнинг сабабидан бслур, сй дамсоз!.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:58:06

Иброҳим Аахаъий раҳимаҳуллоҳ дебдирлар: «Биров намознинг руксъ ва сужудини енгил адо стишини ксрсангиз, бас, унинг аҳлу иёлининг ризқи танглигига раҳм қилинг». Зеро, намозни шошилиб сқимоқ ва унинг рукуь ва сужудини енгил адо стмоқ ризқнинг кам бслишига асосий сабаблардан биридир.

Азондан олдин масжидга бориш, таҳоратли юриш, бомдод суннатини ва витр намозини уйда сқиш, витрдан сснг дунё ссзидан гапирмаслик ҳам ризқни фаровон қилади. Ҳадисда келибдур: «Бомдод намозининг суннатини уйда сқиган кишининг ризқи мсл у билан аёли орасида жанжал-можаро кам бслади ва дунёдан иймон билан кетади». Лайғамбар алайҳиссаломга кспроқ саловот юбормоқ, ихлос ва сътиқод билан «Ла ҳавла ва ла қуввата илло биллаҳил алиййил азийм» калимасини такрорлаш, тонг отгандан сснг юз марта «Субҳоналлоҳи ва биҳамдихи ва астағфируллоҳа ва атубу илайҳ» демоқ ва ҳар кеча «Воқеа», «Асин» ва «Мулк» (Таборак) сураларини сқимоқ ҳам бандага ризқ келтиради.

Ҳаж (каъбани зиёрати) ва сафар қилмоқ ҳадисда зикр қилинганидек, кишини соғлом ва давлатманд қилади.

Сукут қилишлик, беҳуда ва лағв ссзларни айтмаслик, инсонни фитна-ю балолардан омон қолдириб, ризқини ҳам кспайтиради.

Байт:
Беҳуда ссз айтмай, сақламоқ сукут,
А изқни кспайтирар, ортар қсру қут.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 14:58:48

А ИЗҚАИ КАМАЙТИА УВЧИ АМАЛЛАА

А асули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам дебдилар: «Қайтармайди қазо ва қадарни, магар дуо, узоқ қилмайди умрни, магар схшилик ва сҳсон. Бас, албатта, инсон гунох сабабидан ризқдан маҳрум бслади».

Мазкур ҳадисдан бизга маълум бсладики, инсон гунох сабабидан ҳам ризқдан маҳрум бслар скан. Хусусан, ёлғон гапиришки гунохларнинг бошидир, камбағаллик ва фақирлик келтиради. Алалхусус, аҳли тижорат ёлғон ссзлашлари сабабли касбларидан баракот кстарилиб, фақиру хор бслишларига сабаб бслади.

Тонг пайтидаги уйқу, ксп ухлаш ҳам ризқ ва илмнинг камайишига сабаб бслади. Шунингдек, сланғоч ётмоқ ва сланғоч бавл қилмоқ, съни таҳорат синдирмоқ, ёнбошлаб ёки жанобат ҳолатида таом емоқ, нон ва таом ушоқларини хор тутмоқ, пиёз ва саримсоқ псстини куйдирмоқ, кечасида ёки латта билан уй шипирмоқ, шипирган йиғиндиларни уйда қолдирмоқ, йслда улуғлар ва қарислардан олдин юрмоқ, ота-онани номлари билан чақирмоқ, турли чсплар билан тиш кавламоқ, тупроқ ёки лой билан қсл ювмоқ, остонага стирмоқ, ҳожатхонада таҳорат қилмоқ, кийимни баданда тикмоқ, жома, стак билан юз артмоқ, сргимчак торларини уйдан олмаслик, намозда сустлик қилмоқ, бомдод намозидан сснг масжиддан тез чиқмоқ, барвақт бозорга бориб, кеч қайтмоқ, гадолардан нон сотиб олмоқ, сув ва таом идишларининг оғзини ёпмаслик, чироқни пуфлаб счирмоқ (чироқни пастлаб счирмоқ лозим), синган қалам билан ёзмоқ, бошқаларнинг тароғи ёки синган тароқ билан соч тараш, ота-она ҳақида схши дуо қилмаслик, стириб салла боғламоқ, шимни тик туриб киймоқ ризқни камайтиради-ган амаллардан саналади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:01:40

Ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳуга бироз ранж етганда: «Қсйлар орасидан ҳеч ҳам кесиб стмадим, қалам қириндисин босиб стмадим, чалворимни ҳам тик туриб киймадим, бас, бу дард менга қаердан тегди?» дер сканлар.

Аҳли оила нафақасига танглик (қаттиқлик) қилмоқ, исроф қилмоқ ва ишларга бепарво бслмоқ каби ишлар ҳам ризқ-рсзни камайтириб, камбағал ва бенаво бслишга сабаб бслади. Бу хусусда «Одоб ул-мубийн» китобида айтилади:

Юзни енгинг билан стакла ёки,
Артмагил фақрлик босмасин токи.
Ўргимчак инини олмасанг бешак,
Қашшоқлик келтирур тсрли сргимчак.
Аафас-ла чироқни пуфлаб счирмоқ,
Фарзандлар ҳақига бад дуо қилмоқ,
Одат қилмоқ ёлғон ссзлар тсқурни,
Ҳам ризқни кетказар, ҳам юздан нурни,
Устоз ҳурматини сна кам қилмоқ,
Зиён-ла сзига ҳам ситам қилмоқ,
Қалам қириндисин хор қилмоқмудом,
Кслни ювмай туриб емоқлик таом,
Аҳтиром қилмаслик ота-онага,
Саломни камайтмоқ дсст бегонага,
Тирноқни тиш билан олмоқ бегумон,
Қашшоқлик ва ғамни келтирар чандон.
Ксйлар орасидан кесиб стмагил
Ўзингни бенаво, абгор стмагил.
Лиёз, тухум ҳамда саримсоқ псстин,
Хор қилса, ул фақир бслгай сй дсстим!
Апиқсиз қолса гар сувлик идишлар,
Қашшоқлик кспаюр сй аҳли ҳушлар.
Ксллар бармоғини бир-бирига зинҳор,
Чалиштирма, йсқса бслгунг фақир, зор.
Кслинг остидагин хор қилсанг албат,
Аллоҳ дсстларини қилмасанг иззат,
Айниқса, илм аҳлин стсанг агар хор,
Қашшоқлик ва хорлик келгайдир бисёр.
А азил, нокасларга пул ва мол берсанг,
Жоҳил, нодонларга хайрлар қилсанг,
Агар чалиштириб стурсанг оёқ,
Халода ссзласанг, жим турмай бироқ,
Оёқни снг қслда ювса ҳар инсон,
А изқу давлатига етгайдир нуқсон.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:02:48

УМА АИ УЗАЙТИА УВЧИ АМАЛЛАА

Силаи раҳим, съни қариндош-уруғлардан хабар олиш ва уларга муҳаббат қилиш кишининг узоқ умр ксришига сабаб бслади. Ҳадисда келибдики: «Ҳар ким ризқ-рсзи кенг бслиши ва умри узун бслишини истаса, бас, адбатта, силаи раҳим қилсин!»

Байт:
Силаи раҳим умрни узоқ қилур,
Аллоҳ ризоси ҳам сшандан келур.

Шунингдек схшилик қилмоқ, муҳтожларга сҳсон қилиш, кишиларга ранж озор етказмаслик, қарисларни қадрлаш, ҳурматлаш ҳам умрни узун қилади.

Дуо олмоқ ҳам умрнинг узун бслиши, ризқу рсзнинг кенг бслиши, бало ва қазонинг қайтиши ва барча ишларнинг ривож топишига асосий омилдир.

Яхшилардан дуо ссранг ҳар қачон,
Сизга умр берур А аббим бегумон.

Шунингдек, олимлардан, улуғ ёшли художсй, орифлару обидлар, ота-она, устозу пирлардан, ҳатто девона-ю жандапсшлардан ҳам дуо олишга ҳарис бслмоқ лозим, шосдки булардан бировининг дуоси ижобати даргоҳи илоҳий бслса!

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:06:17

Ай басо кас ба ск дуои саҳар,
А афта қадраш зи чарх болотар,
В-сй басо кас ба ск дуои шом,
Дину дунёш ба бод дода тамом.

Яъни:
Саҳар вақти дуо олса ким бешак,
Унинг қадри чархдан бслгайдир, юксак.
Кимки қарғиш олса агар вақти шом,
Дин дунёсини елга берибдир тамом.

Заруратсиз, ҳсл дарахтларни кесишдан ҳазар қилмоқ зарур. Чунки улар Аллоҳга тасбеҳ айтишдан қолади.

Ердан униб чиққанҳар гиёҳ,
«Аллоҳ сгонадир, шериги йсқ!» дер.

Тонгда уйқудан турмоқ, комил таҳорат олмоқ, таъзим ва таъдили аркон билан намоз сқимоқ ва одоб билан Қуръон сқимоқ умрнинг узун ва баракали бслишига сабаб бслади.

Ҳар ким срта туриб олса таҳорат,
Тонгда турмоқликни айласа одат,
Бул бари умрни айлагай узоқ,
Дарду иллатларни кетказур мутлоқ.

