1238/7. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) namoz o‘qishdan oldin ho‘l xurmo bilan og‘iz ochardilar. Agar ho‘l xurmo topa olmasalar, qurug‘i bilan og‘iz ochardilar. Agar xurmolardan biror turini topa olmasalar, bir yoki bir necha qultum suv bilan og‘iz ochardilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

Foyda: Ho‘lu quruq xurmolar bilan og‘iz ochishning bir necha hikmatlari bor. Ulardan biri Rasulullohning (s.a.v.) sunnatlariga ergashish bo‘lsa, yana biri oshqozondan ortiqcha narsalarni chiqarib yuboradi. Hamda xurmoda jism ehtiyoji bo‘lgan ko‘pdan-ko‘p moddalar bor.

223-BOB
Ro‘zador kishini tili va a’zolarini urushish va so‘kishish hamda shunga o‘xshash narsalardan tiymog‘iga buyurish haqida

1239/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlardan biringiz ro‘za tutsa, fahsh hamda lag‘v so‘zlarni so‘zlamasin. Agar biror kishi so‘ksa yoki urushsa: «Men ro‘zadorman», desin» deb aytdilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1240/2. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim ro‘za tutib, yolg‘on so‘z va amalni tashlamasa, uning ovqat va ichimlikdan tiyilib yurishining Allohga keragi yo‘qdir», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

224-BOB
Ro‘zaga tegishli masalalar haqida

1241/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlardan biringiz unutib biror narsani yeb yoki ichib qo‘ysa, ro‘zasini davom ettiraversin. Chunki Alloh u kishini ovqatlantirib, ichimlik ila siylabdi», dedilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1242/2. Laqit ibn Sabradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Men: «Ey Allohning Rasuli, tahorat haqida xabar bering», desam, u zot: «Tahoratingni mukammal qil va barmoqlaring orasini hilol qil, ya’ni bir-biriga kirishtirib, suv yetkaz. Burunga suv olganda mubolag‘a qilib, ado et. Lekin ro‘zador bo‘lsang, bunday qilmagin», deb aytdilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

1243/3. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) junub bo‘lib qolib, g‘usl qilishlaridan oldin subh sodiq kirib qolardi. Keyin g‘usl qilib ro‘zalarini tutaverardilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1244/4. Oisha (r.a.) va Ummu Salamalardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) junublik hollarida tong otib qolar edi. Bu junublik ehtilom bo‘lganlaridan emas, balki ayollari bilan shar’iy qovushganlaridan sodir bo‘lar edi. Keyin u zot ro‘zalarini davom ettiraverardilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

Foyda: Jumhur salaflar va keyingi ulamolar ijmo’si subhdan oldingi janobat xoh ehtilom sababli, xoh ayoli bilan qovushish orqali bo‘lsin, zarari yo‘q deyishgan. Bunga Allohning so‘zidagi: «Sizlarga ro‘za kechasida xotinlaringizga qo‘shilish halol qilindi», degani oyat dalildir. Ammo subhdan keyin ayoli bilan qovushish orqali junub bo‘lish man etilgandir.

225-BOB
Muharram, sha’bon va hurmatli oylarda ro‘za tutishning fazilati haqida

1245/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Ramazondan keyin ro‘zalarning afzali muharram oyidagi (nafl) ro‘zadir. Farz namozidan keyingi namozlarning afzali kechasidagi (tahajjud) namozidir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1246/2. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu onamiz: «Rasululloh (s.a.v.) sha’bon oyida tutganchalik ko‘p ro‘za tutmasdilar. Sha’bon oyining deyarli hammasida ro‘za tutardilar», deb aytdilar.

