forum.ziyouz.com
Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: AbdulAziz 07 Avgust 2006, 06:46:43
-
Assalomu alaykum!
Ushbu forumimizda "Tajvidul-Qur'on" kitobidan darslarni berib borishga harakat qilayapmiz. Ushbu kitob muallifi Munavvarqori bobomizda Alloh rozi bo`lsin.
Ushbu mavzu Arabic Windows kodirovkasi asosida tuzilgan.
Mundarija
1-dars. Qur'oni karim harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11009#msg11009)
2-dars. Iste'lo va iste'fola harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11010#msg11010)
3-dars. Iste'fola harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11011#msg11011)
4-dars. Harakat, sukun, sukunlik nun, tanvin (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11012#msg11012)
5-dars. Izhor (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11013#msg11013)
6-dars. Iqlob (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11014#msg11014)
7-dars. Idg'om (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11015#msg11015)
8-dars. G'unnalik va g'unnasiz idg'om (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11016#msg11016)
9-dars. Ixfo (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11017#msg11017)
10-dars. Sukunlik mim (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11018#msg11018)
11-dars. Qalqala harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11019#msg11019)
12-dars. Mad va harfi mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11020#msg11020)
13-dars. Sabab mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11021#msg11021)
14-dars. Madning xillari va tabiiy mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11022#msg11022)
15-dars. Mad muttasil (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11023#msg11023)
16-dars. Mad munfasil (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11024#msg11024)
17-dars. Mad lozim (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11025#msg11025)
18-dars. Mad oriz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11026#msg11026)
19-dars. Mad lin lozim va mad lin oriz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11027#msg11027)
20-dars. “Alloh” lafzi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11028#msg11028)
21-dars. Tafximlik re harfi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11029#msg11029)
22-dars. Tarqiqli re harfi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11030#msg11030)
23-dars. Harflarning mahrajlari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11031#msg11031)
24-dars. Idg‘om mislayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11032#msg11032)
25-dars. Idg‘om mutajonisayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11033#msg11033)
26-dars. Idg‘om mutaqoribayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11034#msg11034)
27-dars. Idg‘om shamsiya (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11035#msg11035)
28-dars. Idg‘om qamariya (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11036#msg11036)
29-dars. Vaqf (to’xtash) (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11037#msg11037)
30-dars. Sakta (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11038#msg11038)
31-dars. Ta’avvuz, basmala (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11039#msg11039)
1-DARS. QUR'ONI KARIM HARFLARI
Savol: Qur'oni karimda necha harf bor?
Javob: 29 harf bor.
Savol: Ular qaysilar?
Javob: ء ا ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن و ه ي
(hamza, alif, be, te, se, jim, he, xe, dol, zol, re, ze, sin, shin, sod, zod, itqi, izg`i, ayn, g`ayn, fe, qof, kof, lom, mim, nun, vov, hoyi havvas, yo)
-
2-DARS. ISTE'LO VA ISTE'FOLA HARFLARI
Savol: Ushbu 29 ta hatf nechaga bo`linadi?
Javob: Ikkiga bo`linadi: iste'lo va iste'fola harflariga.
Savol: Iste'lo harflari qanday harflar?
Javob: Og`izni to`ldirib, ovozni yuqori ko`tarib o`qiladigan harflar.
Savol: Iste'lo harflari nechta va ular qaysilar?
Javob: 7 ta: خص ضغط قظ
-
3-DARS. ISTE'FOLA HARFLARI
Savol: Iste'fola harflari qanday harflar?
Javob: Og`izni yoyib, ovozni ingichka qilib o`qiladigan harflar.
Savol: Iste'fola harflari nechta va ular qaysilar?
Javob: Qolgan 22 ta harfning hammasi.
-
4-DARS. HARAKAT, SUKUN, SUKUNLIK NUN, TANVIN
Savol: Harakat deb nimaga aytiladi?
Javob: َ(fatha), ِ (kasra), ُ (zamma)
Savol: Sukun deb nimaga aytiladi??
Javob: Harakatsiz harflar ustiga qo`yiladigan ushbu belgiga: ْ
Savol: Sukunlik nun nima?
Javob: Ikki zamma ٌ, ikki fatha ً, ikki kasra ٍ
Savol: Sukunlik nun va tanvinda nechta qoida bor?
Javob: 4 ta: izhor, iqlob, idg`om, ixfo.
-
5-DARS. IZHOR
Savol: Izhor harflari nechta?
Javob: 6 ta: ء ه ع غ ح خ
Savol: Izhor nima?