Инсон сз саломатлигини сақламоғи, съни нафсини хатарли - ҳалокат келтирадиган ишлардан, иссиқ-совуқдан, сув-оловдан, зиёнли ва ёқимсиз таом ва шароблардан, беҳуда андиша ва хаёллардан, турли беморликлардан сҳтиёт қилиб асрамоғи гсзал ҳаёт кечириб, узун умр ксришига сабаб бслади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:08:39

Танбеҳ: Муҳтарам сқувчиларимизнинг баъзилари юқоридаги ризқу рсзининг кам ё ксп бслиши ва умрининг узун ёки қисқа бслиши тсғрисида келтирилган сабабларни сқиб хаёлларидан «Аллоҳ таоло барча махлуқотларни сратиб, унга азалий тақдирлан-ган умр ва ризқу рсз берган. Баъзи амаллар туфайли унинг умри ёки ризқи қандай кам ёки зиёда бслади» деган фикр стиши мумкин. Бу борада «Ширъат ул-ислом» номли мсътабар китобда шундай дейилади: «Баъзи нарсалар Лавҳул-маҳфузда шартга боғлиқ (ҳолда) ёзилади. Чунончи, агар фулоний силаи раҳим қилса, съни қариндош-уруғларидан хабар олса, бас, унинг умри етмишда бслади, агар борди-келди қилмаса, бас, слликда бслади». Дуо олиш ёки хайрли амалларни бажаришнинг ҳукми ҳам шундай бслиши мумкин.
«Аллоҳ таоло хоҳлаган нарсасини (хукмни) маҳв қилади (счира-ди) ва (сзи хоҳлаган нарсани) собит (барқарор) қилади. Она китоб (Лавҳул-маҳ-фуз) Унинг хузуридадир» (А аъд сураси, 39-ост), деган Қуръони каримдаги ост қавлимизга далил бслади. Ҳазрати А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам муборак ҳадисларида «Банданинг умри уч қун қолганда силаи раҳим қилса, Аллоҳ таоло унинг муҳлатини сттиз йилга узайтиради. Ким силаи раҳимни узса, батаҳқиқ, унинг муҳла-тидан сттиз йил қолган бслса ҳам, Аллоҳ таоло унинг умрини уч қунга қисқар-тириб қссди» деб марҳамат қилганлар. Ушбу ҳадисни бир қанча иснод билан «А авза» соҳиби ҳам келтирганлар.
Шунингдек, юқорида ризқу-рсз ва умр тсғрисида зикр қилинган маълумотлар за-мирида ҳикматлар борки, биз ундан бехабармиз. Биздан сса фақат ихлосу умид билан амал қилиш талаб қилинади. Аллоҳ барчамизни тсғри йслга ҳидост қилсин. Яна тсғри-роғини Аллоҳ таоло билгувчироқдир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:10:02

УСТОЗ ХОТИА АЛАА И

Ҳаққи устод аз падар беш аст,
Ва аз падар устод дар пеш аст.
Гар падар аз ҳаёт баҳра диҳад,
Устод аз нажот баҳра диҳад.

Устоз ҳақи отадан улуғдур,
Отадан устоз олдинда турур.
Гар ота ҳаётдин баҳра берур,
Устод нажотдин баҳра берур.

Устозни хурмат қилмаса, ризқ камасди, деб ёзганимизда, беихтиёр азиз ва муҳтарам устозимиз Шайхуззамон, аълами уламои даврон, афзали фузало, тақво-ю парҳезгорликда сз замоналарининг пешвоси, Мотурудий сътиқод, ҳанафий мазҳаб, нақшбандий машраб, Ксҳистоний мулаққаб (съни лақаблари Ксҳистоний), Ҳожи Аҳмаджон Маҳдум ибни Домулло Шоҳмурод ҳазратлари ёдга тушдилар.

Қоматда келишган, оқ дастор, узун ридолари срашган, оқ соқол, чиройли юзлик, нуроний бу зоти бобаракотни бир марта ксрган инсон ул зотдан ажралишни истамас сди. Бу улуғ зотнинг сифатларини ёзишга қалам ожиздир. Чунончи, шайх Аҳмад Зулфиқор Аақшбандий Мужаддидий бу зоти бобаракотни биринчи марта ксрганларида, бу кишинс таништирмоқчи бслган одамга айтган сдилар: «Ло ҳожата» (таништиришга ҳожат йсқ), «Сиймоҳум фий вужуҳиҳим мин асарис-сужуд», съни сажда асаридан сий-молари юзларида ксриниб турибди, деб марҳамат қилганлар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:11:51

Суҳбатлари ниҳостда ширин ва ёқимли бслгани учун, мажлисдан туриб кетишни хоҳламасдик. Маъракада, сафарда ҳамроҳлар билан, дарс пайти шогирдлар билан ғостда чиройли ва мулойим муомала қилардилар. У зот стирган жойда дунёвий ссзлар гапирилмас сди. Аллоҳ учун дсст тутар, Аллоҳ учун ғазаб қилар сдилар. Яъни, агар бировдан ғайри шаръий бирор бир амални ксрсалар, ғазабланганлари дарҳол юзларидан сезилар сди. Суннатни сҳйо (тирилтириш)да саъй қилар сдилар, қотиъи бидъат ва динда чиққан фирқалардан қаттиқ ҳазар қилиб уларнинг йслини тссишда бир қсрғон сдилар. Яъни, ул зот бор жойда улар бош кстара олмас сди. Шариатни жорий қилиш учун маломатчининг маломатидан ва ҳақ ссзни айтишда Аллоҳдан сзгадан қсрқмас сдилар. Илоҳий бир сиёсатлари бор сди. Шунинг учун муборак юзларига тик қарашнинг иложи йсқ сди. Ҳатто ғаразли кишилар келиб бошини кстара олмасдан, ссзини гапира олмасдан қайтиб кетар сди. Саховатда ҳамтолари йсқ, дунёнинг пули, матосига қарамас сдилар. Чап қсл билан олиб, снг қсл билан берар сдилар. Баъзан олдиларига дунё жамъ бслганда, бир кун ҳам уйда сақламас сдилар. Келтирилган нарсани уйга киргизмасдан толиби илмларга берар сдилар. Ўзлари туғилиб ссган тоғли қишлоқ Зархонада йигирма-йигирма беш нафар шогирдларига сзларининг ҳисоблармдан нон ва таом берар сдилар.

Биродаримиз Ҳожи Юсуф ҳикост қилдилар: Ҳазрати устоз билан бирга Тошкентга сафарга чиқиб, тунда етиб келдик. Арталаб Ҳазрат билан бирга баъзи юмушлар учун чиқиб кетдик. Чорраҳада машинани тсхтасам, бир соил «Иймонингиз саломат бслсин» деб машинага сқинлашди. Мен пул олгунча, Ҳазрат чснтакларига қсл солдилар, доллар чиқди. Доллар скани парволарига ҳам келмасдан, соилга бериб юбордилар. Мен Ҳазратга: «Менда майда пул бор сди» дедим. Ҳазрат «Дунёга келишимиздан мақсад иймон бслса, ушбу соилнинг айтган ссзи свазига бу нарсалар ҳалисм ҳечдир!» деб жавоб бердилар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:12:53

Ишни битириб қайтганимизда уй ҳовлиси, йслакчалари (подъезд) сув сепилган, тозалаб супурилганини ксриб ҳайрон бслдим. Чунки авваллари бу ерларда бунақа тозаликнинг гувоҳи бслмаган сдим. Ҳайратимни сшира олмадим. Шу ерда юрган таниш аёл Мавлуда опадан бунинг сабабини ссрадим. «Бу ерда тсй ёки маърака бслмоқчими?» дедим. У: «Йсқ, срталаб шу ерда Хизр бобога схшаш нуроний бир инсоннинг келиб-кетганларини ксрдик. Ўша зот сна келиб қолармикинлар деган умидда ҳовли ва йслакчаларни тоза ва озода қилиб қсйдик» - деб жавоб берди.

Ҳожи Юсуфнинг ҳикоссини тинглар сканман, хаёлимда мен ҳам гувоҳи бслган мана бу воқеа чарх урарди: Ҳазрат устоз Имоми Аъзам раҳимаҳуллоҳ номларига атаб бир олий мадраса очмоқчи бслдилар. А ухсат олиш ва ҳужжатларни тайёрлаш мақсади-да Тошкент шаҳрига сафар қилдик. Бир куни Ўзбекистон Мусулмонлари диний идора-сининг рспарасидаги «Тилла шайх» масжидига пешин намозини сқиш учун кирдик. Жамоатда чамаси 150-200 намозхон бор сди. Аамоздан сснг масжид ҳовлисига чиқдик. Ҳазрат қавм орасида руҳоний ва нуроний бир сиймо снглиғ ажралиб турар сдилар. Шу пайт қавм орасидан нотаниш бир киши: «Хизрни ҳам ксрса бслар скан-ку!» деб ҳазрат билан муҳаббат ила ксриша кетди ва анчагина ҳадслар бериб, дуо ола бошлади. Мен бу ҳолатни сз ксзим билан ксрган бслсам ҳам, ёшлик оқибатими, ул зотнинг қадрларига унчалик етмабман. «Қадри неъмат баъд аз завол», съни, «Аеъматнинг қадри қслдан кетгандан кейин билинади», - деган мақол рост скан. Ашликда кишининг ақли комил бслмас скан. Ўша нотаниш одам сз оғзи билан айтиб кетдику! Аима учун англамабман! Ҳазратнинг хизматларида кеча-кундуз туриб, дуоларини олмайсанми?! Бу фикрлар хаёлимдан стар скан, қадрларига етмай, ул зотга комил хизмат қила олмаганимдан йиғлай-йиғлай, минг-минг пушаймонлар бсламан.

А убоий:
То ин ки тифл хонаду соҳибҳунар шавад,
Устоди азизи с хуни жигар шавад.
Аҳсан ба он кас ки пас аз хатми мактабаш,
К-аз аҳволи устоди азизи худ бохабар шавад.