Boshqa rivoyatda: «Sha’bon oyida ro‘za tutib, faqat ba’zi kunlari og‘izlari ochiq bo‘lar edi», deyilgan. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1247/3. Mujiyba al-Bohiliy otalari yoki amakilaridan qilgan rivoyatlarida bu zot Rasululloh (s.a.v.) huzurlariga kelib, biroz turib, qaytib ketdilar. Bir yil o‘tgandan keyin yana keldilar. Avvalgi holatlari va ko‘rinishlari o‘zgarib ketgan edi. Bu kishi: «Ey Allohning Rasuli! Meni tanimayapsizmi?» degandi, Rasululloh (s.a.v.) «Sen kimsan?» dedilar. U kishi: «Avvalgi yil huzuringizga kelgan Bohiliyman», dedi. Rasululloh (s.a.v.) «Sen yaxshi ko‘rinishda eding-ku? Seni nima o‘zgartirib yubordi?» dedilar. U kishi: «O’sha sizdan ajrab ketganimdan keyin faqat kechqurun ovqatlandim. Ya’ni kunduzi ro‘zador bo‘ldim», dedi. Rasululloh (s.a.v.) «Nafsingga azob beribsan-ku!», deb, yana: «Sabr oyi, ya’ni Ramazon oyida to‘la ro‘za tutgin. Va har oyda bir kun ro‘za tut», dedilar. U kishi: «Menga ziyoda qiling. Chunki mening ro‘za tutishga quvvatim yetarli», dedi. Rasululloh (s.a.v.) «Ikki kun ro‘za tut», dedilar. U kishi: «Menga yana ziyoda qiling», dedi. Rasululloh (s.a.v.) «Uch kun ro‘za tutgin», dedilar. U kishi: «Yana ziyoda qiling», dedi. Rasululloh (s.a.v.) «Hurmatli oylarda (ya’ni rajab, zulqa’da, zulhijja, muharram) uch kundan ro‘za tut va tark qil», deb uchta barmoqlarini bukib-ochdilar. Abu Dovud rivoyatlari

226-BOB
Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida ro‘za tutish va boshqa ibodatlarni bajarishning fazilati haqida

1248/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida bajarilganchalik biror solih amal Allohga mahbub emas», deganlarida, sahobalar: «Ey Allohning Rasuli, Alloh yo‘lidagi jihod ham u kundagi amalchalik mahbub emasmi?» deyishdi. Shunda Rasululloh (s.a.v.) «Ha, Alloh yo‘lidagi jihod ham. Faqat joni va molini tikib Alloh yo‘lida chiqqanu qaytib kelmagan kishining amali eng mahbub amaldir», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

Foyda: Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida ibodat va xayrli ishlar qilish Alloh taologa eng mahbub amaldir.

227-BOB
Arafa kuni, ya’ni zulhijjaning to‘qqizinchi hamda muharram oyining to‘qqizinchi va o‘ninchi kuni ro‘za tutishning fazilati to‘g‘risida

1249/1. Abu Qatodadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohdan (s.a.v.) arafa kuni, ya’ni zulhijja oyining to‘qqizinchi kunida tutilgan ro‘za haqida so‘rashdi. U zot: «O’tib ketgan va kelayotgan yildagi gunohlarga kafforatdir», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Hajdagi kishilarga bu kunda ro‘za tutish mahbub emas. Chunki talbiya, zikr va duo qilishdan susaytirib qo‘yadi.

1250/2. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) muharram oyining o‘ninchi kuni ro‘za tutdilar. Va boshqalarni shu kuni ro‘za tutishga buyurdilar. Imom Muslim va Buxoriy rivoyatlari.

1251/3. Abu Qatodadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohdan (s.a.v.) muharram oyining o‘ninchi kuni ro‘zasi haqida so‘ralganida, u zot: «O’tgan yildagi gunohlarga kafforat bo‘ladi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

1252/4. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kelgusi yilgacha o‘lmay tursam, albatta muharram oyining to‘qqizinchi kuni ro‘zasini tutaman», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

228-BOB
Shavvol oyida olti kun ro‘za tutishning mahbubligi haqida

1253/1. Abu Ayubdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim Ramazon oyida ro‘za tutib, keyingi shavvol oyida olti kun ro‘zani ulasa, go‘yoki zamon (yil) bo‘yi ro‘za tutgandek bo‘ladi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Kim Ramazon oyida ro‘za tutib, unga shavvol oyidan olti kunni ulasa, go‘yoki zamon (yil) bo‘yi ro‘za tutibdi. Chunki Alloh taolo: «Kim biron chiroyli amal qilsa, unga o‘n barobar qilib (qaytarilur)», deb aytgan. Demak, bir oy Ramazon o‘n oyga to‘g‘ri kelsa, olti kunimiz o‘n barobarga ko‘paytirsak, oltmish kun, ya’ni ikki oy bo‘ladi. Hammasini qo‘shsak, o‘n ikki oy bo‘ladi.