Munavvarhonim qirq yoshlarda, bo'yi o'rtadan baland, oriq ham, semiz ham bo'lmagan go'zal yuzli bir honim. Yillarning goh vazmin, goh mahzun shamollari sochining yarmini oqartirgan. Yuzida paydo bo'lgan bir-ikki chiziq, gohi-gohida taqiladigan ko'zoynak yetuklikdan keksalikka qo'yilgan ilk odimdir. Agar ismi jismiga, hulqiga, o'ziga mos honimga misol izlash lozim bo'lsa misollar boshida Munavvarhonim turardi. Hatti-harakatlaridagi samimiyat Munavvar(nurli va nurlangan)ismini olishga loyiq ekanligini isbot etadigan darajada ochiq oydindir. Qo'shnilar hurmatini qozongan, vazmin, sokin ayol. Lozim bo'lmaganda so'zlash unga yot,o'ylamasdan so'zlash uning lug'atida yo'q.Shu sabab so'zlagan so'zidan pushaymon bo'lmaydi. Go'yo jimligi uchun afsus chekmagani kabi. Kichikligidan beri to'ylarda ham taqinchoq taqmagan. maqsad - bir faqir ko'rib, menda ham bo'lsaydi, deb o'ksinmasin. Munavvarhonimning taqinchoq taqmasligi bilan ish bitadimi? Yo'q. To'ylarga maqtanish, ko'z - ko'z qilish, uchun qimmatbaho taqinchoqlar taqin keluvchilar ozmi? Faqirlarni hayollaridan o'tkazmaydiganlar ko'p. Shu sababli Munavvarhonim taqinchoq taqsada, taqmasada faqirning ko'ngli o'ksiydi. Faqat Munavvarhonim bu ko'ngilsiz ishga o'z hissasini qo'shishni istamaydi. Kimki balchiqqa botsa es-hushiga kelgach bu ishdan o'zini tortishi tabiiy. Yomonga qo'shilgan yahshilanmaydi.
Munavvarhonim jag'i ochiq, ezma hotinlardan emas. Suhbatni ham, sukut saqlashni ham biladi. No'rin so'zlamaydi. Bir kuni g'iybatga chog'langan bir ayolga:
- Alloh sizni ham, uni ham, meni ham avf etsin,- deyish bilan kifoyalandi. Ayol hovliqdi:
- Alloh meni nechun kechiradi?
- Chunki siz dinimiz taqiqlagan narsani qidingiz, gap tashidingiz,u aytgan gapni menga yetkazdingiz. Bu ish gunoh, to'g'ri emas. Mabodo gapirgan bo'lsa ham, menga aytmasligingiz lozim. Ikkimizning oramiz buziladigan bo'lsa, bundan siz faqat gunoh orttirasiz,-dedi Munavvarhonim.
Bundayt muomalani kutmagan ayolning kayfiyati buzildi. Rajasiga ko'ra Munavvarhonim uni tinglagach:
- Voy shunaqami....- deya o'sha hotinni yomonlashi, oraga sovuqlik tushishi kerak edi. Dovdirab qolgan ayol yana so'radi:
- Uning va sizning gunohingizni avf etilishi nedan?
- U mening g'iybatimni qildi va gunoh orttirdi. Men ham gunohkor bir ayolman. Ikkingizdan ham ko'proq gunohkorman. Buning ustiga suyanadigan, ishonadigan biror amalim ham yo'q. Allohning kechirishidan umidvorman.
Samimiy aytilgan bu gaplar ayol ko'nglida kuchli hayajon qo'zg'ab yubordi. O'zini tavbaga boshlaydigan quvvat ta'sirida qoldi.Fasodchi zehnidagi b u hotin ketayotib Munavvarhonimning fazilatlarini o'ylab, o'zining bu fazilatlardan yiroq yashagan umriga badal bo'lishini his qildi...