Яъни:
Токи сғлон скиб соҳибҳунар бслур,
Меҳрибон устози хуни жигар бслур.
Таҳсин ул кимсагаки, мактаб хатмидан сснг,
Меҳрибон устози ҳолидин бохабар бслур.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:13:30

Ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳу: «Менга бир ҳарф таълим берганнинг қулиман, хоҳласа, ишлатсин, хоҳласа озод қилсин, хоҳласа бозорга чиқариб сотиб юборсин» деган сканлар. Устоз урган жой дсзахда куймайди, дейишади. Қиш фаслида бир кеча Зархона қишлоғидаги масжид ёнида Ҳазрати устоз сзлари толиблар учун қурган ҳужраларида стирган сдик. Ҳазрат, масжид қавмининг баъзиси билан нариги ҳужрада сдилар. Шу аснода шериклардан бири менинг қслимдан тортиб, курашга чорлади. Мен ёшлик ғурурини қслдан бермай, у билан олиша кетдим. Кураш тсполонсиз бслади дей-сизми?!
Бирдан сшик очилди. Ае ксз билан ксрайликки Ҳазрат, печкага олов ёқиш учун тайёрлаб ксйилган бир ёғоч майдасини қслларига тутиб олган сканлар. Ҳужра баланд-ликда қурилгани учун масжид ҳовлиси бир срим-икки метрдан зиёдроқ пастликда қол-ган сди. Ҳазрат сшикдан киришлари билан болалар кетма-кет слангоёқ сзларини ҳов-лига - қор устига ташлашди. Орамизда шериклардан ниҳостда шсх бир йигит бор сди. У сзини сшикка урди. Шошилиб чиқишда навбатчи қслларни ювдириб, сшик орқасига қсйган қсл ювдиргичга оёғи кириб қолган. Калишдек маҳкам бслган шу идиш билан сзини ҳовлига ташлаб юборган скан. Ҳозиргача шу йигитни ксриб қолсак, сша ҳолатлар ссимизга тушади. Ҳужрада мен ва сна тсрт-беш киши қолган сдик. Ҳазрат баъзила-рини оёқларига битта-битта уриб, айбдор мен бслсам ҳам, ёшроқ бслганим учун бслса керак, мени урмасдан чиқиб кетдилар. Шундан сснг Ҳазратнинг ҳузурларида бундай ишлар такрорланмади.

Кейинроқ китобда сқисам, устоз урган аъзо дсзах стида куймас скан. Ўшанда Ҳазрати устозим мени урмаганларига ҳозиргача афсус қиламан. Шосдки, Аллоҳ таоло сшанинг сабабидан бу ғарқи гунох шогирдларини мағфират қилса сди!

Лодшоҳе писар ба мактаб дод,
Лавҳи заррин ба назди с бинҳод.
Бар сари лавҳи с навишта ба зар,
Жабри устод беҳ зи меҳри падар.

Яъни:
Бир подшоҳсғлини мактабга берди,
Заррин бир лавҳни олдига қсйди.
Лавҳнинг устига ёзди зар билан:
« Устод жабри улуғ ота меҳридан»

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:14:03

Аммо, минг афсуски, Лайғамбарлардек зотларни ҳам ажал омон қсймаган. Аллоҳнинг тақдири билан бу зоти бобаракот ҳазратларини ҳам Лайғамбар ёшида ажал орадан олиб кетди. Ҳазрат 1999 йил, 3-август куни биз шогирдлар, муҳиблар, муриду дсстлар ва жигарбандларнинг жигарларини пора, ксзёшларини қон айлаб, ногаҳон фоний дунёни тарк стиб, боқий дунёга риҳлат қилдилар (Инно лиллоҳи ва инно илайҳи рожиун). Аллоҳ марқадларини ҳамиша мунаввар ва қиёматда мақомларини жаннатда-ги снг баланд даражалардан қилган бслсин! Омин.

Амирону мулуку хону шоҳон,
Қабопсшон ҳар ск кажкулоҳон,
Ҳама сар дар ниқоби хок карда,
Либоси зиндагони чок карда.

Яъни:
Амирлар, султонлар, хонлар ва шоҳлар,
Қабопсшлар, ҳар бир кажкулоҳлар,
Бари бошларни зери хок қилибдур,
Тирикликнинг либосин чок қилибдур.

Киши устозимизнинг хулқ-одоб, комил сифатларини тавсиф қилиб ёзишдан ожйз. Шунинг учун биз Ҳазратнинг ҳаётларидаги воқеаларнинг денгиздан бир қатрасини ёздик. Аллоҳ барчамизга шундай комил пиру устодга шогирд бслишни насиб айласин!

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:14:39

МЎАªМИАЛАА МУЛОҚОТИ

Мамлакатимизда диний ва маънавий қадристларимиз тикланаётган бслса ҳам, баъзилар, хусусан, ёшларимизда ҳалисм айрим ножсс ҳаракатлар ва нохуш амаллар ксзга ташланиб туради. Масалан, сркаклар спишиб ксришиши, бошни бошга теккизиб қсйиш, узоқдан ёки мошина ичидан салом маъносида қслни кстариб, бармоқлар билан ишора қилмоқ на динимизга, на маданистимизга тсғри келади. Булар ғайридинларнинг одатларидир. Бу борада «Маслакул-муттақин»да бундай дейилган:

Ки ба ангушти худ ишорат мард,
Вақти таслими худ набосд кард.

Яъни:
Киши салом пайтида бармоқ билан ишорат қилмасин.
Ин ишорат бувад зи даъби сҳуд,
Ҳам бигуфт одати насоро буд.
(Чунки бу ишорат сҳуд ва насороларнинг одатидир).

Мсъминлар учрашганда аввало «Ассалому алайкум» деб, кейин мулоқот бошлашлари лозим. Учратган кишимизни, хоҳ таниш, хоҳ нотаниш бслсин, бир кунда неча марта учраса ҳам салом беришимиз керак. Бирга кетаётганда орамизни девор ёки дарахт ажратиб қсйса ҳам, сна салом қилмоқ лозим, дейилади фиқҳий китобларимизда. Саломни ошкор, съни баланд овоз билан ва тслиқ талаффуз қилиш зарур. Агар салом берган кишининг овози сшитилмаса ёки тслиқ талаффуз қилмаса, масалан, «Ассалому алайкум» срнига «Салом!» деса, алик олиш вожиб бслмайди.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:15:38

Ибн Салом разисллоҳу анҳудан ривост қилинган ҳадиси шарифда «Ай инсонлар, саломни ошкор қилинглар! Таом беринглар! Кечаси одамлар ётганда сизлар намоз сқинглар, жаннатга кирасизлар» дейилган.

Салом бериш суннат бслса, унга жавоб бериш фарзи кифосдир. Яъни, икки кишидан бири ёки жамоатдан бир киши жавоб берса, бошқалардан соқит бслади. Агар жамоатдан ҳеч ким жавоб бермаса, барчалари гунохкор бсладилар. Жамоатнинг ҳаммаси жавоб бермоғи савобни снада зиёдароқ қилади. Гунг кишининг жавоби лабини қимирлатишидир, съни ҳатто гунг кишига ҳам жавоб бериш фарздир. Шунингдек хат, телефон ёки биров орқали ғоибдан салом юборилса, воситачи етказмоғи ва сшитган киши ҳам дарҳол жавоб айтиши вожибдир. Шул тариқаки айтади: «Алайка ва алайҳис-салом» съни сенга ва унга салом бслсин.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Қачон сизларга бирон ибора билан салом берилса, сизлар ундан чиройлироқ қилиб алик олинглар ёки (ҳеч бслмаса) сша иборани қайтаринглар. Албатта Аллоҳ таоло ҳамма нарсани ҳисобга олгувчи бслган зотдир»,(Аисо, 86) деб марҳамат қилган. Жумҳури уламо бу ости карима салом бериш ва сна жавоб бериш вожиблигига далолат қилади, деганлар. Остдаги:
саломга, съни «Ассалому алайкум» лафзига «ва раҳматуллоҳи» калимасини қсшиш билан схши саломга далолат қилади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:15:53

Остдаги: ссзи саломнинг жавобини ҳам «Саломга схшаб схши жавоб
беринглар ёки ундан ҳам зиёдароқ жавоб беринглар» деган маъно билан тафсир қиладилар («Дурратун носиҳийн»). Масалан, салом берувчи «Ассалому алайкум» деса, жавобига «Ва алайкум ас-салом ва раҳматуллоҳ» деб жавоб бермоқ фазилатлироқдир.
А ивост қилинадики, саҳобаи киромлардан бирлари А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга «Ассалому алайка» деди, А асулуллоҳ унга «Аªалайкассалому ва раҳматул-лоҳ» дедилар. Яна бир киши «Ассалому алайка ва раҳматуллоҳ» деб салом берди. Лағамбар алайҳиссалом унга «Аªалайкас-салому ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ» деб жавоб бердилар. Учинчи киши келиб «Ассалому алайка ва раҳиматуллоҳи ва барако-туҳ» деб салом қилганда, А асул алайҳиссалом бу кишига «Ва алайка» деб қсйдилар. Шунда у киши «Аима учун менга жавобни қисқартириб қсйдингиз?» деб мазкур остни сслатди. Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам у кишига «Менга фазилат қол-дирмадинг. Шунинг учун мен «Сенга ҳам худди шундай бслсин» деб қсйдим» деган сканлар.
Айтибдурларки, насоронинг салом бериши қслини оғзига қсйиш, сҳудийларнинг саломи бармоқлари билан ишора қилиш, мажусийларнинг саломи инҳино, съни бошини сгиш, арабларнинг саломи «Ҳаййакаллоҳ», мусулмонларнинг саломи сса уч навъ -«Ассалому алайкум», «Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ», «Ассалому алайкум ва раҳ-матуллоҳи ва баракотуҳ»дир. Мусулмонларнинг саломи саломларнинг снг шарафлиси ва снг улуғидир.
Имрон ибн Ҳусайн разисллоҳу анҳу ривост қиладилар. Бир киши А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келиб, «Ассалому алайкум» деди. Лайғамбаримиз жавоб бердилар ва «Сенга сн савоб» дедилар. Яна бир киши «Асса-лому алайкум ва раҳиматуллоҳ» деди. Лайғамбар алайҳисеалом жавоб бериб, «Сенга йигирма ҳасана» дедилар. Яна бир киши келиб «Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ» деб салом берди. А асули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам бу кишига ҳам жавоб бердилар ва «Сенга сттиз савоб берилди» деб марҳамат қилдилар, («Дурратун-носиҳийн»).
Ушбу ривостлардан билинадики, «Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва барако-туҳ»дан бошқа ёки унга зиёда қилиш ривост қилинмаган.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:17:36

Биринчи бслиб салом бериш А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларидан бслиб, бу хислат кишини кибр ва манманликдан узоқлаштиради. Уйга кирув-чи киши биринчи салом бериши лозим. Бу остда ҳам таъкидланган. Уйда ҳеч ким бслмаса: «Ассалому алайно ва ало ибодиллоҳис-солиҳийна» деб салом берилади. Чун-ки уйда ҳеч ким бслмаса ҳам, фаришталар бсладилар.

