Dadam qabri

Qora qishdan qutulmasdan turib olam,
Dadam qabri ustidan o't ko'klab chiqdi.
Nima qilib yuribdi, deb, bebosh bolam?
Balki ko'ngli tinchimasdan yo'qlab chiqdi.

Odam bormi bu manzilga kelmaydigan,
Odam bormi kelishini bilmaydigan,
Tirik odam bormi seni tergaydigan? -
Degan savol maysalarni chulg'ab chiqdi.

El qatori nasihatdan bezganim rost,
Umidimni o'zim tishlab uzganim rost.
Qayda bo'lmay, bir nigohni sezganim rost,
Gunoh qilsam, o'tkir nigoh tig'lab chiqdi.

Ba'zan qo'lim, ba'zan esa sabrim yetmas,
Hayotimni oqlash uchun umrim yetmas.
Onamni haj qildirgani qurbim yetmas,
Hayit kuni yurakkinam ingrab chiqdi.

Yillar o'tib kim ulg'aydi, kim qaridi,
Kimdan oru nomus, kimdan dard aridi.
Akalarga to'kay, deb dil g'amlarini -
O'ksib borsam, eshigidan yig'lab chiqdi.

Bildim, nega el oldiga osh qo'yishar,
Qachon yostiqqa bemalol bosh qo'yishar.
Ko'klamasin deb ustiga tosh qo'yishar...
Mening dadam qabridan o't ko'klab chiqdi.

I.Mirzo

Singan odam

Singan odam, tuyg'ulari tingan odam,
Singan odam, qismatiga ko'ngan odam.
Siniq kulib, siniqqina ko'rinadi,
Kun ko'radi, yashamaydi, singan odam.

Yuribmiz-da, deydi endi o'g'il-qiz deb,
Qoraqozon yonidagi qorako'z deb...
Men hamisha yoningdaman, ketdik, do'st deb,
Yelkangga qo'l tashlamaydi singan odam.

Ko'rilmagan katta xavfni ko'rib qolgan,
Qochib borib o'z ichiga kirib qolgan.
O'z jonining mazasini bilib qolgan,
Senga jonin to'shamaydi singan odam.

Ko'rdim singan shoxni - oppoq guli bilan,
Egam goho shunday o'ynar quli bilan.
Goho urar bandasining qo'li bilan...
Odam isin xushlamaydi singan odam.

Unga tegma, u sendan ayb qidirmaydi,
Aybing bilsa ham birovga bildirmaydi.
Singan odam singanlarni sindirmaydi.
Begonaga o'xshamaydi singan odam.

I.Mirzo

Bachkana kun...

Bachkana kun kelsa, buralib palang -
Kosadagi sutni to'kib qochadi.
Ilvirsni bo'yniga chumchuq solar chang,
Burgut rayxon bargin cho'qib qochadi.

Bachkana kun kelsa, qiyin, deydilar,
Hayot o'zi beshak o'yin, deydilar.
Qirqiga chidagan, chidaymiz yana -
Qirq yilda bir eshak o'yin deydilar.

Bachkana kun kelsa, gul bo'lar shoir,
Gul bo'lmasa, kuyib, kul bo'lar shoir.
Odamning quliydi chiroqning jini,
Aroqning jiniga qul bo'lar shoir.

Bachkana kun kelsa, Ahmad donolar,
Asta tera boshlar shaxmat donalar.
Siz unga so'z berib qo'ysangiz, tamom,
Sizga gap bermaydi mahmadonalar.

Bachkana kun kelsa, shon va sharaflar:
Bir yonda takliflar, bir yon talablar.
Chimmatin ko'tarib, qoshin sakratib
Zinoga chaqirar eski danaplar.

Bachkana kun kelsa... kelmasin, deyman,
Ustimizdan birov kulmasin deyman.
O'zimiz bilamiz - kimmiz, nimamiz,
Shu gapni bolalar bilmasin, deyman.

