forum.ziyouz.com
Ilm va ziyo => Ma'rifat => Mavzu boshlandi: Nurdinboy 19 Aprel 2011, 22:16:05
-
Yaqinda Mavlono Rumiyning "Ichingdagi ichingdadir" asarlarini o'qishni boshlagandim. Ammo to'rtinchi varoqdan u yog'iga o'tolmadim. YAxshilab anglash, tushinish kerak ekanligini kecha, bir kursdoshimga boshini o'zim sezmagan holda tushuntirib berdim. Keyin ha, Rumiydan ikki jumla o'qiyu, ikki oy o'yla, tushunib keyin yana shu tarzda o'qi, dedim. Quyida Mavlono Jaloliddin Rumiydan tushunib borganlarimmi yozib boraman
-
Yaqinda Mavlono Rumiyning "Ichingdagi ichingdadir" asarlarini o'qishni boshlagandim. Ammo to'rtinchi varoqdan u yog'iga o'tolmadim. YAxshilab anglash, tushinish kerak ekanligini kecha, bir kursdoshimga boshini o'zim sezmagan holda tushuntirib berdim. Keyin ha, Rumiydan ikki jumla o'qiyu, ikki oy o'yla, tushunib keyin yana shu tarzda o'qi, dedim. Quyida Mavlono Jaloliddin Rumiydan tushunib borganlarimmi yozib boraman
:as: Nurdinboy, demak bu mavzuda hali uzoq pozt qoldirasiz, Mavlononing bu asarini tahlil qilib yozish uchun ancha vaqt ketadi. Ijodingizga baraka.
-
I
"œЛайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам, марҳамат қиладиларким: "œОлимларнинг ёмони амирларни зиёрат қилгани, амирларнинг схшиси олимларни зиёрат стганидир. Фақирнинг сшигига келган амир нақадар хуш ва амирнинг сшигига борган фақи нақадар нохушдир".
Халқ бу ҳадиснинг зоҳирий маъносинигина қабул қилган. Яъни бир олим ёмон олим бслмаслик учун амирни йсқламаслиги лозим, амирни бориб ксриш унга муносиб смас деб билган".
Бу ҳадисининг ботиний маъноси — бирор бир олим сз билимини амирлардан қсрқиб, съни улардан таъма кутиб, биргина амирлардан, балки сзи илм берадиган инсонлардан таъма илинжида, нафс йслида, бойлик, мансаб, турфа хил рутбалар илинжида илм олиши унинг асл қиёфасининг жоҳил сканидан далолат ҳисобланади. Бу олимнинг илми икки оламда ҳам чин илм ҳисобланмай таъма илинжидаги срганилган илм ҳисобланади. Айни шу ҳолда бу олим амрлар, бойлар томонидан, биргина улар, балки шайтони лайн томонидан ҳам ислоҳ қилинган олим ҳисобланади. Чунки улар амрларга таъма илинжида сқинлашадилар, илмни бойлик илинжида сгаллайдилар, бойлик, нафс сса ҳамиша ҳам инсонга схшилик олиб келмайди. У бойлик илинжида сшайди. Бойликка муккасидан кетиб интилиш бу шайтон стовида юриш демакдир. Бундай ҳолда ҳоҳ амр уни зиёрат қилсин, ҳоҳ у амрни зиёрат қилсин, моҳистан барибир у бойларнинг пойи-патаги бслган ҳисобланиб ҳам зоҳиран, ҳам ботинан у амрларни зиёрат қилган ҳисобланади. Мавлоно А умий айнан шундай демоқчи бслганлар. Бунга схшаш мисолни Абдураҳмон Жомийнинг "œБаҳористон" асарларида ҳам учратамиз.
"œСултонларга сқин кишилар баланд тоққа чиққан кишиларга схшайдилар. Оҳири султон ғазаби зилзиласи ёки замон зилзиласи уларни тоғ жинсидай ирғитиб ташлайди. Ҳеч шубҳа йсқки, баланддан йиқилган қаттиқроқ йиқилади, пастдан тушган юмшоқроқ.
Баланддир шоҳ ила дсстлик айвони,
Ксп баландланишдан ҳазар қил, ҳазар.
Қсрқаман бир куни йиқилганингда,
Йиқилмағил тағин ҳаммадан баттар"
-
Султон ғазаби ҳақида гап кетар скан, беиҳтиёр Аизомий Ганжавийнинг "œЛайли ва Мажнун" достонидаги бир воқеа ёдга тушади.
