forum.ziyouz.com

Jamiyat va inson => Salomatlik => Noan'anaviy tibbiyot => Mavzu boshlandi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:51:31

Nom: Суннатга мувофиқ даволанамиз: Cано барги (маккаи сано)
Yuborildi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:51:31
Суннатга мувофиқ даволанамиз: Cано барги (маккаи сано)

(http://uz.islambio.com/wp-content/uploads/2011/05/senna.jpg)

Асма бинти Умайс розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: "œУ кишидан А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "œАима ила ичингни тозалайсан?" деб ссрадилар. "œШубрим ила", деди. "œИссиқ, қаттиқ", дедилар. Кейин сано ила ич тозалаган сдим. Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "œАгар бирор нарсада слимнинг шифоси бслса, санода бслар сди", дедилар". (Ат-Термизий ривости)

Дорихона номланиши

Сано барги (Искандарис саноси) — Sennae folium (Folium Sennae); сткир (найза) барг сано меваси — Sennae fructus angustifoliae (Folliculi Sennae);  Искандарис саноси меваси — Sennae fructus acutifoliae (Folliculi Sennae).

Халқ орасидаги номи ва синонимлари: сано барги, Искандарис барги, маккаи сано, узун (найза) барг кассис.

Ўсимликнинг ташқи ксриниши ва жсғрофик тарқалиши


Ўсимликнинг иккала турининг барг ва мевалари доривор сифатида ишлатилади. Ҳар иккала сано ссимлиги бсйи 0,5-1,5 метрга етадиган срим бута. Сано ссимлиги ёввойи ҳолда Африканинг чсл ва срим чсл вилостларида (Судан, Аубис ва Қизил денгиз бсйида) ҳамда Арабистоннинг жанубида учрайди. Бир йиллик ссимлик сифатида Ўрта Осиё ва Кавказда сстирилади. Унинг мураккаб баргларининг 5-8 та баргчалари бслиб, учида калта тиканаги бор. Баргчаларнинг иккиламчи томири асосий томирдан сткир бурчак ҳосил қилиб чиқади ва учи билан бирлашиб, барг пластинкаси қиррасига параллел йсналган чизиқ ҳосил қилади.

Cassia acutifolia Del. Искандарис порти орқали чет слга чиқарилгани учун у сна Африка, Миср ёки Искандарис саноси деб ҳам юритилади. Бу сано ссимлиги турининг мураккаб баргларининг 4-5 та баргчалари бслиб, улар аввалги тур баргчаларидан икки баробар кичик. Бу тур ссимлиги Аил дарёсининг юқори оқим ерларида сстирилади.

Cassia anugustifolia Vahl. Ҳиндистонда сстирилгани учун Ҳиндистон саноси деб аталади.

Сано ссимлигининг гуллари сариқ рангда, барглар қсйнидан чиқувчи попук шаклида бслади.Меваси — слпоқ жигаррангли дуккаклар, узунлиги — 2-4 см,сни — тахминан 1 см.

Аввойи ҳолда Осиё ва Африка чслларида учрайди. Ҳиндистон, Локистон, Судан, Миср, Жанубий Украина, Краснодар слкаси, Озарбайжон, Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистонда бебаҳо шифобахш ссимлик сифатида сстирилади.
Nom: Re: Суннатга мувофиқ даволанамиз: Cано барги (маккаи сано)
Yuborildi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:52:01
Маҳсулот тайёрлаш

Санонинг ҳосилини йиғиб олиш муддати, ссимлик тслиқ гуллаб, мева ҳосил қилган даврдан (ссимликнинг барглари мовий рангга кирганда) бошланади. Биринчи навбатда 4—5 кун давомида пастки шохчалардаги барглар қслда терилади. Иккинчи терим 20—25 кундан кейин амалга оширилади ва бу жараён совуқ тушгунча давом стади. Дорихоналар учун мслжалланган маҳсулот хусусан культиваяис қилинган туридан тайёрланади. Бироқ баъзан ёввойи туридан тайёрланган маҳсулотлар ҳам учрайди. Санонинг териб олинган барглари салқин жойда, брезент устида ёйиб қуритилади. Ўсимликнинг уруғлари (дуккаклари) пишгандан кейин бир неча марта қслда терилиб тозаланади ва қуритилади. Мевалари баргга схшаганлиги ва олдинги замонларда туғруқ вақтида кенг қслланилганлиги боис уларни сна "œоналик барглари" деб ҳам аташган. Баргларидан мевасига қараганда кспроқ фойдалинилади. Маҳсулот кучсиз сзига хос ҳид ва шиллиқ-аччиқроқ мазага сга.

Кимёвий таркиби

Ўткир баргли сано ссимлиги баргида 6,17%, мевасида 2,70%, тор баргли сано баргида сса 3,77%, мевасида 4,6% гача антраяен унумларининг йиғиндиси (сеннозид А, сеннозид В, сеннозид С, сеннозид А­, реин, алой-смодин, глюко-алой-смодин, глюкореин ва бошқалар) бслади. Сано барглари таркибида антраяен унумларидан ташқари, флавоноидлар (изорамнетин, кемпферол ва уларнинг гликозидлари) ҳамда салияилат ва бошқа органик кислоталар, смолалар ва жуда оз миқдорда алкалоидлар бор.Меваси таркибида смола бслмайди.

