Жобир Аҳмедов барча саволларига жавоблар
1-савол: Дунёнинг турли шаҳарларида ҳар хил адабий қаҳрамонларга срнатилган ҳайкалларни учратиш мумкин. Мамлакатимиздаги бир шаҳарда сса Алишер Аавоийнинг "œҲамса" сидаги қаҳрамонлардан бирига срнатилган ҳайкални ксриш мумкин. Мен сиздан у қайси шаҳар сканлигини ссрамайман, сиз менга сша адабий қаҳрамоннинг исмини айтинг.
Жавоб: Фарҳод.
2-савол: Дунёда ҳеч қайси "œботқоқлик" учалик машҳур бслмаган. Унинг узунлиги 74 км, 1300 м гача, ҳавзасининг майдони 5 минг км2. Ушбу "œботқоқлик"даги 42 та оролда дунёдаги снг гсзал шаҳарлардан бири жойлашган. Қайси шаҳар?
Жавоб: Санкт-Летербург. Neva-финча ботқоқлик дегани.
3-савол: Ўзбек тилида турли бошқа тиллардан кириб келган ссзлар ксп ишлатилади. Шулардан бири франяуз тилидаги abonner съни ёзилмоқ ссзидан олинган. Бу ссзни йилда бир марта ссланишини назарда тутган ҳолда у нимага нисбатан амалга оширилишини айтинг.
Жавоб: Газета ва журналларга.
4-савол: 1921 йилгача ишончли бслган шаҳар бирданига номини сзгартиради. 1997 йилга келиб сз срнини оқ қабрга бсшатиб берди. Бу воқеаларнинг барчаси қайси давлатда содир бслди?
Жавоб: Қозоғистон.
5-савол: Диққат саволда тушириб қолдирилган ссз бор. 19 асрларда сшаган қози Абдунаби Ҳотифнинг тамомланмай қолган воқеабанд достонида: "œАсар ёзишдан мақсадим унинг оқила, фаҳмли, илм ва ссзнинг қадрига етадиган донишманд аёл сканлигини ксрсатишдир... Тушириб қолдирилган ссз вафотидан сснг бу иффат садафининг инжуси кунларни ҳасрату фироқ билан шу тариқа стишини ношукурлик деб билди.". Тушириб қолдирилган ссзни битта ссз билан ёзиб беринг.
Жавоб: Умархон.
6-савол: Одатда бирор нарсанинг синиши ёки синдирилиши бахтсизликка йсйилади. Лекин уни синдириш албатта розиликка, схшиликка олиб келади. Аиманинг синиши схши белги ҳисобланади?
Жавоб: Аон.
7-савол: Франяиснинг Безансон шаҳрида фотографис билан қизиқувчи рассомнинг оиласида 1862 йили биринчи сғил туғилганида унга Огюст деб исм беришади, орадан икки йил стиб иккинчи сғил Луи дунёга келади. Улар улғайгач сз оталарининг фамилиссини бутун дунёга машҳур қилишади. Сиз менга сша рассомнинг фамилисси қандай бслганини айтинг.
Жавоб: Люмьер.
8-савол: Ўзининг санъатдаги илк қадамларини у кабутарларни тасвирлашдан бошлаган, аниқроғи сз отаси чизган кабутарларга оёқчалар чизиб қсйишдан бошлаган. Кейинчалик сса машҳур рассом бслиб етишгач, у сзининг бу қушга бслган муҳаббатини сна бир бор намойиш қилди. Сиз гап ким ҳақида кетаётганини англаган бслсангиз, у асосан рассомчиликнинг қайси йсналишида ижод қилганини ёзиб беринг.
Жавоб: Кубизм.
9-савол: Машҳур юнон ҳайкалтарошининг исмига ҳукмдорлик титулларидан бирининг номини қсшадиган бслсак, машҳур ҳукмдорнинг учинчи сғлининг номи келиб чиқади. Сиз менга сша машҳур ҳукмдорнинг ким сканлигини айтинг.
