42-bob. Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Biz sendan ajrab qolayotganimizdan xafamiz»,- deganlari

Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «(Musibat yetganda) ko‘zdan yosh oqg‘aydir, ko‘ngil g‘am chekkaydir»,-deganlar».

43-bob. Kasal huzurida yig‘lamoq haqida

Abdullohibn Umar rivoyat qiladirlar: «Sa’d ibn Uboda betob bo‘lib qoldilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Abdurrahmon ibn Avf, Sa’d ibn Abu Vaqqos va Abdulloh ibn Mas’ud birlan birga ko‘rgani kirganlarida, bola-chaqalari uning tevaragida turishgan erkan. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Vafot etdimi?» - dedilar. «Yo‘q, yo Rasululloh»,-deyishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam yig‘ladilar. Ul kishining yig‘laganlarini ko‘rib, boshqalar ham yig‘ladi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Eshitmakdamisiz, Olloh taolo ko‘z yoshi va dil qaygusi uchun azob bermag‘aydir. Lekin, mana buning uchun azob berg‘aydir yoki rahm qilg‘aydir»,-deb tillariga ishora qildilar».

Mayyit o‘z ahlining unga motam tutib (dod solib) yig‘lashi sababli (qabrda) azob chekkaydir. Hazrat Umar raziyallohu anhu dod solib yig‘laganlarni aso birlan urur erdilar, tosh otib, tufroq sochib haydar erdilar.

44-bob. Janob Rasulullohning dod solib yig‘lamoqni man’ qilganlari va uni qattiq qoralaganlari

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Zayd ibn Horisa, Ja’far va Abdulloh ibn Ruvohaning o‘ldirilgani to‘g‘risidagi xabar yetib kelganda Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning yuzlaridan xafaliklari shundoqqina bilinib turar erdi. Men eshikning tirqishidan qarab turgandim. Shunda Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga bir kishi kelib: «Yo Rasululloh, Ja’farning xotinlari yig‘lashayotir»,- deb aytdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ularni yig‘idan to‘xtatmakni buyurib, odam yubordilar. U kishi qaytib kelib: «Ular menga itoat qilishmayotir»,- dedi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ikkinchi marta xotinlarni yig‘idan to‘xtatmakni buyurdilar. Boyagi kishi ketdi, keyin yana qaytib kelib: «Ollohga qasamyod qilib ayturmenkim, ular menga bo‘yinsunmayotirlar»,- dedi. Men bo‘lsam: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam u.kishiga: «Yig‘layotgan xotinlarning og‘ziga tufroq sochg‘il!»-dedilar, deb o‘ylab, «Olloh burningni yerga ishqagur! Yo buyruqni bajarmading va yo Rasulullohni ovora qilmakdan to‘xtamading!» - dedim».

Ummu Atiyya raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Boshimizga musibat tushganda dod solib yig‘lamaslikka Rasululloh sallalohu alayhi va sallamga bay’at qildik (qasam ichdik). Lekin, quyidagi beshta ayoldan boshqasi o‘z ontiga vafo qilmadi: Ummu Sulaym, Umm ul-Alo, Muozning xotini - Binti Abu Sabra va yana ikki xotin» (yoki «Binti Abu Sabra, Muozning; xotini va boshqa xotinlar»,- dedilar).

45-bob. Janozani ko‘rganda o‘rnidan turmoq

Omir ibn Rabi’a rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi  va sallam: «Janoza kelayotganini ko‘rsangiz, o‘rningizdan turib, o‘tib ketguncha kutib turingiz!» -deganlar, Humaydiy raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam (janoza) o‘tib ketguncha yoki mayyit (elkadan) yerga qo‘yilguncha, deganlar»,- deb qo‘shimcha qiladirlar.

46-bob. Janozani hurmat qilib o‘rnqdan turgan odam qachon o‘tiradir?

Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Agar birortangiz janoza kelayotganini ko‘rsangiz-u, janoza birlan birga (masjidga yokim mozorga) bormak niyatingiz bo‘lmasa, uni o‘tkazib yuborguningizcha yokim u o‘tib ketgunicha yokim mayyit (elkadan) yerga qo‘yilguncha o‘rningizdan turib, kutib turintiz!» - deganlar».

