Tog'ay Murod. Bu dunyoda o'lib bo'lmaydi (roman)  ( 149158 marta o'qilgan) Chop etish

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 33 B


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:06:29

42


O’zbek xotin-qizlarini... xotin-qizlar majlisiga olib kelish azob edi! O’zbek xotin-qizlarini bir joyga to‘plash qiyin edi. O’zbek xotin-qizlarini uyidan ko‘chaga chiqarishni o‘zi... katta gap edi!
Birov — kasal der edi. Birov — qozon-tobog‘ini vaj etar edi. Birov — erkagim javob bermaydi, der edi.
Shunda, erkaklarni chaqirib javob so‘ralar edi. Shunda-da javob bermagichlar bo‘lar edi.
Ana shunda, Botir firqa erkaklarni majlislarda muhokamaga qo‘yar edi.
—    Sen feodalsan, feodal! — der edi. — Sen sovet xotin-qizlariga boylarcha munosabatda bo‘lasan!
Botir firqa xotin-qizlarni... xotin-qizlar yig‘ilishiga olib_ kelmay, maktabdan o‘quvchi qizlarni chaqirar edi. O’quvchi qizlarni qator o‘tirg‘izib qo‘yib, tumandan kelmish vakilaga tavsiya etar edi:
—    Mana, faol xotin-qizlarimiz! — der edi.
Bugun — qayta qurish davrida...

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:06:38

Botir firqa 8 mart bayramini ko‘p ko‘rib edi. 8 mart marosimlarini o‘zi tashkil etib edi. Ammo... bugungiday 8 mart bayramini ko‘rmab edi!
Bu nima — xalq saylimi? Xotin-qizlar gap-gashtagimi? Xotin-qizlar qurultoyimi?
Barchasi desa-da bo‘ladi!
«Ana buni demokratiya desa bo‘ladi! — deya o‘yladi Botir firqa. — Ana, qayta qurish sharofati, ana!»
Odaticha, saroy bir burchidan joy oldi. Tevarak-boshdagilar bilan bosh irg‘ab salom-alik etdi.
«Sovet hukumati... yetmish yilda yetolmagan yutuqqa, qayta qurishni dastlabki kunlaridayoq... yetdilar! — deya fikrladi Botir firqa. — Ha, jamiyat qayta qurilyapti. Yangi hayot boshlanyapti. Ha, o‘zbek xotin-qizlari qayta hayot quryapti. Bu tahsinga loyiq. Ana buni qayta qurish desa bo‘ladi».
Xotin-qizlar biri qo‘yib, biri minbar ko‘tarildi. Birovi Orolni himoya etdi. Birovi tabiatni muhofaza etdi. Birovi atrof-muhitni ifloslanishiga qarshi nutq so‘zladi. Birovi alyumin zavodiga qarshi bong urdi.

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:06:45

«Mana shular... qozon-tobog‘idan beri kelmas edi, — dedi Botir firqa. — Ana endi... o‘s, o‘zbek xotin-qizlari, o‘s! Olg‘a, o‘zbek xotin-qizlari, olg‘a! Barchasi... Ulug‘ Oktyabr sotsialistik revolyutsiyasi tufayli. Barchasi... sovet tuzumi tufayli».
8 mart yig‘ilishini boshqarib boruvchi aytdi:
— Endi so‘z, otashnafas qayta quruvchimiz, demokratiya bayrog‘ini boshi uzra ko‘tarib yuruvchimiz... Dilbar Mirzaxo‘ja qiziga!
Baland peshtoqli deraza ostidan oppoq bir narsa qimirladi. Oppoq narsa... bosh-adoq oppoq bo‘ldi. Bosh-adoq oppoq matoga burkanmish bo‘ldi.
Oppoq narsani... boshi qaerda, bilib bo‘lmadi. Yuzi qaerda, bilib bo‘lmadi. Yelkasi qaerda, bilib bo‘lmadi. Oyoq-qo‘li qaerda, bilib bo‘lmadi.
Oppoq narsa minbar sari qimirlab bordi. Ha-ha, qimirlab bordi!
Oppoq narsa qimirladi-qimirladi — minbarga chiqib bordi. Yig‘ilganlar sari yuzlandi.