Javob: Sukunlik nun yoki tanvin ushbu 6 harfning biriga yo`liqqan vaqtda nunni bildirib o`qimoq.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (g'osiqin iza vaqob), يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ (yavmaizin 'anin na'iim), وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ ( ma amma man xoffat mavazinuhu)
-
6-DARS. IQLOB
Savol: Iqlob harflari nechta?
Javob: 1 ta: ب (be) harfi
Savol: Iqlob nima?
Javob: Sukunlik nun yoki tanvin be harfiga yo`liqqan vaqtda nunni mimga almashtirib, dimog` bilan o`qimoq.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: مِن بَعْد (mim ba'di).
-
7-DARS. IDG'OM
Savol: Idg'om nima?
Javob: Bir harfni ikkinchi harf ichiga kirgizib, singdirib o`qish.
Savol: Idg'om necha xil bo`ladi?
Javob: Ikki xil: g'unnali idg'om va g'unnasiz idg'om.
Savol: G'unna nima?
Javob: Dimog'dan chiqadigan ovoz.
Savol: G'unnali idg'omning harfi nechta?
Javob: 4 ta. ي م ن و harflari.
Savol: G'unnasiz idg'omning harfi nechta?
Javob: 2 ta. ل ر harflari.
-
8-DARS. G'UNNALIK VA G'UNNASIZ IDG'OM
Savol: G'unnalik idg'om nima?
Javob: Sukunli nun yoki tanvin ي م ن و harflarining biriga yo`liqqan vaqtda nunni u harfning ichiga kirgizib, dimog' bilan o`qish*.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: لَهَبٍ وَتَبَّ (lahabiv vatabb), مِّن مَّسَد (mim masad), فِي تَضْلِيلٍ وَأَرْسَلَ (fiy tazliiliv va arsala)
Savol: G'unnasiz idg'om nima?
Javob: Sukunlik nun yoki tanvin ل ر harflarining biriga yo`liqqan vaqtda nunni u harfning ichiga kirgizib, g'unnasiz o`qish.
Savol: Misoli qanday?
Javob: هُمَزَةٍ لُّمَزَة (humazatil lumazah), عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ ('iyshatir roziyah)
*Sharh. دُّنْيَا kabi kalimalardagi sukunlik nunlar ي م ن و harflariga yo`liqqan bo`lsa-da, kalimalarning o`rtasida kelganligi uchun idg'om qilmasdan, izhor qilib o`qiladi. (dunya deb)
-
9-DARS. IXFO
Savol: Ixfo harflari nechta?
Javob: 15 ta: ك ق ف ظ ط ض ص ش س ز ذ د ج ث ت
Savol: Ixfo nima?
Javob: Sukunlik nun yoki tanvin ushbu 15 harfning biriga yo`liqqan vaqtda nunni u harf chiqadigan yerga yashirib, ozgina dimog` bilan o`qiladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ (Marozu(v) fazadahum), نَارًا ذَاتَ (naaro(n) zata), هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ (hum 'a(n) solaatihim)
-
10-DARS. SUKUNLIK MIM
Savol: Sukunlik mim da nechta qoida bor?
Javob: 3 ta. G'unnalik idg'om mislayn, ixfo shafaviya, izhor shafaviya.
Savol: G'unnalik idg`om mislayn nima?
Javob: Sukunlik mim mim ga yo`liqqan vaqtda mim ni mim ning ichiga kirgizib dimog` bilan o`qish.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: عَلَيْهِم مُّؤْصَدَةٌ ('alayhim mu'sodah)
Savol: Ixfo shafaviya nima?
Javob: Sukunlik mim be ga yo`liqqan vaqtda mim ni be ning chiqadigan yeriga yashirib ozgina dimog` bilan o`qish.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ (Tarmihim bihijaroh)
Savol: Izhor shafaviya nima?
Javob: Sukunlik mim mim va be dan boshqa harflarga yo`liqqan vaqtda mim ni bildirib o`qimoq.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: لَكُمْ دِينُكُمْ (Lakum dinikum)
-
11-DARS. QALQALA HARFLARI
Savol: Qalqala harflari nechta?
Javob: 5 ta. د ج ب ط ق
Savol: Qalqala nima?
Javob: د ج ب ط ق harflaridan biri sukunlik bo`lgan vaqtda sukunni zammaga o`xshatibroq o`qimoq. Sukunlik harfni sakratib talaffuz qilinadi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (huvallohu ahad(u)), هُوَ الْأَبْتَرُ (huval ab(u)tar)
-
12-DARS. MAD VA HARFI MAD
Savol: Mad nima?
Javob: Tovushni choi`zib o`qimoq.
Savol: Harfi mad nima?
Javob: Cho`zib o`qiladigan harf.
