31-bob. Namozi bomdodni jamoat birlan o‘qimoqning fazilati

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan quyidagi hadisni eshitganman»,— deydilar: «Har biringizning jamoat birlan o‘qigan namozingizning savobi yolgaz o‘qigan namozingiz savobidan 25 marta ortiq bo‘lg‘aydir. Tungi farishtalar birlan kunduzgi farishtalarning barchasi namozi bomdodga kelib jamuljam bo‘lishg‘aydir». Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Agar xohlasangiz, «Inna qur’on-al-fajri kona mashxudan (namozi bomdodda qilingan qiroat farushtalar ham qatnashsa arziydirgan qiroat bo‘ldi)» — degan oyati karimani o‘qingiz»,— deydilar.

Abdulloh ibn Umar: «Jamoat namozi 27 marta ortiqdir»,— deganlar.

Ummu Dardo’ rivoyat qiladirlar: «Abu Dardo’ oldimga g‘azablanib kirib keldilar. «Nechun g‘azablanmakdasiz?» — dedim. «Ollohga qasamyod qilib ayturmenkim, Muhammad ummatining jamoat birlan namoz o‘qimogidan bo‘lak biror savoblik ishi qolmadi»,— dedilar».
Abu Muso naql qiladirlar: «Rasululloh sallalloxu alayhi va sallam: «Namozdan eng ko‘p savob oladirgan odam masjiddan eng uzoqda turadirgan odamdir, chunki ul ko‘p yurib, ko‘proq aziyat chekib kelg‘aydir. Jamoat birlan namoz o‘qimakni kutayotgan kishiga tegadirgan savob, o‘zi namozini o‘qib, yotib olgan odamga tegadirgan savobdan behad ortiqdir»,— deganlar».

32-bob. Peshin namoziga ertaroq bormoqning fazilati

Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday degan edilar»,— deb rivoyat qiladirlar: «Bir kuni bir kishi ko‘chada ketayotgan erdi. Yo‘lda yotgan tikanni ko‘rib, chetga olib tashladi. Olloh taolo uning qilmishidan rozi bo‘ldi va uning gunohlarinr} kechirdi.

Beshta sababdin o‘lgan kishilar shahid bo‘ladirlar: vabodan o‘lganlar, qorin og‘rigi birlan o‘lganlar, g‘arq bo‘lib o‘lganlar, biror narsaning tagida qolib o‘lganlar va Olloh taolo yo‘lida jihod qilib o‘lganlar.

Odamlar azon aytmoq va namozda birinchi safda turmoqning nechog‘liq savobli erkanini bilganlarida, hech ilojini topmasalar, chek tashlab o‘z niyatlariga erishgan bo‘lur erdilar.

Namozga ertaroq bormakning qandoq savobi borlig‘ini bilganlarida, masjidga qarab kim o‘zarga yugurgan bo‘lur erdilar, xufton birlan bomdod namozining sayubini bilganlarida, masjidga emaklab bo‘lsa ham borur erdilar».

33-bob. Masjid tomon bosgan qadamlarni hisoblamoq

Anas raziyallohu anhu naql qiladirlar: «Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Ey Baniy Salama, izlaringizni hisoblab yurmaydirmisiz?»,—dedilar. Mujohid «Qilg‘an ishlarini va izlarini yozib qo‘yg‘aydirmiz» degan oyati karimadagi «izlarini» so‘zini «qadamlarini» deb tafsir qildi».

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Baniy salamaliklar o‘z joylarini tashlab, Rasululloh sallalloxu alayhi va sallamga yaqinroq yerga ko‘chib kelmoqchi bo‘ldi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Madinaning xuvillab qolmog‘ini istamay: «Izlaringizni (qadamlaringizni) hisoblab yurmaydirmisiz?»— dedilar (ya’ni, masjidga qancha uzoq yo‘l bosib kelsangiz, shuncha sayub bo‘lg‘aydir, degan ma’noda). Mujohid: «Izlaringizni» degani — «erda yayov qadam bosib kelmoq demakdir»,— deydi».