Салом беришнинг ҳам сзига сраша тартиби бор. Катталар ёшларга, камчилик ксп-чиликка, сувора (от, тус, машинага минганлар) пиёдага, шаҳарлик қишлоқликка, устод шогирдга, бошлиқлар қсл остидагиларга, турган стирганга салом беради. Чунки меъ-рож кечасида Аллоҳ таоло А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга биринчи бслиб салом берган скан. Бу масаланинг ҳақлигини биз намоздаги «Аттаҳийёт» дуосидан билишимиз мумкин.

Ибн Аббос разисллоҳу анҳудан: «Икки мсъмин муҳаббат билан ксришганда, бу икки мсъмин ажралмасдан туриб, шайтон «Аллоҳ буларни мағфират қилади», деб йиғлайди» деган ривост келган. Шунинг учун мусулмонлар ксришганда қслларини енгдан чиқариб, икки қсл кафти билан қслларини силкитиб қоматларини рост тутган ҳолда съни, бош ва белни сгмасдан маҳкам ксришишлари лозим. Ҳадисда келишича, иккаласидан ҳам гунохлар дарахт баргидек тскилади. Ссфи Аллоҳёр бобомиз ҳам: «Саломдан кейин ксришганда саловот айтиш (туфайли) гунохдан пок бслиб, онадан снги туғилгандек бслади», деган ҳадисни китобларида ёзганлар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:17:44

Бармоқлар учини ушлаб ксришиш, бош бармоқни ушлаш, бир қсллаб ёки сркаклар спишиб ксришиш, бошни бошга теккизиш манъ стилган амаллардандир. Аммо одил подшоҳ ва олимларни қслларидан ҳурмат юзасидан спиш жоиз.

Танбеҳ: Салом пайтида бош ва белни сгиб салом бериш ҳам жоиз смас. Чунки бу насороларни амали бслиши билан бирга саждага схшаб қоладики сажда қилиш Аллоҳдан бошқага рухсат берилмаган. Чунончи «Маслакул муттақин»да келтиради:

Байт:
Баҳри таъзим сажда кард агар,
Куфр бинвиштанд аҳли хабар.

Яъни:
Агар таъзим учун сажда қилган бслса, аҳли хабар куфр съни диндан чиқади деб ёзибдилар.

Аз заҳириййа гуфт жуз бо ҳақ,
Куфр бошад саждаи мутлақ.

(Заҳириййа китобида келтиришича Аллоҳдан бошқага сажда қилиш куфрдир.)

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:18:39

Шунинг учун келинларни ҳам отасининг уйидан чиқаётганда отасининг оёғига бош қсйиши ёки салом бераётганда намоздаги рукуъдек сгиб салом бериши шунингдек куёвнинг уйига борганда баъзи жойларда одат бслганидек олов ёкиб атрофига келинни айлантириш ҳам мамнсъ амаллардандир. Бу борада сна «Маслакул муттақин»да

Гуфт аз зоҳидии роҳнамо,
Гар кунад шахсе дар салом иймо.

(Зоҳидийдан хабар килинадики ҳар кимки салом қилган-да иймо қилса, съни бошини сгса).

Кард наздик бо руксъ агар,
Чун сужудаст гуфт аҳли хабар,

(Агар руксъга сқинлаштириб бошини сгса сажда қил-гандек бслади) дейилган. Бу борада «А иёзун носеҳин»да А асулуллоҳ саллалоҳу алайҳи ва салламдан қуйидаги ҳадисни келтирилган: «Агар менга бировнинг бировга сажда қилишини буюрил-ганда срнинг ҳақи нақадар улуғлигидан аёлларни срларига сажда қилишларини амр қилар сдим». Ушбу ҳадисда биринчидан аёлларга срларининг ҳақи нақадар улуғ сканлигини билдирилса, иккинчидан Аллоҳдан бошқага сажда қилишликнинг мумкин смаслигини таъкидлаб стилган. Абу Лайс Самарқандий раҳимаҳуллоҳ ҳам «Танбеҳул ғофилин»да мазкур ҳадисни тсққиз иснод билан маъносини зиёдароқ қилиб келтирганлар.
Саҳобаи киромлар учрашганда қучоқлашиб, хайрлашганда сса қсл билан ксришиб қайтар сканлар. Шундай қилиш суннатга мувофиқ бслиб, кспроқ савоб олишга сабаб бслади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:19:20

Чунончи, Ссфи Аллоҳёр бобомиз ёзадилар:

Кайтишда салом бермоқдур афзал,
Ул саломданки, сас берур аввал.
Кимки ҳайтиш пайтида қилур салом,
Ваъда қилибдур анга беҳтарини аном.
Канча мсйки бадандадур, сй ёр,
Ҳар бир мсйи учун савобдир ҳазор.

Ҳадис айтиб турганда, азон ва иқомат айтилаётганда, намоз сқиш ҳолатида, хутба, баҳс ва музокараи илм бслиб турганда, устоз дарс бераётган пайтда салом бериш макруҳдир. Шунингдек, ҳожатхонада, ҳаммомда, соилнинг саломига жавоб бериш ёки унга салом қилиш, гунохга сабаб бсладиган беҳуда сйин сйнаб стирганларга (агар сша гунох сйиндан бироз бслса ҳам тсхтатиш нистида салом берса жоиздир), ёлғончига, одамларни ҳақорат қилувчига, йсл устида стириб олиб стган-кетганларга хусусан, аёлларга назар қилувчиларга, нағмачиларга салом берилмайди. Аҳли куфр ҳамда ғайри динларга биринчи салом берилмайди. Агар бир жойда мсъминлар ва ғайри мсъминлар жамъ бслган бслса, унда «Ассалому ало маниттабаъал ҳудо» (съни, «тсғри йслга ср-гашганларга салом бслсин») деб салом беради.

Саломни каломдан олдин берилади. А асул алайҳиссалом: «Саломдан аввал гапир-ганга жавоб берманглар» деб таъкидлаганлар. Ибн Камол Лошшо раҳимаҳуллоҳ: «Гапиришдан аввал салом берган банданинг хоҳлаган ишини Аллоҳ таоло осон қилади» деганлар.

Бегона ёш (съни 55 ёшдан ошмаган) аёлларга ҳам салом берилмайди. Агар улар салом беришса ёки аксадан кейин ҳамд айтса, сркак кишилар ичида - махфий жавоб берадилар. Шунингдек, улар билан мусофаҳа, съни қсл бериб ҳам ксришилмайди.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:19:52

Танбеҳ: Маҳрам аёллар, съни қиз, опа-сингил, амма-холалар билан қсл бериб ксри-шишнинг сзи кифос қилади. Баъзи кимсалар сзларининг балоғатга етган қизлари би-лан спишиб ксришадилар. Бу амалнинг оқибати ёмон бслгани учун шариатда манъ қилинган. Ссфи Аллоҳёр китобларида ёзадилар:

Баъзи аз жоҳилони бемаъни,
Бсса созанд духтарон съни.
Бул Макорим аз ин бикард хабар,
Гар бувад муштаҳота он духтар.
Аз даҳонаш ҳаминки, бсса кард,
Модараш шуд ҳаром бо ин мард.
Ғайри шаҳват агарчи гуфт падар,
Сухани у намешавад бовар.
Фатво бо ҳурматаш ба ин тафсил,
Додаанд бузургони рост сабил.

Яъни,
«Баъзи бемаъни жоҳиллар сз балоғатга етган қизларини спадилар. Бунинг ҳукмини Абул Макорим раҳимаҳуллоҳ шундай дейдилар: «Агар сша қиз болиға бслса, отаси унинг оғзидан спса, қизнинг онаси, съни хотини унга ҳаром бслади. Агар ота «Шаҳватсиз спдим» деса ҳам, шариатда унинг бу ссзи қабул қилинмайди. Уламои изом ҳам шунга фатво берганлар»

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:20:28

Бошқа аъзолар съни, бош, юз, манак остидан спганда уламоларнинг ихтилофи бор. Аммо, аҳли тақво сҳтиёт юзасидан юқоридаги ҳукмни қсллаб-қувватлайдилар, жумладан Қози Заҳриддин бу ҳукмда мутлақ фатво бериб шундай дейдилар:

Гуфт ҳаргаҳки бсса кард падар,
А манаҳё барсй ё бар сар.
Гарчи бар-раъси с бувад меъжар,
Бас ҳаромаст модари духтар.
Гарчи гссд бағайри шаҳват буд,
Гуфт ин ҳавли с бувад мардуд.

Яъни:
Қачонки отаси қизининг манагидан ё юзидан ё бошидан спса, агарчи унинг бошида рсмол бсса ҳам, бас унинг онаси ҳаром бслади. Ҳар чандки шаҳватсиз сди деса ҳам унинг бу ҳавли мардуддир.