Savol: Harfi mad nechta?
Javob: 3 ta: و ا ي
Savol: Vov qachon mad harfi bo`ladi?
Javob: Vov sukunlik bo`lib undan avvalgi harf zammalik bo`lgan bo`lgan vaqtda harfi mad bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: رَسُولٌ (Rosuulun)dagi vov
Savol: Yo qachon harfi mad bo`ladi?
Javob: Yo sukunlik bo`lib undan avvalgi harf kasralik bo`lgan bo`lgan vaqtda harfi mad bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: فِيهَا (fiiha) dagi yo.
Savol: Alif qachon harfi mad bo`ladi?
Javob: Alif sukunlik bo`lib undan avvalgi harf fathalik bo`lgan bo`lgan vaqtda harfi mad bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: وَمَا (va maa) dagi alif.
-
13-DARS. SABAB MAD
Savol: Sabab mad nima?
Javob: Harfi madlarni bir alif dan ortiq cho`zilishiga sabab bo`lgan narsa.
Savol: Sabab mad nechta?
Javob: 2 ta: hamza, sukun.
Savol: Sukun necha xil bo`ladi?
Javob: Ikki xil. Sukuni lozim va sukuni oriz.
Savol: Sukuni lozim qanday sukun?
Javob: Avvaldan bor bo`lib, doimo turadigan sukun.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: ق (Qoooof)dagi fe ning sukuni kabi.
Savol: Sukuni oriz qanday sukun?
Javob: Harakatlik harfda to`xtash sababidan harakatning o`rniga paydo bo`lgan sukun.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: نَسْتَعِينُ (Nasta'iin) dagi nun ning sukuni kabi.
-
14-DARS. MADNING XILLARI VA TABIIY MAD
Savol: Mad necha xil bo`ladi?
Javob: 7 xil: tabiiy mad, mad muttasil, mad munfasil, mad lozim, mad oriz, mad lin lozim, mad lin oriz.
Savol: Mad qachon tabiiy mad bo`ladi?
Javob: Harfi mad kelib, so`nggidan sabab mad kelmasa tabiiy mad bo`ladi.
Savol: Tabiiy mad qancha cho`ziladi?
Javob: bir alif miqdorida cho`ziladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: مَغضُوبِ (Mag`zuubi), إِيَّاكَ (Iyyaaka)
-
15-DARS. MAD MUTTASIL
Savol: Mad qachon mad muttasil bo`ladi?
Javob: harfi mad so`nggidan sabab mad hamza bo`lib, ikkisi bir kalimada kelsa mad muttasil bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: جَاء (jaaaa'a)
Savol: Bunda nima qilinadi?
Javob: To`rt alif miqdorida cho`ziladi.
Savol: To`rt alif miqdorida cho`zishning hukmi nima?
Javob: Mad muttasilda vojib.
-
16-DARS. MAD MUNFASIL
Savol: Mad qachon mad munfasil bo`ladi?
Javob: Harfi mad so`nggidan sabab mad hamza bo`lib, boshqa kalimada kelsa mad munfasil bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: إِنَّا أَعْطَيْنَا (Innaa a'toynaa)
Savol: Mad munfasil necha alif cho`ziladi?
Javob: Bir alifdan to`rt alifgacha cho`zish joiz.
-
17-DARS. MAD LOZIM
Savol: Mad qachon mad lozim bo`ladi?
Javob: Harfi mad so`nggidan sabab kelgan sabab mad sukuni lozim bo`lsa, mad lozim bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: المص (Alif laaaam miiiim sooood), وَلَا جَانٌّ (va laa jaaaann)
Savol: Mad lozim necha alif cho`ziladi?
Javob: To`rt alif cho`zish vojib.
-
18-DARS. MAD ORIZ
Savol: Mad qachon mad oriz bo`ladi?
Javob: Harfi mad so`nggidan sabab kelgan sabab mad sukuni oriz bo`lsa, mad oriz bo`ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: تَعْبُدُونَ (ta'buduun), تَضْلِيلٍ (tazliil)
Savol: Mad oriz necha alif cho`ziladi?
Javob: Ikki alifdan to`rt alifgacha cho`zish joiz.
-
19-DARS. MAD LIN LOZIM VA MAD LIN ORIZ
Savol: Harfi lin nechta?
Javob: Ikkita. Sukunlik vov va sukunlik yo.
Savol: Bular qachon harfi lin bo‘ladi?
Javob: O‘zlaridan avvalgi harf fathalik bo‘lgan vaqtda harfi lin bo‘ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: الْقَوْم (alqovmi), عَلَيهِ (‘alayhi) dagi vov va yo.