Sa’id al-Maqyuriy rivoyat qiladirlar: «Bir janozada erdik, Abu Hurayra Marvonni qo‘lidan ushlab, «o‘tiraylik» deb imladi, ikkalalari mayyit yerga qo‘yilmasdan burun o‘tirib olishdi. Shunda Abu Sa’id raziyallohu anhu kelib, Marvonni qo‘lidan ushlab: «Turg‘il o‘rningdan! Ollohga qasam ichib ayturmenkim, (Abu Hurayra) Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning mayyit (elkadan) qo‘yilmasidan burun o‘tirmoqni man’ qilganlarini (yaxshi) bilg‘aydir»,- dedilar. Shunda Abu Hurayra: «To‘g‘ri aytadilar»,- dedi».

47-bob. Tobutni ko‘tarishib borgan kishi, uni odamlar yelkalaridan tushirib, yerga qo‘ymagunlaricha o‘tirmaydir, mabodo o‘tirsa, turish buyuriladir

Abu Sa’id al-Xudriy raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Agar janoza kelayotganini ko‘rsangiz, o‘rningizdan turingiz, basharti ko‘tarishib borsangiz, yelkalardan tushirilib, yerga qo‘yilmaguncha o‘tirib olmangiz!» - deganlar».

48-bob. Yahudiy mayyitning tobutini ko‘rib, o‘rnidan turgan kishi haqida

Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Yonimizdan bir mayyitning tobutini ko‘tarib o‘tishdi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘rinlaridan turdilar, biz ham turdik. So‘ng, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan: «Yo Rasululloh, bu mayyit yahudiy-ku?!» - dedik. Rasululloh: «Mayyitni ko‘rganingizda o‘rningizdan turingiz!»-dedilar».

Abdurrahmon Abu Laylo rivoyatqiladirlar: «Sahl ibn Hanif va Qays ibn Sa’d Qodisiyada o‘tirishgan erdi, yonlaridan bir mayyitning tobutini ko‘tarib o‘tdilar. Shunda ikkovlari o‘rinlaridan turishdi. Buni ko‘rganlar ulardan: «Bu mayyit zimmiylardan-ku?!»-deyishdi. Shunda ular bunday deb javob qildilar: «Bir kuni Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning yonlaridan bir mayyitning tobutini ko‘taryb o‘tib qoldilar. Shunda ul zot o‘rinlaridan turdilar. Keyin, uning yahudiy mayyiti ekanini aytishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «U ruh emasdirmi?!» - dedilar».

49-bob. Mayyitni (tobutni) xotinlar ermas, erkaklar ko‘taradir

Sa’id al-Maqyuriy otasidan, u ersa Abu Sa’id al-Xudriydan bunday deb eshitgan erkan: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Mayyit tobutga solingach, uni erkaklar yelkalariga ko‘targanda, agar ul solih banda bo‘lsa, «Meni tezroq olib boringiz!»-deydir, agar solih banda bo‘lmasa, «Voy sho‘rim, meni qayoqqa olib ketmoqdasizlar?»- deydir. Uning ovozini insondan boshqa hamma narsa eshitg‘aydir, agar inson eshitsa erdi, hushidan ketib yiqilg‘ay erdi!»-deganlar».

50-bob. Janozani (tobutni) tez olib bormoq

Anas raziyallohu anhu: «Janozani (mayyitni) kuzatib borayotganingizda tobutning oldida ham, orqasida ham, o‘ngida ham, chapida ham yuraveringizlar!» -degan erkanlar. Boshqa bir kishi ersa: «Janozag‘a (tobutga) yaqin yuringizlar!» -degan erkan.

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Mayyitni tezroq olib boringizlar! Agar ul solih banda bo‘lsa, unga yaxshilig‘ qilib, tezroq manzilga yetkazgan bo‘lursiz, agar aksincha bo‘lsa (ya’ni, solih banda bo‘lmasa), yomonni yelkangizdan tezroq tushirib, undan tezroq qutulgan bo‘lursiz»,- dedilar».

51-bob. Tobutda yotgan mayyitning «Meni tezroq olib boringiz!» deb aytishi haqida

Abu Sa’id al-Xudriy rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Mayyitni tobutga solib, uni kishilar yelkalariga ko‘tarishganda, agar ul solih banda bo‘lsa, «Meni tezroq olib boringiz!» - deydir, basharti solih bo‘lmasa, «Voy sho‘rim, meni qayoqqa olib ketmoqdasizlar?»-deydir. Uning ovozini insondan boshqa hamma narsa eshitg‘aydir, agar inson eshitsa erdi, hushidan ketib yiqilg‘ay erdi»,- deganlar».