Ўз срнида оналар ҳам балоғат ёшидаги сғилларини спишдан сзларини тийишларини тавсис қилинади. Аммо балоғатга етмаган ёш сғил-қизчаларини меҳр билан спиш айни савоб сканлиги ҳадиси шарифларда ворид бслган. Билмоқ лозимки, балоғат ёши қиз болаларга 9 ёшдан, сғил болаларга 12 ёшдан бошланади.

Албатта зукко ва доно халқимиз юқорида зикр қилинган масалалардан хулоса чиқариб, мазкур номашрсъ ва ножоиз амал ва ҳаракатлардан сзларини тийиб ҳаётлари-да бу шариат ксрсатмаларига амал қиладилар деган умиддамиз.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:25:43

АТСА (АКСА) УА МОҚ ВА УАИАГ ЖАВОБИ

Аақлдурки, Аллоҳ таоло бобомиз Одам алайҳиссаломни сратиб жон ато қилгандан сснг биринчи акса уриб Аллоҳга ҳамд айтдилар ва малоикалар жавоб берган сканлар, шунинг учунг аксадан сснг ҳамд айтиш ва сшитганларга жавоб бериш мсъминларга вожиб бслди.
«Бсстон»да келтирилишича, Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларида икки киши акса урди. А асул алайҳиссалом бирига жавоб бердилар ва кейингисига жавоб бермадилар. Бунинг сабабини ссралганда, Лайғамбар алайҳиссалом: «Биринчи-си аксадан сснг ҳамд айтди. Унга жавоб бердим. Иккинчиси сса ҳамд айтмади, шунинг учун унга жавоб бермадим», деб жавоб бердилар.

Акса урмоқ ҳолатида оғизни ушлаб, овозни паст қилишга ҳаракат қилиш керак. Чунки Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам акса вақтида бошларини пасайти-риб, муборак юзларини ҳам ёпар сканлар. Аммо бошқаларга сшиттирмоқ учун ҳамдни баланд айтмоқ лозим. Ҳамдни сшитганларга сса жавоб бериш вожиб бслади. Акса урган кишидан олдин бошқа киши ҳамд айтса, савобни у киши кспроқ олади. Ҳадиси шарифда «Ҳар ким акса урган кишидан олдин ҳамд айтса, уч дарддан - тиш оғри-ғи, жигар ва қорин дардидан омон қолади» деб марҳамат қилинган.

Ауқта: Лайғамбаримиз саллалоҳу алайҳи ва салламнинг муборак номларини сшитганда дарҳол салавот юбориш вожиблигини китобларга зикр қилинган. Аммо акса ургандан сснг салавот юборилмайди, «Ширъатул-ислом»да келтирадики акса димоғни енгиллаштиради, зиёда нарсаларни димоғдан чиқаради, нафсоний руҳни поклантира-ди, ксриш, ҳидлаш, тотмоқ, сшитиш ва сезишни қувватлантиради, шунингдек аксадан сснг сгаси учун бир навъ роҳатланиш ҳам вужудга келади. Аксада Аллоҳ таолони бандага инъом қилинган шундай улуғ неъматлари бслганидан унинг шукронаси учун Аллоҳга ҳамд айтилади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:27:17

Ҳамд айтиш тартибининг «Кабирий»да бундай келтиради: «Акса урувчи «Алҳам-дулиллоҳи А аббил-оламийн» ёки «Алҳамдулиллоҳи ъало кули ҳол» дейди. Бундан бошқа лафзлар қсшмасин. Ашитувчи сса жавобида «Ярҳамукаллоҳ», «Яғфируллоҳу лано ва лакум» ёки «Яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳ ҳолакум» дейди, деб ёзилган. «Салоти Масъудий»да сса акса урувчи: «Алҳамдулиллоҳи раббил оламийн», сшитувчи сса: «Ярҳамука А аббука», сна акса урувчи: «Ғафараллоҳу лий ва лакум» дейди» деб келти-рилган. Ушбу ривостларнинг барчасига ҳам амал қилиш мумкин. Агар бир киши уч марта кетма-кет акса уриб, ҳар бирига ҳамд айтса, сшитувчига ҳар бирига жавоб бериш вожиб бслади. Бундан зиёдасига сшитувчи ихтиёрлидир.

«Иҳё»да келтирилган: «Акса А аҳмондан, сснаш сса шайтондандир». Шунинг учун сснашда умуман оғизни очмасликка ҳаракат қилиш керак. Агар сснаш ғалаба қилса, у ҳолда чап қсл билан оғизни маҳкам ёпсин. «Маслак ул-муттақин»да: «Аснаш ҳолатида О...ҳ!» деб овоз чиқармаслик керак. Чунки шайтони лаъин кулади», деб ёзилган. Ва сна мазкур китобда бу борада бундай келтиради.

Хамёза ба одами осд,
Даҳанаш устувор мебосд.
(Яъни, кишига сснаш келиб қолса оғзини маҳкам қилмоғи зарур).

Ки ба дандони фавқи худ лаби зер,
Вақти хамёза устувор бигир.
(Аснаш вақтида устги тишлар билан пастги лабингни маҳкам қилиб тургин) съни оғизни очмасликка ҳаракат қилгин.

То тавони нигоҳдор чунон,
Варна неҳ дасти хешро ба даҳон.
(Иложинг борича шундай қилиб оғзингни маҳкам тутгин, агар сснаш ғалаба қилса у ҳолда қслингни оғзингга қсйгин), съни қслинг билан оғзингни ёпгин.

Биниҳад дасти хешро ба даҳон,
Баъзе каф гуфт, баъзе пушти он.
(Қслни оғизга қсйишни тартибини баъзилар қслни кафи (кафти) ва баъзилар қслни орқаси дебдурлар).

Гар накард ондам устувор даҳон,
Ба даҳонаш даросдаш шайтон.
(Агар сша пайтда оғзини ёпмаса, шайтони лаъин оғзига киради).

Масъала: Аснаш келганда намозда бслса ҳам албатта мазкур ҳукмларни амалга ошириши лозим. Аммо намозда сснаш ғалаба қилмаган ҳолда оғзини қсли билан ёпмоғи макруҳдир. Аснаш ғалаба қилган тақдирда қиёмда (тик турганда) оғизга снг қслни, бошқа ҳолатларда сса чап қслни оғизга қсйилади («Мажмаъул мақсуд», «Мас-лакул муттақин», фасли макруҳоти намоз).

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:27:52

ИСЛОМ — ЛОКЛИК ДИАИ

Мсйловни қисқартириш ва тирноқни олиш суннат сканлигига хилоф йсқ. Шунингдек, бошнинг сочини, киндик ва қслтиқ ости тукларини тозалаш ҳам суннат амаллардандир. Мсйловни тез-тез қисқартириб туриш керак. Оғиз устига тушириш ғайридинларнинг одатидир. Тирноқ олмоқда бошлаш ва тугатиш ҳам снгдан бслиши учун аввал снг қслнинг ксрсаткич бармоғидан бошлаб, майда бармоқ томон келади. Сснг чап қслнинг кичкина бармоғидан бошлаб, бош бармоққача олади. Охирида снг қслдаги бош бармоқ тирноғини олади. Оёқ тирноқларини сса снг оёғининг майда бармоғидан бошлаб, чап оёғининг кичкина бармоғида тугатади («Маслакул-муттақин»).

Тирноқ олмоқ учун махсус бир кунни танламаслик керак. Балки ҳар кун учун алоҳида савоб борлигини Лайғамбар алайҳиссалом айтганлар. Ҳатто агар кечасида бслса ҳам, сртага қолдирмасдан олиш керак. Баъзилар ирим қилиб, қсл ва оёқ тирноқларини бир кунда ва баъзилар шанба-скшанба кунларида тирноқ олмайдилар. Бу номашрсъ амаллардандир. Ҳатто бошқа фирқаларга ташбиҳ қилинган бслади. Жумъа кунида тирноқ олишнинг савоби кспроқ бслади, деган ривост ҳам бор. Аммо жумъа кунини кутиб, тирноқни сстириб юбормаслик керак. Тирноқни тиш билан ёки қсл билан узмоқ макруҳдир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:28:59

Ҳикмат: Кечаси бслса ҳам тирноқ олишни сртага қолдирмасин, деб ёздик. Мисол тариқасида айтиш мумкинки, кечасида агар ғусли жанобат вожиб бслиб қолса, ёки тақдир тақозоси билан дунёдан стиб қолса, сртага ғусл қилганда ёки ювилганда ссган тирноқ остига сув етмаса, пок бслмай қолиши мумкин. Таъкидлаб стмоқ лозимки, бугунги кунда муслима аёл-қизларимиз бошқа миллатларга тақлид қилиб, тирноқ сстириш, тирноққа лак суртиш каби ношаръий ишларга одатланган. Бу масала қанчалик муҳим сканлиги оталарнинг, срларнинг хаёлига ҳам келмайди.

Аёллар жанобатдан ёки ҳайзу нифосдан сснг покланиш учун ювинишлари фарздир. Бу ҳолда агар бир тола сочдек жойга сув етмай, қуруқ қолса, жанобатдан пок бслмайди. Ўсган тирноқ тагига илож қилиб сув етказиш мумкин. Аммо лак ёпишқоқ ва краскага схшагани учун тагига сув етмаслиги аниқ. Ўша аёллар жанобатдан пок бслмасалар, Аллоҳ олдида гунохкор бслишлари билан бирга, хонадонларидан баракот кстарилиб, кутилмаган турли офатлар келиши мумкин.

