عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ دَعَتْنِي أُمِّي يَوْمًا وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَاعِدٌ فِي بَيْتِنَا فَقَالَتْ هَا تَعَالَ أُعْطِيكَ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «وَمَا أَرَدْتِ أَنْ تُعْطِيهِ» قَالَتْ أُعْطِيهِ تَمْرًا فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَمَا إِنَّكِ لَوْ لَمْ تُعْطِهِ شَيْئًا كُتِبَتْ عَلَيْكِ كِذْبَةٌ» (رواه أبو داود).

Имом Абу Довуд ривост қилган ҳадисда Абдуллоҳ ибн Омир розисллоҳу анҳу шундай дейди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бизнинг уйимизда стирган сдилар, онам мени чақириб:

- Ҳой, буёққа кел, сенга бир нарса бераман - деди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам онамга:

- Унга нима бермоқчи сдингиз? - дедилар.

- Хурмо бермоқчи сдим - деди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:

- Билиб қсйинг, агар ҳеч нарса бермаганингизда сизга битта ёлғон ёзилар сди», -дедилар.


Аллоҳ таоло Юсуф сурасида Юсуф алайҳис-салом акалари ҳақида шундай дейди:

«أَرْسِلهُ مَعَنَا غَدًا يَرْتَعْ وَيَلعَبْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ»

«Уни сртага биз билан айланишга юборгин, сйнаб ёзилиб келсин».

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْها قَالَتْ لَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا عَلَى بَابِ حُجْرَتِي وَالحَبَشَةُ يَلعَبُونَ فِي المَسْجِدِ وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْتُرُنِي بِرِدَائِهِ أَنْظُرُ إِلَى لَعِبِهِمْ (رواه البخاري).

Имом Бухорий ривост қилган ҳадисда Оиша розисллоҳу анҳо шундай дейди: Бир куни ҳабашлар масжидда сйнашаётган сди, А осулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳужрам сшиги ёнида туриб, уларнинг сйинларини томоша қилишим учун мени ридолари билан тссиб турдилар.

عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذٍ قَالَتْ... فَكُنَّا نَصُومُهُ بَعْدُ ، وَنُصَوِّمُ صِبْيَانَنَا، وَنَجْعَلُ لَهُمُ اللُّعْبَةَ مِنَ الْعِهْنِ، فَإِذَا بَكَى أَحَدُهُمْ عَلَى الطَّعَامِ أَعْطَيْنَاهُ ذَاكَ، حَتَّى يَكُونَ عِنْدَ الإِفْطَارِ(رواه البخاري ومسلم).

А убаййиъ бинти Муаввиз розисллоҳу анҳодан ривост қилинади у (Ошуро рсзаси ҳақида гапира туриб) деди: Биз кейин ҳам у куннинг рсзасини тутардик, болаларимизга ҳам туттирардик, биз уларга жундан сйинчоқ ссардик, улардан биронтаси "œовқат" деб йиғласа, сша сйинчоқни унга берардик то ифтор бслгунча у сйинчоқ билан овуниб турарди. (Бухорий ва Муслим ривости)

Шарҳ:

Фарзандларни тарбислашда снг катта йслланма уларга сзимиз схши срнак бслмоғимиздир, зеро халқимиз "œҚуш уссида ксрганини қилади" деб бекорга айтмаган. Масалан, агар фарзандимизни ростгсйликка сргатмоқчи бслсак, аввало сзимиз уларга ёлғон гапирмаслигимиз керак. Шунингдек ёш боланинг табиатида сйинқароқлик бслгани ва ҳали жиддийликка срганмагани учун ота-онанинг муроқабаси остида мубоҳ сйинлардан ҳам сйнаб туришга рухсат бериш керак.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1- Аш болаларга ёлғон гапиришлик уларнинг тарбиссига салбий таъсир ксрсатади.

2- Болаларга чегарадан чиқмаган ҳолда мубоҳ сйинларни сйнашларига рухсат бериш.

Аллоҳ таоло Луқмон сурасининг 13 ва 16,17 остларида шундай дейди:

«А­сланг, Луқмон сғлига панд-насиҳат қилар скан, деган сди: "œА­й сғилчам, Аллоҳга ширк келтирмагин, чунки ширк келтириш катта зулмдир."

«А­й сғилчам, шак-шубҳа йсқки, агар хардал (ссимлигининг) уруғидек (бир зарра схши ёки ёмон амал қилинадиган) бслса, бас у (амал) бирон харсанг тош ичида ё осмонларда ёки ер остида бслса, сшани-да Аллоҳ келтирур. Зеро Аллоҳ сергак ва огоҳдир. А­й сғилчам, намозни тскис адо ст, схшиликка буюр ва ёмонликдан қайтар ҳамда сзингга етган (балоларга) сабр-қил! Албатта мана шу ишларнинг мақсадга мувофиғидир.»

عن عبد الله بن عمرو رضي الله عنهما قال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مُرُوا أَوْلادَكُمْ بِالصَّلاةِ وَهُمْ أَبْنَاءُ سَبْعِ سِنِينَ وَاضْرِبُوهُمْ عَلَيْهَا وَهُمْ أَبْنَاءُ عَشْرٍ وَفَرِّقُوا بَيْنَهُمْ فِي المَضَاجِعِ (رواه أبو داود).

Имом Абу Довуд Абдуллоҳ ибн Амр розисллоҳу анҳумодан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Болаларингизни етти ёшида намозга буюринглар, сн ёшида намозга бепарволик қилса уринглар ва (сғил-қизларнинг) ётоқ жойларини ажратиб қсйинглар», дедилар.

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: أَخَذَ الحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ تَمْرَةً مِنْ تَمْرِ الصَّدَقَةِ فَجَعَلَهَا فِي فِيهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «كِخْ كِخْ ارْمِ بِهَا أَمَا عَلِمْتَ أَنَّا لا نَأْكُلُ الصَّدَقَةَ» (متفق عليه).