34-bob. Xufton namozini jamoat birlan o‘qimoqning fazilati

Abu Hurayra: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday deganlar»—deydilar: «Munofiqlarga namozi bomdod birlan namozi xuftondan ko‘ra og‘irroq namoz yo‘qdir. Ikkala namozda qancha savob borlig‘ini bilganlarida masjidga emaklab bo‘lsa ham kelg‘ay erdilar. Muazzinga buyursam, azon aytsa, keyin bir kishyga buyursam, odamlarga imomlik qilsa, keyin azonni eshitib, namozga chiqmaganlarning ustidan o‘t qo‘ysam!»

35-bob. Ikki kishi va undan ortig‘i jamoatdir

Molik ibn al-Huvayris rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi yu sallam (safarga ketayotgan ikki kishiga): «Namoz vaqti kelsa, biringiz azon va takbir aytingiz, kattangiz imom bo‘lsin»,— deganlar».

36-bob. Masjidda namoz vaqti bo‘lmog‘ini kutib o‘tirgan kishining hamda masjidlarning fazilati bayoni

Abu Hurayra naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Tahoratini sindirmay joynamozda namoz vaqti bo‘lmog‘ini kutib o‘tirgan har bir kishini maloikalar: «Ilohi, bul kishining gunohlarini mag‘firat qilg‘aysen, bul kishiga rahmatingni darig‘ tutmag‘aysen!» — deb duo qilg‘aydirlar. Namoz o‘qiydirman degan niyatdagine uyiga ketmay masjidda o‘tirgan kishi namoz o‘qiyotgan barobarida bo‘lg‘aydir»,— deganlar».

Abu Hurayra quyidagi hadisni aytdilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Olloh taolo yetti toifa mo‘minlarga, oxirat kuni hech soya qolmaganda, Arshining soyasidan joy berg‘usidir: odil boshliqqa; rabbiga taqvo birlan ibodat qilib ulg‘aygan yigitga; masjidlardan ko‘nglini uzolmaydirg‘an kishiga; Ollohni deb birov birlan do‘stlashgan va Olloxni deb do‘stidan uzoqlashgan (voz kechgan) kishiga; martabali, kelishgan bir ayol zinoga taklif qilsa, «Men Ollohdan qo‘rqurmen»,— degan kishiga; o‘ng qo‘li qilganini chap qo‘li bilmaydirgan qilib xufyona sadaqa bergan kishiga; xilvatda Olloh taoloni eslab ho‘ng-ho‘ng yig‘lag‘an kishiga»,— deganlar».

Humayd rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uzuk taqqanmilar?» — deb Anasdak so‘rashdi. «Ha, taqqanlar. Bir kuni Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xufton namozini yarim kechagacha kechiktirdilar, biz birlan namoz o‘qigani chiqdilar. Namozdan keyin: «Odamlar allaqachon namoz o‘qib yotdilar, sizlar ersangiz hanuz namoz o‘qimakdasiz»,— dedilar. O’shanda Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning uzuklari yarqirashiga qarab turganim halishdek ko‘z o‘ngimdadir»,— dedi Anas».

37-bob. Masjidga erta borib, kech qaytmoqning fazilati

Abu Hurayra naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki masjidg‘a erta borib, kech qaytg‘aydir, Olloh taolo unga har bir kech qaytgani uchun jannatda ziyofat tayyorlab qo‘yg‘usidir»,— deganlar».

38-bob. Namozga takbir aytilsa, farz namozdan boshqa namozlar to‘xtatilg‘aydir

Abdulloh ibn Molik: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bir kishining yonidan o‘tdilar» deb boshlanadigan bir hadisni aytib bergan erkanlar. Imom Buxoriy : «Ushbu hadisni Azudlik Molik ibn Buqayna ismlig‘ bir kishi Hafs ibn Osimga quyidagicha rivoyat qilgan erkan»,— deydilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam namoega takbir aytilgandan keyin ham ikki rak’at namoz o‘qigan bir kishini ko‘rib, ul tomonga o‘girildilar, uni odamlar o‘rab oldi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Bomdod sunnatini to‘rt rak’at o‘qiydirmisan? Bomdod sunnatini to‘rt rak’at o‘qiydirmisan?» — deb uni koyidilar (chunkim imomga iqtido qilmog‘i lozim erdi)».

39-bob. Kasal kishining jamoat oldiga chiqmoqqa haddi bormi? (imomatga o‘ta oladirmi?)