Boshqa birovning qabohatini ko'rmaslik mumkinmi?Yo'q, mumkin meas. Ammo Munavvarhonim bu qusurni o'zidan qidiradi,topolmasa boshqa kamchiligim bor deb o'ylaydi,aslo o'zgalar qabohatini tilga olmaydi,aksincha o'z nuqsonlarini tuzatish yo'liga kiradi. Har ovqatlanganida Robbiga niyoz qiladi,bu taomdan ibodat uchun quvvat ber, agar gunoh uchun bo'lsa bo'g'zimdan o'tkazma. Ne'matning javobini o'ylab titraydi, hatto ba'zan ko'zlari yoshlanadi.
Ertalab turib merhum eri va yaqinlariga "fotiha" va uchu "ixlos' o'qimasdan ovqatlanishni muruvvatsizlik sanaydi. O'tganlarni eslamasak, kelgusi avlod bizni o'ylamaydilar, marhumlar tiriklar non-suvga muhtoj bo'lganidan ziyodaroq fotihaga duoga muhtojdirlar deb o'ylaydi. Ularni mahrum etmaydi,duo ila yod qilib, ruhlarini shod etadi. Marhumlar duolarimizni kutib turishiga qattiq ishonadi.
Munavvarhonimning eshigiga "pochtachilar"ko'p qatnaydi. U pochtachi deb faqir, miskinlarni aytadi. Yahshi niyat bilan berilgan har bir sadaqa, ehsonni oxiratga, ko'zlangan manzilga eltuvchi "pochtachilar".Dunyoda eng katta va mashhur pochtahona ham, pochtachilar ham yanglishishi mumkin. Hatto omonatlar ham ba'zan talonchil;ik sabab yo'qolishi mumkin. Ammo oxirat pochtachilar unday emas. BNerilgan sadaqaning yo'qolishi yoki o'zga manzilga tushib qolishi mumkin emas. Pochta puli(muhri, belgisi, markasi) o'rnida ixloa va samimiyat bo'lsa, zoye ketmasligiga Allohning va'dasi bor. Ba'zan faqir miskinlarni o'ziga sherik deb biladi. Ya'ni mol o'zingdan, ekib-tikib oxiratda kam deganda o'n barobar hosil ko'tarish shartnomasini tashkil qilgan sherik. Shu sabab har kelganda ozmi -ko'pmi ularni hursand qilishga harakat qiladi, berganlari oxiratda Alloh tarafidan o'n barobardan ziyoda qaytarilishiga ishonadi.
Munavvarhonim alohida diniy tahsil ko'rmagan. Lekin Qur'on o'qishni, namozda o'qiladigan suralarni o'rgangan,eng ko'p o'qiydigan "Tabarok" va "yosin" suralarini yodlagan, yetarlicha diniy bilimi bor. Uyining bir burchida doimo toza joynamoz, yaqinidagi javonda Qur'oni karim, faqat namozu Qur'on uchun ajratilgan oq ro'mol.... Bu o'zi uchun hozirlagan masjidi...

Davomi"¦

Namozni vaqtida ado etgach ikki-uch sahifa Qur’on o’qiydi, o’pib, ko’ziga suradi, shu hol har kuni takrorlanadi. :Yo Rabbiy, bizni bu Kitobing va bu kitob bilan yuborgan sevikli Payg’ambaring shafoatlariga muyassar ayla’,- deya duolar qiladi. Tong namozini vaqtida ado etadi. "œNamoz va Qur’on bilan boshlanmagan kundan qanday hayr kutish mumkin "œ, deydi. Kechasi yotarkan istig’for aytar, bilib-bilmay qilgan, yashirin-oshkor gunohlarini kechirishini so’rab Parvardiforga yolvarar, agar ajalim yetsa so’nggi so’zim shahodat kalimasi bo’lsin, deya iltijo etar, keyin tilini qimirlatmasdan dili Alloh,Alloh"¦ deya uyquga ketardi.
