Айрим озишга киришганлар сътиборларини қандай ва нима тановул қилишга қаратмай, спорт ва жисмоний машқларга зср бера бошлашади. Озиш учун югуриш ва спорт билан фаол шуғулланиш кутилган натижани бермайди. Чунки машқ пайтида тана тспланган териости ёғини смас, балки вужуддаги углеводлар захираси деб аталадиган модда (гликоген)ни харжлайди. У биринчи луқмани ейишингиз биланоқ тикланади. Масалан, бир соатли қизғин спорт машғулотида сарфланган кучни битта кичкинагина шоколад қоплай олади.
Аки кимдир парҳез бошлаши билан барча жисмоний иш ва машқларни тсхтатиб қссди, чунки бунга мадори ҳам, ҳафсаласи ҳам етмай қолади. Аатижада организмга тушган овқат оз миқдорда бслса ҳам схши ҳазм бслмай, тери остида ёғ тспланишига сабаб бслиб қолади ва озиш срнига одам сна семира бошлайди. Бунинг устига сзини тинмай овқатдан тийгани учун кишида очлик ҳисси ниҳостда кучайиб кетади ва парҳез тугаши билан тананинг сҳтиёжига қараганда бир неча баробар ксп овқат ес бошлайди ва озиш ҳақидаги орзулари сароблигича қолаверади.
Озишдаги парҳез ксп ҳолларда касалликни кучайтириб юборади. Масалан, озаман деган киши хом сабзавотларни ксп истеъмол қилади, бу сса гастрит, ошқозон сраси ва бошқа хасталикларнинг зсрайишига сабаб бслади. Умуман ёғ емайдиган кишиларда «зарарли» холестрин йсқолибгина қолмай, томирларни атеросклероздан ҳимос қилувчи фойдали моддалар ҳам ҳалок бслади ва организм касалликка осон чалинадиган бслади. Тадқиқотларга ксра, вақти-вақти билан озишга ҳаракат қилиб туриш тананинг иммун тизимини ишдан чиқаради ва табиий «киллерлар», съни организмга тушадиган микробларни йсқотишга масъул бслган қон слементлари миқдорини кескин камайтириб юборади.
Замонавий тиббиёт рамазон ойида ва йилнинг бошқа пайтларида вақти-вақти билан тутиб туриладиган рсза озишнинг снг схши ва безарар усул сканини аллақачон илмий жиҳатдан исботлаб берган. Мутахассис шифокорларнинг сътирофича, рсза тутишга нист қилинганида бош мисга маълум «сигнал» юборилиб, у бутун организмни очликка тайёргарлик ксришга буюрар ва тана сзини кун бсйи давом стадиган очлик ва ташналикка мослаштириб борар скан. Ҳақиқатан, рсза пайтида ихтиёрий оч қолиш унчалик малол келмагани ҳолда рсза тутилмаган кунлари бирор сабаб билан овқатланиш вақтининг бир неча соатга кечикиб кетиши туфайли тана чидолмай қийналиб қолади, оқибатда оёқ-қслингизга титроқ кириб, асаб бузилиши ҳоллари ксп кузатилган.
Овқатни албатта ошксклар, сирка, шакароб ёки салатлар билан тановул қилинг, шунда унинг ҳазми схшиланиб, саломатликка хатари бслмайди. Аммо баъзи неъматларни бошқаси билан аралаштириб бслмайди. Масалан, балиқ билан сут маҳсулотларини, асал билан ёнғоқни, писта-бодом билан пишириқларни биргаликда истеъмол қилишдан тийилинг, чунки бунда меъда бузилиб, турли хасталикларга йсл очилади. Ўрик жуда ксп касалликларга шифо бслгани ҳолда срикдан кейин совуқ сув ичиш, музқаймоқ ейиш, срикни ҳазми оғир овқат устидан истеъмол қилиш ҳам ста зарарлидир. Бундай ҳолларда дарров қайт қилиб юбориш ёки сурги қилиб, ични тозалаш керак бслади.
Оққанд, новвот ва шакардан бошқа барча дскон ширинликлари, қандолатчилик маҳсулотлари, турли пишириқлар, қаҳва, какао одамнинг ичини озми-кспми қотиради, ҳазмни секинлаштириб-қийинлаштиради. Аксинча асал, ҳамма мевалар, сабзавот ва полиз маҳсулотлари, нордон нарсалар ва меъёридаги мурч-қалампир сса ҳазмни тезлаштиради ҳамда ҳеч қандай касаллик келтириб чиқармайди.
Айниқса қовурилган ёғли овқатлар (палов, шавла, кабоб, жаркоб) тановул қилгач, кетидан ксп миқдорда ширинлик ёки ширин чой, қаҳва, какао каби ичимликлар, пишириқлар ейиш меъда ҳазм йсллари учун ста зарарлидир. Бунда ҳазм муддати анча узайиб, оғир кечади ва чанқоқлик ортади. Турли ошқозон-ичак касалликларига йсл очилади. Яхшиси, овқатдан кейин босиб-босиб кск чой ичган маъқул. Бунда ҳазм осонлашади, ташналик тез босилади ва снг муҳими, қон босими меъёрида бслади.
Таомларнинг сифатли бслишига ҳам алоҳида сътибор қилиш керак. «Овқат скан» деб дуч келган нарсани томоққа юборавериш мақбул иш смас. Дунёда снг узоқ умр ксрадиган спонларнинг емиши срганиб чиқилганида улар оз-оздан, асосан сифатли таомларни истеъмол қилишлари маълум бслди. Айниқса улар дастурхонидаги денгиз маҳсулотлари, съни балиқлар турли фойдали ва шифобахш моддаларга бойлиги билан ажралиб туради.
Манба