Муттафақун алайҳ бслган ҳадисда Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳу шундай дейди: Ҳасан ибн Алий садақот хурмосидан бир дона олиб оғзига солди. Шунда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Қих-қих, ташла, билмайсанми, ахир биз (Лайғамбар оиласи) садақот емаймиз», дедилар.

عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ قَالَ كُنْتُ فِي حَجْرِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَكَانَتْ يَدِي تَطِيشُ فِي الصَّحْفَةِ فَقَالَ لِي: «يَا غُلامُ سَمِّ اللَّهَ وَكُل بِيَمِينِكَ وَكُل مِمَّا يَلِيكَ» (متفق عليه).

Муттафақун алайҳ бслган ҳадисда Умар ибн Аби Салама розисллоҳу анҳу шундай дейди: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қарамоқлари остидаги ёш бола сдим. Овқат еганда қслим товоқ устида кезиб юрар сди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менга: «А­й болам, "œБисмиллаҳ" дегин, снг қслинг билан егин, сз олдингдан егин», дедилар.

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُما قَالَ كُنْتُ خَلفَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا فَقَالَ: «يَا غُلامُ إِنِّي أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ احْفَظِ اللَّهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ إِذَا سَأَلتَ فَاسْأَل اللَّهَ وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَاعْلَمْ أَنَّ الأُمَّةَ لَوْ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إِلا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ وَلَوْ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إِلا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ رُفِعَتْ الأَقْلامُ وَجَفَّتْ الصُّحُفُ» (رواه الترمذي).

Имом Термизий ривост қилган ҳадисда Ибн Аббос розисллоҳу анҳумо шундай дейди: Бир куни А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам орқасида мингашиб, кетаётган сдим, менга: «А­й бола, мен сенга баъзи калималарни сргатаман: Аллоҳни ёдда тут, Аллоҳ сени ёдида тутади. Аллоҳни ёдингда тут, У зотни рспарангда топасан. Агар ссрасанг ёлғиз Аллоҳнинг сзидан ссра. Мадад ссрасанг ёлғиз Аллоҳнинг сзидан мадад ссра. Билгинки, агар ер юзидаги ҳамма одам жамланиб сенга бирон фойда етказмоқчи бслишса, Аллоҳ сенинг тақдирингга ёзган нарсадан ортиқ фойда етказа олишмайди. Агар уларнинг ҳаммаси жамланиб сенга бирон зарар етказмоқчи бслишса, Аллоҳ сенинг тақдирингга ёзган нарсадан ортиқ зарар етказа олишмайди. Тақдир қаламлари кстарилиб, саҳифалар қуригандир», дедилар.

Шарҳ:

Бугунги кунда ксп ота-оналар бепарво ёки ғофил бслиб қолган ишлардан бири болаларга панд-насиҳат ва таълим беришдир. Ланд-насиҳат бола бирон хато ишни қилиб қсйгандагина берилмайди, балки ҳар сринда мақомига, ёшига муносиб қилиб, таълим берилаверади. Болаларни "œҳали бу кичкина, тушунмайди" деб ташлаб қсйиш динимиз йслланмаларидан смас. Бунинг мисоли юқоридаги ҳадислардан иккисида стди; бирида Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам гсдак бслишига қарамасдан Ҳасан ибн Алийни садақа хурмосини емоқдан қайтардилар, иккинчисида ёш бола бслишига қарамасдан Ибн Аббосга муҳим ишларни таълим бердилар.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1- Болаларга гарчи кичкина бслсалар-да, панд-насиҳат қилинади.

2- Болалар тарбиссида уларнинг ёши сзгаришига қараб тарбис услубини сзгартириб борилади.

Аллоҳ таоло "œАахл" сурасининг 90-остида шундай дейди:

«Албатта, Аллоҳ адолатга ва чиройли амал қилишга буюради».

عَنْ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ قَالَ تَصَدَّقَ عَلَيَّ أَبِي بِبَعْضِ مَالِهِ فَقَالَتْ أُمِّي عَمْرَةُ بِنْتُ رَوَاحَةَ لا أَرْضَى حَتَّى تُشْهِدَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَانْطَلَقَ أَبِي إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِيُشْهِدَهُ عَلَى صَدَقَتِي فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَفَعَلتَ هَذَا بِوَلَدِكَ كُلِّهِمْ» قَالَ لا قَالَ: «اتَّقُوا اللَّهَ وَاعْدِلُوا فِي أَوْلادِكُمْ» فَرَجَعَ أَبِي فَرَدَّ تِلكَ الصَّدَقَةَ (متفق عليه).

Муттафақун алайҳ бслган ҳадисда Асъмон ибн Башир розисллоҳу анҳу шундай дейди: Отам молининг бир қисмини менга садақа қилди. Шунда онам: «А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни бунга гувоҳ қилмагунингизча рози бслмайман», деди. Отам А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни менга берган молига гувоҳ қилиш учун у зот ҳузурларига борди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ҳамма фарзанларингизга шундай қилдингизми?» дедилар. Отам: «Йсқ», деди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳдан қсрқинглар ва фарзандларингиз орасида адолат қилинглар», дедилар. Отам қайтиб келиб, берган молини қайтариб олди.

وفي رواية: "إني لا أشهد على جور".

Бир ривостда: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мен зулмга гувоҳ бслмайман», дедилар.

وفي رواية: قال: "أيسرك أن يكونوا إليك في البر سواء؟ قال: بلى، قال: فلا إذاً".

Бошқа бир ривостда: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сизга фарзандларингиз бир хилда схшилик қилишини хоҳлайсизми?» дедилар. Отам: «Албатта хоҳлайман» деди. «Ундай бслса, сиз ҳам бир хил муомала қилинг» дедилар.