Uy ishlarini bajarayotganida, ovqat pishiraytoganida ko’nglida Allohni zikr etar, ba’zan har igna o’tkazganda bir bor "œLa ilaha illaloh’ deyishni unutmasdi. Dastlab qiyindek tuyuldi, bir — iki, nihoyat uch daqiqa davom ettirardi-da, so’ng ishi bilan band bo’lib qolardi. Oradan yarim bir soatlar o’tgach tamoman ishga berilib ketganini eslar va takror zikrni boshlardi. O’zidan uyalib ketardi. Menga hisobsiz ne’matlar ato etgan Rabbimni bir-ikki daqiqa xotirlab, shuncha soatlar unutibman, gunohku bu deya, yana-da diqqatli bo’lish azmi bilan mashg’ulotini, zikrini davom ettirardi. Avvalari buni bajara olmasam kerak deb o’yladi. Masalan biror soat ishlab tanaffusda zikr bilan mashg’ul bo’lmoqhci edi, voz kechdi. Aqlini ishimga ham, zikrimga ham ishlata olaman dedi, azm etdi. Bir zamon keldiki, qo’liga qachon ish olsa, ko’ngli hech zo’riqmasdan Alloh zikrini boshlardi.
 Munavvarxonimni ikki jumla bilan ta’rif etsak, dini xususida doimo o’zidan ilg’orlarga qarab ulardek bo’lishga g’ayrat qiladi, dunyosi haqida o’zidan ortdagilarga boqib, holidan rozi bo’ladi va Robbiga shukr etadi. Mana uning axloqi. Noni yog’sizmi, go’shtsizmi, pishloqsizmi, holvasizmi? Gap bunda emas. Chunki yog’siz quruq non topolmayotganlar ham bor. Bir kun och qolganmi? Ikki — uch kun yeydigan narsa topolmayotgan ham yo’q emas. Munavvarxonim bunga o’xshash moddiy har narsadan kechishi mumkin. Faqat odob va tarbiya, din va axloq xususida aslo bunday emas. Masalan, u:"Har kim har kun yolg’on gapiradi, men bir marta so’zlasam hech narsa qilmaydi’, deyolmaydi. "œhech namoz o’qimaganlar, qiblaga hech yo’nalmaganlar,Alloh va Payg’ambarni SAV hech xotirlamaydiganlar bor", deb bir vaqt namozini qazoga qoldirishni xush ko’rmaydi.
Kimlardir odobdan ayrilgan, kimlardir axloqsizlikni g’ururla namoyish etgan bu olamda irodasiga hokim, to’g’ri yo’lda yolg’zi qolsada umidsizlikka tushmagan, xonimlar xonimini keyinroq yanada yaxshiroq tanib olish imkoni bordir.

Odamlarning bari to’g’ri,bari vijdon sohibi bo’lmasligi mumkin. Xayrli sih qilmoqchimiszi? Oldingda devordek turuvchi yo’lto’sarlar, boshqaning falokatidan huzurlanivchilar, tagi past, kelib chiqishi noma’lum, notayin badbaxtlar bor. Har qayda, har qachon, har davrda bu tur inson qiyofasidagi insoniyat dushmanlari topiladi.
Bular jamiyat vujudiga tushgan qurtlardir, yara ochmaguncha tinchimaydilar. Ikki oila, ikki dos’t orasini buzib zavqlanadilar. Yetolmagan ne’matini o’zganing qo’lida ko’rib  unga adovat tuyadi. Ovini oldirgan yitqichdek unga tashlanmoq payida bo’ladi. Yoki tulkidek payt poylaydi. Amina Mustafoga unashtirilgach, bu och qurtlar faqat bir hafta sabr eta bildilar. Bir kuni peshindan so’ng Munavvarxonimning eshigini sekin taqqilatdi. Notanish bir ayol keldi. Eshik ochilar-ochilmas o’zini ichkariga oldi.
- Mehmon qabul qialsizmi?
- Marhamat,-deya Munavvarxonim uni ichkariga taklif etdi. So’rashdi. Ayol nimadir demoqchi.
