Domla Chustiyning "Indamaslar olami" she'ri.
Indamaslar Olami
Indamaslar olamin sayr ayladim
Sayr etib men bariyo xayr ayladim
Eng ajab olam ekan bu olam
Sayr qilsin bo`lsa xar kimning g`ami
Unda baravzan ekan xar bir bino
Ul binolarning ichida yo`q xavo
So`risi yo`q, sahni yo`q, ayvoni yo`q
Akrabolar yo`q aziz mehmoni yo`q
Beycho`gi bepalos be tano`r
Tomi xam, devori xam tuproq erur
Eski g`ordan xam qorong`u erur
Qoru yo`mgir tomlarim qilmish xarop
Loyla aylanmish tani oliyjanob
Bu binolar yonma-yon, katta kichik
Bazisi kimning uyi nomi bitik
Bazisini ustida naqshinkorlik
Sangi marmarla bitik yodgorlik
Ermi, xotinmi, qarimi , yoshmi
Yoki jodu ko'zmi,qiyg`och qoshmi
Kambag`almi, boymi yo olimmidi
Yoki xokim,yo xakim ul kim edi
Yo gadomi,yo xalim yoki chapan
Kim tanib olg`ay suyakning rangidan
Bir-biridan farqi yo`q xech kimsaning
Po`sti yo`q so`ngak erur jismi aning
Kim takkabbur b`olsa xam davosi yo`q
Nozaninlar nozu istig`nosi yo`q
Makr etishga xoli yo`q makkorning
Xoli yo`q toat uchun dindorning
Bir nafas xam o`gzi badbo`y mast yo`q
So`kkuchi til, urguchi zo`r dast yo`q
Qo`ydi-chiqdi yo`q uning ro`zg`orida
Urdi-chiqdi yo`q uning bozorida
Birni yuzda,yuzni mingga sotguvchi
Ajarlib sarmoyasidan jim yotgufchi
Elni behuda malomat ayalagan
Ozg`didan gul o`rniga chiqmish tikon
Kimsada yo`q madhu fasfo lofu-qof
Yo`q g`araz xam dag`dag`a, jangu masof
Kim riyokor, munofiq, bexayo
Qolmish elning lanatiga doimo
Beadab,bezo`riyu xulqi yomon
Ulfati bolmish ul manzilda ilon
Bunda mansab yo`q, xushomadgo`y yo`q
Zebu ziynat birla tangu bo`y yo`q
Bunda yo`q xech kimga tahqiri nazar
Xar kimdir, bilmadim kim mo`tabar
Balki maygul labdan unmish lolalar
Lola yuzlar qayda, yo`qdur bolalar
Jim yotur man-man degan boz-bozlar
Betida tufro`q erur pardozlar
Tadbiru purkorlik qo`l kelmamish
Xiylayu ayyorlik qo`l kelamamish
Qo`l uzatmaydur ta`ma birla gado
Yo`q sahiy ahlida xam lutfu saho
Pora-pora poraho`rlik jizmi xam
El aro butkul yoqolmish ismi xam
Noiloj zolim yoztibdur be iloj
Notavon mazlumda xam-yo`q qiylu-qol
Og`zida tufroq xasis, ochko`z baxil
Xammasini er yepti qo`ymay yilma-yil
Aldayolmasdan yotur aldoqchilar
Komi qum to`lgan yotur ayg`oqchilar
Q`oynida yo`qdur qalamkash daftari
Yo`q erur qonh`or qo`lida xanjari
Yo`q ularda ihtiyoru, iqtido
Qishmi, kuzmi bexabar, yozmi, bahor
Qancha ming yillar erurki kun botur
Qancha ming yillar erurki tong otur
Kecha kunduzdan xabarsizdur ular
Tek yotur, xumosh yotur, jim- jit yotur
Tufro`gin bazan shamol bir qo`zgo`tur
Ota ona, birla farzand bir birin
Chehrasiga tashlay olmas k`oz qirin
Eru xotin, xushu be akraboo
Bir-biridan behabardur mutlaqo
Bu so`zim ermas xurofotdan darak
Bu xaqiqat olami - ibrat demak
Soati bunda sayoxat ayladim
Ne sayohat ming nadomat ayladim
Ko`zda yoshim bo`lgan edi pardador
Yig`ladi dil parda ichra zor zor
Vahimdan lekin tetim tutdim o`zim
Bir tomonga nogaxon tushdi ko`zim
Bir makone bo`ldi manga jilvagar
Ustidan unmishmi go`yoki naytakar