Savol: Qachon mad lin lozim bo‘ladi?
Javob: Harfi lin sukuni lozimga yo‘liqqan vaqtda mad lin lozim bo‘ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: حمعسق (haa miiiim, aayyin, siiin qooof) dagi aynning yo si.
Savol: Mad lin lozim qancha cho‘ziladi?
Javob: 4 alif miqdorida cho‘zish vojib.
Savol: Qachon mad lin oriz bo‘ladi?
Javob: Harfi mad sukuni orizga yo‘liqqan vaqtda mad lin oriz bo‘ladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: وَالصَّيْفِ (vas soyiif), مِّنْ خَوْفٍ (min xovuuf).
Savol: Mad lin lozim qancha cho`ziladi?
Javob: Ikki alifdan 4 alifgacha cho‘zmoq joiz.
-
20-DARS. "œALLOH" LAFZI
Savol: Alloh lafzining lomida nechta qoida bor?
Javob: Ikkita. Tafxim va tarqiq.
Savol: Tafxim nima?
Javob: Yo‘g‘on o‘qimoq.
Savol: Tarqiq nima?
Javob: Ingichka o‘qimoq.
Savol: Alloh lafzining lomi qachon yo‘g‘on o‘qiladi?
Javob: O‘zidan avvalgi harf zammalik yoki fathalik bo‘lsa yo‘g‘on o‘qiladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: عَلَى اللَّهِ (‘alallohi), رَّسُولُ اللَّهِ rosululloh).
Savol: Qachon ingichka o`qiladi?
Javob: O‘zidan avvalgi harf kasralik bo‘lsa ingichka o‘qiladi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: للّهِ (lillahi), بِاللّهِ (billahi).
-
21-DARS. TAFXIMLIK RE HARFI
Savol: Re harfida nechta qoida bor?
Javob: Ikkita. Tafxim va tarqiq.
Savol: Qanday re lar tafxim bo`ladi?
Javob: 6 ta joyda re tafxim bo`lib yo‘g‘on o‘qiladi.
Savol: Birinchisi?
Javob: Re zammalik yoki fathalik bo`lsa. Misoli: كَفَرُو (kafaruu), الرَّحِيمِ (Ar-rohiim).
Savol: Ikkinchisi?
Javob: Re sukunlik bo`lib, o`zidan avvalgi harf zammalik yoki fathalik bo`lsa. Misoli: أَرْسَلَ ursila), وَالْأَرْضَ (val-arzo).
Savol: Uchinchisi?
Javob: Re sukunlik bo‘lib, so`ngidan harf harfi iste’lodan bo`lsa. Misoli: مرصاد (mirsood)
Savol: To‘rtinchisi?
Javob: Re sukunlik bo`lib, o`zidan avvalgi harf kasralik bo`lib, kasrasi oriziy (keyin paydo bo`lgan) yoki kalimada bo`lsa. Misoli: اَرْجعْ (arji’)
Savol: Beshinchisi?
Javob: Sukun bilan to`xtalgan re dan avvalgi harf iste’lo harflarida bo`lib, u ham sukunlik bo`lsa. Misoli: وَالْعَصْر (val-‘asr).
Savol: Oltinchisi?
Javob: Sukun bilan to`xtalgan re dan avvalgi harf iste’lo harf ham sukunlik bo`lib, undan avvalgi harf zammalik yoki fathalik bo`lsa. Misoli: خُسْر (xusr), بِالصَّبْر (bis-sobr).
-
22-DARS. TARQIQLI RE HARFI
Savol: Qachon re tarqiqlik bo`ladi?
Javob: 4 ta joyda re tarqiqlik bo`lib, ingichka o‘qiladi.
Savol: Birinchisi?
Javob: Re kasralik bo`lsa. Misoli: رِجَالٌ (rijaalun).
Savol: Ikkinchisi?
Javob: Re sukunlik bo`lib, o`zidan avvalgi harf kasralik. Misoli: وَاغْفِر (vag‘fir).
Savol: Uchinchisi?
Javob: Sukun bilan to`xtagan re dan avvalgi harfi lin bo`lsa. Misoli: خَيْرٌ (xoyrun)
Savol: To‘rtinchisi?
Javob: Sukun bilan to`xtalgan re dan avvalgi harf ham sukunlik bo`lib undan avvalgi harf kasralik bo`lsa. Misoli: حِجْرٍ (hijrin).
-
23-DARS. HARFLARNING MAHRAJLARI
Savol: Mahraj nima?
Javob: Harflarning og`izdan chiqish joyi.
Savol: Harflarning mahrajlari nechta?