- Sizni yaxshiroq taniyolmay turibman, hijolatdaman. Kimlardansiz?
Ayol ayni payti kelganidan gap boshaldi. Aminalar mahallasidane kan, Aminani o’g’liga unashtirilayotganini tasodifan eshitib hayrli bo’lsin demoqqa kelganini aytgandan so’ng:
-Alloh hayrli qilsin, yaxshi bo’pti, Egachi, yaxshi bo’pti-yu, ammo o’g’lingiz oliyjanob bir insonligini eshitdim. Aina ham yaxshi qiz-u, lekin, to’g’risini aytsam ko’nglim rozi emas. Og’lingizga kimlar qizni bermaydi? Kimni kimga qo’shayotganingizni so’rab- surishtirsangiz bo’lmaydimi?           

Munavvarxonim ayolga so’zida boshqa davom etishi uchun imkon bermadi. Hali eshikdan shoshilib, taklifni kutmay kirishidanoq bu xotinning buzg’unchi ekanini naglagandek bo’lgandi. Endi gumoni kundek ayon bo’ldi.
- Bu masalani qo’yaylik, jigarim, boshqa gaplardan gaplashaylik,- dedi Munavvarxonim.     
- Ammo bolangizni mushkul holga qo’ymoqdasiz?
Munavvarxonim gapni bo’ldi.:
- Men o’g’limni boshqalardan ziyodaroq o’ylayman. Bozordan pomidorni ham tekshirib olasiz, men bir umr birga yashaydigan kelinimni surishtirmasdan olamanmi? Shu qadar nodonmanmi xonim? Bizni johil hisoblaysizmi? O’g’lini o’yalydigan menman. Sizning qizingizni olib berayotganim yo’qku. Kelinim  haqida biror narsa so’rasam javob bering. Ortiqcha gapga hojat yo’q. Jim turgan ma’qul. Menga yaxshilikni ravo ko’rsangiz, ortimdan duo eting. Kelinim boshdan oyoq qusurli bo’lsa ham, tanlaganim shu. U bilan yashaydigan ham men.
Vaziyat xotin kutgandek bo’lib chiqmadi. Bunday bo’lishini hech o’ylamagandi. Munavvarxonim choy, qahva keltirdi: har na bo’lsa mehmon. Ayol qahvani  ichar ichmas qo’zg’aldi. Munavvarxonimning ko’ngli xotirjam edi. Kerakli saboq berildi. Faqat uning ko’ngli joyiga tushishi kerak. Insoniylik, yaxshilik qilganga yaxshilik qilishgina emas, undan ziyoda yaxshilik qaytarish, yomonlik qilganni esa avval avf etib, keyin unga yaxshilik qilishdir. Shu sabab Munavvarxonim bu ayolga yaxshilik qilgisi keldi va buni insoniy burch deb bilardi. Balki xotin Aminaning qo’shnisidir yoki qarindoshidir. Oralarida ozmi — ko’pmi kelishmovchilik bordir. Bu gaplar Aminaning qulog’iga yetishi ham mumkin. Bu xotinni ortiqcha uyaltirishning ma’nosi yo’qdir.
- Xonimafandi,sizni tanimayman. Balki eklinimni qarindoshidirsiz.Qanday bo’lmasin,boshqa bunday ish qilmasligingizni o’tinardim.Men kelinimni avval so’rab surishtirdim, keyin olishga qaror qildim. Yana qirq kishi kelib, ualrni qoralasa ham meni fikrimdan qaytara olmaydi, shunday, endi sizga kelsak, xavotirlanmang, shu gap shu yerda qoladi.Borib Aminaga aytmayman. SO’zim rost. Men bunday ishlarni yoqtirmayman. Bunga ishonchingiz komil bo’lishini istardim.
