O'zbek estradasi halokat yoqasidami?..

MaxCmd 18 Iyul 2006, 14:02:01

Menimcha, so`rovda yuqoridagi 3 variantni o`chirib tashlash kerak!

Qayd etilgan

Abdusalom 18 Iyul 2006, 14:48:58

Iqtibos: MaxCmd 18 Iyul 2006, 14:02:01

Menimcha, so`rovda yuqoridagi 3 variantni o`chirib tashlash kerak!

Faqat bitta variant qolsa ham mayliga!

Qayd etilgan

Mas'ud 02 Avgust 2006, 11:19:37

[quote ]
Savol: O'zbek estradasining hozirgi holati haqida nima deya olasiz?

[/quote]

O'ta achinarli holatda...

Qayd etilgan

_Otabek_ 18 Sentyabr 2006, 09:21:07

Булбулнинг эркаги сайрайди

Биз фақат жанг майдонларидагина жасорат кўрсатилади, деб ўйлаймиз. Аслида ҳаётнинг ўзи инсон учун жасорат майдонидир. Абдулла Қаҳҳор 61 йиллик ҳаёти давомида ноҳақликка қарши исён кўтариб ўтган жасоратли, ҳалол инсон, бетакрор адиб бўлган...

Темирчи Абдуқаҳҳорнинг зеҳнли ўғли Абдулла адабиётнинг сеҳрли оламига кириб келгунича бутун водий қишлоқларида оиласи билан ризқини териб юрди. ХХ асрнинг фожиаларини ҳам ўз кўзи билан кўрди. Ўша давр воқеалари ичида яшади. 1923 йили матбуотда илк асари босилди. Қўқон педтехникумида, Ўрта Осиё давлат университетида ўқиш, турли нашларда ишлаш жараёнида шўро мустамлакачилигининг қабиҳона сиёсатини англаб етди. Натижадаги атрофидаги маслакдошлари билан "œБотир гапчилар" дея аталган шўроларга қарши ташкилотга аъзо бўлди. У устозлари ва теварагидаги дўстларининг отилгани, қамалганидан хулоса чиқариб, тинчгина ёзувчилигини қилиб юрса бўларди. Аммо Қаҳҳорнинг ўзи ҳам 1935-37 йилларда нақ қамоқхона остонасидан қайтган инсон эди.

Тинч, жўшқин ва зарбдорона меҳнат авж оляпти, дейилган 1955-1968 йилларда ҳам у гоҳ пахтакорнинг оғир меҳнатини, гоҳ адабиётда, санъатда бўлаётган қинғирликларни фош этди. Газета-журналларда ёзаётган мақолалари, учрашув, тадбирларда сўзлаган оташин нутқлари "œтепадагилар"га ёқмаётганини биларди. Бироқ, Қаҳҳор "œчесть" берадиган, "œлаббай" дея эгилиб таъзим қиладиган оддий аскар эмас, балки, "œфикрлайдиган инсон" эди.

1965 йили Абдулла Қаҳҳор Низомий номли Тошкент давлат педагогика институтида бир мавзуни кўтариб чиққан. Ўшанда айтилган гаплар бугунги радиомаҳмадоналар ва бетайин қўшиқчилар учун яхшигина танбеҳдир:

"œ...Жуда бой, чиройли тилимиз бор. Бу тилда ифода этиб бўлмайдиган фикр, туйғу йўқ!.. Афсуски, Радиода кўпинча халқ билан мана шу бой, чиройли, пурқудрат тилда гаплашмайдилар. Одамлар борки, бисотидаги бир ҳовуч сўзни айлантириб, ойлигини олаверади, ўқиш, ўрганиш билан ўзбек тилининг имкониятидан тўлароқ фойдаланишни истамайди ёки бунга фаросати етишмайди. Мана шу одамларнинг дангасалиги, фаросатсизлиги, чаламулла "œолим"ларнинг илмий фаолияти оқибатида шундоқ бир тил вужудга келганки, на муомалада, на суҳбатда, на оилада ҳеч ким бу тилда гапирмайди...

