1160/2. Alidan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechasi qizlari Fotima (r.a.) huzurlariga kelib: «Sizlar namoz o‘qimadinglarmi?» dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

Foyda: Tungi namozning fazilati ulug‘ bo‘lgani uchun boshqalarni ham tungi namozga uyg‘otish va ogoh etishga ruxsat berilgan.

1161/3. Solim ibn Abdulloh ibn Umar ibn Xattobdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Abdulloh muncha ham yaxshi inson, agar u kechalari (tahajjud) namozini o‘qisa», dedilar. Solim (r.a.): «Abdulloh ibn Umar mana shu so‘zdan keyin kechasi ozgina uxlaydigan bo‘ldi», deb aytdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1162/4. Abdulloh ibn Amr ibn Ossdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ey Abdulloh, falon kishi kabi bo‘lmagin. Avvaliga u kishi kechasi namoz o‘qirdi, keyin kechasi turishni tark qildi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1163/5. Ibn Mas’uddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) huzurlarida kechasidan to subhgacha uxlaydigan kishi zikr qilinganida Rasululloh (s.a.v.) u kishining ikki yoki bir qulog‘iga shayton bavl qilib qo‘ygandir, dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1164/6. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) aytadilar: «Uxlayotgan vaqtingizda shayton bo‘yningizga uchta tugun
tugib qo‘yadi. Har tugunni harakatga keltirib, kecha hali uzun, yotaver, deydi. Agar kishi uyg‘onib, Allohni zikr qilsa, tugunlarning biri yechiladi. Agar tahorat qilsa, ikkinchisi yechiladi. Namoz o‘qisa, tugunlarning hammasi yechiladi va kishi nafsi pok, faol va g‘ayratli bo‘lib tong orttiradi. Ammo uyquda yotaversa, nafsi iflos, dangasa bo‘lib uyg‘onadi». Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1165/7. Abdulloh ibn Salomdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ey insonlar, salomni (tanigan va tanimaganlar orasida) yoying. Ovqat bilan (kambag‘allarni) taomlantiring, qarindoshlarga yetishing. Kishilar uxlaganda namoz o‘qing, jannatga omon holatda kirasizlar», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

1166/8. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ramazondan keyingi ro‘zalarning eng afzali muharram oyidagi nafl ro‘zasidir. Farz namozlaridan keyingi eng afzal namoz tundagi tahajjud namozidir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1167/9. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Tungi tahajjud namozi ikki-ikki rakaatdir. Agar subh kirib qolishidan cho‘chisang, bir rakaat vitr o‘qigin», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari (Bu hadisni Shofe’iy mazhabidagilar ixtiyor qilishgan. Bizning Hanafiya mazhabimizda esa vitr uch rakaat o‘qiladi. Albatta bunga Hanafiya mazhabi ulamolari kelgusidagi Oishadan rivoyat qilingan 1171-raqamli va boshqa sahih hadisni dalil qilib keltirishgan. - Tarj).

1168/10. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechasi ikki rakat-ikki rakaat o‘qib, bir rakaat vitr o‘qirdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

(Yuqorida aytganimizdek, bu hadisga Shofe’iy mazhabida amal qilishadi. Tarj.)

1169/11. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) ba’zi oylarda og‘izlari ochiq yurardilarki, hatto biz ro‘za tutmadilar shekilli, deb gumon qilar edik. Va ba’zi oylarda ro‘za tutardilarki, hatto biz og‘iz ochmadilar shekilli, deb gumon qilar edik. Agar u zotni kechalari namozda topishni xohlasang, namozda topar eding. Agar kechqurun uyquda topishni xohlasang, uyquda topar eding. Imom Buxoriy rivoyatlari.

Foyda: Ibodatlarni ko‘paytirishga targ‘ib bor. Xususan, tundagi nafl va tahajjudlarni huquqlarni poymol qilmay va shartlarini kamaytirmasdan bajarish joiz. Eng afzali tunni namoz ila bedor o‘tkazish va ba’zi kunlarda ro‘za tutishlikni tayin qilmaslikdir.
Chunki doim ro‘za tutishni odat qilib olinsa, nafsga mashaqqat olib keladi. Va bu bilan savobi ozayib ketadi.

