126-bob. Ehromini yechishdan oldin sochini to'zg'imaydigan qilib yopishtirib olib,keyin uni kalta qilib oldirgan kishi hususida.

Hafsa raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Oisha raziyallohu anho: «Yo Rasululloh, odamlar umrani tugatishib, ehromlarini yechishdi-yu, nega siz hanuz ehromingizni yechmayotirsiz?» -dedilar. Janob Rasululloh: «Men sochimni to‘zg‘imaydirgan qilib yopishtirib olgandirman, endi qurbonlikka atalgan jonlig‘imni zabh qilmagunimcha ehromimni yecha olmasman»,- dedilar».

127-bob. Ehromni yechishdan oldin soch oldirmoq haqida

Ibn Umar raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam har safar hajdan keyin sochlarini oldirar erdilar»,- deydilar.

Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Yo Olloh, sochini oldirganlarga rahmat aylag‘il!» -dedilar. Shunda: «Yo Rasululloh, sochini qisqartirganlarga ham, deb aytingiz!» -deyishdi sahobalar. Janob Rasululloh yana: «Yo Olloh, sochini oldirganlarga rahmat aylag‘il!» - dedilar. «Yo Rasululloh, sochini qisqartirganlarga ham, deb aytingiz!»-deyishdi yolborib sahobalar. Nihoyat, Janob Rasululloh: «Qisqartirganlarga ham»,- dedilar».

Nofi’ rivoyat qiladirlar: «Janob Rasululloh:  «Olloh  sochini oldirguvchilarga rahmat qilsin!» - deb bir necha bor aytdilar. Shunda, sahobalar to‘rt marta yolborib iltimos qilganlaridan so‘nggina: «Sochini qisqartirguvchilarga ham rahmat qilsin!»-deb qo‘ydilar».

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Yo partardigor-o, sochini oldirguvchilarga rahm (rahmat) aylag‘il!» - dedilar. Sahobalar: «Sochini qisqartirguvchilarga ham»,- deb yolborishdi. Janob Rasululloh yana: «Yo parvardigor-o, sochini oldirguvchilarga rahm aylag‘il!» - dedilar. Sahobalar tag‘in: «Sochini qisqartirguvchilarga ham»,-deb yolborishdi. Janob Rasululloh yana: «Yo parvardigor-o, sochini oldirguvchilarga rahm aylag‘il!» - dedilar. Sahobalar tag‘in: «Sochini qasqartirguvchilarga ham»,- deb yolborishdi. Nihoyat, Janob Rasululloh: «Sochini qisqartirguvchilarga ham»,- . deb aytdilar».

Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam va bir guruh sahobalar soch oldirdilar qolganlar ersa, sochlarini qisqartirishdi»,-deydilar.

Muoviya raziyallohu anhu: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning sochlarini kamon o‘qining tig‘i birlan qisqartirdim»,-deydilar.

128-bob. Umra qilgandan keyin sochni qisqartirmoq haqida

Ibn Abbos raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Makkaga kelganlarida sahobalarga Ka’ba hamda Safo va Marvani tavof aylamakni, so‘ng ehromlarini yechib, sochlarini oldirmakni yokim qisqartirmakni amr qildilar», - deydilar.

129-bob. Nahr kuni tavof qilmoq haqida

Abu Zubayr: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam (Nahr kuni) tavof aylamakni kechqurunga qoldirdilar»,- deydilar.

Ibn Abbos raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Minodan oldin Ka’bani tavof qilar erdilar»,- deydilar.

Ibn Umar raziyallohu anhu: «(Nahr kuni) Janob Rasululloh (Ka’bani) bir marta tavof ayladilar, endi, qaylula qilib olgach, Minoga borgaydirlar»,-dedilar.

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Nabiy  sallallohu alayhi  va sallam birlan birga hajga chiqib, Nahr kuni tavofi ifoza qildik. O’sha kuni Safiyya hayz ko‘rib qoldi. Men buni Janob Rasulullohga aytgan erdim, ul kishi: «Bizni yo‘ldan qoldiradirgan bo‘libdir-da»,- dedilar. Shunda sahobalar: «Yo Rasululloh, u (Safiyya) Nahr kuni tavofi ifoza qilib olgan erdi»,- deyishdi. Janob Rasululloh: «Undoq bo‘lsa, yo‘lga chiqingiz!»- dedilar-da, Safiyyaga vidolashuv tavofini qilmaslikka ijozat berdilar».

Oisha raziyallohu anho: «Nahr kuni Safiyya tavofi ifoza qildi»,- deydilar.

