Ochko’z kishida hayo, muruvvat qilmagan odamda din, aqllida faqrlik, yolg’onchida izzat, baxlda rohat, qanoatli kishida g’am bo’lmas.
Hazrati Ali r.a.

Ulamolarning jazosi-qalblarining o’lishi, qalblarining o’lishi esa, oxirat o’rniga dunyoni hohlamoqliklaridir.
Hasan Basriy

Agar olimlar halol mol to’plash bilan mashg’ul bo’lib qolishsa, avom xalq shubhadan yeydigan bo’ladi. Olimlar shubhali luqma yeyishsa, avom harom yeyishga o’tadi. Olimlar agar harom yeyishsa, avom kofirga aylanadi.

"œTanbehul-gofilin"dan

***

Uch narsa

Barcha yaxshilik uch xislatdadir: nazarda, sukutda va so’zda. Ibratsiz har qanday nazar-xato, tafakkurdan xoli sukut-g’aflat, zikrdan yiroq so’z-behuda. Hazrati Ali (r.a.) deydilar: "œnazarda ibtar, tilida zikr, sukutda tafakkur bo’lgan, xatosiga yig’lagan, boshqalarga ozor bermagan kishiga oily maqomlar bo’lsin".

Ali ibn Abu Tolibdan (r.a.) so'rashdi:
- Sharq bilan g'arb oralig'idagi masofa qancha?
- Quyosh uchun bir kunlik yo'l.
- Yer bilan osmon oralig'I qancha?
- Mustajob bo'lgan duoga teng

Hadislarda bayon qilinishicha, yomon olimlar quyidagilardir:
1. Bor ilmlariga amal qilmaydiganlar;
2. Ilmlarini suiiste'mol qiluvchilar va dunyoviy maqsadlarga vosita etuvchilar;
3. Olimlar oldida maqtanish, ahmoqlar bilan munozara qilish, majlislarda rais bo'lib o'tirish va xalqlarning yuzini o'zilari tomonga burish uchun ilm tahsil etuvchilar;
4. Alloh taoloning roziligini qasd etmagan holda ilm o'rganuvchilar;
5. Riyokor va munofiqlar;
6. Boshqalarga hasad qiluvchilar;
7. musulmonlarning imon va aqidalariga xo'jayinlik qiluvchilar;
8. hojat va mustahiq kishilar bor bo'lib turgan vaqtda ilmlarini yashiruvchilar;
9. tahqir etuvchilar, ya'ni, o'zlaridan ilmi xom kishilarni xor qiluvchilar.
10. bor ilmlarini zoe' qiluvchilar;
11. Ilmlari sababli o'z o'zlariga husni zon (oqibatni go'zal deb o'ylash) bog'lovchilar;
12. Kishilarga amri ma'ruf va nahyi munkar qilib, shu buyurgan narsalarni o'zlari qilmaydiganlar va tiygan narsalaridan o'zlari tiyilmaydiganlar;
13. Din nomi bilan dinga gumonlar va xurofotlar kirituvchilar;
14. Darvishlar va zohidlar kiyimlari ichida zohiriy ibodat bilan mashg'ul bo'lganlari holda sun zon, g'iybat va naminat (chaqimchilik) kabi axloqsizliklarni o'zlariga odat qiluvchilar.

Oxiratdagi mudhish ahvolni o'ylab, oqibatidan andish etayotgan talaba ustozi oldiga keldi.
Ustod! Juda qo'rqyapman", deya balki o'ziga bir tasalli istadi. Hazrati ustodning haqiqiy tasallisi esa, bu shaklda bo'ldi:
Yoq, qardoshim, qo'rqmagin, balki dir-dir titragin+ Chunki, agar aksi bo'lib qolsa-a-a+"

O'yla, angla va yig'la" kitobidan

O'n jafo.

