19-bob. Saharlikka turmay, ro‘zani ikkinchi kunga ulab yuborish majburiy ermas

Nabiy sallallohu alayhi va sallam va sahobalar (ba’zan) saharlik qilmay, ro‘zani ikkinchi kunga ulab yuborar erdilar, saharlik qilmoq eslariga kelmas erdi.

Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam (ba’zan) saharlik qilmay, ro‘zani ikkinchi kunga ulab tutaverar erdilar. Boshqalar ham shundoq qilg‘aymiz, deb ancha qiynalib qolishgach, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ularga bu tariqa ro‘za tutmoqni man’ qildilar. Odamlar: «O’zingiz shunday ro‘za tutmoqdasiz-ku?!»- deyishganda, Janob Rasululloh: «Mening ahvolim sizlarning ahvolingizdan yaxshidir, chunkim menga yegan va ichganning quvvati berib turilgaydir»,- dedilar».

Anas ibn Molik raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «Saharlik qilingiz, chunkim saharlik qilishda barakot bordir!» - deganlar»,-deb rivoyat qiladirlar.

20-bob. Kunduzi «ro‘zaman», deb niyat qilsa...

Ummu Dardo’ rivoyat qiladirlar: «Abu Dardo’: «Yeyishga ovqatlaring bormi?»-deb so‘rardilar, shunda biz: «Yo‘q»,- desak, «Bo‘lmasa, men bugun ro‘zaman»,-deb niyat qilingiz»,- derdilar. Abu Talha, Abu Hurayra, Ibn Abbos va Huzayfa raziyallohu, anhular ham shunday qilishar erdi (ya’ni, yegulik hech narsa bo‘lmasa, kunduzi niyat qilib, ro‘za tutishaverardi)».

Salama ibn Akva’ raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va salLam Muharram oyining o‘ninchi kuni: «Kimki bugun biror,narsa yegan bo‘lsa, boshqa hech narsa yemasin, ammo biror narsa yemagan bo‘lsa, kunning qolgan qismida ham yemay, ro‘za tutsin! », -deb odamlarga xabar qilmoqni topshirar erdilar».

21-bob. Ro‘za tutgan odam jimo’dan so‘ng g‘usl qilib ro‘zasini davom ettirsa...

Oisha va Ummu Salama raziyallohu anhumo: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xotinlari birlan yaqinlik qilganlarida tong otib qolardi. Shunda, Janob Rasululloh g‘usl qilib, ro‘za tutishni davom ettiraverardilar»,- deb aytishdi. Abdurrahmon ibn Haras ushbu hadisni Madina hokimi Marvonga aytib berganida, «Buni Abu Hurayraga aytib, uni bir mulzam qilmaydirsanmi?» - dedi (chunki, Abu Hurayra: «(Kechasi) jimo’ qilgan kishi ro‘zasini davom ettirmog‘i durust ermas»,-deb yurar erdilar). Marzonning: «Abu Hurayrani bir mulzam qilmaydirsanmi?» -degan gapi Abdurrahmonga yoqinqiramadi. Abdurrahmon bunday deydilar: «Men Zulhulayfa degan joyda Abu Hurayra birlan uchrashib qoldim. Shunda, mazkur hadisni ul kishiga aytib berdim-da, «Menga Marvon buyurmaganda, aytmas erdim»,-dedim. Abu Hurayra menga javoban: «Nahs odamning ro‘za tutishni davom ettirmog‘i durust ermas», degan hadisni menga Ibn Abbos aytib bergan erdi, ul kishi ersa, hammamizdan ko‘ra bilimdonroqdirlar»,- dedilar».

Abu Hurayra raziyallohu anhu Humom va Ibn Abdulloh ibn Umarga: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «(Kechasi) nahs bo‘lib qolgan odam (o‘sha kuni) ro‘za tutmasligi lozim»,- deb buyurar erdilar»,- degan ekanlar.

22-bob. Ro‘zador kishining badani xotinining badaniga tegishi mumkin

Oisha onamiz: «Ro‘zador kishi xotinining avratigagina yaqinlashmasligi lozim»,- deydilar.

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam ro‘za bo‘la turib, ayollarini o‘par erdilar, muborak badanlari ularning badanlariga tegar erdi, lekin ul Janob o‘z nafslarini sizlardan ko‘ra, ko‘proq tiya bilgan odam erdilar (ammo, o‘z nafsiga kuchi yetmaydiganlarning ro‘za tutgan holda xotiniga bunday muomalada bo‘lmog‘i xatarlidir)».

23-bob. Ro‘zador kishining o‘z ayolini o‘pmog‘i haqida

Jobir ibn Zayd: «Agar ro‘zador kishi o‘z xotiniga muhabbat ila qarasa-yu, tahorati sinsa, ro‘zasini davom ettiraverg‘aydir»,- deydirlar.

