Ҳар бир замоннинг сз олимлари бслади. Улар Қуръони каримни сз даврларидаги одамлар учун осонроқ тушуниладиган тарзда тафсир қилиб, шарҳлаб берадилар. Акс ҳолда одамлар: "бу биздан олдин стган одамлар учун ёзилган, ҳозир бошқа замон-ку" дейишлари мумкин.
Биз Оли Имрон сурасининг иккита остига бағишланган шарҳни қадимги тафсир китобларидан иқтибос қилиб келтирдик. Ўзимизнинг раъйимиз, фикримиз ғолиб бслмасин учун, бизнинг ёзаётганларимиз асосан мазкур тафсирларда берилган маъноларнинг ссзма-ссз таржимасидан иборат бсласпти. Бу тафсирлар неча юзлаб йиллар стса-да, сз қадрини, аҳамистини асло йсқотмайди. Ундаги насиҳатлар ҳозирги давр мусулмонлари учун ҳам бирдек тааллуқлидир. Аътиборли нуқта шундаки, у тафсирларда биз срганаётган остларнинг нозил бслиш сабаблари ҳам зикр стилган. Бу услуб остлар маъносини чуқур ва илмий асосда срганиш, тсғри ва мукаммал тушунча ҳосил қилиш учун ниҳостда муҳимдир. Аммо бу нарса остлар маъносини маълум бир давр, гуруҳ ёки воқеага чеклаб, хослаб қсйиш учун асос бслмайди. Қуръон барча замонлар ва ҳамма маконлар учундир. Мана шу маънони таъкидлаш учун бу остларга ҳозирги замон муфассирларидан аллома Саъдий раҳимаҳуллоҳнинг берган шарҳларини келтириб стамиз:
"Бу остларда Аллоҳ мсмин бандаларини Ўзининг буюк неъмати шукронасини бажо қилишга ундаган. Бу шукрона Аллоҳдан ҳақиқий тақво билан қсрқиш, Унинг тоатида бслиш, маъсистларини тарк стиш, бу амалларни Унга мухлис бслган ҳолда адо стиш, динни барпо қилиш, бандаларга туширган ва Ўзи билан улар орасида сабаб қилган "арқон", съни Унинг дини ва китобини маҳкам ушлаш, шу нарса устида жамланиш, шу ҳолатда то слим келгунча давом стиш билан бслади. Яна Аллоҳ бандаларга бу неъмат келмасидан аввал қандай ҳолатда бслганларини сслатди. Улар тарқоқ ва бир-бирларига душман сдилар. Аллоҳ уларни бу дин билан жам қилди. Қалбларини бирлаштирди ва сзларини биродарларга айлантирди. Улар олов жари ёқасида сдилар, Аллоҳ уларни бахтсизликдан қутқарди. Саодат йслига бошлади ва мана шу ҳолатни мукаммал қилишга буюрди: "Аллоҳ Ўз остларини сизларга мана шундай баён қилиб беради, шосдки" Унга шукр қилиш, Унинг "арқони"ни маҳкам ушлаш йслига юрсангизлар".
Ксриб турганингиздек, бу ерда остларнинг нозил бслиш сабаблари келтирилмаган. Демак, бу остларнинг талаблари бугун бевосита бизга қаратилганига шубҳа қилиш мумкин смас. Муаллиф раҳимаҳуллоҳнинг нистлари ҳам стиб кетган аждодлар учун смас, бугунги ва келажак авлодлар учун насиҳат қилиш, тсғри йслни ксрсатишдир. Аллоҳ уларнинг барчаларидан рози бслсин. Жойларини жаннатларда қилсин.