Asvad raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Oisha onamizning huzurlarida erdik. Jamoat birlan namoz o‘qimoq va uning afzalliklari to‘g‘risida so‘zlashib o‘tirdik. Shunda Oisha onamiz quyidagilarni aytib berdilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning vafotlaridan oldingi kasallyk kunlaridan birida azon aytildi. Janob Rasululloh: «Abu Vakrga buyuringiz, imomatga o‘tsin!»— dedilar. «Abu Bakr ko‘ngli bo‘sh, yig‘loq odam. Sizning o‘rningizda imomlik qila olmag‘ay», — deyishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam boyagi so‘zlarini takrorladilar (Oisha onamiz birlan boshqalar yana rad qildilar). Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uchinchi marta: «Siz xotinlar Yusuf alayhissalomning qissasidagi Zulayho va uning dugonalariga o‘xshagan xotinlardirsiz (dilingizdagi gapning aksini aytursiz), Abu Bakrga buyuringiz, jamoat oldiga o‘tib imomlik qilsin!» — dedilar. Abu Bakr chiqib imomatga o‘tdilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘zlarini bir oz yengil hys qildilar. So‘ng, ikki kishi yonlariga kkrib, qo‘ltiqlab namozga olib chiqdi. Betoblikdan oyoqlarini zo‘rg‘a sudrab bosayotganlari hozirgidek ko‘z o‘ngimda. Abu Bakr Janob Rasulullohning chiqib kelayotganlarini ko‘rib joy bo‘shatmoqchi bo‘ldilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «O’rningda turg‘il!» — deb ishora qildilar. So‘ng, Abu Bakrning yonlariga kelib o‘tirdilar».

A’mashdan «Abu Bakr Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga, odamlar ersa Abu Bakrga iqtido qilganmilar?» — deb so‘rashdi. A’mash «ha» degan ma’noda bosh irg‘ab qo‘ydilar. Abu Muoviya bunga qo‘shimcha qilib: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Abu Bakrning chap yonida o‘tirib o‘qidilar, Abu Bakr ersa tik turib o‘qidilar»,— dedilar.

Ubaydulloh ibn Abdulloh Oisha onamizdan quyidagi hadisni eshitgon erkanlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam, og‘irlashib qolgan paytlarida, tuzalgunlaricha mening uyimda yotmoqchi ekanliklarini aytib hamma xotinlaridan ijozat so‘radilar. Ular rozi bo‘lishdi. Keyin, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ikki kishi yordamida oyoqlarini zo‘r-bazo‘r bosib mening uyimga chiqdilar. Bir qo‘ltiqlaridan Abbos va ikkinchi qo‘ltiqlaridan bir kishi ushlab olib chiqishdi». «Oisha onamiz aytib bergan hadisni Ibn Abbosga hikoya qilib berdim,— deydilar Ubaydulloh, u mendan: «Oisha onamiz tilga olmagan o‘sha kishining kim ekanligini bilurmisen?» — dyob so‘radi. Men: «Yo‘q»,—dedim. «Bul — Ali ibn Abu Tolib erdilar»,— dedi».

40-bob. Yomg‘ir yoki kasallik tufayli masjidga bormay o‘z uyida namoz o‘qimoqqa ruxsat berilgani haqida

Nofi’ rivoyat qiladirlar: «Ibn Umar sovuq va shamol bo‘lib turgan tunda namozga azon aytdilar. Keyin: «Namozni joy-joylaringizda o‘qiyveringiz, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam muazzinga: «Yomg‘irli, sovuq kechada namozni joy-joylaringizda o‘qiyveringiz, deb aytmakni buyurar erdilar»,— dedklar».

Mahmud ibn ar-Rabi’ naql qiladirlar: «Atbon ibn Molik ko‘zi ojiz holda qavmiga imomlik qilur erdi. Bir ko‘ni u Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Yo Rasululloh, (goh) kecha qorong‘i bo‘lg‘aydir, (goh) sel bo‘lg‘aydir, men ersam ko‘zi ojiz odamdirimen, mening uyimga borib bir joyda namoz o‘qib beringiz, o‘shal yerni namozgoh qilib olayin»,—dedi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uning uyiga kelib: «Qaerda o‘qib bermog‘imni istaydirsen?» — dedilar. Ul bir joyni ko‘rsatdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘shal joyda namoz o‘qib berdilar».