Тирноқ, бадандаги тукларни ташлаш жоиз бслса ҳам, инсон аъзоси бслгани учун ерга ксммоқ афзал. Аммо ғусл ва таҳорат суви жаъм бсладиган жойга ташлаш макруҳ.
Тозалашни киндик остидан бошламоқ лозим. Ушбу тукларни олмос ёки поки билан олмоқ керак. Қсл билан юлмоқ макруҳдир. Аммо қслтиқ ости тукларини тиғ билан олмоқ жоиз бслсада, юлмоқ аълороқдир. Бу ҳукмлар сркаклар учун. Аммо аёллар мазкур икки аъзо тукларини юлмоқларини фиқҳ китобларида тавсис стилган. Яна "Маслакул муттақин»да келтиради:

Чун бисози илож бо «Аура»*
Ҳаст тажвиз мсйи мазкура.

Яъни мазкур тукларни «Аура» ё рдами билан кетказсанг ҳам жоиздир.

Шунинг учун тиббиёт томонидан тавсис стилган «Аура» каби махсус дорилардан фойдаланиш ҳам мумкин.

«Хизона»да келтирилишича, мазкур амалларни адо қилишнинг сртачаси сн беш кундир. Ҳар ҳафтада бслса, снада афзал. Лекин кирқ кундан стказиб юбориш макруҳ-дир. Валлоҳу аъламу бис-савоб.

___________
*Оҳак. Тукларни тсктириш учун тайёрланган махсус дори.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:31:13

ЧЕКИШ ОҚИБАТИ

ВОҚЕА: Бир шогирдимизнинг отаси бемор сканини сшитиб, хабар олишга бордик. Бемор ҳаётининг охирги кунларини бошидан кечирарди. Фарзандлар ва хешу ақраболар маҳзун ҳолда стирар сдилар. Бемор гоҳ-гоҳида беҳуда ссзларни айтиб, бет-қатона ксзини очиб, хотинига қараб қслини шиддат билан оғзига олиб борарди. Аёли баланд овоз билан: «Сабр қилинг! Одам юборганмиз. Ҳозир олиб келади» деб беморни тинчлантирар сди. Бу ҳолат неча бор такрорланса ҳам, биз ҳеч нарсани тушунмас сдик. Охири бемор сна бетоқат бслиб, қслини узатиб: «Аос! Аос!..» деганидан билдикки, у нос талаб қилар скан. «Аос ссрасалар, нима учун бермайсизлар?» деб ссрадик бошида стирган сғлидан. «Аос чеккандан кейин сзларини тсхтата олмайдилар. Ҳатто инсоний ҳожатларини тсшакда қилиб қсйганларини билмай қоладилар. Бу иш мен ва онамни ташвишимизни икки баробар зиёда қилади. Биз ҳар мартасида кийим ва тсшакларни алмаштиришга мажбурмиз», деб ксзларидан ёш оқиб жавоб берди сғли. У илмли бслгани учун ҳам қаттиқ изтиробга тушиб, ссзини давом сттирди: «Аслида мен отамнинг хизматидан чарчаб, шикост қилмаспман. Отанинг умр охирида бетоб бслиб, тсшакда ётганида хизмат қилиб, дуосини олиш фарзанд учун бахт ва давлатдур. Куйинишимнинг сабаби инсон умр интиҳосида, сснгги лаҳзаларида калимаи шаҳодатни айтиб, иймонини саломат сақлаш фикрида бслмоғи керак. Афсуски мен отамда бунинг аксини ксрспман».

Чиндан ҳам бугунги кунда халқимизнинг аксаристи, ёшу қари, ҳаттоки аёллар ва қизлар ҳам тамаки отлиғ балога мубтало бслиб, ароғу нашани ҳаётининг мазмунига айлантириб юбораётгани ҳар бир оқил ва маърифатли инсонни таассуфга солмоқда. Ўткинчи кайфу сафога берилиб, бу қабиҳ иллатларга муккасидан кетган одамнинг оқибати шундай бслса, буларнинг ҳолларига вой! Бугунги кунда бу иллатларнинг аснчли оқибатлари, саломатликка зарари, фарзандларнинг заиф ва касалманд дунёга келиши, унга сарфланаётган пулларнинг исроф бслиши ҳақида давлатимиз томонидан ҳам тарғиботу ташвиқот ишлари кенг қсламда олиб борилаётганига қарамай, бу зарар-ли одатлар камасётгани йсқ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:32:26

Зиёфатларда дастурхон устида нос чекиб, шу қсл билан нон синдириш, чой сузиш, шериклар билан бир товоқдан ош ейиш, чекиш ҳолатида бошқалар билан гаплашиш ёки девор ва гиламлар остига туфлаш каби амаллар кспроқ мушоҳада қилинадики, бу айни беадабликдир. Оғзида носи бслган одамга салом бериш ёки унинг саломига жа-воб қайтариш лозим смас. Чунки салом Аллоҳ таолонинг номларидан биридир. Аллоҳнинг номини нопок оғизга олиш шариатда манъ қилинган. Баъзи улуғларимиз, жумла-дан, Хожа Аҳмад Яссавий раҳимаҳуллоҳ сз ҳикматларида Аллоҳ таолонинг исмини ҳатто таҳоратсиз зикр қилишга рухсат бермаганлар.

Таомнинг фарзларидан бири ҳалол емоқ сканлиги барчага маълум. Баъзан бозорларда нон сотаётган сотувчи йигитлар ёки нон ёпаётган нонвойларни ксриб қоламизки, улар оғизларида сша носни, олиб сиз билан муомалада бслишади. Уларни ксриб, чи-ройли, ширин нонларини ҳам олгингиз келмай қолади. Ким билади дейсиз, улар хамир қораётганда ҳам қслларига нос олгандан сснг, қслларини ювмасдан хамир тайёрласалар ажаб смас!

Яқинда хорижий бир мамлакатга сафар қилдик. У ерда йсл устида, съни пиёда ёки нақлиётлардан чиққан чанг нонга ва таомга ботиши мумкин бслган очиқ жойларда озиқ-овқат маҳсулотлари умуман сотилмас скан. Улар учун махсус дсконлар қурилган. Дскон ичида бслса ҳам, нонлар салафанга сраб қсйилган. Чойхоналарда бир киши учун мслжаллаб кесиб қсйган нон ҳам салафанга сралган. Агар сиз нонни очиб емай қсйсангиз, бошқа киши у нонни емас скан. Аввалига биз улардан хафа бслдик. Кейин-роқ билсак, улар нонни смас, балки сша инсоннинг қсли тоза ёки нотозалигини назар-да тутар сканлар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:32:37

Ҳадиси шарифда келишича, ислом дини покликда бунёд стилган. Шу билан бирга инсоннинг соғлиги, унинг молу мулкини ҳам динимиз қаттиқ ҳимос қилади. Аос сса мана шу учта жиҳатни йсққа чиқаради.

Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло Қуръони каримда, Сураи Аърофда мусулмонларни сифатлаб, «Ҳалол қилур аларға покиза нарсаларни ва ҳаром қилур аларға нопок нарсаларни» деб марҳамат қилган. Яна Аллоҳ таоло Аъроф сураси 31-остида: «Еб-ичинглар, лекин исроф қилманглар. Зеро Аллоҳ таоло исроф қилувчиларни хуш ксрмайди», деган.

Ҳадиси шарифда ҳам айтилади: «Аллоҳ таоло сизларни молу давлатларингизни исроф ва зое қилишликдан манъ стади» (Имом Бухорий ривости).

Имом Аҳмад ва Ибн Можа ривост қилган ҳадиси шарифда: [/b]«Ислом динида сзига ҳам, сзгаларга ҳам зарар келтириш йсқ»[/b], дейилади.

Ана шу ост ва ҳадисларга биноан уламои киромлар нос ва шунга схшаш сигарет, банг, қорадори сингари нарсаларни ҳаром деганлар. Ҳатто баъзи уламоларимиз уларнинг савдосини, сотиб олиш, сотувчиларга ёрдам бериш каби амалларнинг ҳам гунох ишлардан сканлигини таъкидлашган. Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам молни зое қилишдан манъ қилганлар. Ушбу фойдасиз нарсаларни сотиб олиш молни зое қилишига шак-шубҳа йсқ.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:32:50

Аазарий далилларга қараганда, бу нарсаларга одатланиш натижасида ибодатларни бажаришга сусткашлик, хусусан, рсзада оғирлик қилиши учун рсза макруҳист билан адо бслади. Баъзи фиқҳий китобларимизда нос чекиш таҳоратни синдиради дейилган. Чунки чеккандан сснг бадан сусасди, бош айланади, тишлар орасидан ҳам сариқ сувлар чиқиши мумкин. Аксар ҳолатларда шундай бслганлиги учун уламолар ана шу фатвони беришган.
Аос ва сигарет чекувчиларнинг намозга имоматчилиги макруҳдир. Шунинг учун мусулмонларга дин ва истиқоматда маъруф ва машҳур бслган бошқа бир мусулмон кишини имомликка ихтиёр қилмоқлари лозим. Зеро имоматчиликнинг шаъни улуғдир.
Ҳар бир оқил киши сзига зарар ва касал бслишига ёки молу мулкини бекорга сарф қилишига сабаб бсладиган нарсалардан сҳтироз қилмоғи - сақланмоғи лозим.

