AbdulAziz,Salmoni Forsiy,Chustiyga savol:
Sizningcha "qabr" qanday maskan,uni qanday tasavvur qilasiz?Iloji bo'lsa hadis va rivoyatlar bilan javob bersangiz
Savollar uchun tashakkur.
Alloh taolo aytadi:
"œHar bir jon o‘limni totguvchidir". (Oli Imron, 185-oyat)
Har bir jon omonatini topshirgandan so’ng, mahshar maydonida yig’ilguncha uning makoni qabr bo’ladi. Hayoti dunyoda mo’min holda o’tib, Allohga qullik qilib, uning Rahmatiga ega bo’lgan kishilar uchun qabr hayoti rohatdir, jannatdan bir bog’chadir.
Payg’ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytadilar:
Qabr yo jannat bog’laridan bir bog’ yoki jahannam chuqurlaridan bir chuqurdir (Imom Termiziy).
Inson qabrga kirishi bilan uning kelgusi manzili ham oshkor qilanar ekan:
Ibn Umar rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam:
«Birortangiz o‘lsangiz, qabringizda erta-yu kech jannatmi, do‘zaxmi, borar joyingiz ko‘rsatib kirilgaydir va: «Qiyomatda, qayta tirilganingdan so‘ng, borar joying ana shuldir!» — deyilgaydir», — dedilar. (Buxoriy rivoyati)
Hatto Rasululloh SAV ham, jannatiyligi bashorat qilingan buyuk sahobiylar ham qabr azobi va fitnasidan doim panoh tilashgan:
Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: Nabiy sallallohu alayhi va sallam:
«Ollohumma inniy a’uuzu bika minal-ajzi val-kasali val-jubni val-harami va a’uuzu bika min azobil-qabri va a’uzu bika min fitkatilmahyo valmamoti»,— der erdilar». Duoning mazmuni:
«Yo parvardigoro, notavonlikdan, yalqovlikdan, qo‘rqoqlikdan, munkillab qolmoqdan, qabr azobidan, tiriklik va o‘lim chog‘ida bo‘ladirgan fitnalardan meni o‘z panohingda asrag‘il!». (Buxoriy rivoyati)
Usmon ibn Affon (roziyallohu anhu) biror qabr oldida to‘xtasalar, yig‘lar, hatto yig‘idan soqollari ho‘l bo‘lib ketar ekan. Buning sababi surishtirishganda: "œMen Rasulullohning:
"œQabr oxiratning ilk manzilidir. Agar mayit qabr(dagi azob)dan najot topsa, qolgani yanada oson kechadi, ammo najot topa olmasa, qolgani bundan-da og‘irroq bo‘ladi", deganlarini eshit-ganman", deb javob bergan ekanlar. (Termiziy va Ibn Moja rivoyati)
Qabrdagi savol-javob va mo’minlarga rohat haqida Rasululloh shunday marhamat qiladilar:
Asmo binti Abu Bakr rivoyat qiladilar: «Quyosh tutilgan kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning xotinlari — Oisha singlimnikiga bordim. Qarasam, odamlar namoz o‘qishayotgan erkan. Oisha qiyomda turgan vaqtida: «Odamlarga ne bo‘ldi?» — deb so‘radim. Oisha qo‘li birlan osmonga ishora qilib: «Subhonalloh!» — dedi. Men: «(Qiyomat) alomatimi?» — dedim. Oisha «Ha» degan ma’noda bosh irg‘ab qo‘ydi. Janob Rasululloh namoz o‘qib bo‘lgach, Olloh taolog‘a hamdu sanolar aytdilarda, bunday dedilar: ((Men ko‘rmagan narsa qolmadi, hatto shul yerda turib jannatni ham, do‘zaxni ham ko‘rdim. Menga «Sizlar qabrda yotganingizda Dajjol fitnasi yanglig‘ bir sinovdan o‘tgaysizlar» deb vahiy qilindi»,— dedilar. Shunda: «Dajjol fitnasi yanglig‘»,— dedilarmi yokim: «Dajjol fitnasiga yaqin»,— dedilarmi, aniq yodimda yo‘q. Keyin, Janob Rasululloh bunday deb davom etdilar: «Har biringiz qabrda yotganingizda bir farishta kelib: «Bul kishi (Rasululloh)ni taniydursenmi?» —deb so‘raydir. Agar qabrda yotgan banda mo‘min (yokim «musulmon»,— dedilar shekilli) ersa, «Bul kishi Muhammad sallallohu alayhi va sallamdurlar, bizga mo‘jizalar (dalillar) olib kelganlar, biz ishonib qabul qilganmiz, ergashganmiz»,— deydir. Unga: «Biz sening mo‘min ekanligingni bilur erdik orom olib yotaverg‘il!»—deyishg‘ay. Ammo, munofiq (yokim, «ikkilanuvchi»,— dedilar shekilli) ersa, «Bilmadim, odamlar bul kishi xususida nimalardir deyishar erdi, men ham o‘shalar aytganini aytar erdim»,— deydir». (Buxoriy rivoyati)
Mo‘minga qabrda yetadigan xushxabarIbn Umardan rivoyat qiladilar: Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) aytdilar:
"œLa ilaha illalloh" kalimasi ahliga o‘lim chog‘ida ham, qabrda ham, qayta tirilishda ham qo‘rqinch yo‘qdir. Go‘yo men ularga (qiyomat kunidagi) qichqiriq chog‘ida boshlarini tuproqdan ko‘tarib, qoqib: "œBizdan g‘am-g‘ussani ketkazgan Allohga hamd bo‘lsin", deb aytayotganlarini ko‘rib turgandayman". (Tabaroniy, Abu Ya’lo, Bayhaqiy rivoyati)
Ka’bul Ahbor aytadilar: "œSolih banda qabrga qo‘yilgan payt-da uni solih amallari qurshab oladi. Azob farishtalari oyoq tomonidan keladilar. Shunda namozi ularga: "œQani, bu yerdan jo‘nab qolinglar-chi", deydi. So‘ng bosh tomonidan keladilar. Ro‘zasi aytadi: "œSenlarga uning oldiga yo‘l bo‘lsin, axir, u dunyo-da Alloh azza va jalla uchun uzoq vaqt chanqadi". Keyin tanasi tomondan keladilar. Haj va jihod aytadi: "œQani, daf’ bo‘linlar-chi, u jonini ko‘p toliqtirdi, badanini charchatdi, Alloh azza va jalla uchun haj va jihod qildi. Sizlarga yo‘l yo‘q". So‘ng qo‘l tomonidan keladilar. Sadaqa aytadi: "œMening sohibim oldidan jo‘nab qolingiz. Qanchadan-qancha sadaqalar mana shu qo‘llardan chiqib, Allohning jamoli orzusida Uning qullariga tushdi. Sizlarga yo‘l yo‘q". So‘ng unga: "œXotirjam yotaver. Tirikligingda yaxshi eding, mayyitligingda ham yaxshi bo‘lding", deyiladi".