Ayol qarshisidagi xonim mustaqil firkli bo’lib, tortilgan tarafga sudralmasligini tushunib yetdi. Turarkan uzr so’radi. Ich-ichidan boshqa bunday ish tutmaslikka qaror berib ajraldi. Munavvarxonim uning gapiga aldanmagani, yaxshini yomondan ajratolgani uchun Allohga shukronalar aytdi. So’ngra:
- Yo Rabbim! Bu ayolni bunday yomonliklarga tushmoqdan O’zing qo’riqla, uni avf et! — dey duo qildi.     

Mahallada Munavvarxonimdan yomonlik ko’rgan biror hamsoya-qo’shni, bir xesh aqrobo biror qarindosh — urug’ yo’q edi. Bir kun Aminalarning eshigi taqqiladi. Kelgan bo’xchachi ayol edi. Choyshab, ko’rpa-yostiq jildlariga o’xshash narsalar so’tadi. Tilini chapillatib:
-Qizim, juda chanqadim, muzdek suv ber, ichayin,- deb gap boshladi. Sovni oxirigacha sipqorgach, bo’xchasidagi narsalarni birma-bir chiqarib ko’rsata boshladi. Yoqtirmaganlarini bir chetga qo’ydi:
-Uyda yaxshirog’I bor, hohlasangiz ertaga olib kelaman,-dedi. Xotin juda ezma edi. Shaharda tanimaydigan odami yo’qdek falonchi shu moviy ko’rpa jildidan olgan, pistonchi bir dunyo ko’rpa-to’shak, yostiq jildlarini sotib oldi va hokazo.
-Odamalr har xil qizim. Birov sariqni xush ko’radi, birov qirmizini yo’qtirib oladi. Kimdir yaxshiga,yaxshilikka, kimdir esa yomonga, yomonlikka ishlatadi pulini. Kuchi yetmaydigan kambag’lari bor, yana xasis, ziqnasi bor. Shuning uchun har qaysining istagiga, imkoniga, ko’ngliga mos mol topib keltiraman,-dedi.
U bir choyshab va ko’rpa jildini ochmasdan sekin ehtiyotlab yon tomoniga olib qo’ydi.
-Xola, uni ham ko’ryalik,-dedi Amina.
-Bular sotildi, qizim. Kecha birovga va’da beruvdim. Qolaversa sizga yoqmaydi, juda odmi narsa. Hohlasangiz ko’ring,-deb ularni ham ko’rsatdi xotin. Haqiqatan, naryog’I ko’rinar darajada yupqa, harir, bir pulga qimmat narsa ekan. Xotinning yana jag’i ochildi:
-Aytdimku qizim, besh barmoq barobar emas. Biri qashshoq, biri xasis kimdir olgisi keladiyu, olmaydi. O’g’lini uylayotgan emish. Gapiga qaraganda quda tarafa biroz boyroq emish:
-Otasining yolg’iz qizi, hamma narsani to’kis qilishalri tayin, men harajat qilib nima qilaman, men uchun qilmaydilarku, o’z qiziga beradi-da,deydi.

Chuqur nafas olgach:
-Har kim ham sendek emas, bolam. Birov harakat qilib topadi, mol-mulkini farzandi uchun sarflaydi, birovbning tuki ham qimirlab qo’ymaydi. Ne qilasan elchilik!...
SO’ngra o’sha narsalarni taxlab, joyiga qo’yarkan o’chicha qo’shib qo’ydi:
-Inson buni faqirga bergani ham uyaladi. Koshki uyi yaqinroq bo’lsa, jahannamning tubi. Bormasdimu, ammo nachora non qayg’usi"¦
Amina beovtalandi. Haligi matohni bir ayol uylanadigan o’g’li uchun olmoqda. Qiz oilaning yolg’iz qizi. Bu shubha atrofida uzoq to’xtamadi AMina. Ayol ishini bitirgandi. Amina shubhadan tamoman qutulishni istadi. O’sha ayol Munavvarxonimmi yo boshqami?
-Xola,,bu narsalarni o’sha ayolga eltasizmi?