130-bob. Kechqurun tosh otib qo‘ysa yoki zabh qilmoqdan oldin sochini bilmasdan (yoki unutib) oldirib qo‘ysa...

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamdan zabh qilmoq, soch oldirmoq yokim tosh otmoqni birining o‘rniga ikkinchisini almashtirib bajarish to‘g‘risida so‘rashganida, ul kishi: «Bularning o‘rnini almashtirsa, zarari yo‘qdir»,- dedilar».

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nahr kuni Minoda Nabiy sallallohu alayhi va sallamga savollar berishar erdi, ul kishi barchasiga ham: «Bo‘laverg‘aydir»,- deb javob berardilar. Bir kishi: «Zabhdan oldin soch oldirib qo‘ydim, endi ne bo‘lg‘aydir?»-deb so‘rab qoldi. Janob Rasululloh: «Zabh qilaverg‘il, gunohi yo‘qdir»,- dedilar. Boyagi kishi yana: «Kechqurun tosh otib qo‘yibdirman»,- dedi. Janob Rasululloh: «Bo‘laverg‘aydir»,- dedilar».

131-bob. Tosh otmasdan oldin tuya minib turib fatvo bermoq haqida

Abdulloh ibn Amr rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Hajjat ul-Vido’da tuya minib turgan erdilar, odamlar savol bera boshlashdi. Bir kishi: «Bilmay, zabhdan oldin sochimni oldirib qo‘yibdirman»,-dedi. Janob Rasululloh: «So‘yaverg‘il, hech narsa qilmag‘aydir»,- dedilar. Yana boshqa birov: «Tosh otishdan oldin, bilmay zabh qilib qo‘yibdirman»,- dedi. Janob Rasululloh: «Endi tosh otaverg‘il, hechqisi yo‘q»,- dedilar. O’sha kuni kim ne haqida so‘ramasin, «Bo‘laverg‘aydir, gunohi yo‘qdir»,- deb javob berdilar».

Abdulloh ibn Amr ibn al-Os raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Men Nabiy sallallohu alayhi va sallamning Nahr kuni aytgan xutbalarida hozir erdim. Bir kishi turib: «Men falon narsa falon narsadan oldin bajarilg‘aydir, deb o‘ylardim»,- dedi. Yana boshqasi turib: «Men ham falon narsa falon narsadan oldin ado etilsa kerak, deb yurar erdim, Nahr kunidan oldin soch oldirib qo‘yibdirman»,-dedi. Xullas, har kim istagan savolini berdi. Janob Rasululloh: «Bir amalni ikkinchisidan oldin bajarmoqning gunohi yo‘qdir»,- dedilar. O’sha kuni kim ne haqida so‘rasa: «Vo‘laverg‘aydir, hechqisi yo‘qdir»-deb jayub qildilar».

132-bob. Mino kunlari xutba aytmoq qaqida

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Nahr kuni xutbada: «Ey odamlar, bugun qaysi kundir?»-dedilar. «Muqaddas (tabarruk) kundir»,- deyishdi. «Bu nechuk joydir?» - dedilar. «Muqaddas (tabarruk) joydir»,- deyishdi. «Bu oy qanday oydir?» -dedilar. «Muqaddas (tabarruk) oydir»,- deyishdi. Janob Rasululloh: «Qoningiz, molu holingiz va oru nomusingiz bir-biringiz uchun shu kun, shu joy va shu oyning muqaddasligi kabi muqaddasdir!» - dedilar. Buni bir necha bor takrorladilar. Keyin, boshlarini ko‘tarib: «Yo parvardigor-o, men yetkaza oldimmi, yetkaza olmadimmi?» - deb qo‘shib qo‘ydilar. Ollohga qasam ichib ayturmenkim, ul kishining bul so‘zlari o‘z ummatlariga qoldirgan vasiyatlari bo‘lib, «Mendan keyin o‘zaro qon to‘kib, kofir bo‘lib ketmangizlar!» deganlaridir». '

Ibn Abbos raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamning Arafotda xutba o‘qiyotganlarini eshitdim»,- dedilar.