Жавоб: Амир Темур.
10-савол: Балхнинг жанубий тарафидаги шаҳар ёнида жойлашган оташпарастларнинг қадимий бутхонаси, 1972 йилда мамлакатимизда вужудга келган шаҳарча, 1980 йилда ташкил стилган туман, Фарғона вилости Фурқат қишлоғидаги қишлоқ ва олий лига футбол жамоаси айнан бир ҳил аталади. Қандай аталади?
Жавоб: Аавбаҳор.
11-савол: Ўз маҳсулотини жаҳон бозорига чиқариб сотиш осон иш смас ва бу ишни ҳамма ҳам сплайвермайди. Лекин бир шаҳарнинг аҳолиси ҳоҳлаган пайтида сз маҳсулотини у сифатли бсладими, сифатсиз бсладими, жаҳон стандартларига жавоб берадими йсқми барибир жаҳон бозорига олиб чиқиб сотаверади. Бу қайси шаҳар?
Жавоб: Ааманган.
12-савол: Абумуҳаммад Илёс ибн Юсуф ибн Закий Муйсд бошлаб бергани анъанани кейинчалик бошқалар ҳам давом сттирганлар. Сиз менга унинг бошлаб берган анъанаси билан боғлиқ сонни айтинг.
Жавоб: 5. Юқоридаги шахс Аизомий Ганжавий.
13-савол: Машҳур сайёҳ Д. Ливингстон уни тснтариб қсйилган улкан сабзига схшатган. Африкаликлардаги бир ривостда: «Кунлардан бирида қудратли тангри ундан ғазабланиб, уни суғуриб олгану, илдизини юқорига, шохини пастга қаратиб тснтариб сна ерга тиқиб қсйган» дейилади. Бу нима?
Жавоб: Баобаб дарахти.
14-савол: «Дейли телеграф» газетасининг 1976 йил 29 июль сонида «Қандай қилиб омадсиз бслиб, хеч нарса қилмаганлик учун пул олинади?» сарлавхаси остида материал чоп стилган. Бу мақола кимлар хақида сди?
Жавоб: Тиланчилар хақида.
15-савол: Ҳиндистонда хар ойда уларга маълум миқдорда пул тслаб борилади. Бундан ташқари, улар бепул тиббий хизматдан фойдаланишлари мумкин. Улар қариган пайтида ҳам давлат қарамоғида бслишади. Улар бунинг учун давлат билан шартнома тузишади. Агар улар шартномани бузишса,уларни қамоқ ва жарима жазоси кутади. Улар кимлар?
Жавоб: Ҳеч қачон турмуш қурмасликка қарор қилган инсонлар.
16-савол: Қишлоқ хсжалиги фанлари доктори, профессор З. Турсунхсжаевнинг ёзишича, агар ушбу мақолга амал қилинса, хосилдорлик гектарига 3 яентнердан 6 яентнергача юқори бслади. Бир дақиқадан кейин шу мақолни айтиб беринг.
Жавоб: «Ер хайдасанг куз хайда, куз хайдамасанг юз хайда».
17-савол: Конгода аҳоли унинг 500 тасидан, Индонезисда 250 тасидан, Суданда сса 117 тасидан фойдаланишади. У нима?
Жавоб: Тил.
18-савол: Тижортда рақобатга қарши учта қудратли қурол бор: 1. Сифат. 2. Аарх. 3-нима?
Жавоб: А еклама.
19-савол: У дарахт Марказий Осиёда ҳосистли дарахт ҳисобланган. Очарчилик йилларида ҳам унинг пишиғига етганлар тирик қолишган. У дарахтни кесиш бахтсизлик саналган. У қандай дарахт?
Жавоб: Тут дарахти.