Шарҳ:

Динимиз ҳамма нарсада адолат қилишга буюрган. Фарзандлар орасида адолат қилмаслик улар сртасида сзаро адоват ва нафрат туғилишига сабаб бслади. Шунинг учун ҳам фарзандлар орасида адолат қилиш жуда катта аҳамистга сга. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам фарзандлар орасида адолат қилмасликни зулм деб атадилар ва ё ҳаммаларига бир хилда беришга ё молни қайтариб олишга буюрдилар. Бундай йслланмани олган саҳобалар — Аллоҳ улардан рози бслсин — фарзандлари орасида адолат қилишга шундай қаттиқ аҳамист беришар сдики, ҳатто битта фарзандини спиб қсйса, қолганларини ҳам спар сдилар.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1- Ҳамма ишда одиллик қилиш вожиб.

2- Фарзандларнинг баъзисига бирон нарса бериб, бошқаларига бермаслик жоиз смас.

3- А­ҳтиёжга қараб бирига бошқасига олиб бермаган нарсани олиб бериш мумкин.

 

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْها قَالَتْ جَاءَتْنِي امْرَأَةٌ وَمَعَهَا ابْنَتَانِ لَهَا فَسَأَلَتْنِي فَلَمْ تَجِدْ عِنْدِي شَيْئًا غَيْرَ تَمْرَةٍ وَاحِدَةٍ فَأَعْطَيْتُهَا إِيَّاهَا فَأَخَذَتْهَا فَقَسَمَتْهَا بَيْنَ ابْنَتَيْهَا وَلَمْ تَأْكُل مِنْهَا شَيْئًا ثُمَّ قَامَتْ فَخَرَجَتْ وَابْنَتَاهَا فَدَخَلَ عَلَيَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَحَدَّثْتُهُ حَدِيثَهَا فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ ابْتُلِيَ مِنْ البَنَاتِ بِشَيْءٍ فَأَحْسَنَ إِلَيْهِنَّ كُنَّ لَهُ سِتْرًا مِنْ النَّارِ» (رواه مسلم).

Имом Муслим ривост қилган ҳадисда Оиша розисллоҳу анҳо шундай дейди: Бир хотин икки қизи билан менинг олдимга тиланиб кирди. Мен битта хурмодан бошқа ҳеч нарса топмадим. Хурмони аёлга берган сдим, уни олиб, иккига бслди-да, икки қизига берди, сзи ундан тотиб ҳам қсймади. Сснгра туриб чиқиб кетишди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳужрамга кирганларида бслган воқеани айтиб бердим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Кимга қиз фарзандлар берилган бслса,  у уларни чиройли тарбис қилса, улар унга жаҳаннамдан парда бслишади», дедилар.

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ عَالَ جَارِيَتَيْنِ حَتَّى تَبْلُغَا جَاءَ يَوْمَ القِيَامَةِ أَنَا وَهُوَ وَضَمَّ أَصَابِعَهُ» (رواه مسلم).

Имом Муслим Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ким икки қизни восга етгунча схшилаб тарбисласа, қиёмат куни мен билан бирга туради», деб бармоқларини бир-бирига бирлаштирдилар.

Шарҳ:

Қиз бола заифа бслиб, сзи мустақил ҳаётини қуриб кетишга қодир бслмай, доим уни паноҳига оладиган кишига муҳтож бслади. Қизларни паст санаб, камситиш жоҳилист аломатларидан бслгани учун А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қиз болаларни чиройли тарбислашга ва схши муомала қилишга тарғиб қилдилар ва бунинг учун катта мукофотларни ваъда қилдилар.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1- Қарамоғидаги қизларни Ислом асосида гсзал тарбис қилиш кишининг жаннатга киришига сабаб бслади.

2- А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизларга схши муомалада бслишга тарғиб қилдилар.

Assalam alaykum Wa Rohmatullohu Wa Barokatuhu!

Quyidagi maqolani Islom va TV mavzusiga choylamoqchi edim afsuski u mavzuni topa olmadim. Maruzada biroz andishalik bo'lsa barcha forumdoshlardan uzurimni so'rab qolaman...

 
[/color]

