1219/6. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar Ramazon oyi kelsa, jannat eshiklari ochilib, do‘zax eshiklari yopiladi. Va shaytonlar kishanlanadi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1220/10. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ramazon oyining chiqqanini ko‘rib ro‘za tutinglar. Shavvol oyining chiqqanini ko‘rib, og‘iz ochinglar. Agar osmon bulutli bo‘lib oy ko‘rinmasa, sha’bon oyini o‘ttiz kun mukammal qilib tutinglar», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. Bu lafz Buxoriyniki.

Imom Muslimning rivoyatlarida esa: «Osmon bulutli bo‘lib yangi oy ko‘rilmasa o‘ttiz kun mukammal ro‘za tutinglar», bo‘lib kelgan.

218-BOB
Ramazon oyida xayr-saxovat hamda yaxshiliklarda bardavom bo‘lish, xususan bunday yaxshi ishlarni oxirgi o‘n kunlikda ko‘paytirishning fazilati haqida

1221/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) odamlarning ichida eng saxiysi edilar. Ramazon oyida Jabroil alayhissalomga yo‘liqqan paytlarida yanada saxiy bo‘lib ketardilar. Jabroil alayhissalom Ramazonning har kechasida bu zot bilan ko‘rishib, Qur’onni dars qilishar edi. Rasululloh (s.a.v.) Jabroil alayhissalomga yo‘liqqanlarida yaxshilik qilishda yuborilgan shamoldan ham saxiy bo‘lib ketardilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1222/2. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) agar Ramazonning oxirgi o‘n kunligi kirsa kechani bedorlik ila o‘tkazar edilar. Va ahllarini ham uyg‘otib, bellarini ibodatga mahkam bog‘lar edilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

219-BOB
O’n beshinchi sha’bondan keyin Ramazon kirmay turib ro‘za tutish man etilgani, faqat avvaldan tutib kelayotgan bo‘lsa yoki dushanba va payshanbadagi odatlariga to‘g‘ri kelib qolsa zarari yo‘qligi haqida

1223/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Sizlardan hech bir kishi sha’bon oyining oxirgi bir yoki ikki kunida ro‘za tutib Ramazon oyiga kirmasin. Lekin bir kishining odatiga to‘g‘ri kelib qolsa ro‘za tutishining zarari yo‘qdir», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1224/2. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ramazondan oldin ro‘za tutmanglar. Yangi oyni ko‘rib ro‘za tutinglar. Yangi oyni ko‘rib og‘iz ochinglar. Agar bulut yangi oyni ko‘rishga mone’lik qilsa o‘ttiz kun mukammal qilib ro‘za tutinglar», deb aytdilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

(Ya’ni, agar yangi oyni ko‘rish imkoni bo‘lmasa sha’bon oyini o‘ttiz kun mukammal qilib keyin ro‘za tutilsin. Hamda shavvol oyini ko‘rish imkoni bo‘lmasa o‘ttiz kun to‘la ro‘za tutib, keyin og‘iz ochilsin. - Tarj)

1225/3. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sha’bon oyining yarmi qolgan bo‘lsa (nafl) ro‘za tutmanglar», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

1226/4. Abu Yaqzon Ammor ibn Yosirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot: «Kim shak kunida ro‘za tutsa, batahqiq Abulqosimga (s.a.v.) osiylik qilibdi», dedilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

220-BOB
Yangi chiqqan oyni ko‘rganda aytiladigan zikrlar

1227/1. Talha ibn Ubaydullohdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) agar yangi chiqqan oyni ko‘rsalar: «Allohumma ahillahu ‘alayna bil amni val iymoni vassalomati val islomi robbiy va robbukallohu, hilolu rushdin va xoyrin», deb aytardilar. (Ma’nosi: Allohim bu oyni bizlarga emin, omon, imon, salomatlik va Islom oyi qilgin. (Ey hilol) Mening Rabbim ham, sening Rabbing ham Allohdir. Bu oy hidoyat va xayrli oy bo‘lsin). Imom Termiziy rivoyatlari.