Javob: Ko`p ulamolar nazdida 17 mahrajdan chiqadi.
Savol: 1-mahraj qaysi?
Javob: Xalqum (bo`g`iz) bilan og`iz orasidagi bo`shliq.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: Harfi mad bo`lgan ي و ا chiqadi.
Savol: 2-mahraj qaysi?
Javob: Xalqumning eng yuqori tomoni.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: ء ه chiqadi.
Savol: 3-mahraj qaysi?
Javob: Xalqumning o`rtasi.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: ع ح chiqadi.
Savol: 4-mahraj qaysi?
Javob: Xalqumning eng oldi.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: غ خ chiqadi.
Savol: 5-mahraj qaysi?
Javob: Tilning eng yuqori tomoni bilan uning to`g`risidagi tanglay.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: ق harfi chiqadi.
Savol: 6-mahraj qaysi?
Javob: Qof mahrajining biroz oldirog`i.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: ك harfi chiqadi.
Savol: 7-mahraj qaysi?
Javob: Tilning o`rtasi bilan uning to`g`risidagi tanglay.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: ج ش ي harflari chiqadi.
Savol: 8-mahraj qaysi?
Javob: Tilning o`ng yoki chap yonlari bilan ost-ust oziq tishlarining oralari.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: ض harfi chiqadi.
Savol: 9-mahraj qaysi?
Javob: Tilning o`rtasidan boshlabuchigacha usti bilan tanglayni oldingi sakkiz tishga qo`shilgan joylari.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: ل harfi chiqadi.
Savol: 10-mahraj qaysi?
Javob: Tilning uchi bilan oldingi ikki yuqori tishning ich tomoni.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: G`unnasiz ن harfi chiqadi.
Savol: 11-mahraj qaysi?
Javob: Tilning uchi bilan tanglayning o`rtasi.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: G`unnasiz ر harfi chiqadi.
Savol: 12-mahraj qaysi?
Javob: Tilning uchi bilan oldingi ikki ust tishning tubi.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: G`unnasiz ت د ط harflari chiqadi.
Savol: 13-mahraj qaysi?
Javob: Tilning usti bilan oldingi ikki yuqori tishning tepasi. Tilning uchi oldingi ikki ost tishni ich milkiga yopishib turadi.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: G`unnasiz ز س ص harflari chiqadi.
Savol: 14-mahraj qaysi?
Javob: Tilning uchi bilan oldingi ikki ost-ust tishlarining oralaridir.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: G`unnasiz ث ذ ظ harflari chiqadi. ظ da tilning uchiga ham biroz qo`shiladi.
Savol: 15-mahraj qaysi?
Javob: Oldingi ikki ust tish bilan ostki labning ich tarafi.
Savol: Bundan qaysi harf chiqadi?
Javob: ف harfi chiqadi.
Savol: 16-mahraj qaysi?
Javob: Ikki labning orasi.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: ب م و harflari chiqadi.
Savol: 17-mahraj qaysi?
Javob: Xayshum, ya’ni dimog`dir.
Savol: Bundan qaysi harflar chiqadi?
Javob: Gu`nnalik tanvin, mim, nun chiqadi.
-
24-DARS. IDG‘OM MISLAYN
Savol: Idg‘om mislayn nima?
Javob: ismda va mahrajda bir bo‘lgan ikki harf bir-biriga yo`liqib, avvalgisi sukunlik bo`lganda avvalgisini keyingisining ichiga kirgizib o`qish.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: رَبِحَت تِّجَارَتُهُم (Robihat tijarotuhum)dagi te kabi.
-
25-DARS. IDG‘OM MUTAJONISAYN
Savol: Idg‘om mutajonisayn nima?
Javob: Ismda boshqa maxrajda bir bo’lgan ikki harf bir-biriga yo’liqib, avvalgisi sukunlik bo’lgan vaqtda, avvalgisini keyingisining ichiga kirgizib o’qish.
Savol: Bunday harflar nechta mahrajga bo’linadi?
Javob: 3 ta mahrajga bo’linadi.
Savol: Birinchisi qaysi harfning mahraji?
Javob: ط د ت (te, dol, to)larning mahraji.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: لَئِنْ بَسَطْتَ مَا وَعَدْ تُمْ (Laim basatta, va’attum).
Savol: Ikkinchisi qaysi harflarning mahraji?
Javob: ث ذ ظ (se, zol, zo)larning mahraji.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: اِذْ ظَلَمُوْا يَلْهَثْ ذَالِكَ (Izzolamuu, yalhaz zalika).
Savol: Uchinchisi qaysi harflarning mahraji?