Qiz asraguncha tuz asragan afzal deyishgan qadimgilar, nega?! Chunki, qiz bola shunchalik nozik hisoblangan-ki, u sal narsaga aynib ketishi mumkun. Top-toza oq sutga bir tomchi siyoh tomsa qanchalik bulg’ansa, qiz bolaning tashqi ko’rinishining ochilib-sochilib ketishi ham, shunchalik uning butun borlig’i-yu nomusiga dog’ bo’lib tushadigandek. Biroq hozir gap qiz bola tugul hatto o’g’il bolalarimizning kiyinish madaniyati to’g’risida ham emas yoki qanday kiyinganligidan, fe’l-atvorining keng-u torligidan qat’iy nazar, ko’z o’ngimizda o’z-o’zicha shakillanib kelayotgan bu odam nima eshitib, nima ko’rib ulg’ayotganligi haqida?!...
Boshidanoq aytib qo’yaylik qadrli ota-onalar, aziz va mo’tabar ustozlar bizni kechirsinlar-u, ammo tan olmay ilojimiz yo’q. Hozirgi kunda farzandlarimiz tarbiyani bizdan emas, intertelvidinya deb atalmish rahnamosidan olib yotgani bor gap. Bir qaraganda shunisi ham yaxshidek, ahir biz uzu kun o’g’il-qizimizning tarbiyasi bilan shug’ullanadigan bo’lsak, bola-chaqani kim boqadi?! Shu boisdan ham biz charchab qolib ishdan kelamiz, bir luqma ovqatimizni naridan-beri yeymiz so’ng, to’ygami, tug’ulgan kungami yoki boshqa bir tirikchiligimizga otlanamiz. "œ-Bolam Salom, Bolam Xayr. Pul kerakmi? —Mana ol. O’tgan yilgi paltoying kaltayib qoldimi, mayli yanagi maoshda yangisini olamiz. Maktabga borayapsanmi o’zi? Ha barakalla. Novvosga qaradingmi, uyni yig’ishtirdingmi?!  va hakazo..." va bo’ldi shu.
Bolamiz bilan bo’ladigan eng uzoq va mazmunli suhbatimizning mohiyati faqat shulardangina iborat xolos.
Intertelvedinya esa uning ham otasi ham onasi, opasi, dugonasi, do’sti, tarbiyachisi bo’lib qolganini shundan keyin ham tan olmay ko’ring-chi?! Ammo bu do’stning bolalarimizga o’rgatayotgan juda ko’p narsalarni shu yoshga kirib ba’zan mahramimizga ham ayta olmaymiz. Masalan, yetti yoshdagi qizaloqlar, ayol kishi boshi aylanib behold bo’la boshladimi, bu homiladorlikdan nishona ekanligini qayerdan biladi?! Besh yoshdagi bolakay esa, chaqaloqlarni kasalxonadan olib kelishmaydi, ularni ayalari huddi mushuklarga, bo’ri yoki tulkilarga o’xshab tug’ushi-yu, katta bolalarni esa chaqaloqni sotib oldik deb aldashlarini har holda ularga o’zimiz yonida o’tirg’izib, erinmay batafsil tushuntirmagan yohud bu haqda bog’cha opasi maxsus mashg’ulot o’tib berib gapirmagandir?!
Bir tanishimning qizi, oddiy maktabdan nufuzli gimnazyaga qatnay boshladi. Ehh, qizlar qizlar"¦ ular hoh yetti yoshda bo’lsin hoh o’n yettida gaplashadigan mavzulari albatta moda yoki kiyim-kechakdan iborat bo’ladi. Nima gap o’tsa o’tganki. Yangi kelgan qizaloq dugonalari bilan gurrunglasha turib, hali umrida ya’ni, qorinning tepasidan keladigan maykacha kiyib ko’rmaganini aytib qoladi. Qizlar piqirlashib kulishgan. "œ-Vay, seni qara-yuu kindigi ochilmagan qiz", -deb uni mazax qilishgan. Buni qarang-ki bu gaplar qizaloqqa og’ir botadi va yoki kindigini ochib yurmaslik uyatdek. Xo’rligi kelib ota-onasini yozg’iradi. "œ-Mana sizlarning tartib qoidangizni deb o’rtoqlarimga kalaka bo’ldim". Ha, bu ne gapki endilikda bor-yo’g’i boshqalarga nisbatan axloqli bo’lish ayb hisoblansa-yu, jamoa undaylarning ustidan kulsa. Yanayam aniqrog’i kiyim kiyishdagi oddiy me’yyorlikni tabiiy qabul qila olmasalar. Ha, bolalarning ko’zi tugul kindigi ham ochilib ketgani, endi yangilik emas. Ular maktab darsligidan to’rt qator she’rni bilmasligi mumkun. Ammo har bir be’mani reklama roliklarini to’tiqushdek takrorlaydilar. "œ-keltirdingmi. —Ha, shef", "œ-Sizni prastata adenoma bezovta qilyaptimi?",  "œLycrs bilan gazni bos", "œYaxshi ko’rasan-mi Jek?" va hakazo"¦ Homiladorlikdan saqlovchi vositalar reklamasi berilayotgan siz-ku, "œe bolam baribir hech narsani tushunmaydi-ku" deb, hotirjam o’tiraverasiz, ammo bolalar zimdan ko’z urushtirib piqir-piqir kulishadi. Bizning axmoqligimizning ustidan-mi, yoki o’zlarining aqilli bo’lib ketganliklaridanmi?! Bilmaymiz, bular hali halvosi. Kabilniy televedinya sharofati bilan uzu kun namoyish etilayotgan filmlarni-ku aytmay qo’yaqolaylik"¦    
Shu o’rinda yana bir jihatga e’tibor bersak, o’zbek dublyaj san’atining baribir betakrorligiga shak keltirmagan holda shuni qayd etish mumkun-ki, ba’zan bu betakrorlik chet elning ba’zi saviyasi past filmlarini ohangraboli, yoqimli ovoz hamda talaffuz bilan, qiziqarli bo’lishiga qodirli bo’lgani holda, o’zimizda ishlab chiqarilayotgan video filmlarni aksincha, sun’iy, zerikarli va jonsiz faqat stilistikaga urg’u berib, gapirtirishlari orqali, shundoq ham zerikarli sujetlarni yanada mujmallashtirishlari bilan ajoyib. Biroq shunga qaramay, to’rt ko’z tugal tavaniki. Istaymizmi yo’qmi biz ulardan ko’z uzmaymiz. Biroq bilmaymiz-ki, asosan tungi kanallarda namoyish etiladigan tungi badiy filmlar, kunduz kuni namoyish etiladi. Ya’ni siz tunda uyingizda bolalar soatini joriy qilganingiz bilan, kunduz kuni farzandizgiz siz uxlab qolib ko’rolmagan, sharmandali filmlarni mazza qilib tamosha qilishadi. Bu hali bor yo’g’i ularni ko’rayotganlari. Rus tilini tushinadigan bolalarning eshitayotgan gaplarichi?! Bunday kinofilmlar tabiiyki asosan detektiv yoki triller janirida bo’lib, undagi so’z va jumlalar ham shunga yarasha criminal ibora va jargonlardan iborat bo’ladi. Ayrim shunaqa filmlar bor-ki, ularning originalligini saqlash maqsadida, rus tiliga qilingan tarjimalarni deyarli har bir so’zini orasida ruscha so’kishning takrorlanib turishi, ingliz tilidan sinxron tarjima qilingan filmlarda esa, istaymizmi-yo’qmi, "œfak of" jumlasi ham tez-tez quloqqa chalinib qolishi tabiiy hol. Balki yot tildagi so’kinch so’zlar o’zimizning "œhey onangni"chalik qo’pol eshitilmas, ammo shunisi borki, aynan o’sha inglizlarning o’zida "œfak of" jumlasini tele yoki kinoda persanajlar tilidan qo’llanilishiga nisbatan juda qattiq chora ko’riladi. Masalan, bir paytlar mashhur "œShamollarda qolgan xislarim" filmidagi la’nati "œdamn" degan birgina so’zning ketib qolgani uchun ham film ijodkorlari javobgarlikka tortilgan ekan.

