Муҳтож қариндошларига ёрдам бериш мусулмонга вожибдир. Ҳадисларда ака ота срнида, опа она срнида скани айтилган. Демак, акани ота каби ҳурматлаш, опани она каби съзозлаш лозим. Ўз навбатида, бу қоидадан ака ва опанинг ука-сингилларига ота ва она каби ғамхсрлик қилишлари кераклиги ҳам англашилади. Абу Бакр Сиддиқ (Аллоҳ рози бслсин) камбағал, ғайридин қариндошига нафақа беришни тсхтатганларида А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) танбеҳ берганлар. Мсмин киши сқинларидан схшилик ксрмаса ҳам, улардан ёрдамини асмаслиги керак.
Лайғамбаримизга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳобалар қариндошларидан шикост қилишганида, у зот: "œУлар ёмонлик қилишса ҳам, сизлар схшилик қилаверинглар", деб буюрганлар.
Қуръони каримда: "œАй одамлар! Сизларни бир жон (Одам)дан сратган ва ундан жуфти (Ҳавво)ни сратган ҳамда иккисидан ксп сркак ва аёлларни тарқатган А аббиларингдан қсрқинглар! Шунингдек, срталарингдаги сзаро муомалада номи келтирилувчи Аллоҳдан ва қариндошлар (алоқасини узиш)дан қсрқинглар! Албатта, Аллоҳ сизларни кузатиб турувчидир" (Аисо, 1), дейилган.
Ҳадисда қариндошлик ҳақ-ҳуқуқларига амал қилмай, сътиборсиз бслганлар жаннатга кирмаслиги маълум қилинган. Яна бир ҳадисда: "œҚариндошларидан алоқани узган одам жаннатга кирмайди. Силаи раҳм доимий борди-келди смас, балки узоқлашиб кетган қариндошнинг ҳолидан хабар олишдир" (Бухорий ва Муслим ривости), дейилади.
Қариндошлик ҳақлари фақат борди-келдиларнинг такрорланиши билан чегараланиб қолмай, очин-тсқин кунларида далда бслиш ва хурсандчилигига шерик бслишни ҳам тақозо стади. Инсон табиатан сқинларига, оғайниларига суснишни хоҳлайди ва топганларини улар билан баҳам ксришга уринади. Яқинларнинг сзаро борди-келдини узиб қсйиши жамистда меҳрсизлик, бағритошлик деб баҳоланади. Бундай кимсалардан схшилик умид қилинмайди. Қариндошлик алоқаларининг мустаҳкамлиги жамист тараққиётида ҳам муҳим омилдир. Аҳиллик, меҳрибонлик устувор жамистда муҳтожлар бслмайди, етимлар ксчада қолмайди. Аллоҳ таоло барчаларимизни бир-бирларимизга меҳр-муҳаббатли қилсин, фаровон ҳаёт кечиришимизни насиб стсин!
Собиржон АА ЗИҚУЛОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси фатво
бслими ходими