Ayolning duburiga (orqa yo‘liga) jimo’ qilmasin. Zero, bu ish kichik livota bo‘lib, shariatda qat’iyan man’ qilingan, bunday jirkanch ishni qilgan kishi la’natga uchragay.

Er-xotin jimo’ paytida satrga rioya qilib, ustini yopinchiq bilan yopsin. Erkak ko‘p jimo’ qilishi bilan faxr qilmasinki, beadablik sanaladi.

Ayolining husnu jamolini maqtamasin. "œBo‘ston"da kelibdir: "œTo‘rt narsaning oqibatini bilmay turib: taom hazm bo‘lmaguncha, jangchi jangdan qaytmaguncha, dehqonchilik pishib yetilmaguncha, xotinni umr oxirigacha maqtash durust emas".

Erkak ayoli bilan jimo’ qilishni uzoq tark etishi zarar keltiradi. Zero, quduqning suvi tortib turilmasa, qurib qolishi mumkin. Ba’zan jimo’ni uzoq tark qilgan kishilarda bosh aylanishi, ko‘z oldi qorong‘ulashib, badanning og‘irlashishi, moyalar (tuxumlar) va ayollarda ko‘krak shishishi va shunga o‘xshash kasalliklar paydo bo‘ladi.

Biror sababga ko‘ra er-xotinning jimo’ qilishga quvvati susayib, zaiflashib qolsa, imkon qadar badanni baquvvat qiladigan taom va sharbatlardan, yaxshi g‘izo va davolardan iste’mol qilishlari lozim. Toki har ikkisining ham jimo’ga xohishlari ziyodalashib, bir-birlariga haris va mushtoq bo‘lsin. Agar vaqtincha jimo’dan saqlanish kerak bo‘lsa, unda kuchsiz taom yeyish yoki ro‘za tutib yurish maqsadga muvofiqdir.

Haddan ortiqcha jinsiy munosabat ham badanga, ko‘zga zaiflik keltiradi. "œIhyou ulumid-din"da erkak kishi har to‘rt kechada bir marta jimo’ qilgani mo‘ta’dil holat deyilgan. Hazrati Ali karramallohu vajhahu: "œO‘rtacha bo‘lgan jimo’dan tovonlarga ilik, ko‘zlarga nur, badanga quvvat yetadi" deganlar.

Mujomaatdan so‘ng peshob qilish vojibdir. Aks holda qolgan maniy qaytib, peshob yo‘lini bog‘laydi. Oqibatda bedavo dardga giriftor bo‘lish mumkin. Mujomaatdan so‘ng tahorat qilmoq, yengil uxlamoq va agar ikkinchi marta qo‘shilishni xohlasa yoki junub holatida taom yeyish zarurati tug‘ilsa, tahorat qilmoq sunnatdir. Bir rivoyatga ko‘ra, er-xotin jimo’dan keyin o‘ng tomonga o‘girilib, biroz uxlasalar, salomatlikka foydali hamda o‘g‘il farzand tug‘ilishiga bois bo‘ladi.

Hakimlar aytadi: agar ayolni qo‘rqitib yoki majburan jimo’ qilinsa, tug‘ilgan farzand zehnsiz va kaltafahm bo‘ladi. Peshindan oldin, oyning avvali va tong otar paytidagi yaqinlikdan komil va sharafli farzand tug‘iladi.

Dushanba kechasida jimo’ qilishdan farzandning hofizi Qur’on bo‘lishi umid qilinadi. Farzand saxiy bo‘lmog‘i uchun seshanba kechasi tavsiya qilingan. Payshanba kechasidagi jimo’ sababidan, farzand taqvodor olim bo‘ladi. Payshanba kuni peshindan oldin jimo’dan shayton qochadigan hakim va olim farzand dunyoga keladi. Juma kechasidagi jimo’dan farzand obid va muxlis bo‘lsa-da, farzand baxtli bo‘lmog‘i uchun juma namozidan oldinroq vaqtni jimo’ uchun g‘animat bilish lozim. Bu tavsiyalarning barchasi osor va axbor asosida sobit bo‘lgan. Vallohu a’lam bissavob — to‘g‘risini Alloh bilguchidir.

G’USLNING FARZLARI

Insonga qaysi sababdan bo‘lmasin g‘usl qilish vojib bo‘lgan holatni janobat deyiladi. Janobat - nopoklik holati ekanligi barchamizga ayon. Shuning uchun musulmonlarga ushbu holatda g‘usl qilib (cho‘milib), poklanish zarur.

Janobatdan so‘ng g‘usl qilishning farzligi Qur’oni karim oyatlari asosida sobit bo‘lgan. Jumladan, Alloh taolo "œMoida" surasining 6-oyatida: "œ...Agar sizlar junub bo‘lsalaringiz, xo‘b (yaxshilab) poklaninglar!" deb buyuradi.

G‘uslda uchta farz bor: Og‘izni yuvmoq, burunni chaymoq, butun badanga suv yetkazmoq.

