Siz sanab o'tgan ba'zi ismlarga e'tiboringizni qaratishni so'rayman.
Muharram-arab tilidan olingan bo'lib, tarjimasi "Harom qilingan" degan ma'noni anglatadi. Ko'pgina ustozlar bu ismli qizlarga ismini hech bo'lmaganda "Mukarram" ga o'zgartirilishini tavsiya qilganlar. Tasavvur qiling, Muharram ismli qizni eri "hey, harom qilingan!" deb chaqirsa, nima bo'ladi? Birinchi ma'nosi e'tibor bilan, bu ismni islomiy deb bo'lmaydi.
Siz muharramning boshqa ma'nolari ham bor deyishingiz mumkin, ammo, halol va harom to'qnash kelganda, haromdan qochish maqsadida amal-ism tark qilinadi.
Ahror ismi "hurlar" ma'nosida tarjima qilinadi. Bilamizki, hurlar jinsi jenskiy rod (uzr, o'zbek tilida qanday qo'llashni bilmadim.) bu ismdan hm ehtiyot bo'lish kerak.
Abror-"yaxshi kishilar" ma'nosida ishlatiladi. Uni ham ma'no jihatidan ism sifatida qo'yilishini o'ylab ko'rish kerak deb hisoblayman.
Madina ismi "shahar" ma'nosini anglatadi. Shu ismlilar yoki shu ismni qo'ymoqchi bo'lganlar diqqat qilsinlar. Bu ismning islomga hech qanday aloqasi yo'q. Madina degan ism, biz bilgan shahar nomidan olingan. Avval Yasrib deb nomlangan ushbu shahar, Rasululloh
sharofatlari bilan "Madinatun Nabiy"-"Payg'ambar shahri" deb nomlanadigan bo'ldi. Bu ism shundan qolgan. Ma'no jihatidan olib qaraganda, tavsiya qilinadigan ism sifatida qaralishi kerak emas.
Aysha emas, balki Oisha yoki Aisha deb yozilish kerak.
Aziza ismini ham baxsli ismlar qatoriga qo'shaman. Chunki, bu ism Aziz ismining jenskiy roddagi ifodasi hisoblanadi. Aziz "buyuk" ma'nosini bildirib, Alloh taoloning go'zal ismlari-Asmoi husnadan biridir. Aziz ismini qo'yish esa, mumkin emas.
Adiba so'zi yoki o'zbek tilidagi "shoira" yoki "Odobli qiz ma'nosini bildiradi". Tarihda bunday ismli buyuk zot o'tganini eshitmaganman.
Ma'suma-bilishim bo'yicha "gunohkor qiz, ayol" ma'nosida keladi. "ismun" fe'lidan olingan. Qur'oni karimda gunoh "ism" ma'nosida kelsa, orqasidan albatta "gunohkorlarga" "alamli azob va'da qilingan."
Mas'uma degan ism bo'lsa, "gunohsiz" ma'nosini bildirib, faqat payg'ambarlarga nisbatan "mas'um" deb ishlatiladi.
Mahzuna "xafa qiz" ma'nosini bildiradi. Payg'ambarimizning
amakilari Abbosning ("doimo xo'mrayib yuruvchi" ma'nosini anglatadi) ismiga e'tiroz bildirmganlarini hisobga olsak, bu ismni qo'ysa bo'ladiyu, ismga jiddiy e'tibor beradigan o'zbek oilalari bu ismning ma'nosini bilganlaridan so'ng, qanchalik darajada qo'yishlari o'zlariga havola.
Fotiha "ochuvchi" ma'nosini bildirib, shunday sura nomi bor. Ammo bunda ismning mavjudligini birinchi bor eshitmoqdaman. Ajabo, uning Islomga qanchalik aloqasibor ekan??
Osiyo, Maryam ismlari Islomdan avval o'tgan muslimalarning nomlari. Bu ismni qo'ymoqchi bo'lgan ota-onalar bu onalarimizning qanchalik buyuk martabada ekanliklarini tasavvur qilib, keyin qo'ysalar, inshaalloh, qizlari haqiqiy soliha bo'ladi.
Fazilat ismidan ko'ra mufazzal ismini tavsiya qilgan bo'lar eim. Chunki, "fazilat" "harakat nomi" bo'lsa, "mufazzal" "ikkinchi bob majhul nisbat"li fe'l hisoblanadi.