I.Mirzo

Entikardi

Entikardi adirlaru dalalar,
Qizil kiygan qizdek qirmiz lolalar.
Qizil kiygan qizni yaxshi ko'rardim,
Bilar edi tog'alaru xolalar.

Dirillardi mendan qochib varraklar,
Varragimdan cho'chib uchgan laylaklar.
Hurkak-hurkak titrab tunda yuraklar,
To'lqin-to'lqin tortar edi nolalar.

Bola edim bo'shanggina, ko'ngilchan,
To'shak bo'ldi go'shangaga ko'ngilchang.
Mana, bugun bo'yga yetdi o'g'ilchang,
Senga yozgan she'rlarimni yod olar.

Mening esa qonim qaynab jo'sh urar,
To'lqin-to'lqin tortib, gup-gup musht urar.
Qaytib-qaytib yuragimga bosh urar,
Sen tug'ishing kerak bo'lgan bolalar.

I.Mirzo

Yigit (Azizbekka)

Osmonga oy, yigitga ot yarashar -
Tuyoqlari yulduz sochsin yelganda.
Yigit bo'lsin, kirsa davra yorishar,
Qiz-juvonning aqli shoshsin kulganda.

Munofiqlar, haromzoda ,kazzoblar,
Osh yedirib, so'ng guruchin hisoblar.
Nari bo'lsin bunday ko'hna azoblar,
Bosh egmasin nomard minnat qilganda.

Ota-ona turgan manzil - yurt bo'lar,
Yo'lga kirganidan ko'zi to'rt bo'lar.
Gugurtcho'pdek omonat va mo'rt bo'lar,
Yo'qotmasin endi qadrin bilganda.

Erlar ko'pu erkaklar kam zamonda,
Pok ayollar ko'zlari nam zamonda,
Shunday g'irrom, shu mutahham zamonda
Mushtin ishga solsin kezi kelganda.

Osmonga oy, yigitga yor yarashar,
Hovli borki, o'lan-alyor yarashar,
To'y kechasi har neki bor - yarashar,
Ko'ngli to'lsin, quchoqlari to'lganda.

Dunyo kezsin, o'nta tilda so'ylasin,
O'ylaganda lek o'zbekcha o'ylasin.
Navoiyni chang bostirib qo'ymasin,
Mudramasin qo'lga kitob olganda.

Qaysi ohang yoqimliroq yurakka?
Chuldir-chuldir jilg'a oqsin tuvakka...
Beshikdagi manglayi keng buvakka -
Shu she'rimni aytsin ota bo'lganda.

I.Mirzo

Dard

Chorasizlik shu-da bechoralik shu:
Tushingga izlaysan ta'bir va ma'ni.
Ammo tushga kirmas - senga qorong'u -
Ichingda qanday dard pishayotgani.
Buni g'animga ham ko'rmasman ravo,
Dushmanim holiga achingim kelmas.
Bu ham qara kasal, bu ham bedavo,
Ammo, ming afsuski, muhabbat emas.

I.Mirzo

Navro'zguli

Navro'zguli, boychechagim, bormisan,
Men senga zor, sen menga ham zormisan?
Muz ichida asradim men ko'nglimni,
Sen o'zingni asrab, baxtiyormisan?

Omonliqsan, to'tiyosan ko'zlarga,
Sevgi maktubisan ma'sum qizlarga.
Suykalasan dudoqlarga, yuzlarga,
Bitta o'zing bir butun gulzormisan?

Ninachining qanotidek barging bor,
Asal va sut bo'yi kelar atring bor.
Qadrim bilib yo'qladingmi, qadring bor,
Yolg'izginam, yolg'izlarga yormisan?

Ay, ko'ngilni qitiqlagan erka gul!
Ay, olamni ko'mgan orzu-sirga, gul!
Qayga desang, men ketarman birga, gul!
Sen ham mendek dardga xaridormisan?

Oy ham kulcha ko'rinarmish ochlarga,
Bulut ko'rpa bo'lib zor-muhtojlarga.
Tashna dilu ruhi yalang'ochlarga -
Birdek tansiqmisan, madadkormisan?