Javob: ب م (be, mim)larning mahraji.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: يٰبُنَيَّ ارْكَبْ مَعَنَا (Yaa bunayyarkam ma’anaa).
-
26-DARS. IDG‘OM MUTAQORIBAYN
Savol: Idg‘om mutaqoribayn nima?
Javob: Ismda yoki maxrajda bir-biriga yaqin bo’lgan ikki harf bir yerda kelib, avvalgisi sukunlik bo’lgan vaqtda, avvalgisini keyingisining ichiga kirgizib o’qish.
Savol: Ismda bir-birlariga yaqin bo’lgan harflar qaysilar?
Javob: ق ك (qof, kof) harflari.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ (Alam naxlukkum).
Savol: Maxrajda bir-birlariga yaqin bo’lgan harflar qaysilar?
Javob: ل ر (lom, re) harflari.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: قُلْ رَبِّي (Qur robbiy).
-
27-DARS. IDG‘OM SHAMSIYA
Savol: Idg‘om shamsiya nima?
Javob: Alif lom ل ا dan keyin 14 ta shamsiya harflarining biri kelganda lomni keyingi harfning ichiga kirgizib o’qish.
Savol: 14 shamsiya harflari qaysilar?
Javob: ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن (to, so, dol, zol, ro, zo, sin, shin, sod, zod, itqi, izg’I, lom, nun).
Savol: Misoli qaysi?
Javob: اَلتَّوبَةُ اَلثَّنَاءُ اَلدُّنيَا الذِّكْرُ اَلرَّحْمٰنُ اَلزَّيْتُونُ اَلسَّمِيعُ
اَلشَّمْسُ اَلصَّيْفُ اَلضَّلاَلُ اَلطُّورُ اَلظُّلْمُ اَللَّيلُ اَلنُّورُ
(Attavbatu, Assanaau, Addunya, Azzikru, Arrohmanu, Azzaytunu, Assamiy’u, Ashshamsu, Assoiqu, Azzolalu, Atturu, Azzulmu, Allaylu, Annuru).
-
28-DARS. IDG‘OM QAMARIYA
Savol: Izhor qamariya nima?
Javob: Alif lom ل ا dan keyin 14 ta qamariya harflarining biri kelganda lomni bildirib o’qish.
Savol: 14 qamariya harflari qaysilar?
Javob: ابْغِ حَجَّكَ وَ خِفْ عَقِيمَهُ degan kalimadagi harflar.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: اَلْاَزَلُ اَلْبَلَدُ اَلْغَنِيُّ اَلْحَجُّ اَلْجُمَلُ اَلْكَلاَمُ اَلْوَلِيُّ
اَلْخَوْفُ اَلْفِيلُ اَلْعِلْمُ اَلْقَمَرُ اَلْيَدُّ اَلْمُلْكُ اَلْهِلاَلُ
(Al-anzalu, Al-baladu, Al-‘g’oniyyu, Al-hajju, Al-jumalu, Al-kalamu, Al-valiyyu, Al-xavfu, Al-fiylu, Al-ilmu, Al-qomaru, Al-yaddu, Al-mulku, Al-hilalu).
-
29-DARS. VAQF (TO’XTASH)
Savol: Vaqf deb nimaga aytiladi?
Javob: Oyatlar orasida to’xtab, nafas olishga.
Savol: Qanday joylarda vaqf qilinadi?
Javob: Ushbu (http://ziyo.pochta.ru/tajvid/vakfa.gif) alomatlaridan biri bo’lgan yerda vaqf qilinadi.
Savol: Vaqf necha xil bo’ladi?
Javob: 3 xil: Sukunlik hoyi havvaz, alif va sukun bilan bo’ladi.
Savol: Qanday joylarda sukunlik hoyi havvaz bilan vaqf qilinadi?
Javob: Vaqf qilinadigan kalimaning oxirida hoyi havvaz suratida yozilgan te bo’lsa, hoyi havvaz bilan vaqf qilinadi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: ~ۚ وَ اَقِمِ الصَّلواةَ ~ۚ نَارٌ حَامِيَةٌ (Naarun hamiyah, Va aqiymus solaah).
Savol: Qanday joylarda alif bilan vaqf qilinadi?
Javob: Vaqf qilinadigan kalimalarning oxirida fathalik tanvin yoki alif bo’lsa, alif bilan vaqf qilinadi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: ~ۚ عُقْبَيهَا ~ۚ بَصِيرً (Basiroo, ‘Uqbahaa).
Savol: Qanday joylarda sukun bilan vaqf qilinadi?
Javob: Yuqorida o’tgan ikki o’rindan boshqa hamma o’rinda sukun bilan vaqf qilinadi.