Oisha raziyallohu anho: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ro‘za tutgan hollarida ba’zan xotinlarini o‘par erdilar»,- dedilar-da, kulib qo‘ydilar.

Ummu Salama raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan bir to‘shakda yotgan erdim, to‘satdan hayz ko‘rib qoldim. Shunda, Janob Rasulullohning bag‘rlaridan sekingina chiqib ketdim. Janob Rasululloh: «Nima, hayz bo‘lib qoldingmi?»-dedilar. Men: «Ha»,- dedim-da, kiyimlarimni almashtirib, yana to‘shakka kirdim».

Ummu Salama va Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ikkalalari ham nahs bo‘lib qolganlarida bir idishdan g‘usl qilar erdilar. Janob Rasululloh ro‘za bo‘lsalar ham Ummu Salamani o‘par erdilar.

24-bob. Ro‘za tutgan odamning g‘usl qilmog‘i haqida

Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhu ro‘za tutgan bo‘lsalar ham, bir ko‘ylakni xo‘llab, o‘z ustlariga tashlab qo‘ymoqni buyurdilar. Imom Sha’biy ro‘za tutgan bo‘lsalar ham hammomga kirdilar. Ibn Abbos: «Kishi ro‘za bo‘la turib qozondagi taomning tuzini tili birlan tatib ko‘rib, ichiga yutmasdan tuflab tashlasa, zarari yo‘qdir»,- deydirlar. Hasan Basriy: «Ro‘zador kishi og‘ziga suv olib, chayqab tashlasa, suv birlan badaniga orom bersa bo‘lur»,- deydilar. Ibn Mas’ud: «Qaysi biringiz ro‘za tutsangiz, badaningizga xushbo‘y narsalardan surtib, o‘zingizga oro beringiz!»- deb tavsiya qiladirlar. Anas raziyallohu anhu: «Menda bir katta idish bor, unga suv to‘ldirib, ro‘za bo‘lishimga qaramay, ichiga tushib olg‘ayman»,-deydilar. Janob Rasululloh ro‘za tutgan paytlarida ham misvok birlan tishlarini tozalar erdilar, deyishadi. Ibn Umar: «Ro‘zador odam ertalab va kechga yaqin misvok birlan tishini tozalamog‘i mumkin»,- deydilar. Ato raziyallohu anhu: «Ro‘zador odam tupugini yutsa, ro‘zasi ochilg‘aydir. demasman»,- deydilar. Ibn Sirin: «Ro‘zador odam misvok ishlatsa, zarari yo‘qdir»,- deb aytdilar. Shunda ul kishiga: «Misvok nam bo‘lgach, og‘izga uninG mazasi chiqadir-ku!» - deyishdi. Ibn Sirin: «Ro‘zador bo‘la turib suv birlan og‘iz chayqaladir-ku, unda ham maza bor-ku!»-deb javob qildilar. Anas va Hasan Basriy: «Ro‘zador odam surma ishlatsa, zarari yo‘qdir»,- deyishadi.

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Ramazonda subh vaqtida bulg‘anib qolar erdilar. So‘ng, g‘usl qilib, ro‘za tutishni davom ettiraverardilar».

Abu Bakr ibn Abdurrahmon rivoyat qiladirlar: «Otam birlan birga Oisha raziyallohu anhoning uylariga kirdik. Shunda Oisha onamiz: «Qasam ichib ayturmenkim, Janob Rasululloh jinsiy yaqinlik qilmay turib, nahs bo‘lib qolganlarida (bulganib qolganlarida) g‘usl qilardilar-da, ro‘za tutishda davom etaverardilar»,- deb aytdilar. So‘ng, biz Ummu Salama oldilariga kirdik, ular ham Oisha onamiz aytgan gaplarni aytdilar».

25-bob. Ro‘zador kishi esidan chiqib biror narsa yeb-ichib qo‘ysa...

Ato raziyallohu anhu: «Agar bir kishi burniga suv olib (tahorat chog‘ida), hammasini chiqarib yuborolmay, ozrog‘i dimog‘i orqali tomog‘iga o‘tib ketsa, uning zarari yo‘qdir»,- deydilar.

Hasan Basriy: «Ro‘zadorning tomog‘iga pashsha kirib ketsa, zarari yo‘qdir»,-deydilar.

Hasan va Mujohid: «Agar ro‘za tutgan kishi ro‘zaligi esida bo‘lmay, o‘z xotini birlan jinsiy aloqa qilib qo‘ysa, hech zarari yo‘qdir»,- deydilar.

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «Agar ro‘zador odam esidan chiqib yebichib qo‘ysa, ro‘zasini davom ettirsin, chunkim uni Olloh yeb-ichiribdir», deganlar»,- deydilar.

26-bob. Ro‘zador odam ho‘l va quruq misvokni ishlatsa...

