-
Ҳозирги кунда болажонларни олиб юриш учун оналар учун турли қулайлик сратиб берувчи мосламалар мавжуд. Булардан - слинг ва кенгуруни айтиб стишимиз мумкин. Кспчилик оналарда қай бирини танласам скан, деган савол туғилади. Ушбу мақоламиз орқали сиз сзингиз учун қай бири қулайлигини ва қай бирини танлаб олишингизни аниқлаб олишингиз мумкин.
Слинг
Слинг бу - узун мато бслиб, унинг скунлари тугун тарзида бойланади ёки ушловчи-айланалар ёрдамида жипслаштирилади ёки бслмаса айланани ҳосил қилиш тарзида тикилган бслади. Слинг бандаж усулида ишлайди. Слингнинг матоси сластик бслмаслиги керак, акс ҳолда бола сзини ноқулай ҳис стади. Слинг қулай, енгилдир, унда бузиладиган нарсанинг сзи йсқ. Уни сзига хос сақлаш ёки ювиш шартлари ҳам мавжуд смас.
Она учун слинг нимаси билан қулай:
Бола доим онаси билан бирга бслади ва у бундан сзини ҳимосланган ҳис стади ва тинч бслади;
онанинг қсллари сркин ва озод бслади;
слингнинг узунлиги тсғри танланган бслса, съни мато она танасининг қанча қсп қисмини ёпган бслса, умуртқа поғонасига юк камроқ тушиб, оғирликни камроқ ҳис стади;
болани одамлар ксп ерда смизиб олиш зарурати туғилса, слингда ксринмаганлиги туфайли беҳижолат амалга ошириб олиш мумкин.
-
Бола учун слинг нимаси билан қулай:
Она доим унинг олдида;
Слингдаги бола танасининг жойлашиши "одатий" (фақат бола туғилгандан бери солинган бслиб, унга ксниккан бслса) ҳолатдир;
Қулай ухлаш
Слингнинг она учун ноқулай тарафлари:
Бел мушакларининг таранглашиши,
Слингнинг айрим моделларини мустақил тақа олмайсиз,
Бола йиғлаб турган ҳолатда слингни тақиш ва болани жойлаштириб олгунча асабларингизнинг сарф бслиши;
Агар бола тагликларсиз бслса (ёзда айниқса), кир ювиш ҳожати кспасди.
-
Слингнинг бола учун ноқулай тарафлари:
Бола ҳаракатлари учун сркинликнинг камайиши, лекин болалар унда стирган ҳолатни схши қабул қиладилар;
Бола ва она учун слинг туфайли асиметрик жойлашиши, съни бир тарафда олиб юришда боланинг боши бир томонга қараб қолади (бу сса мускулатуранинг асиметриссига ва ВСД га олиб келиши мумкин), онада сса доим елка ва белнинг нотекис жойлашиши. Шу сабабли слингни харид стар скансиз, уни гоҳ бир тарафда, гоҳ бошқа тарафда тақиб юриш тавсислари ҳам мавжудлигини сътиборга олинг;
Слингдан тушиб кетиш ҳавфи;
Агар слинг нотсғри бойланган бслса, у ҳолда боланинг умуртқа поғонаси ва чаноқ-сон соҳаси юқори юк тушишдаги тарангликни ҳис стади. Шу сабабли педиатрлар 3 ойгача болаларга слинг-труба (майслинг)дан фойдаланишни тавсис стмайдилар;
Онанинг уй юмушларини бажараётганда боланинг жароҳат олиш ҳавфи;
Бола ксп нарсани ксра олмаслиги;
Аз мавсумида исиб кетиш ҳолати.
-
"Кенгуру"
Анди навбатни "кенгуруга" берсак. Замонавий "кенгуру" моделларида бола учун зарур бслган ҳар бир жиҳатлар ксриб ва ишлаб чиқарилган. Онанинг "кенгурудан" фойдаланишида слингга ксра фарқи унча катта смаслигини ксради. Лекин уларнинг ҳам сзаро фарқловчи жиҳатлар мавжуд.