Qabr aro qo`shnay sadosi avji bor
Bu sado lol ayladi be ihtiyor
Shu zamon k`onglimga yetdi birr surur
Zam-zami qalbim aro nash etdi nur
Kel degandek bo`ldi menga shul zamon
Bu nidoni tingladi jismimda jon
Men dedim, ey muhtari qo`shnaynavoz
Xay, ramuziddin xabar bergil, biroz
Ne sabab joyingda o`zga fayz bor
Bu makoning nega? Go`yo lolazor
Sen kim elding? Bunga kelmasdan burun
Mujda bergil menga xolingdan bukun
Deb ko`zim yumdim qildim boshimni xam
Aydi: Ey farzang men aytay tinglag`il
Ne desam,sen, zarra shak keltirmag`il
Avvalo men poku beozor edim
Elni shod etkuvchi parxezkor edim
Umr o`tkazdim xalol mehnat bilan
Elni xursadn ayladim san`at bilan
Doimo qildim bahillikdan xazar
Yaxshilikni o`yladim shomu sahar
Ota-onam dillarim shod ayladim
Ruhlarin xar lahzada yod ayladim
Yaxshi niyat erdi qalbimda chiroq
Men edim kiyna-kudunatdan yiro`q
Xech bir insonga xiyonat qilmadim
Xech yomon ishlarga odat qilmadim
El uchun xar ishda qildim mardlik
Qilmadim nokosligu, nomartlik
To`gri yo`l bilan kechirdim men xayot
Yurtu xalqim qildi menga iltifot
Menda xargiz yo`q edi kibru xavo
Shu sababdan bo`ldi el mendan rizo
Ushbu boizdan makonim fayzlik
Qil amal senda agar b`olsa bilik
Bu ramuzni nay tili birla dedi
Indamaslar olami xomush edi
Nogahon keldi bir ovazi xazin:
"Bir nafas tutgin quloq, men xam deyin
Bor edi sevgan qator farzandlarim
Ko`zlarimni nuriyu dilbandlarim
Erkalatdim, mehribonlik ayladim
Sizladim , shirin zabonlik ayladim
Bir sovuq shabboda xam k`ormay ravo
Xastalansa, tinchmay istardim davo
Qollarim boshida shavqatlar bilan
Go`hi o`zgin, gohi tozgi`n men o`zim
Yangi kiysin deb jigarbandim, ko`zim
Goho bo`ldim puldor, goho esa qarzdor
Yuz berardi turli tashvishlar qator
Voyaga yetkuzcha ul ko`z, qoralar
Qomatimxam b`oldi, bagrim poralar
Qoldirarman deb ularga bog`u rog`
Men olib keldim dilimga qancha dog`
Qoldi unda zarnigo`r koshona xam
Qoldi yoru oshno begona xam
Risq uchun yolg`on yashiq so`z ishlatib
Bazida bir pyl uchun boshim qotib
Do`ppayib turgan shu tuproq pastida
Men yotib durman oyoqlar ostida
Kelmadi yillar k`ozimning ravshani
Yani, ul farzandi dilbandlar qani
Bu makonim ustiga bir yo`l qara
Bormi, ayt xatto yo`gonchdan panjara"
Deb meni xayronu lol aylar edi
Bu tasavvur paymol aylar meni
O`zga yondan keldi shul dam bir nido
Aytdi menga: "Tut qulog'ing mutlaqoo!
Bu sado jondan kelur inson eshit!
E tirik yurgan tirik qadriga yet
Eslasin ruhimni avlodim desang
O`tgan ajdodingni sen xam xurmat et!"
Man bu manoni eshitdim jon bilan
Xam qabul etdim uni vijdon bilan
Elga xam bu so`zni ishor ayladim
Bir emas takror takror ayladim
Indamaslar olamiga sol nazar
Sen o`zingdan qil ularni bohabar
Ota-ona ruhin esla shod qil
Ko`z ochib bu uy-u bu fikrat qil
Tashqari qo`ydim qadan xayrat bilan
Men dedim kel Chistiyo* xushyor b`ol
Yaxshi niyat birla beozor b`ol
To`gri b`ol, qilgil yomonlikdan xazar
El mazoring lavziga raxmat yo`gar.
*Bu she'r muallifi Chustiy bilan bu forum a'zosi Chustiy o'zga o'zga shahs