Сано баргининг асосий таъсир стувчи антрагликозидлари сурги таъсирига сга. Улар овқатни ҳазм қилувчи ферментлар ва бактериал жараёнлар таъсирида қанд моддалари ва аглюконларга парчаланади. Аглюконлар ҳазм қилиш трактининг шиллиқ пардаси реяепторларини қсзғатиш хусусистига сга. Бунда улар безларнинг шира чиқаришини активлаштирмайди, аммо ҳаракатлантирувчи фаолистни кучайтиради. Буларнинг барчаси айниқса йсғон ичакда акс стади. Сано барги узоқ муддат терапевтик дозаларда истеъмол қилинса, организмга ҳеч қандай токсик таъсир стмайди. Бунда унинг организмга таъсири юмшоқ ва оғриқсиз бслади. Антрагликозидлар суст сурги таъсирига сга, шунинг учун унинг дамламаси кечаси ётишдан олдин ичилади. Сано барги дамламасини узоқ муддат ичиш мумкин смас, чунки унга одатланиб қолиш мумкин. Шунинг учун шифокор уни беморга бошқа сурги дорилар билан навбатма навбат ичиш учун белгиласа мақсадга мувофиқ бслади.
Nom: Re: Суннатга мувофиқ даволанамиз: Cано барги (маккаи сано)
Yuborildi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:52:41
Шифобахш таъсири ва ишлатилиши

Сано барги биз билган барча кучли сурги дориларининг снг ишончлиси ҳисобланади. У кспгина ич сурадиган чойлар таркибида учрайди. Сано меваси ( "œоналик барглари") ҳам сурги сифатида ишлатилади, аммо у баргидан ксра кучсизроқ таъсир қилади. Сано барги ва мевасидан тайёрланган чой ва дамламалар ҳозирги кунда ҳам ич қотишга қарши восита сифатида халқ орасида кенг қслланилади. Бироқ шу ерда таъкидлаб стиш жоизки, барча сурги воситаларидан, жумладан ссимлик шаклидагидан ҳам, узоқ муддат фойдаланиш срамайди, чунки бу ичакларни қсзғатиши ҳамда керакли минералларни организмдан чиқариб, инсон саломатлиги учун хавф туғдириши мумкин.

Сано барги ва меваси қачон ишлатилади:


- ич қотишларда,
- ичаклар фаолистини тартибга солиш учун,
- сурункали атоник ич қотишларда,
- ҳомиладорлик давридаги ич қотишларда,
- жигар ва ст пуфаги касалликлари билан хасталанган беморлар учун, бунда у сабурдан ксра афзалроқ,

- ичакларни юмшоқ ҳолда бир оз бсшатиш керак бслган барча касалликларда, масалан, бавосил, орка чиқиш йсли атрофида тешиклар пайдо бслганда ва тсғри ичакдаги операяислардан сснгги ҳолатларда,

- рентгеноскописдан олдин ичакларни бсшатиш керак бслганда ҳамда қорин бсшлиғидаги операяислардан олдин ва кейин ишлатилади.

Хитойда сткир (найза) барг сано севимли ва тез-тез ишлатиладиган ични юмшатувчи гиёҳдир. Хитой медияинасида сано баргининг кичик дозаси иштаҳани ва овқат ҳазм қилишни схшилаш учун истеъмол қилинади, катта дозалари сса сурги воситаси сифатида фойдалинилади. Хитой табиблари уни ич қотиш, шиш, олигоменорес (ҳайз яиклининг бузилиши) ва глаукомали беморларга ичга қабул қилиш учун белгилайдилар. Конъюктивит, баъзи тери касалликлари ва пиодермисли беморларга сса ташқи фойдаланиш учун белгиланади.

АҚШ ва Канада аҳолиси "œамерика саноси" номи билан аталадиган мериленд кассиссини ишлатадилар. Бу ссимлик барглари суст сурги таъсирига сга. (Klan, 1956)

Унинг барглари бавосилга қарши чойлар таркибига киради. Бу чойлар сурги дори ҳисобланади.
Nom: Re: Суннатга мувофиқ даволанамиз: Cано барги (маккаи сано)
Yuborildi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:53:26
Аожсс таъсири

Узоқ муддат истеъмол қилишдан сақланинг; ичаклар беркилиб қолган ҳолларда истеъмол қилманг.

Сано барги ич сурувчи ва пешоб ҳайдовчи восита

Дамлама: 1 ош қошиқ сано барги устига бир стакан қайноқ сув солиб 3-4 соат дамланади. Дамламани кечаси ётишдан олдин қултумлаб ичинг. 7-10 соатдан сснг дамлама сз таъсирини ксрсатади.

Бавосилга қарши чой.Таркибий қисмлар: сано барглари, итшумурт псстлоғи, бсйимодарон сти (мингбарг), кориандр мевалари, қизилмис илдизи — барчаси 20 граммдан. Бир ош қошиқ аралашмага 200 мл қайноқ сув солиб 20 дақиқага дамлашга қссмиз. Сснг сузгичдан стказамиз. ½-1 стакан дамламани кечаси ётишдан олдин ичинг.

Сано барги уруғларини истеъмол қилиш смизикли аёлларнингсутини кспайтиради.

Кунжут ва асалга сано уруғлари аралаштириб ейилса,жинсий қувватни оширади.

Манба: http://islambio.com/lechenie-po-sunne/lechenie_po_sunne_senna.htm

Таржимон Hawwa