Savol: Misoli qaysi?
Javob: ~ۚ مِنْ قَبْلِكَ ~ۚ وَالرَّيْحَانِ ~ۚ مُؤْمِنِينَ ~ۚ يُوقِنُونَ (Yuqinuun, Mu’miniin, Var-royhaan, Min qoblik).
Savol: Bu kalimalar qanday o’qiladi?
Javob: Oxirgi harflarning harakatlari tushirilib, sukun bilan o’qiladi.
-
30-DARS. SAKTA
Savol: Sakta deb nimaga aytiladi?
Javob: Ikki kalima orasida nafas olmasdan biroz to’xtab o’tishga aytiladi.
Savol: Qur’oni karimda nechta joyda sakta bor?
Javob: To’rt joyda sakta bor.
Savol: Qaysi suralarda?
Javob: Kahf, Yosin, Qiyomat, Mutaffifin suralarida.
Savol: Kahf surasida qaysi kalimalar orasida sakta qilinadi?
Javob: Kahf surasinin عِوَجَا va قَيِّمًا kalimalari orasida sakta qilinadi.
Savol: Qanday o’qiladi?
Javob: عِوَجَا ni قَيِّمًا ga ixfo qilmasdan, عِوَجَا deb biroz to’xtab, keyin قَيِّمًا o’qiladi.
Savol: Yosinda qaysi kalimalar orasida sakta qilinadi?
Javob: Yosinda مِن مَّرْقَدِنَا bilan [size] هَذَا [/size] orasida sakta qilinadi.
Savol: Qanday o’qiladi?
Javob: مِن مَّرْقَدِنَا deb biroz to’xtab, keyin [size] هَذَا [/size] o’qiladi.
Savol: Qiyomat surasida qaysi kalimalar orasida sakta qilinadi?
Javob: Qiyomat surasida مَنْ bilan رَاقٍ orasida sakta qilinadi.
Savol: Qanday o’qiladi?
Javob: مَنْ ni رَاقٍga idg’om qilmasdan, مَنْ deb biroz to’xtab, keyin رَاقٍ ni o’qiladi.
Savol: Mutaffifiynda qaysi kalimalar orasida sakta qilinadi?
Javob: Mutaffifiynda بَلْ bilan رَانَ orasida sakta qilinadi.
Savol: Qanday o’qiladi?
Javob: بَلْ ni رَانَ ga idg’om qilmasdan بَلْ deb bir oz to’xtab, keyin رَانَ o’qiladi.
-
31-DARS. TA’AVVUZ, BASMALA
Savol: Ta’avvuz nima?
Javob: اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطٰانِ الرَّجِيمِ (A’uzu billahi minash shaytonir rojim).
Savol: Basmala nima?
Javob: بسم الله الرحمن الرحيم (Bismillahir rohmanir rohim).
Savol: Ta’avvuz aytish qanday amal?
Javob: Qur’oni karim oyatlaridan birontasini o’qiydigan kishiga avvalo ta’avvuz aytish mustahabdir.
Savol: Basmala aytish qanday amal?
Javob: Qur’oni karim suralaridan birini boshlaydigan kishiga basmala aytish sunnat.
Savol: Basmaladagi الرحيمning mimi nechta suraning boshidagi harflarga qo’shilib o’qiladi?
Javob: الرحيمning mimi Qur’oni karim suralaridan 11 suraning boshidagi sukunlik harflarga qo’shilib o’qiladi.
Savol: Ularning 1-si qaysi?
Javob: Fotiha surasi ( الْحَمْدُ) (Alhamdu)
Savol: 2-si qaysi?
Javob: An’om surasi ( الْحَمْدُ) (Alhamdu)
Savol: 3-si qaysi?
Javob: Kahf surasi ( الْحَمْدُ) (Alhamdu)
Savol: 4-si qaysi?
Javob: Anbiyo surasi ( اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ) (Iqtaroba linnasi)
Savol: 5-si qaysi?
Javob: Saba surasi ( الْحَمْدُ) (Alhamdu)
Savol: 6-si qaysi?
Javob: Fotir surasi ( الْحَمْدُ) (Alhamdu)
Savol: 7-si qaysi?
Javob: Qamar surasi ( اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ) (Iqtarobas sa’ati)
Savol: 8-si qaysi?
Javob: Rahmon surasi ( الرَّحْمَنُ) (Ar-rohman)
Savol: 9-si qaysi?
Javob: Al-haqqa surasi ( الْحَاقَّةُ) (Al-haaqqotu)
Savol: 10-si qaysi?
Javob: Alaq surasi ( اقْرَأْ) (Iqro)
Savol: 11-si qaysi?
