91-bob. Namoz o‘qiyotib u yoq, bu yoqqa alanglashning makruhligi

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Namoz o‘qiyotib u yoq, bu yoqqa alanglamoq to‘g‘risida Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan so‘radim. .Janob Rasululloh: «Bu — shaytonning bandaning namozidan bir changal (o‘g‘irlab) olmog‘idir!»—dedilar».

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam guldor qamisa kiyib namoz o‘qidilar. So‘ng: «Bu kiyimning gullari dilimni mashgul qildi (meni alaxsitdi). Buni Abu Jahmga olib borib beringiz, o‘rniga anbijoniyya (ko‘ylak) olib kelingiz!»— dedilar».

92-bob. Namozxon namoz vaqtida sodir bo‘lgan biror ishga e’tibor beradimi yoki naq qibla tomondagi biror narsaga qaraydimi?

«Abu Bakr o‘girilib qaragan erdilar, yonlarida Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallamni ko‘rdilar»,— deydilar Sahl raziyallohu anhu.

Ibn Umar naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam jamoat oldida namoz o‘qiyotib, masjidning qibla tomoni devoridagi tupukka ko‘zlari tushdi. Darrov uni qirib tashladilar. Namoz tugagach: «Qaysi biringiz namoz o‘qiyotgan ersangiz, Olloh taolo old tomoningizda bo‘lg‘aydir. Shuning uchun hech biringiz old tomonga tupurmangiz!» — dedilar».

Anas ibn Molik naql qiladirlar: «Sahobalar namozi bomdod o‘qishayotganda Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning Oisha onamizning hujralari pardasini ochib, ularga tabassum qilib qarab qo‘yganlari sahobalarni taajjubga soldi. Abu Bakr, Janob Rasulullohni namozga chiqmoqchilar, deb o‘ylab joy bo‘shatmoqchi bo‘ldilar. Janob Rasululloh sahobalar namozni to‘xtatmoqchi bo‘layotganlarini payqab, «Namrzni davom ettiringiz!» — deb ishora qildilar-da, pardani yopib qo‘ydilar. Shu kunning oxiriga borib Janob Rasululloh vafot etdilar».

93-bob. Imom va unga iqtido qilg‘uvchilarning barcha namozlarda — safarda va safarda bo‘lmagan paytda o‘qiladirgan namozlarda ham, ovoz chiqarib va ichida o‘qiladirgan namozlarda ham qiroat qilmogining vojibligi

Jobir ibn Sumra rivoyat qiladirlar: «Kufa ahli Sa’d ustidan xalifa Umarga shiyoyat qilgakda Hazrat Umar uni amirlikdan bo‘shatib, o‘rniga Ammorni tayinlagan erdilar. O’shanda Kufa ahli Sa’dning har bir ishidan kir qidirib shiqoyat qilishgan erdi, hatto «Sa’d namozni yaxshi o‘qimaydir»,— deb ham aytishgan erdy. Hazrat Umar Sa’dga odam yubordilar. Kelgach, unga: « Ey Abu Ishoq, Kufa ahli seni, namozni yaxshi o‘qimaydir, deyishmoqda»,— dedilar. Abu Ishoq: «Ular ne desalar, deyaversinlar, ammo men Oyalohga qasam ichib ayturmenkim, ularga imomlik qilganimda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam nechuk namoz o‘qigan bo‘lsalar,o‘shandoq namoz o‘qiyotirman, biror narsani tushirib qoldirayotganim yo‘q, ovoz chiqarib o‘qiydirgan joyini ovoz chiqarib, ichida o‘qiydirgan joyini ichimda qiroat qilayotirman, xufton namozining dastlabki ikki rak’atida uzoqroq turg‘ayman, keyingi ikki rak’atida ersa ozroq turg‘ayman»,—dedi. Hazrat Umar: «Bu sening fikringdir»,— deb u birlan birga bir kishini (yoki bir necha kishini) Kufaga yubordilar. Sa’d birlan birga borgan kishi Kufaning har bir masjidiga kirib, ahlidan Sa’d xususida so‘radi, hamma Sa’dni maqtadi. Lekin, Baniy Abas masjidiga kirganlarida bir kishi (ismi — Usoma ibn Qatoda, kunyasi — Abu Sa’da) o‘rnidan turib: «Ammo, Ollohni o‘rtaga qo‘yib bizdan so‘rar erkansan, to‘g‘risini aytmoq kerak. Sa’d kichik harbiy qism birlan urushga bormaydir, faqat yirik qismlar birlan boradir. O’ljalarni teng bo‘lishmaydir, adolatli hukm chiqarmaydir»,— deb aytdi. Bunga javoban Sa’d: «Ollohga qasam ichib ayturmenkim, seni uch marta duoi bad qilg‘ayman. Ilohi, agar shu bandang yolgon so‘zlayotgan bo‘lsa-yu, shuhrat uchun riyo yo‘liga kirgan bo‘lsa, uning umrini uzun qilib, faqirligini (muhtojligini) ziyoda etg‘il, boshi sira fitnalardan chiqmasin!» — dedi. Keyinchalik Ibn Qatodani ko‘rib, undan hol-ahvol so‘rasam: «Men baloga giriftor bo‘lgan bir keksa cholman. Menga Sa’dning duoi badi urdi»,—deb aytdi. Abdumalik menga: «Keyinchalik men ham uni ko‘rdim. Keksaligidan qoshlari o‘sib ketgan, hatto ko‘zlarini ham yopib turibdir, o‘zi ersa yo‘lda uchragan qiz-juvonlarga ko‘z qisadir»,— dedi».