"œМарв шоҳи итлар саклар сди. Девдек-девдек итлар. Улар одам гсштига срганган сдилар. Ўлимга буюрилган осийлар мана шу итларга ташланар сди. Аш бир болани подшоҳ хизматига берадилар. У ҳар куни шу итлар олдидан стар ва бу даҳшатли манзарани ксрар сди. Бола йсл-йслакай қслида ул-бул егулик нарса олиб итларга ташлаб старди. Ўн йил шу зайлда стади. Аима бслади-ю, шоҳ бир куни ғазабга миниб, болани слимга буюради. Уни одамхср итларга ташлайдилар. Артасига шоҳ сз қилмишидан афсусланади. Хабар олгинчи, ундан бирор асар қолдимикин, дес итхонага одам жснатади. Итларга қаровчи ҳаллослаб югуриб келиб, боланинг одамхср итлар сртасида соғ-омон тургани хабарини етказади. Болани чиқариб олиб, шоҳ ҳузурига келтирадилар. Лодшоҳ унингбу итлардан қандай омон қолганлигини ссрайди. Бола дейди:
— Мен сн йил сизнинг ҳузурингизда садоқат билан хизмат қилдим. Шу сн йил давомида стган-қайтганимда шу итларга ҳам ул-бул ташлаб стдим. Сизга қилган хизматларим свазига слимга маҳкум стилдим. Ит-лар сса... дсстлик қилдилар.
Шундан сснг шоҳ ғафлат уйқусидан уйғонади, итликдан, итпарастликдан қсл тортади", деб ёзади Аизомий.
Марв шоҳику бунда сз ҳизматчисини ташлаган, агар унинг срнида унинг қсрқуви остида, ундан икром кутиб сшаб илм олган олим бслганида нақадар ноҳуш ҳолат юзага келишини тасаввур ставеринг. Каминанинг фикри ожизича мавлоно румий амирлар томонидан ислоҳ бслган олимлар ҳақида мана шу гапларни айтмоқчи бслганлар. Аммо сзларнинг қисқа сатрларида шу қадар ксплаб маъно юклаганлар.
-
"œОлим агар амрлар соссида олим бслишни сйламаса, унинг билими иптидо ва интиҳода Аллоҳ учун қилинган бслади", - дес таъкидлайдилар Мавлоно А умий. Бундан англашиладиган снгона маъно ҳам шундаки, олимликни даъво қилгувчи инсон ҳеч бир таъмасиз, фақатгина инсонларга зиё улашиш, срганларини бошқаларга сргатиш, ҳақ йслига бошлаш, нафсдан йироқ юришга ундай, бир ссз билан айтганда диний ва дунёвий илмларни сргатишида ҳеч бир таъмани кутмагани ҳолда илм срганса, илм берса унинг ишлари икки дунё саодати учун каффорот бсла олгувчи ҳисобланади. Албатта бундай олимларнинг, аниқроқ айтганда нур юзли олимларнинг ишлари фақат савоб амаллардан иборат бслади. "œБундай олимларни, - дейдилар Мавлоно Ҳазратлари, - бошқариб йслга солиб турувчи нарса — АҚЛдир. Ҳамма ундан қсрқади ва инсонлар баъзан билиб-билмай у таратган нурдан баҳра оладилар".
Демак англашиладики, одамларга ҳеч бир таъмасиз илм берган олимларнинг ишлари ҳар қандай юксак шарафга лойиқ ва унинг ишлари рсзи маҳшар куни уларнинг қилган ишлари билиб-билий қилган гуноҳларига каффорат, савоб амалларига сна минглаб савоблар қсшилади. Бу олимлар ҳеч ҳандай ёвуз кучлар таъсирига берилмайди, ҳеч қандай маънавий таҳдид унга таъсир қилмайди. Мана бундай олимлар халқ орасида юксак хурматга сга, халқ бундай олимларни сзлари учун маънавий устоз, ботиний устоз, деб қабул қиладилар. Улар зоҳиран амрни зиёрат қилсалар ҳам ботинан амр уни зиёрат қилган ҳисобланади. Бир ривост бор.
Кунларнинг бирида шайтони лайн Ҳизр қиёфасида срим тунда бир омининг уйига боради. Унга қараб:
- Мен Ҳизр алайҳиссаломман, тила тилагингни деганда оми унинг оёқларига йиқилиб нажод ссрайди.