Бу тилни фақат микрофон кўтаради, бунга фақат микрофон тоқат қилади... Бизнинг матбуот ва радио тили нима учун кундан-кунга халқ тилидан узоқлашиб боряпти? Нима учун тилимизнинг қонун-қоидалари бузиляпти? Нима учун кўча ҳаракати қоидасини бузган кишига милиция ҳуштак чалади-ю, бутун бир тилни бузаётганларга ҳеч ким ҳуштак чалмайди?...

Кейинги вақтларда ашула жанрининг ғоявий-бадиий савияси ҳам тобора пастлашиб кетяпти. Радио ва телевидениедан берилаётган кўп ашулаларнинг матни хароб, композиторлар бу матнларни қайси гўрдан топганига ҳайрон қоласан киши:

...Бир кўнглим олма деди,

Бир кўнглим ол деди.

Қўлим ҳеч бир қайтмаган...

Нима гап ўзи? Шу ҳам шеърми? Шу ҳам ашулами?...

Бу чаласавод одамнинг қоғоз тирнаб қилган машқи қаёқдан композиторнинг қўлига тушди-ю, бунинг нимаси мусиқа ёзишга илҳом берди экан?

Классикларда ҳам, халқ адабиётида ҳам, ҳаётда ҳам одатан йигитлар яхши кўрган қизларини мақташар эди: кўзинг ундоқ, ўзинг бундоқ, дейишар эди. Ҳозирги кўп ашулаларда қизлар ўзларини ўзлари мақташади: у ёғим бундоқ, бу ёғим бундоқ дейишади...

Ташаббус эркакдан бўлиши керак, булбулнинг ҳам эркаги сайрайди-ку, дейдиган одам йўқ!.."

Қаҳҳор юқоридаги гапларни пединститутда айтганида, эшитиб ўтирганлардан айримлари адибнинг овозини магнитофонга ёзиб олган. Мавзу ниҳоятда долзарб бўлганидан ўша тасма кўпайтириб тарқатилган экан. Каата шов-шувга айланган учрашув ва унда билдирилган фикрдагн сўнг Абдулла акани телерадиоқўмитага таклиф этишди. Шунда адиб дилидагини яна тилига чиқариб, бевосита у ерда ишловчиларга танбеҳ берди. Олдинги айтган гаплари мансабдорларга ёқмаганини таъкидлаб, шунда-да, ўз фикрида қолган, ҳақ сўзни айтганди.

"œЎзларингга маълум, мансабдор икки тоифа бўлади: бир тоифаси ўз ўрнига мувофиқ, муносиб билими, қобилияти билан ҳар ишга қодир. Бу тоифа мансабдор ишни ишонч билан олиб боради. Танқид эшитса, бунинг мағзини чақишга, танқидни чуқурроқ тушунишга ҳаракат қилади-ю, бундан хулоса чиқариб, ўзининг раҳна жойига дарров чим босади. Бундай мансабдорларнинг ўзи ҳам хурсанд, иши ҳам "œмих"дай, одамлар ҳам мамнун. Бошқа бир тоифа мансабдор ўз ўрнига мувофиқ эмас, муносиб ҳам эмас, шунинг учун сир очилиб қолишидан ҳамиша хавотирда: осмонда чумчуқ пир этса, юраги шув этади. Анчайин танқидий шабада буларга бўрон бўлиб, столини кўтариб кетаётгандай туюладию столини қучоқлаб йиғлайди: вой-дод, фалончи ака, мени ушланг, йиқиламан, дейди".

Раҳбарлар фаолиятига баҳо бериб ўтгач, пединститутда айтиб ўтган фикрларини бевосита ашулани "œайлантириб" ётган телерадиоқўмита ходимларига билдирди.

"œ...Ашула айтиш, ашула тинглаш буткул ихтиёрий нарса: хоҳлаган одам айтади, хоҳламаган айтмайди, хоҳлаган эшитади, хоҳламаган эшитмайди. Тўғри, баъзан ашулачига пул бериб, ойлик берибайттириш мумкин, лекин ўз қадрини билган киши хоҳламаган ашуласини пул берсангиз ҳам эшитмайди...

Радио ва телевидениеда бериладиган кўп ашулаларнинг матни ниҳоятда хароб. Хусусан, муҳаббат тўғрисидаги ашулалар муҳаббатдан одамнинг ихлосини қайтаради... Баъзи ашулаларда шоирнинг ёри бузуқ бўлади: ҳаммага ўпич берадию, шоирга ўпич бермайди..."