1170/12. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechasi o‘n bir rakaat namoz o‘qirdilar. Bundagi sajdada sizlardan biringiz bosh ko‘tarishidan oldin ellik oyat o‘qish miqdoricha turardilar. Bomdodning farzidan oldin ikki rakaat namoz o‘qirdilar. Keyin muazzin namozga chaqirguncha o‘ng tomonga yonboshlab turardilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

1171/13. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) Ramazonda yoki boshqa oyda kechqurundagi namozlarini o‘n bir rakaatdan oshirmasdilar. Avval to‘rt rakaat o‘qirdilar. Sizlar buni chiroyli qilib, uzun holatda o‘qiganlarini so‘ramanglar. Ya’ni nihoyatda chiroyli va uzun qilib o‘qirdilar. Keyin yana to‘rt rakaat namoz o‘qirdilar. Sizlar buni chiroyli qilib va uzun holatda o‘qiganlarini so‘ramanglar. Keyin uch rakaat o‘qirdilar. Shunda men: «Ey Allohning rasuli, vitr o‘qishdan oldin uxlaysizmi?» desam, u zot: «Ey Oisha, ko‘zim uxlasa ham, qalbim uxlamaydi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari

(Hanafiya mazhabida ushbu hadis va bundan boshqa hadislarga binoan vitrni uch rakaat o‘qishadi. - Tarj).

1172/14. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kechaning avvalida uxlab, oxirida turib namoz o‘qirdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1173/15. Ibn Mas’uddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) bilan bir kecha namoz o‘qidim. U zot tik turaverganlaridan men bir yomon narsani qasd qildim. Shunda: «Nimani qasd qildingiz?» deyilganida Ibn Mas’ud (r.a.): «Rasulullohni (s.a.v.) tik qo‘yib, o‘zim o‘tirib olishni», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1174/16. Huzayfadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kechasi Rasululloh (s.a.v.) bilan birga namoz o‘qidim. U zot Baqara surasini boshladilar. Yuz oyatda ruku’ qilsalar kerak, deb o‘yladim. Ammo namozda davom etdilar. Hammasini o‘qib bo‘lib, ruku’ qilsalar kerak, deb o‘yladim. Ammo namozda davom etdilar. So‘ng Oli Imron surasini boshladilar. Keyin Niso surasini shu taxlit o‘qidilar. Ohista va shoshilmay qiroat qildilar. Biror oyatni o‘qiyotganlarida tasbeh kelsa, tasbeh aytdilar, so‘raladigan narsa kelsa, so‘radilar, panoh tilaydigan oyat kelsa, panoh tiladilar. Keyin ruku’ qilib, unda: «Subhana robbiyal ‘aziym», dedilar. Ruku’lari qiyomlariga yaqin bo‘ldi. Keyin: «Samiallohu liman hamidah, robbana lakal hamd», dedilar. Unda ham uzun turdilar. Bu ham ruku’lariga yaqin bo‘ldi.
Keyin sajda qildilar. Unda: «Subhana robbiyal a’lo», dedilar. Sajdalari ham qiyomlariga yaqin bo‘ldi. Imom Muslim rivoyatlari.

1175/17. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohga (s.a.v.) «Namozlardan qaysi biri afzal?» deyilganida, u zot: «Qiyom (tik turish)ni uzun bo‘lganidir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1176/18. Abdulloh ibn Amr ibn Ossdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Alloh taolo uchun namozlarning yaxshisi Dovud alayhissalomning namozlaridir. Alloh taolo uchun ro‘zalarning eng yaxshisi Dovud alayhissalomning ro‘zalaridir. U zot kechaning avvalgi yarmida uxlab, qolgan uch qismida namozga mashg‘ul bo‘lardilar. Oxirgi hissasida, ya’ni oltidan bir qismida uxlardilar. Bir kun ro‘za tutib, bir kun og‘izlari ochiq bo‘lar edi. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1177/19. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kechasida bir fursat bor. Agar musulmon kishi o‘sha fursatga muvofiq kelib, Alloh taolodan dunyo va oxirat ishlaridan biror yaxshilik so‘rasa, albatta Alloh uni beradi. Bu fursat har kecha bo‘ladi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1178/20. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlardan biringiz kechasi tahajjud uchun tursa, avvalo yengilgina qilib, ikki rakaat namoz o‘qib olsin», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Rasulullohga (s.a.v.) ergashgan holda tundagi namozni ikki rakaat yengilgina namoz bilan boshlash lozimligi ma’lum bo‘lyapti. Albatta bunday qilish uyqu asoratini ketkazib, oldindagi namozga tayyorgarlikdir.

1179/21. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) tursalar, avvalo ikki rakaat yengilgina namoz o‘qish bilan (tahajjud namozi bilan) ochardilar. Imom Muslim rivoyatlari.