Og‘izni yuvganda g‘arg‘ara qilish lozimki, suv tomoqqacha borsin. Agar tishlarning orasida taom qolgan bo‘lsa, tishni tozalab, ularning o‘rniga suv yetkizmoq kerak. G‘usl qilganda og‘iz yuvish xayolidan ko‘tarilgan bo‘lsa, og‘izning o‘zini uch marta g‘arg‘ara qilish, kifoya.

Burunga ham chuqur suv tortib yuvish kerak. Chunki suv dimoqqacha yetib, achitsin. Ro‘zador bo‘lmasa astoydil chayish lozim. Ro‘zador kishiga g‘usl vojib bo‘lib qolsa, og‘iz va burunni ehtiyot bo‘lib yuvsin. Chunki suv tomoq va dimoqqacha borsa, oshqozonga suv ketib qolishi tufayli ro‘zasi fosid bo‘ladi. O‘sha kun ro‘zasini ochmaydi, ammo keyin qazosini ado etishi kerak. Shuning uchun ham ro‘zador odam imkon qadar g‘uslni vojib qiladigan amallardan saqlanishi, mabodo shunday holatga tushib qolsa, og‘iz va burunni juda ehtiyotkorlik bilan chayishi, burunga suv yetkazishda chap qo‘lning kichik barmog‘idan foydalanishi lozim.

Ramazoni sharifda kunduz kuni uxlab, ehtilom bo‘lsa, g‘usl vojib bo‘ladi. Shunda og‘iz-burunni yuvishga to‘g‘ri keladi. Ta’kidlash joizki, bizning mazhabimizda og‘iz va burun tahoratda ichki, g‘uslda esa tashqi a’zo hisoblanadi. Shuning uchun bu a’zolarni yuvish tahoratda sunnat bo‘lsa, g‘uslda farzdir.

Boshqa a’zolarni ham sinchkovlik bilan yuvish kerak, agar bir tola soch o‘rnichalik joy qolsa ham kishi janobatdan pok bo‘lmaydi. Hadisi sharifda: "œHar bir tola soch ostida janobat bor, bas, sochlaringni yuvinglar va badanlaringni pok qilinglar" deb marhamat qilingan. Yana bir hadisi sharifda Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: "œJanobatida bir tola soch o‘rniday joyga suv yetkazmagan kishiga do‘zaxda turlik-turlik azoblar qilinadi", deganlar.

Agar tirnoqlar orasida yo badanida hamirga o‘xshash yopishqoq narsalar qolgan va badanga suv o‘tishiga monelik qiladigan bo‘lsa, bunday holatda g‘usl qilish joiz emas. Avvalo shu narsani ketkazishi va uning ostiga suv yetkazishi kerak. Ammo loy, tuproq va kir kabi narsalarni suv ketkaza olgani va bu narsalar o‘ziga suvni qabul qilgani uchun g‘usl joiz bo‘ladi. Qo‘l va oyoqlarga qo‘yilgan xinolar ham shunday hukmda. Agar soch yo soqolga yog‘ surtilgan bo‘lsa, sovun yoki shunga o‘xshash vositalar bilan yuvish shart emas, suvning o‘zini yuritib yuvilsa, kifoya qiladi.

Odatda ayollar zirak taqish uchun quloqlarini teshadilar. G‘usl vaqtida qulog‘idagi ziragini harakatlantirmasa, teshigining ichiga suv yetdi, deb qalbi taskin topishi kifoya qiladi. Agar taskin topmasa, albatta, zirakni qimirlatib, harakatlantirib, teshikning ichiga suv yetkazish shart. Zirak taqilmagan holda ham shunday. Faqat gumoni g‘olib kelmaganda, qo‘li bilan ishqalab suv yetkazsa, bas. Biror cho‘pga o‘xshash narsa bilan teshikning ichiga suv yetkizish mashaqqat bo‘lganidan, bunga hojat yo‘q. Agar g‘usl qiluvchining barmog‘idagi uzuk kichik va tor bo‘lsa, uni harakatlantirib tagiga suv yetkazishi lozim.

Xatna qilinmagan erkaklar zakarining xatna qilinmagan joyi ostiga suv yetkazishlari vojibdir. Kindikning ichiga ham kichik barmoqni kirgizib, suv yetkazishi vojib amallardandir.

G’USLNING SUNNATLARI

G‘uslda ham tartib bilan yuvinmoq sunnatdir. G‘uslning sunnatlari oltita:

1. Ikki qo‘lni bo‘g‘ini bilan yuvmoq. Agar bir qo‘l nopok bo‘lsa, obdasta(oftoba)ning yoki shunga o‘xshash biror idishning dastasi nopok bo‘lmasligi uchun, avval obdastani toza qo‘l bilan ushlab, najas qo‘lni uch marta yuviladi, keyin ikki qo‘l yuviladi. Agar ikki qo‘l ham nopok bo‘lib, suv quyishga odam bo‘lmasa, u holda bir toza lattani tishlab olib, suvga botirib, qo‘lga quyiladi. Idish bo‘lmaganda biror ko‘lda tahorat qilish tartibi ham shunday.
2. Suv bilan istinjo qilmoq. Ya’ni o‘ng qo‘l bilan suv quyib, chap qo‘l bilan avratlarni to ko‘ngli qaror topguncha yuvmoq.
3. Badanda najosat bo‘lsa, avval najosatni yuvish.
4. Namozdagi kabi tahorat qilmoq.