Sufyoni Savriy aytadi: O'nta ish borki, ular jafodir:
1. kishi yoki ayol o'zi uchun duo qilsa-yu, ota-onasi va mo'minlar haqqiga duo qilmasa;
2. Qur'on o'qishni bilsa-yu, har kuni undan yuz oyat o'qimasa;
3. qabristondan o'tib, u yerdagilarga salom bermasa va duo qilmasa;
4. masjidga kirib, namoz o'qimasdan chiqib ketsa;
5. juma kuni shaharga tushib, juma namozini o'qimasa;
6. mahallaga bir olim kelsa-yu, uning ilmidan o'rganish uchun borilmasa;
7. ikki kishi yo'ldosh bo'lisha-yu, bir-birining ismini so'ramasa;
8. yigit ilm va odob o'rganmasdan, yoshligini bekor o'tkizsa;
9. ziyoratga chaqirilganda borilmasa;
10. o'zi to'q bo'lib, qo'shnisi och bo'lsa, taomidan hech narsa bermasa."
Dilmurod Qo'shoqov tarjimasi
Musulmonlar taqvim kitobidan 2000
Mazhabboshimiz Imomi A'zam hazratlariga bir kishi savol berdi. Imomi A'zam, bilmadim, dedilar. Savol bergan kishi nimagadur o'pkalandi:
- Olimman deb bir qarich ko'rpacha ustiga o'tirib olib, kelganlarga dars berar emishlar so'raganimga esa javob bermaydi. Xayf-e+-dedi.
Imomi A'zam hazratlari bu haqoratdan hech ham jahllari chiqmadi, shunday javob qildilar:
- Mening ostimdagi ko'rpacha bilganlarimga ko'ra solingan. Agar bilmaydiganlarimga ko'ra ko'rpacha solinganida ular osmonga yetadigan darajada bo'lur edi.

Ato ibn Raboh aytadilar: Ibn Umayr bilan Oyishaning (r.a.) huzuriga kirdik. U Oyishaga Rasulullohdan (s.a.v.) ko'rganingiz ajoyib bir narsa gapirib bering", dedi. Shunda Oyisha yig'lab yubordilar va aytdilar: U zot bir kechai turib: Ey Oyisha, meni holi qo'y, Rabbimga ibodat qilaman", dedilar. Men: Allohga qasamki, sizning yoningizda bo'lishni yaxshi ko'raman, shuningdek, sizni quvontiradigan narsani ham yaxshi ko'raman", dedim. U zot (s.a.v.) turib tahorat oldilar, keyin namozga qoim bo'ldilar. Shunda tinimsiz yig'layverdilar, ko'kraklari ho'l bo'lib ketdi, yana yig'layverdilar, yer ho'l bo'lib ketdi. Keyin Bilol azo aytgani keldi. U zotning (s.a.v.) yig'layotganlarini ko'rib: Siz yig'layabsiz, holbuki, Alloh avvalgi va oxirgi gunohlaringizni kechirgan-ku?" dedi. U zot (s.a.v.): Shukr qiluvchi banda bo'lmayinmi? Bu kecha menga shunday oyatlar indirildiki, ulardagi narsani tafakkur qilmagan odamga vayl bo'lsin" dedilar va Osmonlar va yerning yaralishida+" oyatini oxirigacha o'qidilar".
Ibn Hibbon rivoyati

Quyoshning issiqligidan qiynalgan kishi soyani yahshi ko'rgani kabi, soyaning sababchisi bo'lgan daraxtlarni ham yahshi ko'radi. Insonning Allohga muhabbatiga kelsak; Borliqdagi barcha narsaning Alloh taolo qudratiga bog'liqligi soyaning daraxtga, nur-yorug'likning quyoshga bog'liqligiga o'hshaydi.
Imom G'azzoliy

Allohning shunday bandalari borki, ularni jannatlar va ulardagi ne'matlar Allohning muhabbatidan to'smaydi. Endi qanday qilib, dunyo ularni Allohning muhabbatidan to'sa olsin?!
Abu Sulaymon Doroniy

Odamlar kambag'allikni yomon ko'radilar, men yahshi ko'raman. Odamlar o'limni yomon ko'radilar men yahshi ko'raman. Faqirlikni Rabbimga tavoze'li va o'limni Rabbimga muhtoj bo'lganim uchun yahshi ko'raman".
Abu ad-Dardo

Agar sen balolar yo'liga tushib qolsang, ko'zing quvonsin, chunki bu yo'ldan Payg'ambarlar va solihlar yurishgan. Agar sen rohatlar yo'liga tushib qolsang, nafsingga yig'lagin,chunki ularning yo'lidan adashtirilibsan".
Vahb ibn Munabbah

Hudojo'ylikni eng yahshisi, ibodatlarni yashirincha bajarishlikdir.
Ali ibn Abu Tolib r.a.

E'tiqodingizga ko'ra yashamayotgan ekansiz, yashayotganingiz kabi e'tiqoddasiz.
Umar ibn Hattob r.a