Муҳтарам ақли комил, закий ва фаросатли сқувчига ушбу ости карима ва ҳадислардан келтирилган далиллар кифос қилади, деб сйлаймиз. Ваҳоланки, Аллоҳ таолодан қсрқадиган иймони қувватли мсъмини комилга Қуръони каримдан келтирилган бир ост ҳам кифос қилиши керак. Аллоҳ таоло барча аъзомизни, хусусан, оғзимизни ҳами-ша пок тутиб, Аллоҳни доим покиза тил билан зикр қилишни барчамизга мусссар ай-ласин. Омин.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:33:22

ЙЎЛ ОДОБИ

Исломда йсллар ва жамоат жойлари улуғ даража ва мақомга сга. Масжидлар ҳам улуғ ва муқаддас макон скани барчамизга маълум. Зеро, мусулмонлар масжидни Ал-лоҳнинг уйи деб, дунёвий ва ухровий мақсадларга сришиш учун шу ерга келиб, бошларини саждага қсйиб, ибодат ва илтижо қиладилар. Бинобарин, масжидни вайрон ва хароб қилмоқ ҳатто масжиддан бир тола хасни уйга олиб кетишдан ёки ундаги вақф ерини олишдан қаттиқ ҳазар қиладилар. Чунки бу амалларни қилган инсон хароб, фақир ва муҳтож бслишини схши биладилар.

Масжиднинг шунча улуғлигига қарамай, агар йсл масжидга тсғри келиб, бошқа жойдан иложи бслмай қолганда, масжидни бошқа жойга ксчириб, срнига йсл қилишга исломда рухсат берилган. Аммо бугунги кунда биз мусулмонлар бу нарсани тушун-маймиз ва тушунишни ҳам хоҳламаймиз. Бизнинг хоҳиш ва фикримиз доим омма йслини сзлаштиришга мойилдир. Хусусан, қишлоқларда агар бировимизнинг девори ағанаса, ёки снги девор қуришга тсғри келса қасдан йслга ажратилган ердан олишга ҳаракат қиламиз. Бу иш баъзи жойларда ҳатто одатга айланган, баъзи туман ва қиш-лоқларда пиёдалар юриши учун ажратилган йсл (тротуар) сзлаштириб олинганки, натижада, пиёдалар ва нақлиётнинг юриши оғир бслиб, неча нохуш воқеаларнинг содир бслиши ва ҳатто баъзан йсловчиларнинг ҳаётига ҳам зомин бслишига сабаб бслмоқда.

Билмоқ лозимки, омма йслини сзлаштиришнинг ҳукми масжид ерини олиш ҳукмига баробардир. Яъни фойдаланиш мақсадида олинган бу ерлар аксинча бу хонадондан файзу баракотни кстариб, пулу моли нуқсонли ва сзларининг фақиру хору муҳтож бслишларига сабаб бслади. Шунинг учун йслларни равон ва текис сақлаш ва йсл устидаги лой, кесак, тош, темир, шунингдек, йсловчи ва нақлиётга зарар етказадиган нарсаларни йслдан четлаштириш ҳар бир комил мсъминнинг вазифасидир. Балки бу амал иймоннинг бир жузъи сканлигини ушбу ҳадисдан билишимиз мумкин: «Иймоннинг шохи етмиш нечадир. Афзали ва аълоси «Ло илоҳа иллаллоҳу»к алимасини айтмоқ, ва пастроғи сса халққа озор етказадиган нарсаларни йслдан четлашти-ришдир». Баъзилар равон йслларни тоза ва текис сақлаш срнига, аксинча, тош, темир, шиша, мих каби зиёнли нарсалар ва ҳатто чиқиндиларни йслга чиқариб ташлайдилар. Бу мазкур ҳадисга биноан уларнинг иймонлари ноқислигидан нишонадир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:34:27

«Йсл Аллоҳнинг дастурхони» деган халқ мақоли ҳам бор. Шунинг учун уни доимо тоза ва озода сақлаш лозим. Ўрни бслганда гул ва чиройли дарахтларни стқазиш ки-шининг таъбини равшан қилиб, умр, ризқу рсз ва файзу баракотнинг зиёдалигига ҳам сабаб бслади.

Аммо баъзан йслларда кул, чиқинди ва бошқа нопок нарсалар ташлангани ксзга ксриниб қолади. Бу йслга бавл ва қазойи ҳожат қилиш билан баробардир. Бу борада ҳадиси шарифда шундай марҳамат қилинган: [/b]«Лаънат ва нафратга сабаб бсладиган икки нарсадан парҳез қилинглар».[/b] Саҳобаи киромлар «Бу икки нарса нима?»д еб ссраганларида Жаноби А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Йслларда ёки одамлар стириб дам оладиган дарахтлар соссида бавл-ғойит қилмоқ (съни қазойи ҳожат қилмоқ)» деб жавоб бердилар.

«Салоти Масъудий»да келтирилишича, йслда бавл қилмаслик керакким, бу никоҳсиз туғилган фарзанднинг аломатидурки, йслда бавл қилур. Кимки йслга бавл қилса, йсл лой бслади. Йслдаги лой сса, аслида, пок ҳукмидадир. Бир мусулмоннинг оёғи ёки кийимига сша лойдан тегса, у тоза деб ҳукм қилиб, намоз сқиса, намози раво бслмайди. Аатижада, гунохи қиёматда йслга бавл қилган кишининг бсйнида бслади.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:34:42

Ҳозирги даврда кспроқ йслда юрадиган кишилар ҳайдовчилардир. Ҳайдовчилик ҳар дақиқа ва ҳар қадамда хавф билан юрадиган касб ҳисобланади. Шунинг учун ҳайдовчилар доим таҳоратда бслиши ва Аллоҳнинг зикридан ғофил бслмаслиги лозим. Боз устига, сиҳат-саломат бориб келиши учун доим дуода бслишлари керак. Баъзан ҳайдовчиларни ксрамизки, машинасини катта йслда тсхтатиб, тик туриб йслга, айримлари сса машинасининг шинаси (балони)га қараб бавл қилади. Бунақаларга қандай баҳо беришни билмайсан киши! Баҳо беришни сса сқувчиларнинг сзига ҳавола стамиз.

Бизнинг бобо-аждодларимиз биров билан қуда-ю анда бслишни ихтиёр қилсалар, бориб, йсл ва уй атрофининг тозалигини, ва ҳатто, таҳоратхонаси бор-йсқлигини куза-тиб келар сканлар. Агар тоза ва озода бслса, қиз берар ёки келин олар сканлар. Илло, у хонадондан қсл узар сканлар. Бас, бизларким уларнинг ҳаётларининг давомчиси скан-миз, албатта, илму амал ва урфу одатларини сзимизга дастуруламал қилиб, амалга тат-биқ стиб, келажак авлодга етказишимиз бсйнимизда қарзу фарздир.

«Мсъминлар мулоқоти» фаслида «Омма йслида стирадиган кишиларга салом қилинмайди» деб ёзилган сди. Шу хусусда чуқурроқ назар ташлайдиган бслсак, зару-ратсиз одамлар стадиган йслларда стирмоқ ёки баъзи йигитларга, «шортикдек» кийимларни кийиш одат бслиб, аврат бслган аъзоларни очиб, срим сланғоч ксчаларда юришлари бизнинг маданист ва динимизга асло тсғри келмайди. Аксинча аврат бслган аъзоларни ёпиб юрмоқ мусулмонман деган сркак ва аёлга хос ва фарз амаллардандир.
Баъзан йигитлар, ҳатто, қарисларнинг ҳам йсл усти, нақлиёт тсхташ жойи ёки дсконлар олдида жам бслиб туришларини ксрамиз. Бу уларнинг қимматли вақтларини рсзғор ишлари, фарзанд тарбисси ёхуд илму маърифат, китобхонликка сарфламай, беҳуда ссзлар - ғийбат, бефойда сйинларга сарф қилишга сабаб бслади. Хусусан, ёш йигитлар срим кечагача йслларда жам бслиб стиришлари ва йигит-қизлар аралашиб, срим кечагача тсй-томоша (вечер) ёки кафе-барларда юришлари уларни қайси йслларга олиб бормайди дейсиз?! Ахир, ксза қачонгача сув лабига омон бориб, омон қайта-ди?!

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:35:18

Замонамизда содир бслиб турган воқеотлардан барчамиз хабардормиз. Шу юришларида фарзандларимиз ёмон шерикларга қсшилиб, чекиш, ичиш, сғирлик, ғоратгарлик, гиёҳвандлик ва зино каби ношоиста ишларни срганиб ва баъзан ножсс оқимларга қсшилиб қолган ҳолатлар ҳам йсқ смас. Аввалига бепарволик, лоқайдлик қилган ота-оналар бу ишларнинг асосий сабабчиси бслиб, оҳ-воҳ деб қолишлари кейин бефойдадир. Зеро, «Ҳар буттага ст тушса, сзи кусди» деган мақол ҳам бежиз айтилма-ган.

Бу борада Шайх Саъдий раҳимаҳуллоҳ дейдилар:
Дарахтекн, акнун гирифтаст пой,
Ба-неруйи шахсе баросд зи жой.
Ва гарна ҳамчунон рсзгоре ҳили,
Ба-гардунаш аз бех барнагсили.

Таржимаси:
Анди илдиз отган дарахт, бегумон,
Бир инсон кучидан узилгай осон.
Маҳкам томир тиб, срнашгач аммо,
Ҳар канча тортсанг ҳам, узилмас асло.

Яъни, сндигина стқазиб қсйилган дарахт бир кишининг қуввати билан жойидан қайта узиб олиниши осон. Агар неча йиллар сз ҳолига қсйсанг томирлари маҳкам бсл-гандан кейин, от-араваларни қсшиб тортсанг ҳам, узуб ололмайсан.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:35:59

КИТОБ АҲТИА ОМИ

Китоб илму маърифат, панду ҳикмат хазинаси бслиб, инсонга беғараз ва бетамаъ дсст, кишининг ғам-ғуссасида шерик ва сқин ҳамсуҳбатдир. Бу борада Мавлоно Абдурраҳмони Жомий шундай дейдилар:

Аниси кунжи танҳои китоб аст,
Фурсғи субҳи донои китоб аст.
Зи доноён бувад ин нукта машқур,
Ки доно дар кутуб доност дар гср.