Javob: Qori’a surasi ( الْقَارِعَةُ) (Al-qoori’a)
Savol: الرحيمning mimi nechta surada sukun bilan vaqf qilinib o’qiladi?
Javob: الرحيمning mimi 9 suraning boshida vaqf qilinib, sukun bilan o’qiladi.
Savol: Ularning 1-si qaysi?
Javob: Muhammad (s.a.v.) surasi ( الَّذِينَ) (Allazina)
Savol: 2-si qaysi?
Javob: Qiyomat surasi ( لَا أُقْسِمُ) (Laa uqsimu)
Savol: 3-si qaysi?
Javob: Mutaffifiyn surasi ( وَيْلٌ) (Vaylun)
Savol: 4-si qaysi?
Javob: Abasa surasi ( عَبَسَ) (‘Abasa)
Savol: 5-si qaysi?
Javob: Balad surasi ( لَا أُقْسِمُ) (Laa uqsimu)
Savol: 6-si qaysi?
Javob: Bayyina surasi ( لَمْ يَكُنِ) (Lam yakun)
Savol: 7-si qaysi?
Javob: Takosur surasi ( أَلْهَاكُمُ) (Alhaakum)
Savol: 8-si qaysi?
Javob: Humaza surasi ( وَيْلٌ) (Vayl)
Savol: 9-si qaysi?
Javob: Masad surasi ( تَبَّتْ) (Tabbat)
Savol: Ushbu o’tgan suralardan boshqa suralarning boshida الرحيمning mimi qanday o’qiladi?
Javob: O’tgan 20 ta suradan boshqa suralarning boshida الرحيمning mimi vaqf qilinmasdan kasralik qilib o’qiladi.
-
Allohning yordami ila "œTajvidul-Qur’on" darslarini ham nihoyasiga yetkazdik. Kitob muallifi Munavvarqori bobomizdan Alloh rozi bo’lsin! Bilganlarimizga amal qilishlikni Alloh nasib qilsin!
"œQiyomat kunida Qur’on o’quvchi qoriga aytiladi: O’qi va ko’tarilib boraver. Tilovat qil, u dunyoda qandoq o’qigan bo’lsang , oxirgi oyatni o’qigan joyingda sening jannatdagi martabang-manziling bo’ladi"
Ilohim, shunga erishtirsin!
-
Mundarija
1-dars. Qur'oni karim harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11009#msg11009)
2-dars. Iste'lo va iste'fola harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11010#msg11010)
3-dars. Iste'fola harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11011#msg11011)
4-dars. Harakat, sukun, sukunlik nun, tanvin (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11012#msg11012)
5-dars. Izhor (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11013#msg11013)
6-dars. Iqlob (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11014#msg11014)
7-dars. Idg'om (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11015#msg11015)
8-dars. G'unnalik va g'unnasiz idg'om (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11016#msg11016)
9-dars. Ixfo (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11017#msg11017)
10-dars. Sukunlik mim (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11018#msg11018)
11-dars. Qalqala harflari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11019#msg11019)
12-dars. Mad va harfi mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11020#msg11020)
13-dars. Sabab mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11021#msg11021)
14-dars. Madning xillari va tabiiy mad (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11022#msg11022)
15-dars. Mad muttasil (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11023#msg11023)
16-dars. Mad munfasil (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11024#msg11024)
17-dars. Mad lozim (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11025#msg11025)
18-dars. Mad oriz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11026#msg11026)
19-dars. Mad lin lozim va mad lin oriz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11027#msg11027)
20-dars. "œAlloh" lafzi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11028#msg11028)
21-dars. Tafximlik re harfi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11029#msg11029)
22-dars. Tarqiqli re harfi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11030#msg11030)
23-dars. Harflarning mahrajlari (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11031#msg11031)
24-dars. Idg‘om mislayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11032#msg11032)
25-dars. Idg‘om mutajonisayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11033#msg11033)
26-dars. Idg‘om mutaqoribayn (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11034#msg11034)
27-dars. Idg‘om shamsiya (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11035#msg11035)
28-dars. Idg‘om qamariya (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11036#msg11036)
29-dars. Vaqf (to’xtash) (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11037#msg11037)
30-dars. Sakta (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11038#msg11038)
31-dars. Ta’avvuz, basmala (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.msg11039#msg11039)
-
Tajvidul Qur'on
(http://www.ziyouz.com/images/books/tajvid.jpg) (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=198)
Muallif: Munavvar qori
Hajmi: 87 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
(http://www.ziyouz.com/components/com_remository/images/download_trans.gif) Saqlab olish (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=198)
Online o'qish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=510.0)