FOYDA: Tahorat qilganda g‘usl maqsadida og‘izni g‘arg‘ara qilib, dimog‘ni achishtirib yuvsa, g‘usl boshlaganda yuvish shart emas. Lekin qo‘l va yuz kabi tahoratda yuvilgan a’zolarni g‘usl holatida qaytadan yuvishlik sunnat. ("œSharhi viqoya" hoshiyasidan)

5. Tahoratdan keyin tartib bilan butun badanga uch marta suv quymoq. Tartib bilan suv quymoqni bayoni shuki, avval o‘ng, so‘ng chap yelkadan, keyin boshga va boshqa a’zolarga uch martadan suv quyiladi.

Ammo hazrati Oisha onamiz roziyallohu anhodan rivoyat bor: "œRasululloh sallallohu alayhi vasallam avval suvni boshlaridan, so‘ngra o‘ng, keyin chap yelkalaridan va boshqa a’zolaridan quyib yuvar edilar". Ushbu hadisi sharif "œMishkot"da muttafaqun alayh deb keltirilgan. Boshqa ko‘p kitoblarda ham, jumladan, "œMaslakul muttaqin"da shu hadisi sharifga muvofiq amal qilishga mayl qilingan. G‘usl va tahoratda birinchi marta suv quyib, ishqalab yuvish farz, ikkinchi va uchinchisi sunnatdir.

6. Ikki oyoqni yuvmoq. Agar suv oyoq ostida to‘planadigan joyda, masalan, tog‘orada g‘usl qilsa, oyoq tahorat qilgan vaqtda yuvilmaydi, ammo toza tosh yoki taxta kabi narsa ustida bo‘lsa, oyoq tahorat paytida yuviladi va g‘usl oxirida oyoqni yuvish shart emas.

Ayollarning sochlari o‘rilgan bo‘lsa, ochmaydilar. Sochlarining ostiga suv yetkazishlari kifoya. Sochlarini ochib (yoyib) yuvish mashaqqat bo‘lgani uchun kokillarini mix yoki ipga osgan holda yo erlarining yordamida quruq qoldirishlari mumkin, yuvish shart emas. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam Ummi Salama roziyallohu anho onamizga: "œQachonki, suv sochlaringni ostiga yetsa, senga kifoya qiladi", dedilar. Ammo g‘usl qilayotganda ayollarning sochlari yoyilgan holda bo‘lsa, sochlariga batamom suv yetkazib yuvishlari lozim bo‘ladi.

Yuqoridagi hadisi sharif faqat ayollargagina xos. Agar erkaklarning sochlari uzun yoki o‘rilgan bo‘lsa, u holda sochlarini yozib, soch va boshlarini soqollariga o‘xshab batamom yuvishlari farzdir. Agar biror tola soch yoki soqollariga suv yetmay qolsa, janobatdan pok bo‘lmagaylar. Shuning uchun hazrati Ali karramallohu vajhahu "œVa min samma odaytu ra’siy, odaytu ra’siy, odaytu ra’siy", ya’ni shuning uchun boshimni dushman tutdim, boshimni dushman tutdim, boshimni dushman tutdim, deb sochlarini tez-tez oldirib turar ekanlar.

Albatta, g‘uslni xilvat joyda qilish lozim. Chunki ayollarning tamom badanlari, erkaklarning esa kindik ostidan tizzalari ostigacha (kindik va tizza ham) avrat hisoblanadi. Satri avrat qat’i farzdir. Shuning uchun erkaklar ko‘l, daryo yoki anhor kabi ochiq suv havzalarida cho‘milsalar, shalvor kiyishlari yoki uzunroq lungi bog‘lashlari shart. Aks holda gunohkor bo‘ladilar.

G‘usl qilayotganda gapirmaslik va qibla tarafga yuzlanmaslik mustahabdir. Yuvinib bo‘lgandan so‘ng artinish lozim.

G’USL NIYATI

G‘usl oldidan niyat qilmoq sunnatdir.

Birinchi marta suv quyganda quyidagicha niyat qiladi: "œNavaytu an ag‘tasila g‘uslam minal janobati raf’al lil hadasi va istibohatal lis-saloti va tahoratal lil badani va taqarrubam minallohi taolo, Allohu Akbar". (Ma’nosi: nopoklikni ko‘tarmoq, namoz va boshqa ibodatlar uchun badanni poklamoq va Allohga yaqin bo‘lmoq uchun janobat g‘uslini niyat qildim).