Uboda ibn Somit raziyallohu anhu: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam: «Alhamduni (Fotiha surasini) o‘qimagan kishining namozi namoz ermas! deganlar»,— deydilar.

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam masjidga kirdilar. Ketlaridan bir kishi ham masjidga kirib namoz o‘qidi. Namozdan so‘ng Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga salom berdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam salomiga alik olib: «Qayta namoz o‘qig‘il, chunkim sen namoz o‘qimading!»—dedilar. U joyiga qaytib borib avvalgidek namoz o‘qidi. So‘ng kelib Rasululloh  sallallohu alayhi va sallamga salom berdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam yana: «Qaytg‘il, qayta boshdan namoz o‘qig‘il, chunkim sen namoz o‘qimading!»— dedilar. Uch marta shunday qildilar. U kishi oxiri: «Sizni haq payg‘ambar qilib yuborgan Ollohga qasam ichib ayturmenkim, bundan yaxshiroq o‘qiy olmasmen. Menga o‘rgating»,— dedi. Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Avval takbiri tahrima aytg‘il, so‘ng Qur’ondan bilganlaringni o‘qig‘il, keyin shoshmasdan ruku’ qilg‘il. Ruku’da bir oz tin olg‘il, keyin qaddingni yaxshilab tiklag‘il, so‘ng sajda etg‘il, bir oz tin olg‘il, so‘ngra sajdadan turib o‘tirg‘il, yana bir oz tin olg‘il. Namozingning qolganini ham xuddi shundoq qilib o‘qig‘il!»— deb aytdilar».

94-bob. Peshin namozida qiroat qilmoq

Jobir ibn Sumra raziyallohu anhu naql qiladirlar: «Sa’d raziyallohu anhu Hazrat O’marg.a: «Ularga imomlik qilganimda peshin va asr namozini Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘qiganlaridek qilib o‘qiyotgan erdim. Hech narsani unutayotganim yo‘q erdi. Avvalgi ikki rak’atni cho‘zib, keyingi ikki rak’atni ersa qisqa qiroat qilayotgan erdim»,— dedi. Shunda Hazrat Umar: «Bu sening fikringdir»,— degan erdilar».

Abdulloh ibn Abu Qatodaning otalari naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam peshin namozining dastlabki ikki rak’atida Surai «Fotiha» birlan yana bitta sura o‘qir erdilar. Birinchi rak’atni uzunroq, ikkinchi rak’atni ersa qisqaroq o‘qir erdilar, goho ba’zi oyatni eshittirib qiroat qilar erdilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam asr namozida ham, bomdod namozida ham Surai «Fotiha» birlan yana bitta sura o‘qir erdilar, birinchi rak’atni uzoqroq, ikkinchi rak’atni ersa qisqaroq o‘qir erdilar».