To’g’ri o’sha davrlardan buyon ko’p vaqt o’tib ketgan bo’lsa-da, ammo hali ham g’arbda yetmishinchi yillardan keyingi vaziyat biroz yumshaganining o’zi yoq Amerika filmlarni shu darajaga olib borib qo’ygan-ki, kino qahramonlari tilidan chiqadigan so’kinishlarni tushunsa bor-mi, "œToshpo’lat tajang"ning ham uyatdan lavlagisi chiqib ketardi. Ammo shunisi e’tiborliki, naqadar "œ" ichida demoktirilib ketganiga qaramay Amerika qo’shma shtatlarida Bolalar uchun chiqariladigan filmlardagi so’z sinzurasi nihoyatda qattiq olib borilari. Birgina "œIndiyana Jons" yoki "œGarri Potr" filmlarini misol tariqasida ko’rib o’tadigan bo’lsak, u yerda hatto-ki, "œshet" ya’ni "œaxlat" jumlasi ham ishlatilmaydi. Faxsh-u razolat avjiga chiqqan shu mamlakatda ham sinzuradan tashqari so’zlarni ishlatish, tananing yalong’och qismini ko’rsatish, zo’ravonlik va narkotik vositalarini iste’mol qilish mavzusini namoyish qilish qati’yyan taqiqlangan. Kim bo’lishidan qat’iy nazar bu qonun qoidani buzgan kishi, katta miqdorda jarima to’lashi hattoki jinoyi javobgarlikka tortilishi shubhasizdir. To’g’ri bu sehrli atalmish o’lkadagi g’irrom tuzimning o’ziga xos nayrangbozchiligi bo’lishi mumkundir. Ammo shunga qaramay bolalar masalasida chegaradan chiqib ketish, ya’ni bolalar adabiyotlari, filmlari, ko’rsatuvlari shuningdek adabiyotlar multifilmlarda axloqqa zid jumlalarning ishlatilishi yoki g’ayri tarbiyaviy ko’rsatuvlarning namoyish etilishini qati’yyan taqiqlovchi qonunning baribir borligi ijobiy hol emas-mi?!
Endi birgina Rossiya kanali orqali namoyish etilayotgan, "œBrigada" filmining takrori kunduzgi vaqtda ko’rsatilishiga nima deysiz?! Yalang’och xotinlar-u, kakayin hidlayotgan bangilarmi, bularning barilarini rus tengdoshlari qatori bizning bolalar ham ko’rib yotishibdi. Yo’ldoshli antenna orqali namoyish etilayotgan film yoki ko’rsatuvlarning aksariyati shu va shunga o’xshash filmlardan iborat bo’lgandan keyin, bizning o’zbek tijorat kanallari ham, tomoshabin reytingini oshirish uchun, qo’shiq emas qiypanglashdan iborat kliplarni aylantirishdan avjiga olgandan hayratlanmasa ham bo’ladi. Qolaversa Sobiq tuzum davrida estradaning unchalik taraqqiy etmagan sabab ko’pchilik "œModrn Toking", "œAbba" "œBoniem"larni eshitib o’sgan va tabiiyki ularning bironta ham so’ziga tushunishmagan. Aslida esa Jaxonga mashhur bunday guruhlarning aytayotgan ashulalarida ham, ma’no mazmunning o’zi bo’lmagan. Chunki, G’arbda eng muhimi ohang hisoblangan. Biroq hozirda ingiliz tilini siz-u bizdan yaxshi o’zlashtirib borayotgan bolalarimiz bilishmaydi-ku, ammo koshkiydi ular hech qursa o’z ona tililarida yangrayotgan qo’shiqlarda ham tutruqli jumlalar eshitayotgan bo’lishsa edi. Ahir bizning estradamiz ham, G’arb san’atiga yurib emas, naq yugurib ketmoqda. Shuning uchun ham, farzandlarimizdagi ko’rish, anglash, tushunish kabi xissiyotlar arzon garovga palapartishga qabul qilishga aylanib qolgan.
Bundan bir necha yil ilgari kino ekranlarimizda "œRamayana" filmi namoyish etilganda kichik yoshdagi bolalar paykon otishga berilib ketgani kabi, hozir o’smir yoshdagi o’g’il bolalar o’z imedjini Shohrux yoki Shohruxhon yoki Shaxriyorga o’xshatishga urunishadi. Birinchi sinf qizaloqlarining katta tanaffus vaqtida Oyijonlari shosha-pisha nonlariga bir bo’lak saryog’ surib Tayyorlab bergan buturburotlarini kavshay turib qizg’in ravishda muhokama qiladigan mavzusi ham shunga o’xshash, "œ-Zerdahonimning bolasi tug’uladimi yo’qmi? Esma Selimga tegadimi Demirgami? Manga "œKechalar" qo’shig’i yoqadi, sengachi?" va hakozo. Mana shunaqa ruhda o’sib bormoqda qizlarimiz, voyaga yetmoqda o’g’illarimiz.
Kuni kecha yosh bir san’atkorning yangi qo’shig’ining klipi namoyish etildi. Qo’shiq-ku tuppa tuzuk ammo klipdagi voqeani ko’ringga. "œEr va xotin so’rida o’tirishibdi o’n besh o’n olti yoshlaridagi qizi ularga choy olib kelib, quyib ketadi. Ona "œDadasi mana qizimizning ham bo’yi yetib qolibdi" deydi. Hey dersiz. Ota ham birooz jim qolib javob beryapti, eshiting "œHa o’zim ham anchadan beri sezib yuribman". Tavba hech zamonda ota-ona qizining bo’yi yetilib qolgani haqida ham shunaqa ohangda gaplashadimi?!"  Ho’p, ana qizining masalasi to’g’risida shu tarzda o’z fikrini bildiradigan ota-onalar ham bordir, ammo ularning televedinya orqali ibrat qilib ko’rsatiladigan qanday jihati bor?! Ota bo’lmishning tamshanib, qizi yetilib qolganiga anchadan beri zimdan nazar solib yurganini xotiniga aytib o’tirishi, kishida allaqanday shilimshiq xis uyg’otmaydimi?! Va eng qizig’i, nihoyat klipda qo’shiq yangragach boshlanadi, "œBo’yi yetib qo’shni qiz" degan jumlalardan keyin, Bo’yi yetgan qo’shni qizning devoridan bir booo’z yigit o’g’riday mo’ralaydi. Bir yigitki naq o’ttiz yoshning nari berisida. Darhaqiqat yetilib pishib ham bo’lgan. Bu klipmi, maynavozchilikmi yoki milliy o’ziga xoslikning beo’xshov karikaturasimi, bilolmaysan kishi? Shkur qilamiz har nima yarim yalong’och bo’lib qiypanglashmayaptiku, deb.
So’zni muxtasar etadigan bo’lsak, jazavaga tushib baqirib chaqirish ojizlarning ishidir. Lekin yuqorida qayd etib o’tilganlarning barchasiga jimgina qarab turish ham, to’g’ri emas. Biz demokratik davlatda yashayapmiz, ammo masalanki Rossiyaga Iroq demokratiyasi kerak emas ekan, nega biz televedinyamizda boshqa davlatlar demokratiyasi xazm qiladigan g’oyalarni jimgina yeb kelaverishimiz kerak.  Shu bilan jaxon kin ova tele sanoatida mavjud dasturlar va filmlarning berilishi taqiqlansin demoqchi emasmiz, aksincha ko’pgina sifatli chet el kinofilmlari ahloqiy tarbiyaviy sifatlari bilan bizga na’muna bo’lishga arziydi. Biroq o’zbek tomoshabini qolaversa ekranlarga termulib o’sayotgan farzandlarimizning didi qachon va qay tarzda shakillanishi degan muhim bir mavzuni boy berib qo’ymaslik uchun nima qilmoq kerak?!
Javob tayyor, albatta ekran mahsulotlarining sifatlilarini o’zimiz ishlab chiqarishimiz va namoyish etishimiz kerak. Biroq sifat har doim ko’p vaqt va katta pul talab etadida. Ho’sh, nima bo’pti ahir davlat ta’minoti shuning uchun emas-mi?! qolaversa ishonchimiz komilki O’zbekistonda tafakkur saviyasi katta bo’lgan insonlarning soni juda ko’p. biz ishonamizki ular biz-u sizga o’xshab qizimiz kindigi ochilmaganidan o’kinib kelishdan oldin-da millat tashvishini chekishni boshlashadi. Biz bunga ishonamiz!