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:06:52

Botir firqa ana shunda oppoq narsani bet-boshini ko‘rdi: kulchaday bir yuz bo‘ldi, qoramag‘iz bir yuz bo‘ldi.
Kulcha yuz xaloyiqqa tik qaramadi. Xaloyiqdan nigoxini bekitdi. Qo‘lidagi qog‘ozdan ko‘z olmadi.
Botir firqa oppoq narsaga tigashdi-tikildi — kim ekanini bilmadi. Tevarak-boshdan so‘ray dedi — ayol kishini surishtirishdan orlandi.
«Iya, bu otinbibi kim bo‘ldi? — dedi Botir firqa. — Bunday otinbibilar yo‘q edi-ku? Bunday oppoq kiyim-bosh kiyish yo‘q edi-ku? Yo shunday oq kiyim-bosh moda bo‘ldimi?»
Oppoq narsani lablari... bulk-bulk etdi. Aftidan, oppoq narsa... kalima o‘qidi. Kulcha yuzlariga fotiha tortdi. Oldin o‘ng tarafiga tuf-tuf-tuf etdi. Keyin chap tarafiga tuf-tuf-tuf etdi.
Botir firqa minbar ko‘rdi — bunday minbar ko‘rmadi. Notiq ko‘rdi — bunday notikni ko‘rmadi.
«Chindan-da, bosh-adoq oppoq kiyinish... moda bo‘ldimikin-a?»
Botir firqa shu xayolda saroy alangladi. Chindan-da, saroyda oppoq matoga burkangan xotin-qizlar mo‘l bo‘ldi. Har uchta xotin-qizni bittasi oppoq matoga o‘ralgan edi.

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:07:03

«Ha-a, buyam yaxshi, — dedi Botir firqa. — Oqlik — ezgulik!»
Oppoq narsa tag‘in tevarak-boshiga tuf-tuf, etdi. Yonboshlariga tuf-tuf etdi. Keyin, nutqini boshladi:
—    Bismilloxir raxmonir rohiym. Rasululloh sallollohu alayhi va sallam ansorlariga iymondan o‘git berib, hayo iymondandur, deydilar....
Botir firqa ana shunda oppoq narsani tanidi. «Iya, bu Dilya-ku, Dilya! — dedi. — O’sha o‘zimizni Dilya...»
Botir firqa oppoq narsani og‘zidan ko‘z uzmadi. Ko‘zlari oppoq narsani og‘zida bo‘ldi, xayollari oppoq narsani o‘tmishida bo‘ldi...
Oppoq narsa davomi etdi:
—    Janob payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom
Qur’oni karim muqaddas kitoblarining yigirma to‘rtinchi sura, o‘ttiz birinchi oyatlarida shunday deydilar: mo‘minalarga ham ayting, ko‘zlarini nomahram erkaklarga tikishdan to‘ssinlar va avratlarini haromdan saqlasinlar! Hamda ko‘rinib turgandan boshqa zeb-ziynatlarini, ya’ni, ustlaridagi liboslaridan boshqa zeb-ziynatlarini nomahramlarga ko‘rsatmasinlar va ko‘kraklarini ro‘mollari bilan to‘ssinlar! Ular zeb-ziynatlarini ko‘rsatmasinlar, magar erlariga yo otalariga, yo erlarining otalariga, yo o‘g‘illariga, yo erlarining o‘g‘illariga, yo o‘zlarining og‘a-inilariga, yo o‘zlarining og‘a-inilariga, yo og‘a-inilarining o‘g‘illariga, yo opa-singillarining o‘g‘illariga, yo o‘zlari kabi ayollarga,    qo‘l ostidagi cho‘rilarga, yo ayollardan behojat bo‘lgan, ya’ni juda keqsayib qolgan yoki aqlsiz-devona erkak xizmatkor qullarga, yo ayollarning avratlaridan xabardor bo‘lmagan go‘daklargagina ko‘rsatishlari joizdir. Yana yashirgan zeb-ziynatlari bilinsin uchun oyoklarini yerga urmasinlar! Barchalaringiz Ollohga tavba qilinglar, ey mo‘minlar! Shoyadki, shunda najot topsangizlar! Shunday ekan, men ojiza banda, shu yerda o‘tirgan barcha mo‘min-musulmon mazlumalarga Muhammad, alayhissalomimiz o‘gitlariga amal qilib, boshlariga ro‘mol yopinishlarini so‘rayman...