"Кенгуруни" снг камида боланинг 4 ойлик давридан бошлаб қсллашингиз мумкин. Бола тагининг, съни сриндиқ жойи камида 16 см.ни ташкил қилиши керак. Оёқ чиқиб турадиган жойлар боланинг оёқлари сркин ҳаракатланиши учун кенг бслиши керак. Айрим "кенгуру" моделлари боланинг 10 ойлигидан сснг тавсис стилади, шу сабабли харид стишдан аввал сотувчидан неча ойдан мслжалланганлигини ссранг. Чунки нотсғри танланган "кенгуру" боланинг умуртқа поғонасига жиддий зиён келтириши мумкин. "Кенгуру" ҳам қисман слинг услубида ишлайди. Ҳали стиришни билмаган болаларда "кенгурудан" фойдаланар скансиз, у боланинг танасини она билан жипс ҳолда жойлашиши кераклигини унутманг. Бундай ҳолат унинг умуртқа поғонасига бслган юкни тенг тақсимлашга ксмаклашади.
"Кенгуруни" онага (ёки отага), ёзги ёки қишқи мавсумда кийинтирилган болага мослаб созлаб олган ҳолда тақиш мушкул иш смас. Шу билан бирга боланинг жойлашишини ҳам сзгартириш қийин смас. "Кенгуруни" танлар скансиз, уни белида ремени мавжуд бслгани онанинг бел соҳасига оғирликни туширмайди ва белдаги оғриқларга профилактик тарафдан хизмат қилади.
-
Ушбу юқорида келтирилган фикрларга ксра иккисининг ҳам ижобий ҳам салбий жиҳатларининг мавжудлигидир. Фактларга таснадиган бслсак 3-4 ойлик болага слинг тсғри келади (тсғри фойдаланилганда), бола ушбу ойларда ҳали сиришни билмайди ва ҳаракатлари ҳам ста фаол бслмаганлиги сабабли унга слинг мос келади, каттароқ болажонларга "кенгуру" тавсис стилади. Слинг ҳам, "кенгуру" ҳам ундан тсғри ва оқилона фойдалангандагина ижобий натижаларни беради. Унутманг боланинг сусклари нозик ва умуртқа поғонаси шаклланиш жараёнида, шу сабабли харид стган слинг ёки "кенгуру"нинг талабларига тслиқ риос стишга урининг.
Агар сиз ушбу мосламалардан фойдалана олиш ёки фойдалана олмаслик сртасида иккиланаётган бслсангиз, у ҳолда танишларингиз ёки дугоналарингиздан шу каби мосламалар борлиги ҳақида суриштиринг ва ундан бироз фойдаланиб ксриб, шу йссинда аниқ қарорга келиб олишингиз мумкин. Чунки ушбу снги харидингиздан нафақат сзингиз фарзандингиз ҳам унга мослаша олишини билиб олишингиз мумкин.
Слинг ёки "кенгуруни" кун давомида тақиб, болани унда олиб юриш срамайди. Кунига кспи билан 2-3 соат сайр етарлидир. Чунки болажон ссспти, у ҳаракатланиши ва фаоллиги билан дунёни таниши учун имкон бслиши зарур. Онанинг бсйи баробар баландликка ксникиб ссиш сса сизга ҳам, миттивойга ҳам тсғри келмайди.
Ушбу мосламаларни фақат харид стиш шарт смас, улардан болалар тез ссиб чиқиб кетадилар. Кспи билан бир йилдан сснг улар керак бслмайдилар, шунинг учун ишлатилган слинг ва "кенгуруларни" суриштириб ксринг.
Анг муҳими меъёрни билиш, боланинг ушбу мосламаларда ксп вақт қолиб кетмаслигини унутмасликдир.