Дарахтнинг тавсифи
Бу дарахтнинг ойнинг тсрт ҳафтасини ифодалаган 4 дона катта шоҳи бор. Кунларни ифодаловчи 31 дона кичик шоҳчалари ҳам бор. Ҳар бир кичик шоҳчада 5 вақт намозни ифодалаган барглари мавжуд. Булардан ташқари ҳар бир кичик шоҳчада кунлик садақани ифодалаган бир мева мавжуд (бу садақа моддий ёки маънавий бслиши мумкин).

Яъни:
Ҳар бир катта шоҳ: бир ҳафта;
Ҳар бир кичик шоҳ: бир кун;
Ҳар бир барг: бир намоз вақти;
Ҳар бир мева: бир садақани ифодалайди.


Фойдаланиш усули: Ҳар ойнинг боши ойни ифодалаган катта шоҳ ва ҳафтани ифодалаган кичик шоҳ билан бошланади. Вақтида сқилган ҳар бир намоз учун битта барг сшил рангга бсслади, агар намоз қазо қилиб сқилган бслса, барг сариқ рангга бсслади. Садақани ифодалаган мевани, агар сша кун садақа қилинган бслса, қизил рангга бсслади.

Дарахтнинг мақсади нима?
Болаларни ушбу услуб ёрдамида намоз сқишга рағбатлантириш, намозни сз вақтида сқишга одатлантириш;
Болаларни сабрли бслишга сргатиш, см-сшил дарахтга сга бслишгач, уларни мукофотлаш;
Ота-онага итоат: фарзанд ота-онасига итоат қилганида (қулоқ солганида) сша кунни ифодалаган кичик шоҳни жигаррангга, қулоқ солмаган кунни тасвирлаган шоҳчани қора рангга бссш.

Шу сринда қуйидаги муҳим жиҳатларга албатта диққат қилиниши лозим:
1. Аамозни фақатгина Аллоҳ ризоси учун сқилиши кераклиги болага уқдирилиши керак.
2. Ҳар бир дарахтнинг расми боланинг сз хонасига ёки шахсий шкафига осиб қсйилиши мақсадга мувофиқдир.
3. Болада хафсаласизлик сезилганида, ота-оналар уларнинг ҳатти-ҳаракатларига қизиқиш билдириб, дарахтни сзлари бссб беришлари мумкин.
4. Бола намозга чақирилганда ширин ссзлаш керак.
5. Аамоз вақти кирганида бола намоз сқишга чақирилиши керак, чунки унинг сзи намоз вақтларини тсғри ажрата олмаслиги мумкин.
6. Илк ҳафтадан сснг болада қизиқиш ссниши, хафсаласизлик сезилиши мумкин. Бундай вазистда болада сна катта қизиқиш уйғотишга интилиш лозим.
7. Дарахтнинг ҳамма жойи бсслиб, см-сшил ҳолга келганида фарзандга мукофот берилади ёки унинг дсстлари чақирилиб, кичик бир тақдирлаш маросими ҳам ташкил стилиши мумкин.