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:07:12

Ana shunda Botir firqa bir qalqib tushdi. Tevarak-boshiga alangladi.
—    Iya-iya! — dedi. — Bu nima deyapti?
Old qatorda o‘tirmish bir ayol ketiga burilib qaradi.
—    To‘g‘ri aytmoqda! — dedi ayol. — Musulmonchilikka qaytish vaqti keldi!
Botir firqa tag‘in uyoq-buyog‘iga alangladi. Boshqa bir gap kutdi. Ammo shu gapni eshitolmadi. Boisi, shu gapni aytajak zotni topolmadi.
Ilojsiz qoldi. Boshini egdi. Tizzalariga tikildi. Oyoqlari uchiga tikiddi. Joyidan ohista qo‘zgoldi. Ohista tashqari yo‘l oldi.
«Musulmonchilikka qaytish vaqti keldi emish, — dedi Botir firqa. — Shu vaqtgacha qaerda eding? Shu vaqtgacha kim eding?»
Botir firqani qo‘llari belida bo‘ldi, xayollari allaqayoqlarda bo‘ldi...
«Bu juvon qaysi bir erkaklarni tizzasida o‘tir-madi, — o‘yladi Botir firqa. — Bu juvon qaysi bir erkaklarni quchog‘ida yotmadi».

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:08:59

43


Botir firqa xayollar og‘ushida uyiga kirib keldi.
Uyida chalqancha yotib o‘yladi. Yonboshlab yotib o‘yladi:
«Bular kim bo‘ldi, o‘zi? Monax ayollarmi? Monax ayollar o‘rislarda bo‘ladi-ku? Monax ayollar qop-qora libosga burkanib yuradi-ku? Bular oppoq matoga o‘ranib, majlislarda nutq so‘zlayapti-ku. Barchasi musulmon farzandi-ku. AKShda ana shunday oppoq libosga o‘ralgan bir to‘da bor. Otini ku-ku-luks-klan deydi. Ku-ku-luks-klanlar hamisha boshdan-oyoq oppoq libosga burkanib yuradi. Shu bois, ku-ku-luks-klanlarni kimligini bilib bo‘lmaydi. Yo bular ham ku-ku-luks-klan bo‘lmoqchimi?»
Botir firqa ana shu yerda o‘z fikridan qaytdi.
«Ku-ku-luks-klanlar AQShda-ku? — deya mulohaza etdi. — AQSh kapitalistik mamlakat-ku? Yo‘q, mening ko‘rganlarim sovet xotin-qizlari, sotsialistik xotin-qizlar! Masalaga partiyaviy yondashish kerak, o‘rtoq Esonov, partiyaviy!»
Botir firqa ana shunday mulohazaga borgani uchun... o‘zini-o‘zi aybladi.