-Ha, qizim, nimaydi, nechora.-Qo’li bilan bo’g’ziga ishora qilib,-shuncha og’izni to’ydirmoq lozim. U yerdan boshqa mushtariylar chiqar.
Shu payt onasi ham gapga qo’shildi:
-U ayol qaysi mahalladan? Kimlardan? Bilasizmi?
Bo’xchaga e’tibor bermagandek boshini biroz ko’tarib ilgariga ishora qildi:
-Xuv, o’sha yoqda, QOrako’ldan nari. Nimaydi otiyam. Hozir, Muruvvatmidi, Munavvarmidi"¦shunaqa bo’lsa kerak.
Ona bola bir-birlariga qarab qo’yishdi. Qarashlarida ko’p mazmun nihon edi. Amina ma’yus tortdi. Xotin aytgan ayol o’sha Munavvarxonim edi. Hozirdan bu tushunchada bo’lgan qaynona yonida men nima qilaman degan hayolda edi. Onasi xotinga qarab dedi:
-Shoshmang, buvi, bunday ishlar ayb-ku, bularni o’z qizingizga ravo ko’rasizmi, demadingizmi?
Xotin ko’zlarini yarim yumib, sal iyagini ko’tarib, :qani bo’sh kelma" degandek:
-Ey, mening ishim nima qizim. Aqli, vijdoni bor bo’lsa, mening maslahatimga ehtiyoji bormi? Demak, hamiyati buni ko’taradi. Menday bir bo’hchachining gapi deb o’z so’zidan qaytarmidi? Haqiqatda shayton chalg’itgan. Sizga bir narsa aytaymi? O’sha uyga kelin bo’lib boradigan qizga yuragim achiydi, og’ir bo’ldi unga deyinmi, nima deyishni ham bilmayman. Ota-onasi so’rab surishtirishsa bo’lardi-da. Ota-onasining joni yo’qmi, zardasi yo’qmi, bilmadim. Bolamni bunday kuydirgandan ko’ra uyda saqlardim. So’ng o’zicha soz’aldi:
-Qornini to’yg’izolmasang, bo’g’ziga ip solib tort. Hech bo’lmasa bola bechora kimligi noma’lum bir kishining qo’lida umr bo’yi qiynalishdan ozod bo’ladi.
Ayol soz’alri yetarli bo’lganini fahmladi, shekilli, bo’g’chasini olib, "œAllohga topshirdik,hayr", derkan:
-Kimning qizini olayotganini bilganimda edi, tap tortmay ogohlantirgan bo’lardim. Bunday ishlar savob. Hech bo’lmasa mas’um bir qizchani qutqargan bo’lardim. Odamgarchilik bizni tark etdi. Onam akamni uylantirayotganida nimalar qilmadi. O’sha kunlar o’tdi-ketdi"¦
Shularni aytib-aytib bo’xchasini ko’tarib chiqdi-ketdi. Ortidan eshik yopgan Amina va onasi bu so’zlardan bir qarich cho’kkandek bo’ldi. 
Umuman ayollar shunday. Yu daf’a yolg’on tuzog’iga tushib, yana yolg’onni eshitsa, ishonadi, shu qadar ko’p boshdan kechirdimku, deyish ularga yot. Bo’xchachi ayol bu ish bilan nimaga erishib, nimani yo’qotadi. Yo’qotadigannarsasi yo’q. Aslida odobdan, hayodan iffatdan mahrum kimsaning odatiy ishi. Har kun shu zaylda kechadi. U uchun muhimi, pul, ig’vo, g’iybat. B ishi to’g’rimi, yo’qmi, o’ylab ham ko’rmaydi.