Бу мавзуни сизга изоҳлар билан тушунтиришга ҳаракат қилдик... Самарали натижаларга сришиш учун ушбу тадбирни сабр билан амалга тадбиқ стишимиз лозим. Иншааллоҳ фарзандларимизни шундай гсзал услублар ёрдамида намоз сқишга одатлантирамиз"¦

"Бизни кимки схшиликла стса ёд, хайр ила ёд стилсин, бслсин шод"

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!




     Канаданинг Торонто шаҳрида истиқомат қилувчи шайх хонадонида ғаройиб воқеа содир бслди. Шайхнинг 3 ёшли сғли ва 18 ойлик қизи бор.Фарзанд тарбиссига жиддий қаровчи шайх 3 ёшлик сғлига қуръону Каримдан кичик сураларни сргатмоқда.

     Машаллаҳ, бола аллақачон Фотиҳа сурасини ва бир нечта бошқа сураларни ёддан билади. Бир куни болакай синглисини сйнатиб стирганида, отаси ундан Фотиҳа сурасини сқишини ссрайди, бола қироат ила Фотиҳа сурасини сқиётган вақтида тутилиб қолади ва "Иҳдина Сурат" дес тсхтаб қолади. Шу вақт кутилмаганда 18 ойлик қизалоқ "Ал Мустақим" деб юборади ва сурани сна давом сттириб кетди! Субҳаноллоҳ! Бу қизалоқнинг тили чиқиб 1-айтган ссзи қуръони Каримдаги муқаддас ссз бслади! Тақводор отанинг сз сғлига қуръон сргатётган вақтида қизалоқ бу ссзларни ёдлаб олгани бунга сабаб бслган. Фарзандларни ёшлигиданоқ Исломий руҳда тарбислаш, уларни одоб-ахлоқли, ҳалол инсон қилиб восга етказиш ота-она учун фарздир. Фарзандларига Қуръон сқишни сргатиш уларнинг тарбиссига ижобий таъсир ксрсатади. Ашлигиданоқ тсғри ва сгри йслни фарқини англаб етади. Масалан, дарахт ксчатлигида бир сзингиз тиргович ёрдамида осонгина тсғирлаб юборишингиз мумкин. Аммо у ссиб, катта дарахтга айланганида 20та одам ҳам уни тсғирлай олмайди, чунки вақт стган, фурсат бой берилган бслади. Мазкур воқеа бир нечта фарзандларни ота-онаси бслсалар ҳам ҳали бошлари саждага тегмаган, фарзандларга қуръон сқишни сргатиш у ёқда турсин сзлари ҳали билмайдиганлар учун ибрат бслади деган умиддамиз. Аллоҳнинг каломи бслмиш Қуръони Карим инсонларни фақат ва фақат сзгуликка, тсғриликка йсналтиради. Ассалому алайкум ва раматиллоҳу ва баракотуҳ!