221-BOB
Saharlik qilishning hamda subh kirib qolishidan xavf qilmasa uni kechiktirishning fazilati haqida

1228/1. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Saharlik qilinglar. Chunki saharlik qilishda baraka bordir», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1229/2. Zayd ibn Sobitdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot: «Biz Rasululloh (s.a.v.) bilan birga saharlik qildik. Keyin namozga turdik», deganlarida, yonlaridagilar tomonidan: «Uning orasidagi muddat qancha edi?» deb savol berildi. Shunda Zayd (r.a.): «Ellik oyat o‘qish miqdoricha fursat edi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

1230/3. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohning (s.a.v.) ikki muazzinlari bor edi. Biri Bilol, ikkinchisi Ibn Ummu Maktum (r.a.). Ikkovlari haqida Rasululloh (s.a.v.) «Bilol (tong otmasidan oldin) kechasi azon aytadi. Sizlar u azon aytganida to Ibn Ummu Maktum aytgunicha bemalol yeb-ichaveringlar», dedilar. Ibn Umar (r.a.): «Bu ikki azon o‘rtasida birlari chiqib, ikkinchilari tushgunchalik fursat o‘tar edi», dedilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1231/4. Amr ibn Ossdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Biz bilan ahli kitoblar (yahudiy va nasroniylar) ning ro‘zasi orasidagi farq saharlik qilishdadir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Islom ummatining boshqalardan ustun bo‘lgan xususiyatlaridan biri iftorlik qilishdir.

222-BOB
Og‘iz ochishni kechiktirmasdan vaqtida bajarishning fazilati hamda og‘iz ochiladigan narsalar va og‘iz ochilgandan keyin aytiladigan zikrlar haqida

1231/1. Sahl ibn Sa’ddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Odamlar og‘iz ochishni kechiktirmasdan vaqtida bajarishar ekan, ular yaxshilikdadirlar», dedilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1233/2. Abu Atiyyadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Men va Masruq (r.a.) Oishaning (r.a.) huzurlariga kirdik. Masruq (r.a.) Oishaga (r.a.): «Rasulullohning (s.a.v.) ikkita (ulug‘) sahobalari bor. Ikkovlari ham yaxshilik qilishda bir-birlaridan kam emas. Birlari shomni va og‘iz ochishni tezlatadi. Ikkinchilari shomni va og‘iz ochishni kechiktiradi. (Ya’ni bularning qaysilari afzal?)» deganlarida, Oisha (r.a.): «Qaysi birlari shom va og‘iz ochishni tezlatsa», dedilar. Masruq r.a.: «Abdulloh ibn Mas’ud tezlatadilar», dedilar. Shunda Oisha (r.a.): «Rasululloh (s.a.v.) ham Abdulloh ibn Mas’udning (r.a.) qilgani kabi bajarganlar. Ya’ni Abdulloh ibn Mas’ud (r.a.) Rasulullohning (s.a.v.) sunnatlariga amal qilar ekanlar», deb aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1234/3. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) aytdilar: Alloh azza va jalla: «Bandalarimning menga mahbubrog‘i og‘iz ochishni tezlatganlari», deb aytdi. Imom Termiziy rivoyatlari. Bu hadis hasan isnodlidir.

1235/4. Umar ibn Xattobdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar kech mashriq tomondan kelib, kunduzi mag‘rib tomondan ketsa va quyosh botsa, batahqiq, ro‘zador og‘iz ochadigan fursat bo‘libdi», dedilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1236/5. Abu Ibrohim Abu Abdulloh ibn Abu Avfodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Biz Rasululloh (s.a.v.) bilan birga ketayotgan edik. U zot ro‘zador edilar. Quyosh botayotganda u zot qavmdagi bir kishiga: «Ey falonchi, tushgin, bizga talqonni suvga aralashtirib keltirgin», dedilar. U kishi: «Ey Allohning rasuli, biroz kech kirsin», degan edi, Rasululloh (s.a.v.) «Tushgin, bizga talqonni suvga aralashtirib keltirgin», dedilar. U kishi (ulovdan) tushib, ular uchun talqonni suvga aralashtirib keldi. Rasululloh (s.a.v.) undan ichib, keyin qo‘llari bilan mashriq tomonga ishora qilib: «Agar kech» «mana bu tomondan kelsa, batahqiq ro‘zador og‘zini ochadigan vaqt bo‘libdi», dedilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1237/6. Salmon ibn Omir az-Zabbiydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlardan biringiz og‘iz ochadigan bo‘lsangiz, xurmolarda og‘iz oching. Agar topa olmasangiz, suvda oching. Chunki suv (ma’naviy va hissiy) nopokliklarni tozalovchidir», dedilar.