Mahmud og’a  oqshom uyga kelib qovoqlari osilgan ona-bolani ko’rdi. Hol so’radi. Amina darhol tashqariga otildi. Onasi ahvolini, bo’lib o’tgan gaplarning hammasini aytdi. So’ngra qo’shimcha qildi;
-Shoshildik, otasi. Yigitni bilaman, yaxshi, yaxshi dedingiz. Yaxshilab so’rab surishtirmasdan qizingizni berdingiz qo’ydingiz. Tezda "œxo’p" dedingiz. Xo’p, o’g’li yaxshi, qaynonachi? Jigarporam ertayu kech u bilan qoladimi? Ne savdolar soladi, qizimning boshiga. Bu ishda bir gap bor deb, ko’nglijm sezuvdi-ya. Hech ko’rmagan edik sovchilikka ayollar qolib erkaklar kelganini. Nechun hozirgacha qorasini ko’rsatmadi bu ayol? Boshida kali bo’lmasa, kelib ko’ringan bo’lardi. Biz ham bilar edik.
Onasi chuqur xo’rsinib qo’ydi. Ko’ngli negadir xufton bo’ldi. Ko’p pushaymonlar chekdi,nechun rozi bo’ldim? Alamini og’adan olmoqchi bo’ldi.
-Piyozni kelin qilmishlaru qirq kun hidi chiqmabdi. Buning hidi bir haftada chiqdi. Qani, ko’raylikchi, yana nimalar eshitamiz. Kuydirdingiz qizni, o’zimga qo’yib bermadingiz. Qayda ko’rilgan, bir hafta ichida sovchi kelib, qizni olsin. Men yakkayu yagona qizimni shunday joyga berib, shunday uztamanmi? Shoshib boshni yordingiz. YAxshilab o’ylab ko’raylik, o’zingiz tuzata olarsiz. O’zingiz boshladingiz, endi chorasini ham o’zingiz toping.
Mahmud og’a xotining so’zlari nega bunchalik tushkun va kuygun ekanligini bilardi. Har gapni sanab, har eshitganiga ishonishini, buning ustiga olovga tarasha qalab, yermoy sepishini necha yilki biladi.

Bir hafta avval o’zi ham Munanvar xonimni bir nech qo’shnilaridan so’rab surishtirgach;
-Menga qolsa, bundan yaxshi ayol bo’lmaydi. Hamma yaxhsi dedi, maqtadi. Koshki bizni ham odamlar shunday maqtashsa,- degan xotinining o’zi edi. Bir haftadan beri jim edi. Bunday voqaelarni ko’p ko’rgani uchun ahamiyat bermadi. Faqat asablari joyiga tushib, tinchlanishini kutish kerak edi.
-Ko’ramiz, keragicha hal qilamiz. Sen kuyinma, bu ishni menga qo’yib ber,-dedi, og’a va tashqariga chiqdi.
-Amina, qani bolam, dasturxon yoz"¦Otam keldi, ochiqqandir ham demaysan? Hah sen xoin qiz-a"¦hah sen-a"¦
Amina birozdan keyin keldi. Yuzi g’amgin.  Ko’zlaridan yig’lagni bilinib turardi.
-Qizim nima bo’ldi? Yo mendan hafamisan? Taomni yolg’iz o’zimga yedirmoqchimisan? O’zingchi? Kel, yonimga o’tir, men ham xotirjam bo’layin. Mayli, qani kel, bunday. Yo’qsa hafa bo’laman,-dedi otasi.
Ovqatlanishayotganida ham ona-bolani chehrasi yorishmadi.
Otasining;
-Qani, Amina men sening yoshingda bunday oz ovqatlanmasdim, - deyishiga qaramasdan hech narsa yemadi. Nihoyat dasturxon atrofidan qo’zg’alishdi. Amina otasiga choy,qahva tayorlash bilan ovora ekan, MAhmud og’a bunday vaziyatda Munavvarxonimning kelish xabarini qanday aytishni o’ylardi.
Asr namozidan chiqar ekan Yusuf afandi aytgan edi:
-Og’a bu oqshom sizlarnikiga boramiz. Munavvarxonim tezroq boraylik,desa-da, ikki kundan beri men orqaga tashlab kelyapman. Nasib etsa bugun boraylik degandi.