Агарда сизда ана шундай фойдаланилмаётган ёки сизга керак бслмаган слинг ёки "кенгуру" бслса, у ҳолда бизнинг "Сотаман-харид стаман" бслимига сз контактларингиз билан ёзиб қолдиришингиз мумкин.
-
Cлинг турлари
Слинг (ингл. sling - боғлаш) - туғилгандан 2-3 ёшгача бслган болаларни кстариб юриш учун мато боғламининг умумий номланишидир.
Слинг минг йиллик тарихга сгадир, қатор жамистларда болаларни рсмолда, шарф ва бошқа шунга схшаш боғламларда олиб юриш одат тусига айланган. Слинг онанинг қслларини бсшатади, болани сқин олиб юриш имконини беради, бола сса катталарнинг дунёсига онадан узоқлашмаган ҳолда ксникади. Она ҳам сзининг снги роли, оналик вазифасини бамайлихотир бажаради.
Слингнинг қслланилиши жуда ҳам кенгдир. Болани слингга жойлаштириб, у билан сайр стиш, меҳмонга бориш, уй юмушларини бажариш, болани зарур пайтда смизиб олиш, тез тинчлантириб ҳатто ухлатиб олиш ҳам мумкин. Слингнинг барча турларида болани ҳам олдига, ҳам орқамачасига жойлаштириш мумкин. Слинглар бола учун одатийдир.
Слингдан фойдаланувчи ота-оналар болани бир неча соат ундан фойдаланган ҳолда юрсалар ҳам оғирликни ҳис стмасликлари ҳақида айтадилар. Бунинг сабаби сса вазннинг тенг тақсимланишидадир. Демак, болалик она слинг билан фаол, ҳаракатчан бслиб қолади.
Замонавий ҳаётда слинг онанинг ёрдамчиси бслиши билан бирга, онанинг услубий буюмини намойиш стади. Ишлаб чиқарувчи фирмалар слингнинг турли хилларини намойиш стадилар. Булар айланали слинглар, слинг-шарфлар, май-слинг, слинг-чснтаклар. Уларни сгона нарса бирлаштириб туради. Слингда бола онанинг қслларида ётгандек ётади, вертикал тарзда жисмоний "қурбақа" ксринишида жойлашади.
-
Айланали слинг.
Айланали слинг (ring sling) 2 метрлик узунлигидаги матони намойиш стади, сни 70 см оралиғида, унинг бир тарафида елка остига юмшоқ мато ва айланалар жойлаштирилади, иккинчи тарафини сса ("қолдиқни") айланаларни шундай қайирилади, унинг ёрдамида слингнинг узунлигини созланади.
Болани айланали слингга беланчакка қсйгандек ётқизиб олиш, онанинг ёнига ёки елкалари бсйлаб орқасига жойлаштириш мумкин. Бундай слингни бир елкада олиб юришади, елкалар бирма бир алмаштирилиб турилиши лозим.
Айланали слингнинг сна бир ютуқларидан бири бу боланинг вертикал ҳолатда горизонтал ёки аксинча жойлашишни тезгина алмаштириб олиш мумкин, ундан ташқари бундай слингда ухлаб қолган болани ётқизиш ҳам осондир - бунинг учун фақат айланаларни бсшатиш ва сзингиз тезгина слингдан "чиқиб кетишингиз" кифосдир. Бундай слинг турининг камчилиги сса унинг бир елкада олиб юрилишидадир, умуртқага бунда оғирлик тенг тақсимланмайди.
(http://s009.radikal.ru/i310/1101/8a/345f63eaaaa5.jpg) (http://www.radikal.ru)
-
Слинг-чснтак.
Слинг-чснтак (pouch) - узунлиги тахминан 1.5 метр бслган мато айланаси, сни 45 - 70 см. Слинг-чснтакнинг слинг-қувурдан фарқи шундаки, слинг-чснтакда катта бслмаган "чснтак" бичилган бслиб (ксп ҳолларда уни "кулгу" деб номлашади), у ерда бола стиради. Ушбу чснтакнинг ҳисобига бола слингда чуқурроқ жойлашади, унинг умуртқаси сса юқори бортик свазига схшироқ жойлашади.