Шайтон шодланиб кетади. Сснг олимнинг уйига боради. Олимга ҳам шундай гап гапирганда олим:
- Сен шайтонсифат одам мени лақиллатмоқчимисан? Ҳизр алайҳиссалом ҳеч қачон тунда келмайдилар. Йсқол ксзимдан! — деб ҳайдаб юборади.
Олимликнинг, илм сгаллашнинг, улуғлигининг боиси ҳам шунда ОҚ ва ҚОА Ани ажратиб олишдадир.
Мавлони А умий ҳазратларнинг "œИчингдаги ичингдадир" асарининг бошланишидан олган таассуротларим ҳозирча шулар. Давомларини англагандан сснг ёзишга ҳаракат қиламан. А умийни англаш йслида қилган камтарона меҳнатимиз ҳақидаги фикрларингизни кутаман.
-
Ijodingizga baraka! Davomini ham kutib qolamiz.. :)
-
Ауриддинбой, А умий хазратларининг хар бир сузлари хикмат бн лиммо- лим. Фаридиддин Аттор, Аавоий хазратларини асарларидан хам улкан рухий озука оламиз.
Хазрат А умийни " Ичингдаги ичингдадир" асари таржимони устоз Аажмиддин Комилов чеккан захматли мехнатлари свазига китобга осонлик бн сришдик. Анди сса олимларимизни дуо килиб, биз хам бир оз мехнат килиб, англаганларимизни кидирганларга етказайлик.
биз сув узра турган косага ухшаймиз. Косанинг сув устида окиши уз ихтиери билан смас, балки сувнинг иродаси ва хукми иладир. Бу умуман, шундокдир. Бирок баьзилар сув устида сканлигини билади, баьзилар билмайди.
Хазрат такдирни сувга киеслайдилар.
Такдир такозосини баьзилар англасалар, баьзиларни англашга вактларисм йук сканини билдирганлар.
Инсоннинг билишга интилиши иродасидан, интилмаслиги сса ихтиерсизлигидандир.
давоми иншаАллох сртага. Униси жуда ажойиб
-
Maylono Rumiyni anglash uchun Mavlono Rumiy bòlish kerak.
Alloh yordam bersin. Ameen!
Ilohim Mavlono Rumiydek bòlishni ham nasib qilsin!
-
Maylono Rumiyni anglash uchun Mavlono Rumiy bòlish kerak.
Alloh yordam bersin. Ameen!
Ilohim Mavlono Rumiydek bòlishni ham nasib qilsin!
Хазрат А умийни А умий булишларини Аллох таоло азалдан билиб, кадарида битиб куйган.
Хазратнинг маърифатларини тугри англаш сса иймоннинг бирлигидир.
Иймонни бирлиги мухаббатдандир.
Аллох мухаббатимизни азиз килсин.
-
Хеч шубха йукки, барча косалар Аллохнинг кудрати ва суви узрадир. Бирок унга чиркин нарсаларни изофа стишлари тарбиссизликдир. Масалан, Унга "Ай чиркинликларни сратувчиси" демаслик лозим. Аксинча, "Ай кукларнинг сратувчиси, сй аклларнинг сратувчиси" дейиш бн бирга, бундай тахсиснинг фойдаси хам бор. Шунинг ун бирон тахсиси унинг афзаллигига далолатдир.
Абдулло ибн Файруз аддайламий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади:
«Убай ибн Каъбнинг ҳузурига бордим ва унга:
«Қадар ҳақида нафсимда бир нарса воқеъ бслди. Менга бирор нарса айтиб бер. Шосд, Аллоҳ таоло сшани қалбимдан кетказса», дедим.
«Агар Аллоҳ таоло осмонларининг аҳлини ва ерининг аҳлини азобласа, албатта, У Зот уларга золим бслмас сди. Агар уларга раҳм қилса, албатта, У Зотнинг раҳмати улар учун сзларининг амалларидан схши бслар сди. Токи, қадарга иймон келтирмагунингча ва сенга етган мусибат сени четлаб стиши мумкин смаслигини ҳамда сени четлаб стгани сенга етиши мумкин смаслигини билмагунингча, агар Аллоҳ таолонинг йслида Уҳуд мислича тиллони нафақа қилсанг ҳам, Аллоҳ уни сендан қабул қилмас. Агар бундан бошқа (сътиқод)да слсанг, албатта, дсзахга кирасан», деди».