20-савол: Ўткир Ҳошимовнинг «Дафтар ҳошиссидаги битиклар» ида шундай ёзилган: «Иккита снг ҳолис ҳакам синовидан стган асар ҳақиқий асардир. Биринчиси табиийки, китобхон. Иккинчиси нима?
Жавоб: Вақт.
21-савол: Озод Шарофиддинов айтган: «Танқидчи ижод боғига болта смас, уни кстариб кириши керак». Аимани?
Жавоб: Токқайчи.
22-савол: Улуғ мутафаккир Мир Алишер Аавоий бу ссзнинг ҳар бир ҳарфига бир маъно берганлар. Бу ссзда иттифоқлик, саодат, латофат, оқибат ва муҳаббат мужассамлашгандир. Бу қайси ссз?
Жавоб: Ислом.
23-савол: Исландис пойтаҳти А ейксвикдан 112 км жануби-шарқда Суртссй деган вулкан бор. Бу вулканнинг бошқа вулканлардан фарқи бор. Бу фарқ нимада?
Жавоб: Бу вулкан денгиз остидан отилиб чиқади.
24-савол: Бу дарахт Африка шимолида шу ерлик халқнинг озуқага, қурилиш материалларига, қисқаси, кун ксриш учун зарур нарсаларга бслган сҳтиёжини қондиради. Саҳрои кабирнинг айрим вилостларида унинг меваси ҳамон пул вазифасини стаб келмоқда. Бу қайси мева?
Жавоб: Хурмо.
25-савол: Бу овозни сшитган қоплон ириллашдан, сиртлон увиллашдан тсхтайди, маймунлар аюҳаннос солиб дарахтларнинг снг баланд шоҳларига чиқиб кетади, кийиклар, оҳулар сшин тезлигида ксздан ғойиб бслади, подада маъраётган қсй, счкиларнинг овози счади, туслар арқонини узиб қочади, отлар олдиниг икки оёғини тик кстариб, оғир ҳансираб, кишнай бошлайди ва зср бериб орқасига тисарилади, итлар думини қисиб сгасининг пинжига киради. Бу овозни сшитганда ҳатто одам ҳам безгак тутгандек қалтираб, бекиниш учун жой ахтаради. Бу қандай овоз?
Жавоб: Шер наъраси.
26-савол: Лолинезис оролларида уларга чсчқа ва тошбақа гсшти, тунея балиғи, товуқ каби лаззатли таомлар истеъмол қилиш ман стилади. Кимларга нисбатан бундай таъқиқ қслланилади?
Жавоб: Аёлларга.
27-савол: Бу ҳайвон номининг таржимаси маҳаллий қабилалардан бирининг тилида «ичмайди» деган маънони билдиради. Бу ҳайвон ҳақиқатдан ҳам сув ичмайди. Авкалипт барглари таркибидаги сув унинг учун кифос. Бу қайси ҳайвон?
Жавоб: Коала.
28-савол: Индонезиснинг Бали оролида сшовчи ҳар бир инсон умрида уч маротаба ибодатхонага замбилда келтирилади: биринчи марта-йигит ёки қиз балоғатга етганида, иккинчи марта-никоҳ тсйида. Учинчи марта қачон?
Жавоб: Биринчи сғил ксрганда.
29-савол: Венгрисда снги йилда байрам дастурхонига турли-туман таомлар, тамаддилар, кскатлар, ксп ҳил ноз-неъматлар тортилади. Меҳмонлар олдига чсчқа боласи бутунлигича келтириб қсйилади. Лекин дастурхонга бир туркум таомларгина қсйилмайди. Қандай таомлар?
Жавоб: Ларранда гсшти.
30-савол: Бу мосламани илк бор 1670 йилда немис устаси Архард Вейгель Иенада турар жой биносида қурган сди. Кейинчалик уни ривожлантиришда америкалик муҳандис Алишей Отис сз ҳиссасини қсшди. Мана салкам 340 йилки у инсонистга беминнат хизмат қилиб келмоқда. У нима?
Жавоб: Лифт.