Muhammad ibn Sirin rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Nahr kuni bizga xutba o‘qidilar, so‘ng: «Bilurmisiz, bugun qaysi kundir?» -dedilar. Shunda biz: «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,- dedik. Ul kishi jim qoldilar, hatto biz bul kunni boshqa biror nom birlan atasalar kerak, deb o‘yladik. Keyin, boshlarini ko‘tarib: «Nahr kuni ermasmi?» -dedilar, biz: «Ha»,-dedik. «Bul qaysi oydir?»,- dedilar, biz: «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,-dedik. Ul kishi yana jim qoldilar, hatto biz uni boshqa biror nom birlan atasalar kerak, deb xayol qildik. Keyin: «Zulhijja ermasmi?» - dedilar, biz: «Ha»,-dedik. «Bul qanday shahardir?»-dedilar, biz: «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,- dedik. Ul kishi yana sukut saqladilar, hatto biz uni boshqa biror nom birlan atasalar kerak, deb o‘yladik. Keyin: «Muqaddas (shahar) ermasmi?»-dedilar, biz: «Ha»,- dedik. Janob Rasululloh: «Olloh taolo sizlarning qonlaringaz va mollaringizni bir-biringiz uchun mana shul muqaddas joyingiz, oyingiz va kuningiz yanglig‘ to parvardigoringizga ro‘para bo‘ladirgan kuningizga qadar muqaddas ayladi. Ayo, (sizlarga) yetkaza oldimmi?» - dedilar. Sahobalar: «Ha»,-deyishdi. Janob Rasululloh: «Yo parvardigor-o, o‘z vazifamni ado etganimga guyuh bo‘lg‘il, shul yerda turganlar boshqalarga (so‘zlarimni) yetkazsinlar, chunkim tinglovchilarga nisbatan riyuyat qilg‘uvchilar yodlarida ko‘proq saqlab qolg‘aydirlar. Mendan keyin bir-birining bo‘g‘ziga tig‘ uradirgan kofir bo‘lib ketmangiz!» -dedilar».

Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Minoda turganlarida: «Bilurmisiz, bugun qaysi kundir?» - dedilar. «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,- deyishdi. Janob Rasululloh: «Bu kun muqaddas kundir»,- dedilar., Keyin: «Bilurmisiz, bu qanday shahardir?»-deb so‘radilar. «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,- deyishdi. Janob Rasululloh: «Bu muqaddas shahardir»,- dedilar. Keyin: «Bilurmisiz, bu qaysi oydir?» - dedilar. «Olloh va uning Rasuli bilg‘aydir»,- deyishdi. Janob Rasululloh: «Bu muqaddas oydir»,- dedilar. So‘ng, yana bundoq dedilar: «Olloh taolo qoningiz, molingiz va oru nomusingizni bir-biringiz uchun ana shul muqaddas shahringiz, tabarruk oyingiz va ulug‘ ayyomingiz yanglig‘ muqaddas ayladi».

Hishom ibn al-Roz rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Nahr kuni Hajjat ul-Vido’da toshloq yerda turib, «Bu kun hajji akbar - ulug‘ haj kunidir! Yo parvardigor-o, o‘z vazifamni ado etganimga guyuh bo‘lg‘il!» - deb odamlar birlan vidolashgan erdilar. O’shandan beri odamlar shul kunni Hajjat ul-Vido’ -Vidolashuv haji deb atashadigan bo‘ldi».

133-bob. Siqoya yoki boshqa uzrli ishlar bilan mashg‘ul kishilar Mino kechalarida Makkada qo‘nib qoladirmi?

Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Abbos raziyallohu anhu Nabiy sallallohu alayhi va sallamdan siqoya (hojilarga suv ichirmoq) uchun Mino kechalarida Makkada qo‘nib qolmoqqa ruxsat so‘radilar, ul kishi ijozat berdilar».

134-bob. Tosh otmoq haqida

Jobir: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Nahr kuni choshgohda va Quyosh botgandan keyin tosh otdilar»,- deydilar.

Vabara rivoyat qiladirlar: «Ibn Umar raziyallohu anhudan: «Qachon tosh otayin?» -deb so‘radim. «Haj amiri tosh otganda, sen ham otavergil!» - dedilar. Men savolimni yana takrorladim. Ul kishi: «Biz kech kirmog‘ini kutib turar erdik, Quyosh botgach, tosh otar erdik»,- dedilar».

135-bob. Vodiyda turib, tosh otmoq qaqida

Abdurrahmon ibn Yazid rivoyat qiladirlar: «Abdulloh ibn Mas’ud vodiyda turib, tosh otdilar. Men u kishiga: «Ey Abu Abdurrahmon (laqablari), odamlar toshni vodiy o‘rtasida turib ermas, yuqoriga chiqib otishg‘aydir-ku?!»- dedim. U kishi: «Yakkayu-yagona Olloh nomiga qasam ichib ayturmenkim, bu yer Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga «Baqara» surasi nozil bo‘lgan joydir!» -dedilar».