Abu Ma’mar rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam peshin va asr namozlarida qiroat qilarmidilar?»—deb Xabbondan so‘radik. «Ha»,— dedi. «Buni qanday bilardingiz?» — dedik. «Soqollarining qimirlashidan»,— dedi».

95-bob. Asr namozida qiroat qilmoq

Abu Ma’mar rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam asr va peshin namozlarida qiroat qilarmidilar?»—deb Xabbondan so‘radik. «Ha»,— dedi. «Buni qanday bilardingiz?»—dedik. «Soqollarining qimirlashidan» ,— dedi».

Abdulloh ibn Abu Qatodaning otalari Abu Qatoda naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam peshin va asrning dastlabki ikki rak’atida Surai «Fotiha» birlan yana bitta sura o‘qir erdilar, goho ba’zi oyatni eshittirib qiroat qilur erdilar».

96-bob. Shomda qiroat qilmoq

Ibn Abbos rivoyat qiladirlar: «Onam Umm ul-Fazl mening «Va-l-mursalotu urfan» surasini o‘qiyotganimni eshitib: «Ey bolam, Ollohga qasamyod qilib ayturmenkim, shu surani o‘qishing birlan bir narsani esimga tushirding. Bu sura men Raso‘lulloh sallallohu alayhi va sallamdan eshitgan oxirgi suradir, uni shom namozida o‘qigan erdilar»,— dedilar».

Marvon ibn Hakam naql qiladirlar: «Zayd ibn Sobit menga: «Ne bo‘ldi seyga, shom namozida qisqa suralarni o‘qiyotirsan? Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning eng uzun suralarni o‘qiyotganlarini eshitganman»,— dedi».

97-bob. Shom namozida ovoz chiqarib qiroat qilmoq

Muhammad ibn Jubayrning otalari: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning shom namozida «At-Tur» surasini o‘qiyotganlarini eshitdim»,—dedilar.

98-bob. Xufton namozida ovoz chiqarib qiroat qilmoq

Abu Rofi’ rivoyat qiladirlar: «Men Abu Hurayra birlan xufton namozini o‘qidim. Abu Hurayra xufton namozida «Iza-s-samounshaqqat» surasini qiroat qilib sajda qildilar. Shunda buning sababini so‘radim. Abu Hurayra: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xuftonda imomlik qilganlarida shu surani o‘qib sajda qilgandirlar, men ham iqtido qilib sajda etgandirman, endi ul kishi birlan qiyomatda uchrashgunimcha shu surani o‘qib sajda qilaverg‘ayman»,— dedilar».

Adiy raziyallohu anhu: «Men Barroning «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam safarda erkanliklarida xufton namozining ikki rak’atidan birida «Va-t-tiyn va-z-zaytun» surasini o‘qidilar» deganini eshitganman»,— deydilar.

99-bob. Xufton namozida (sura) qiroat qilib sajda qilmoq

Abu Rofi’ rivoyat qiladirlar: «Abu Hurayra birlan birga xufton namozini o‘qidim. Ul xufton namozida «Iza-s-samounshaqqat» surasini o‘qidi, so‘ng sajda qildi. Shunda unga: «Bu nesidur?» — dedim. «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam xuftonda imomlik qilganlarida shu surani o‘qib sajda qilgan erdilar, men iqtido qilib sajda etgan erdim. Endi qiyomatda ul kishi birlan uchrashgunimizcha shu surani o‘qib sajda qilaverg‘ayman»,— dedilar».

100-bob. Xufton namozida qiroat qilmoq

Adiyga Barro bunday debdilar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallamning xufton namozida «Va-t-tiyn va-z-zaytun» surasini o‘qiganlarini eshitdim. Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan ko‘ra ovozi yokim qiroati yaxshiroq kishini ko‘rmaganman».