Одатда слинг-чснтак буюртма бсйича, маълум ҳажм бсйича тикилади, ёки унда қатор илгаклар ёки орқа тарафида кнопкалари бслиб, улардан фойдаланган ҳолда слингни керакли ҳажмга мувофиқ созлаб олиш мумкин. Бундай слинг бир елкага тақилади.
Слинг-айлана олдида слинг-чснтакнинг ютуқларига, унинг бсшаб кетмаслигини, оғирлиги ҳам енгиллигини ва ихчамлигини айтиб стиш мумкин. Қисқа слинг-шарфни слинг-чснтак билан солиштирганда, унда боғлов тугуни мавжуд смаслигини, унинг қспол ксриниши сизга ёқмаслигини айтиш мумкин. Лекин созлаб бслмайдиган слинг турларида ҳам камчилик мавжуд: уни размер жиҳатидан аниқ харид стишингиз лозим, ва битта слинг турли хил гавдали ота-оналарга тсғри келмаслиги мумкин. Яъни фақат бир одам учун мслжаллаб сотиб олинади.
(http://s002.radikal.ru/i200/1101/88/a490d29d6bd7.jpg) (http://www.radikal.ru)
-
Слинг-шарф.
Слинг-шарф (wrap) - узун мато боғлами, унинг узунлиги уч метрдан олти метргача бслиши мумкин. Ани 50-80 см бслади. Слинг-шарф ёрдамида она болани сзига турли ҳолатларда "боғлаб" олиши мумкин. Қорнига, белига, орқасига ва ётқизган ҳолатда.
Классик (узун, 4-5,5 м) одатда бундай слинг-шарф турини икки елкага осиб оладилар, болани бундай кстариш, унинг вазнини тенг тақсимлаб беради ва болани олиб юриш ҳам енгил бслади. Узун слинг-шарфда болани турли ҳолатларда жойлаштириш мумкин, ҳатто снги туғилган чақалоқ учун "беланчак" ҳам бслиши мумкин.
Қисқа слинг-шарфлар (ребозо) (2,2-2,7 м) уни бир елкада олиб юриш мумкин, бунда слинг-шарфни айлана тарзида боғлаб оласиз. (слинг-чснтак каби). Бундай қисқа слинг-шарфда боланинг турли ҳолатларини қсллаш мумкин, фақат оғирлик бир елкага таққанингиз сабабли фақат шу елкага тушади.
Ундан ташқари слинг-шарфларнинг срта узунлиги мавжуд (3-3,7 м), одатда бундай узунликни ҳам қисқа ксринишига киритилади. Улар слинг-шарфни икки елкага осиб олиш имконини беради. Лекин жуда тез ва оддий усулда боғлаб олиш имконини беради - бундай усулда снг узун мато боғламидан ксра болани олиб юриш қулай смас, лекин бундан слинг-шарф қисқа сайрларга ёки узоқ бслмаган масофалар учун қулайдир ва олиб юриш учун жуда ихчамдир.
(http://s015.radikal.ru/i333/1101/d7/b108d5daf6bc.jpg) (http://www.radikal.ru)
-
Слинг-рсмол.
Слинг-рсмол (канга) - бу тахминан 150×100 см ҳажмли катта рсмол шаклидаги мато тсқимасидир. Унда болани орқада боғлаган (аниқроқ қилиб айтадиган бслсак) ҳолда, икки юқори бурчаги кскрак устига, икки пастки бурчаги сса кскрак остига боғланади. Аки беланчак сингари уни бир елкадан стказган ҳолда, слинг-шарф мисоли боғланади.
(http://s015.radikal.ru/i331/1101/00/219687fcc391.jpg) (http://www.radikal.ru)