Uyga eklib uydagilarni bu holda ko’raman deb o’ylamagandi. Hozir to’g’ridan to’g’ri bu oqshom biznkiga ular keladilar desa kim bilsin ne qiyomatlar ko’radi. Qahvasini ichayotib birdan yodiga tushib qoldi;
-Onasi,senga latifa aytib beraymi, nima deysan?
-Nima derdim, bekorchilikda latifabozlikdan boshqa nimayam qilardingiz? Qizni ja-a o’rniga joyladingiz. Endi navbat latifaga keldi.
Xotini iztirob bilan gapirar edi. Zarda bilan yuzini o’girib olmasidan dedi;
-Xotin,shu Ho’ja Nasriddin haligi Nasriddin Afandi qancha yashab, qachon vafot etganini bilasanmi?
-Hey,otasi, siz meni nega masxara qilyapsiz? Vafotini so’ragincha, qachon tug’ildi,qachon sunnat qilindi, qaysi kun uylandi, nechta bolasi bo’lgan,qanday yashagan, deb so’ramaysizmi? Tavba. Men maktab-madrasa ko’ribmanmi? Qachon o’lsa o’lsin. Birov o’laman desa, bu kishi kulaman deydilar. Hozir shuning o’rnimi? Nega meni kalaka qilyapsiz?
Og’a arqonni yanada uzunroq tashladi. Past keldi. Yanada pastroqdan keldi. Xotining tizzasiga yengilgina urib qo’ygach:
-Qachon o’lganligini bilmasligingni bilaman.O’zim ham achon yashab, qachon o’lganini bilmayman. Faqat ko’p qadim zamonlarda yashab o’tganini bilarsan,-dedi.
-Bilaman, xo’sh?
-Eshit. Bir kuni Afandining yoniga kelib eshagini so’rashibdi. Xo’ja eshagi uyda emasligini aytishi bilan, eshagi hangrab qolibdi.
-Xojam oppoq soch-soqolingiz bilan uyalmaysizmi yolg’on gapirishga? Eshak hovlingizda ekanku.

Afandi darhol javob qaytaribdi:
-Oppoq soch-soqolim bilan mening gapimga ihsonmay, eshakning gapiga ishonasanmi? — debdi. Xulos shulki, Xo’ja Nasriddin o’lganiga ko’p bo’lgnan, ammo so’zlari qimmatli. Sen ham shunday. Bir xonimni maqtab gapirgan elning so’ziga quloq solmaysan, bir tayinsiz, bir bo’xchachining gapiga kirasan, ishonasan. Uyatmasmi? Men qizim borayotgan oila yaxshi chiqishini xohlamaymanmi? Yomon joyga tushsa mening ko’nglim to’ladi deb o’ylaysanmi? Qizim falokatga tushsa, men saodatga erishamanmi? Yo qizimni faat faqat sen yaxshi ko’rasanmi? U ayolni hali ko’rmadingku? Ko’rib,tanib uyalarsan, bu ishingga pushaymon bo’larsan. Inson duch kelganga, ayniqsam fisq fasodchiga ishonib ketaveradimi? Bir emas, besh uyda so’rading. Biriga ishonmading boshqasiga bording. Yaxshiligini aytganlarga ishonmasdan, yomonligini so’zlagan allaqanday notayinga ishonasanmi? Men ham senga o’xshab ishonib, ishni buzsam, nima bo’ladi? Munavvarxonim biz eshitganlarimizdan ortiqroq fazilatli ayol bo’lsachi?
Og’a soz’alrini aytayotib qanday ta’sir qilayotganini bilish uchun xotining yuziga qarab qo’ydi.
-Bugun ular biznikiga keisharkan. Vazmin, sipo bo’l. Mehmon ekanliklarini unutma. Mehmonlarga munosib izzat ikrom ko’rsat. O’zing o’yla, haqiqat avvalgi eshitganlaringmi, bugungismi rosti"¦InshaAlloh oxiri hayrli bo’lar.
Yarim soatlardan keyin darvoza taqqiladi.