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:09:09

«Padarla’nat, megajin! — deya so‘kindi Botir firqa. — O’zi, bular nima qilmoqchi? Uzbek xotin-qizlari yigirmanchi asr... boshiga qaytmoqchimi? Feodalizmga... feodalizmga qaytmoqchimi? Qaysi maqsad bilan feodalizmga qaytmoqchi? Musulmonchilikkami? Eskicha urf-odatgami? Iffatgami? O’zbek xotin-qizlari... feodalizmda shunchalar musulmon edimi? O’zbek xotin-qizlari feodalizmda shunchalar... iffatli muslima edimi? O’zbek xotin-qizlari feodalizmda shunchalar... hur-erkin edimi?»
Botir firqa... g‘oyasiz xayollarga bormaslik uchun tokchadan «KPSS programmasi»ni oldi. Yoniga qo‘ydi. KPSS programmasiga qarab-qarab ovqat yedi. KPSS programmasiga qarab-qarab choy ichdi.
Kampiri Botir firqani bu qilig‘idan hayron bo‘lmadi. Aksincha, Botir firqani qo‘nglini olish yo‘lini qildi: KPSS programmasini silab-silab qo‘ydi.
—    Xo‘p binoyi qilasiz, rais bova, — dedi kampiri. — Qayta mutolaa ilmni onasi, ilmginani onasi!   
Botir firqa ma’qullab bosh irg‘adi. Baribir, oppoq narsalar xayolidan ketmadi.

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:09:27

«Agar feodalizm zamonida bo‘lsa edi, Dilyaday ayollar... biror boyni yo o‘ninchi, yo o‘n beshinchi xotini bo‘lar edi, — dedi Botir firqa. — Dilyalar feodalizmda qaerda ishlar edi? Bu holi bilan... hech qaerga sig‘mas edi! Qaysi bir boyni kir-chirini yuvib kun ko‘rar edi. Oyog‘i buzuqlar... feodalizmga-da sig‘maydi! Bundaylar qaysi bir... fohishaxonalarda jon saqlar edi».
—    G’animat g‘arniki, deydilar, — dedi Botir firqa.
—    Labbay?
—    G’ar qarisa otin bo‘ladi!
—    KPSS programmasi ustida unday demang, rais bova.
Botir" firqa xiyol bo‘lsa-da, o‘zini tiydi. KPSS programmasiga qarab-qarab bosh irg‘adi:
—    Chin aytasan, kampir, partiyaviy fikrlash kerak, partiyaviy, — dedi.
Botir firqa kampiriga 8 mart yig‘ilishini aytib berdi. Oppoq-oppoq narsalarni aytib berdi.
—    Koshki, odamlar ularni kimligini bilmasa, — dedi Botir firqa. — Kaysi yuz bilan toat-ibodat qiladi? Odamda bet bo‘lsa! Or-nomus bo‘lsa! G’ar qarisa otin bo‘lib... Qur’ondan saboq berib o‘tiribdi. Olatlaringizni yuving, deydi! He, olating boshingdan qolsin! Olatingga... kuydirgi chiqsin!
Botir firqa oppoq narsalarni... chaparastalab so‘kmokchi bo‘ldi. Yana-tag‘in... KPSS programmasini yuz-xotir etdi!

Qayd etilgan


AbdulAziz  03 Dekabr 2006, 06:09:49

44


Lik etib qo‘zg‘oldi.
Hovli aylandi: daraxtlarni ushlab-ushlab aylandi. Daraxt uchlariga qarab-qarab aylandi. Yer tupurib-er tupurib aylandi.
«Namoz o‘qish uchun torgina burchak kerak. Xilvatgina burchak kerak, — dedi Botir firqa. — Namoz bir metrcha joyda o‘qiladi. Ha, yiqilib-turish uchun bir metrgina yer kerak. Besh-olti minutgina vaqg kerak. Axir, sovet davridayam tor burchaklar bor edi-ku? Sovet davridayam besh-olti minutlik vaqt bor edi-ku? Nega bular sovet davrida namoz o‘qimadi? Chin, kommunistik partiya namozga qarshi edi. Ammo-lekin KPSS shu namoz o‘qimasin deya... derazangdan mo‘ralab turmagan edi-ku? KPSS shu yotib-turmasin deya... oyoq-qo‘lingni ushlab turmagan edi-ku? KPSS shu namoz vaqtini bilolmay qolsin deya... bilagingdagi soatingni olib qo‘ymagan edi-ku?

Qayd etilgan