Яъни:
Танҳолик бурчида шерик китобдир,
Донолик субҳида ёруғлик китобдир.
Донолардандир бу нукта машқур
«Китобда доно гсрда донодир»

Ҳусайн Воиз Кошифий «Ахлоқи Муҳсиний»да келтиради: «Киборларнинг китобла-ри ва улуғларнинг рисолалари инсон учун снг схши ҳамнишин ва снг азиз ҳамроҳдир. Ўқувчи ҳам, сшитувчи ҳам ундан малол олмайди.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:36:28

Маснавий:
Излама китобдан схшироқ ҳамдам,
Чунки суҳбатдошдир ҳар качон, ҳар дам.
У дилга роҳату жонга ородир,
Сен неки истасанг, унда пайдодир.
Бундоқ латиф ҳамдам ким ксрмиш, сй ёр,
Ундан ранж ҳам етмас, на дилда ғубор.

Шунинг учун ҳар бир оқил ва маърифатли кишининг уйида китоб жавонлари бслмоғи шарт ва зарурдир. Зеро, китобсиз ҳаётнинг маъноси йсқдир. Китобсиз илму маърифат ҳосил бслмайди. Илмсиз, адабсиз, мансабу давлат ҳечдир. Инсонга маъна-вий бойлик лозим. Бас, китоб илму маърифат ҳосил қилишнинг асосий сабаби ва маъ-навий озуқа олишнинг асосий манбаи бслгани учун уни дсст тутиб, сҳтиром қилмоқ биз мусулмонларга лозим, балки вожибдир.

Улуғларимиз китоб ёзиш пайтида ҳатто унинг устига қалам қсйишни ҳам китобга нисбатан сҳтиромсизлик деб билар сканлар. Ерда бирор қоғоз ёки варақни ксрсалар, ксзларига суртиб баландликка қссрдилар. Зеро, улар илму маърифатнинг манбаи бсл-ган Қуръону ҳадисники, иймон ва исломнинг асосидир, қорилар ва ровийлардан бизга-ча етиб келишининг асосий сабабини қоғоздан билганлар. Шунинг учун бслса керак-ки, Ҳазрати Имоми Аъзам раҳимаҳуллоҳ қоғозфурушларнинг растасидан бетаҳорат стмас сканлар. Хожа Абсҳафзи Кабири Бухорий шундай деган сканлар: «Муҳдис, съни бетаҳорат бслган вақтимда қоғозфурушларнинг ксчасидан стмас сдим».

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:36:44

«Салоти Масъудий»да келтириладики, Қуръон бор хонада ухлаш дуруст смас, агар бошқа хона бслмаса, Қуръонни бош томонга, баландга қсймоқ лозим. Фақиҳ Абуллайс раҳимаҳуллоҳ «Агар карвоннинг охиридаги тус хуржунида Қуръон бслса, карвоннинг олдида кетаётган туснинг ипидан бетаҳорат ушламасман» деб марҳамат қилганлар.
Ҳикос қиладиларки, улуғлардан бирлари бир кишининг уйига меҳмон бсладилар. Уй сгаси срим кечада меҳмондан хабар олиш мақсадида келганида меҳмониннг ухла-масдан стирганини ксради. Сабабини ссраганда, меҳмон «Бу хонада Қуръони карим бор скан, шунинг учун оёғимни чсзиб ухлашни сзимга раво ксрмадим» деб жавоб беради. Шунда мезбон Қуръонни бошқа хонага стказмоқчи бслганида, меҳмон «Йсқ, менинг ухлашим учун Қуръони каримни безовта қилманг» деб рухсат бермаган скан.

Аммо аҳли илм ва уламоларга китоб, Қуръонга сҳтиёжлари ксп бслганидан китоб учун ссалган токчалар ёки кскракдан баландроқ жойга қсйиб ухлашликларига рухсат берилган.
Китобни тартиб билан қсймоқ ҳам китоб сҳтиромидандир. Шу тариқаки, китобларни устма-уст ва снг томонини юқоридан қсйилади. Биринчи тепадан Қуръони карим, тафсир, ҳадис, кейин фиқҳ, сснг бошқа китоблар тартиб билан қсйилади. Хулоса қилиб айтганда, стганларимиз инсоннинг илму амалдан маҳрум бслиб, хор бслишига асосий сабаб бсладиган қоғоз, китоб, қаламни хор қилишдан қаттиқ ҳазар қилар сканлар. Ҳар бир ҳарф ва сатр орқасида мусаннифни ксрар ҳамда унинг заҳмату машаққа-тини идрок стар сканлар.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:37:02

Аммо афсуслар билан айтмоқ жоизки, стмишда бизнинг китобга нисбатан дсст миллатимиз бугунги кунда китоб ва қоғознинг муҳаббатини ва унга нисбатан сҳтиромни унутиб қсйибдилар. Осту ҳадислар, улуғларимизнинг ном ва ҳикматлари ёзилган китоблар, рсзнома ва мажаллалар ҳамма жойда - ксчаю бозорларда, оёқ остларида ксрилади. Бу амаллар мазкур китобларга нисбатан беадабликдир. Баъзан бозорларда нодир китобларни сотувчилар олдида ксрамизки варақларини йиртиб, қимматсиз нар-саларни сраб сотадилар. Ксп жойларда, хусусан, шаҳарларда китоб, рсзнома, жур-наллар ва ёзиш мумкин бслган қоғозларни ҳожатхоналарда кесак срнида ишлатиши мушоҳада қилинади. Бу қабиҳ амалдан ҳазар қилмоқ лозим. Фиқҳ китобларимизда «Ал-фанну хайрун куллуҳу», съни «Илмнинг барчаси ҳам схшидир» дейилган. Шунинг учун китоб қайси ҳарфда ва қайси тилда ёзилган бслмасин, у ҳурмат қилинишга сазовордир.
Китоб, варақ, қоғозни ҳурмат қилиш илмни сҳтиром қилмоқдир. Илмни ҳурмат қилган киши сса ота-боболари, хусусан, Лайғамбар ва Аллоҳ таолони сҳтиром қилган бслади. Зеро, Аллоҳ таоло илмни Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламга ғайб хазинасидан туширгандир.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 15:37:19

Ҳадис китобларнинг орасидаги «Мишкотул масобиҳ» номли мсътабар китобнинг луғавий маъноси «Чироқлар қссдиган токча» бслиб, чироқдан мақсад илм, токчадан мурод сса Лайғамбар алайҳиссаломнинг муборак сийналари (қалблари)дирки, Аллоҳ таоло илмни ул зоти бобаракотнинг сийналарида жойлаштирган сди. Бобо-аждодлари-миз суннатлари бслган илм бизга бир омонатдир. Бу омонатга хиёнат қилмасдан кела-жак авлодга етказиш барчамизга ҳам фарз, ҳам қарздир.

Аллоҳ таоло барчамизни тсғри йслга ҳидост қилиб ёзган ва сқиганларимизга амал қилишимизни насиб айласин. Ва рисоланинг чоп бслишига қимматли вақтларини сарф қилиб беғараз ёрдам берган барча биродарларимизга сз миннатдорчилигимизни билди-рамиз. Шунингдек муҳтарам зукко ва нуктасанж сқувчиларимиздан рисолада йсл қс-йилган айрим саҳв ва хатоларни авф қалами билан ислоҳ қилишлари ва агар баъзи таклиф ва мулоҳазалар бслса рисоланинг аввалидаги унвонга ёзиб юборишларини ссраймиз.

Аллоҳнинг нусрати билан 1426ҳижрий ражаб ойи (2005 йилнинг август ойи)да тамом бслди.

Nom: Re: Ð¢ÐÐžÐœÐ›ÐÐÐ˜Ð¨ ÐžÐ”ÐžÐ‘Ð˜
Yuborildi: Hanafiy 16 Aprel 2009, 16:29:14

МУАДАА ИЖА

Муқаддима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168809#msg168809)
Таом емоқнинг фарзлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168814#msg168814)
Таом ейишдаги суннатлар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168815#msg168815)
Таом емоқнинг мустаҳаблари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168823#msg168823)
Таом емоқ одоблари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168825#msg168825)
Таом емоқда манъ қилинган амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168829#msg168829)
Таом емоқдаги макруҳ амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168831#msg168831)
Таом емоқдаги ҳаром амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168835#msg168835)
Сув ичмоқ баёни (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168836#msg168836)
Таом ва мевалар фазилати (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168840#msg168840)
Гуруч (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168841#msg168841)
Ҳариса (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168842#msg168842)
Ошқовоқ ва наск (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168843#msg168843)
Арпа нони (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168844#msg168844)
Гсшт (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168845#msg168845)
Талбин (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168846#msg168846)
Сирка ва асал (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168847#msg168847)
Хурмо (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168848#msg168848)
Седана (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168849#msg168849)
Узум (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168850#msg168850)
Майиз (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168851#msg168851)
Беҳи (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168852#msg168852)
Анор (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168853#msg168853)
Анжир ва зайтун (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168854#msg168854)
Қовун (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168855#msg168855)
Бақлажон (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168857#msg168857)
Лиёз ва саримсоқ (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168858#msg168858)
Турп (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168859#msg168859)
А айҳон ва қизил гул (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168860#msg168860)
А изқни кспайтирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168861#msg168861)
А изқни камайтирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168864#msg168864)
Умрни узайтиртирувчи амаллар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168866#msg168866)
Устоз хотиралари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168869#msg168869)
Мсъминлар мулоқоти (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168874#msg168874)
Атса (акса) урмоқ ва унинг жавоби (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168883#msg168883)
Ислом поклик дини (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168885#msg168885)
Чекиш оқибати (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168887#msg168887)
Йсл одоби (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168891#msg168891)
Китоб сҳтироми (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3564.msg168895#msg168895)