Jonim gulim, o'tinaman, so'lmay tur,
Dunyo yashnaganda hazon bo'lmay tur.
Meni yetim qilma, ketma, o'lmay tur,
Sen ham mendek dunyodan bezormisan?

Iqbol Mirzo

O'pkalanib qaraysiz

O'pkalanib qaraysiz, o'pkalanib...
Ko'zimning gavhari, mahzanim,
Quchmaganim, suymaganim, o'pmaganim,
Sochlarini boshginamdan to'kmaganim,
O'pkalanib qaraysiz, o'pkalanib...

Uzandimu hilolga hech yetolmadim,
Yetib sizga bilaguzuk etolmadim.
samolarga talpingancha kunim kechdi,
Quyoshni ham tilla uzuk etolmadim.

Ko'z uchida qaraysiz, ko'z uchida...
Yulduzchalar cho'kib yotar dil burjida.
Oy aylanar koinotning kulgichida,
Yurak erir qabog'imning hovuchida...
Ko'z uchida qaraysiz, ko'z uchida...

Uzandimu qoshingizga yetolmadim.

I.Mirzo

Bilsang edi...

Kel, deganda, noz qilmasdan kelsang edi,
Gul berganda, qayrilmasdan olsang edi.
O'zing qandoq yaxshiliging bilasan-u,
Seni qanday sevishimni bilsang edi!

Bu dunyoga ozib-yozib bir bor kelib,
Nahot o'tsam hijronlarda bag'rim tilib?
Sen yurasan dardim bilmay, qadring bilib,
Seni qanday sevishimni bilsang edi!

Muzni qanday kuydirishni bilasan-a,
Suymaganni suydirishni bilasan-a,
Laylolardan qolgan ishqni bilasan-a,
Seni qanday sevishimni bilsang edi!

Chora istab bechorman men chorasiz,
Fe'ling sabab ikkimiz ham ovoramiz.
Ichi qora qiz ekansan, e qora qiz!
Seni qanday sevishimni bilsang edi!

Yetti iqlim, suv-havoni bilasan-u,
Beshta qit'a, yer-samoni bilasan-u,
Menga qara, har baloni bilasan-u,
Seni qanday sevishimni bilsang edi!

I.Mirzo

Zulfiya

"Zulfiyaga qarama,
Naq enangni ko'rasan!
Meni yaxshi ko'radi,
So'ra kimdan so'rasang!"
Kaltak yerdi Abdulla,
Kaltak yeb ham qaytmasdi.
- Ol-e, o'sha Zulpini,
Kerakmas! - deb aytmasdi.

Aqlli qiz Zulfiya,
Hammasini biladi:
Menga ko'zi tushganda
Miyig'ida kuladi,
Darslar kirmas quloqqa,
Samolarda xayolim:
Zulfiyaning qo'llari
Ipakdayin muloyim...
Kitobimning ichida
Jilmayadi suvrati.
Meni yaxshi ko'radi,
Meni yaxshi ko'radi...

...Yillar o'tdi, Abdulla,
Hayot bizdan kuldi-ya.
Sendek mendek yigitdan
Voz kechdi-ya Zulfiya!
"Zulfiyaga qarama,
Naq enangni ko'rasan!
Meni yaxshi ko'radi,
So'ra kimdan so'rasang!.."

Aqlli qiz edi-ku,
Hammasini bilardi:
Menga ko'zi tushganda
Miyig'ida kulardi.
Men-ku, mayli...
Seniyam
Toza ahmoq qildi-ya.
Biz harbiyda yurganda
Tegib ketdi Zulfiya...

Kitobimning ichidan
Uchib tushar suvrati,
Sevmaganman men uni,
Abdul yaxshi ko'radi!
Yirtaman deb suvratin,
Yitolmayman har kuni,
Sevmaganman men uni!
Sevmaganman men uni!..

I.Mirzo