     Манба

Bolaning tili chiqishi bilan unga avvalo kalimai tayyibah — La ilaha illallohu Muhammadur
rasulullohni o‘rgatish lozim. "œOyat-al kursiy"ni va "œHashr" surasining oxiridagi
"œHuvallohullaziy..." deb boshlangan uch oyatni o‘rgatsa, Alloh taolo o‘sha farzandni
doimo xayrli ishlar qilishga muvaffaq qiladi. Shunday tarbiya bergan ota-onaga
farzandining yaxshi, xayrli amallaridan savoblar beriladi. Aksincha, u sodir etgan yomon
amallarga ota sherik bo‘lmaydi.
Farzand yetti yoshga kirganda namoz o‘qishga buyursin. Agar o‘n yoshgacha namoz
o‘qimasa, hadisi sharifga muvofiq, urib bo‘lsa ham namoz o‘qitish lozim. Shunda
balog‘atga yetguncha besh vaqt namoz o‘qishga ko‘nikib boradi.
O‘n yoshdan o‘g‘il va qiz bolalarning yotoq joylarini boshqa qilish kerak.
Ota-ona farzandlar bilan muomala qilishda, jumladan, hadya berish, erkalash, lutf va
mehribonlikda adolat qilib, barchalariga bir xil munosabatda bo‘lishi shart. Mabodo
farzandlaridan birortasini ayricha sevsa ham, buni boshqalariga sezdirib, ularning
ko‘nglini cho‘ktirmasligi lozim.
Biror narsa olib kelsa, birinchi qizlariga, keyin o‘g‘illariga ulashsin. Chunki qizlarning
qalbi o‘g‘il bolalarga qaraganda nozik va ta’sirchan bo‘ladi. Rasululloh sallallohu alayhi
vasallam: "œKim qiz bolalarni xursand qilsa, Allohdan qo‘rqib yig‘lagandek bo‘ladi va kimki
Alloh taolodan qo‘rqib yig‘lasa, Alloh taolo uning badanini do‘zax o‘tiga harom qiladi",
deb marhamat qilganlar.
Farzand ulg‘ayib aqlini taniy boshlagach, unga Qur’on, farz, sunnat va boshqa din ilmi va
odobidan ta’lim bersin. Agar o‘zi qodir bo‘lmasa, Imomi A’zam mazhabiga oid komil
ustozga berib, zaruriy ilmlardan boxabar qilsin.
O‘g‘il bolalarga suzish, kamon otish, ot minish kabi yigit kishi uchun vatan himoyasida,
jangda, musofirchilikda zarur bo‘ladigan hunarlarni va yana biror bir kasbni o‘rgatishi,
qiz bolalarga pishirish, chevarchilik va shunga o‘xshagan ro‘zg‘or uchun zarur ishlarni
o‘rgatmoqlari lozim. Zero, kasb-hunar o‘rganmoq o‘tgan anbiyo-yu avliyolarning
sunnatlari bo‘lib, insonni faqirlik va muhtojlikdan qutqaradi.
Yana farzandlarga kasb-hunar bilan topilgan halol rizqlardan yedirmog‘i vojibdir. Ular
voyaga yetganlari zahoti o‘zlariga mos qalliq topib, oilali qilsinlar. Aks holda ulardan
biror gunoh sodir bo‘lsa, Alloh asrasin, ota-ona farzandining shu gunohiga sherik bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda, Alloh taolo ota-onaga farzandlarni gunohdan pok va Islom
fitratida omonat qilib bergan, o‘z navbatida ota-ona ham bu omonatni pok va bexiyonat
Alloh taologa havola qilmoqliklari lozim.
Hadisi sharifda ta’kidlanganidek: "œSizlarning har biringiz oilangizga cho‘pon kabisizlar.
Har biringiz hamma farzandlaringizga va ayollaringizga javobgar bo‘lasiz". Shu bois otaona
Alloh taolo oldida mas’ul bo‘lmaslik uchun, farzandlarining dini va obro‘sini saqlashi
kerak. Buzuq aqida va nojo‘ya oqimlarga kirib qolmasliklari uchun Ahli sunnat val jamoat
aqidasi, hazrati Imomi A’zam rahmatullohi alayh mazhabi va naqshbandiya tariqati
ta’limoti asosida tarbiyalashi zarur.
Er o‘z xotin va farzandlari bilan ochiq chehrali, saxovatli, marhamatli, muloyim holda,
doim xursandchilik bilan hayot kechirishga harakat qilsin. Payg‘ambar sallallohu alayhi
vasallam: "œSizlarning eng yaxshiroqlaring, o‘z ahliga yaxshi muomala qilganlaringdir.
Men ahlim uchun yaxshi muomala qilishda sizlarning yaxshiroqlaringizman", deb
marhamat qilganlar.
Ota-ona mehr-shafqat yuzasidan farzandlarini o‘psinlar. Bu haqda Rasululloh sallallohu
alayhi vasallam: "œFarzandlarni ko‘p o‘pinglar, albatta sizlar uchun har bir o‘pganda
jannatda bir daraja bor", deb marhamat qilganlar
Rivoyat qilishlaricha, hazrati Umar raziyallohu anhu bir kishini amaldor qildilar. O‘sha
kishi bir yumush bilan kelganda Amirul mo‘’minin farzandlaridan birini quchoqlariga olib,
o‘pib-erkalab o‘tirar edilar. Xalifai zamonning bu ishlaridin hayratda qolib dedi: "œMening
ham bolalarim bor, ammo ularni hech qachon o‘pgan, erkalagan emasman". Shunda
hazrati Umar roziyallohu anhu: "œModomiki, o‘z bolalaringga, yoshlarga rahm-shafqating
yo‘q ekan, kattalarga rahming qaerdan kelsin", deb u amaldorni darhol bo‘shatib
yubordilar.
O‘rni kelganda aytish kerakki, qiz bola balog‘atga yetgandan so‘ng otasi va bolig‘ og‘ainilari
bilan o‘pishib ko‘rishishdan tiyilsin. Mahramlar bilan qo‘lma-qo‘l so‘rashish kifoya.
Onalar ham balog‘atga yetgan o‘g‘illari bilan o‘pishib ko‘rishmasin. Aks holda bunday
paytda tasodifan shahvat paydo bo‘lib qolsa, xunuk oqibati haqida kitoblarda juda og‘ir
hukmlar keltirilgan. Qarindoshlardan tog‘a va amakilar ham shu hukmda. Ammo ayollar
boshqa qarindoshlar bilan qo‘l berib so‘rashishlari mumkin emas.
Aksar kitoblarda ayollarning nomahram erkaklarga salom berishlari ham ta’qiqlangan.
Rasululloh sallallohu alayhi vasallam ayol kishining nomahramlar bilan ko‘rishishini
qat’iyan man’ qilganlar. Shuningdek, begona ayolga nazar qilishni "œShaytonning zaharli
o‘qlaridan bir o‘q", deya zararli va ofatli ekanligiga ishora qilganlar.
Alisher Navoiy hazratlari "œArbain hadis"da (qirq hadis sharhi) yuqoridagi hadisi sharifni
shunday sharhlaganlar:
Solma ko‘z, kimsa bo‘lsa nomahram,
Garchi nafsing topar nazzorada sud.
Ki nazarkim harom, shaytonning —
Navokidir valek zahrolud.
Ota doimo farzandlariga tabassumli, ochiq yuzli bo‘lsin. So‘zlaganda, muboh bo‘lgan
o‘yinlarda ularga erkinlik bersin va ularning haqiga doimo xayrli duo qilsin. Hadisi
sharifda aytilishicha: "œOtaning farzand haqiga qilgan duosi payg‘ambarlarning o‘z
ummatlariga qilgan duosi kabidir".
Ona ham duo qilishga haqliroq. Chunki Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: "œOnaning
duosi tez ijobat bo‘ladi", dedilar. Ashobi kirom so‘radilar: "œNima uchun shunday, yo
Rasulalloh?" Rasuli akram: "œChunki ona otaga nisbatan mehribonroqdir. Rahmli va
mehribonning duosi bekor ketmaydi", deb javob berdilar.
Ota-ona farzandlarini aslo duoibad qilmasin, qarg‘amasin. Chunki ularning xayrli duolari
kabi, qarg‘ishlari ham tez ijobat bo‘ladi. Agar shunday bo‘lib qolsa, Alloh asrasinki,
farzand badxulq, badkirdor bo‘ladi. O‘z navbatida, farzandlar ham ota-onalarining
ranjishlariga, noroziliklariga, qarg‘ishlariga sabab bo‘ladigan amal va harakatlardan
astoydil tiyilishlari lozim.