Omir ibn Rabiy’a: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamning ro‘zador bo‘la turib, misyuk ishlatganlarini juda ko‘p ko‘rganman»,- deydilar. Abu Hurayra: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «Agar ummatimga og‘ir bo‘lmog‘ini o‘ylamaganimda, har tahorat qilganda misvok ishlatmakni buyurgan bo‘lar erdim»,-deb aytganlar»,- deydilar. Abu Hurayra Janob Rasululloh haqlarida rivoyat qilgan hadislariga o‘xshash boshqa bir hadisni Jobir va Zayd ibn Xolid ham aytib berishgan. Imom Buxoriy: «Mazkur hadis ro‘zador odamgagina taalluqlidir» ,— deydilar.

Oisha oiamiz: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «Misvok birlan og‘iz tozalamak Olloh taolo rizoligi uchun qilinadirgan amaldir!» - deganlar» ,— deydilar. Ato va, Qatoda: «Ro‘za tutgan kishi tupugini yutsa, zarari yo‘qdir»,-deb aytishadi.

Humron rivoyat qiladirlar: «Men Usmon raziyallohu anhuning tahorat qilganlarini ko‘rdim. Ul kishi avval uch bor ikki qo‘llariga suv quydilar, so‘ng, og‘iz va burun chayqadilar, keyin uch bor yuzlarini yuvdilar, keyin uch bor o‘ng va chap qo‘llarini tirsak birlan qo‘shib yuvdilar, so‘ng o‘ng hamda chap oyoqlarini uch bor yuvdilar. Keyin, menga qarab: «Rasululloh, xuddi hozir men qilgan tahoratdek, tahorat qilib, «Kimki hozirgi mening tahoratimdek tahorat qilsa, keyin ikki rak’at namoz o‘kib, namoz vaqtida namozga aloqador bo‘lmagan so‘zlarni so‘zlamasa, shul vaqtgacha qilgan mayda gunohlarining hammasi kechirilg‘aydir»,- deb aytganlar»,- dedilar».

27-bob. Nabiy sallallohu alayhi va sallamning «Birortangiz tahorat qilsangiz, albatta dimog‘ingizga suv olib chayqangiz!» deganlari hamda bunda ro‘zador bkrlan ro‘za tutmaganlarni ajratmaganlari haqida

Hasan Basriy: «Ro‘zador dimog‘iga dori quysa-yu, tomog‘iga ketib qolmasa, zarari yo‘qdir hamda ro‘zador surma qo‘ysa ham bo‘lur», - deydilar. Ato raziyallohu anhu: «Ro‘zador og‘ziga suv olib, chayqab tashlasa-yu, tupugi va og‘zida qolgan suvni yutib yubormasa, zarari yo‘kdir. Ro‘zador saqich chaynamasligi kerak, mobodo saqich chaynasa-yu, so‘lagini yutsa, ro‘zasi ochilg‘aydir, demasman»,- deydilar. Lekin, ko‘pchilik ulamolar saqich chaynaganda chiqadirgan so‘lakni yutmaslik kerakligini aytib, «Ro‘zador dimog‘ini chayqaganda tomog‘iga suv ketsa, zarari yo‘qdir, chunkim ul tomog‘iga ketayotgan suvni qaytarishga qodir ermas»,- deyishadi.

28-bob. Ramazonda xotini bilan yaqinlik qilsa...

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Kimki Ramazonda kasal bo‘lmay turib, uzrsiz bir kun ro‘za tutmasa, o‘sha uzrsiz ro‘za tutmagan bir kun evaziga umr bo‘yi ro‘za tutsa ham, Ramazondagi bir kunlik ro‘zaning savobiga erisha olmaydir»,- deydilar. Ibn Mas’ud ham xuddi shunday degan ekanlar. Sa’id ibn Musayyab, Sha’biy, Ibn Jubayr, Ibrohim Qatoda va, Hammodlar: «Uzrsiz tutilmagan bir kunlik ro‘za evaziga yana bir kun qo‘shimcha ro‘za tutg‘aydir»,- deydilar.

Abdulloh ibn Zubayr quyidagi hadisni Oisha raziyallohu anhodan eshitgan ekanlar: «Bir kishi Nabiy sallallohu alayhi va sallamning huzurlariga kelib, «Men o‘zimni o‘zim kuydirdim!» - dedi. Janob Rasululloh: «Ne qilding?» -dedilar. Boyagi kishi: «Men Ramazonda kunduzi xotinimga yaqinlik qilib qo‘ydim», -dedi. Shu payt, Nabiy sallallohu alayhi va sallamga bir katta zambilda xurmo keltirib qolishdi. Shunda, Janob Rasululloh: «Boyagi o‘zini o‘zi kuydirgan kishi qani?» - deb so‘radilar. «Men shu yerdaman»,-dedi u. Janob Rasululloh: «Qilgan gunohingni yuvmok; uchun (kafforat uchun) mana shul xurmoni odamlarga ehson qilg‘il!» - dedilar».