Шарҳ: Абдуллоҳ ибн Файруз аддайламий розисллоҳу анҳунинг қалбларига қазои қадар масаласида шубҳа тушиб, уни кетказишнинг осон йсли — бу масалани биладиган олим зот билан суҳбатлашиш, деган фикр ила катта ва олим саҳобалардан бслмиш Убай ибн Каъб розисллоҳу анҳунинг ҳузурларига бориб, сз дардларини тскиб солибдилар. Шунда Убай ибн Каъб розисллоҳу анҳу ҳаммага ҳам схши дарс бсладиган ажойиб гапларни айтдилар:
«Агар Аллоҳ таоло осмонларининг аҳлини ва ерининг аҳлини азобласа, албатта, У Зот уларга золим бслмас сди».
Аллоҳ таоло нафақат одамлар, балки осмонлар аҳлининг барчасини ва ер аҳлининг барчасини йскдан бор қилган ва уларга ҳаёт ҳамда турли керакли неъматларни ато қилган Зот. Бу ишларда У Зотга бирортаси ёрдам ҳам бермаган. Бас, шундоқ скан, Аллоҳ таоло уларни нима қилса ҳам, жумладан, ҳеч қандай сабабсиз снг ашаддий азоблар ила азобласа ҳам, ҳақлидир. Чунки нима қилса, Ўз мулкида қилган бслади. Аллоҳ таоло заррача сабабсиз барча мавжудотни барча азоблар ила азоблаган чоғида ҳам, заррача зулм қилмаган бслади.
Бас, шундоқ скан, баъзи бир қазои қадар масаласини тсғри тушунмаган бандаларнинг нотсғри сътирози ила
Аллоҳ таолога зулм нисбатини бериш мумкинми?
«Агар уларга раҳм қилса, албатта, У Зотнинг раҳмати улар учун сзларининг амалларидан схши бслар сди».
Агар бандаларнинг амалларига сраша ҳисоб-китоб қилинадиган бслса, уларнинг амаллари ҳеч нарсага арзимай қолиши турган гап. Шунинг учун Аллоҳ таоло бандаларга раҳм қилса, Ўз фазли ила раҳмат қилади. Баъзи бир қазои қадар масаласини тсғри тушунмаган бандаларнинг амаллари схшилаб ҳисоб-китоб қилинадиган бслса, улар оғир аҳволда қолишлари турган гап. Гап адолат ёки адолатсизлик ҳақида кетаётгани йсқ. Гап Аллоҳ таолонинг мисли йсқ камолот сифатлари ҳақида, жумладан, дунёдаги бслажак ҳар бир нарсани азаддан ипидан-игнасигача билиб туриши ҳақида кетмоқда.
«Токи, қадарга иймон келтирмагунингча ва сенга етган мусибат сени четлаб стиши мумкин смаслигини ҳамда сени четлаб стгани сенга етиши мумкин смаслигини билмагунингча, агар Аллоҳ таолонинг йслида Уҳуд мислича тиллони нафақа қилсанг ҳам Аллоҳ уни сендан қабул қилмас».
-
Инсон нафсида шундай бир нарса борки, хайвонларда йукдир, дейишади. Аммо бу - инсон улардан емон, дегани смас.
Инсондаги емон феьли сширин жавхаридандир.
Факат феьллар, бахтсизликлар, емонликлар жавхарнинг пардаларига айланган.
Жавхар канча гузал ва буюк булса, парда хам шунга срашадир.
Ж. А умий
Бу ерда жавхар иймондир.
Иймон тугри билан хатони фарклай олса, кишини накдидир.
Масалан, намоз укиганда келадиган йиги намозини мукаммалл киладиган нарсани англаб йигласа, накд фойдани топибди. Дунё ёки бошка туйгуга берилган булса, ушандан улушини олибди.
Жавхардаги буюклик амалдаги мужохададан булса, ёмон феъллик нафснинг каттиклашувидандир
-
Shu mavzu rosa yahshi ketyatudi,
Lu'Lu' opajon vaqtiz bo'lganda yozib turing iltimos
postlarizzi kopy qilib boryapman :)
-
Yaqinda shu kitobni men ham ozroq o'qidim, xaqiqatda tushunish uchun ancha tafakkur kerak bo'lar ekan.
-
Shu mavzu rosa yahshi ketyatudi,
Lu'Lu' opajon vaqtiz bo'lganda yozib turing iltimos
postlarizzi kopy qilib boryapman :)
ИншаАллох бу мавзуни мухаббатимиз туфайли давом сттириш нистимиз бор.