Хуллас, Қаҳҳор жим туролмасди. Негаки, 1962 йилда шов-шув бўлган ўша учрашувдан уч йил олдин у шундай ёзганди:

"œКўнгилга хуш келмайдиган, ёғланмаган эски араванинг ғийқиллашига ўхшаш шу ашулани эшитишга объектив равишда бўлса ҳам мажбур қилиш деган нима сўз ўзи?.. Товуши бўлмаган одам ўзича ашуа айтиб юбориши мумкин. Майли, айтсин, лекин унинг ашуласини ёзиб олиб, радиога бериш ҳеч кимнинг хаёлмга келмайди. Буни ёзиб, радиога бериш машинистгагина керакли бўлган паровознинг гудогини ёзиб олиб, радиога бершидай бемаъни иш бўлар эди".

Умид Бекмуҳаммад.

"œДаракчи", 07.09.2006

Qayd etilgan

Foniy 24 Sentyabr 2006, 20:58:15

Assalomu alaykum!
Afsus..., ming bor afsus, san'atimizni jar yoqasiga olib kelib qo'yishdi.., ta'riflashga til ojiz, esiz san'at qarg'alar qo'liga o'tib ketdi?!. bu albatta bulbullar uchun tegishli emas! Nachora, OAV qayerga qarashayapti?!. Zamonaviylik deymiz, zamonaviylik degani - bu o'zlikni, milliylikni yo'qotish degani emas-ku axir!?.Nega buning uchun OAV jon koyitgisi kelmaydi?Bunday holat uchun kim sababchi?..

Qayd etilgan

shoir 01 Oktyabr 2006, 06:30:17

"œHE... BRATISHKA, QALAYSAN?"

Yoki bugungi sotilayotgan daftarlarning ahvoliga nazar
Yangi o‘quv yili arafasida zarurat tufayli Toshkentga borishga to‘g‘ri keldi. "œQo‘yliq" buyum bozori tashqarisidagi maydonchada "œMaktab bozori" tashkil etilibdi. G‘oyat aqlli tadbir bo‘libdi. Kuniga bozorga kelib ketuvchi minglab, ehtimol o‘n minglab xaridorlar maktabga boradigan bolalari uchun uyga qaytayotib shu yerning o‘zidayoq maktabga zarur narsalarni xarid qilinyapti.
Rang-barang bezatilgan kitob-daftaru qalam-ruchkalarni va boshqa yuzlab nomdagi o‘quv buyumlarini olmasangiz ham qiziqib tomosha qilasiz.
Mening e’tiborimni tortgan narsalar judayam chiroyli ishlangan umumiy daftarlar bo‘ldi. Muqovasi chet elda chiqarilgan jurnal yoki otkritkani eslatadi. Asosan o‘zimizda, Turkiya va Rossiyada ishlab chiqarilganlari ham bor ekan. "œO‘zbekistonda ishlab chiqarilgan" deb yozilgan umumiy daftarlar muqovasi asosan biz kuniga televizorda bir necha marotaba ko‘radigan yoki radiodan ovozini eshitib turuvchi estrada yulduzlarining suratlari bilan bezatilgan. Eng qizig‘i, muqovaning 4-sahifasida siz ushbu estrada qo‘shiqchisini yaxshi tasavvur qilishingiz uchun uning bitta qo‘shig‘i matni ham berilibdi. Jumladan, Sardor Rahimxon, Shohruh va Shahzoda, Sharof Muqimov, Rayxon, yana Shahzoda, Shoxrux...
Hammasi esimga kelmadi. Estrada osmonida paydo bo‘lgan, men bilgan va hali bilmagan yulduzlar ham ko‘p ekan degan fikr o‘tdi miyamdan.
Ajab emaski, bugun maktabda o‘qiyotgan talabalar orasidan 4-5 yil o‘tib, muqovadagi qo‘shiqlar ta’sirida o‘nlab, balki yuzlab yulduzlar chiqsa.
Sizga ma’lum bo‘lsa kerak, biz qo‘shiqni, ayniqsa, estrada kuyiga jo‘r bo‘lib kuylanayotgan qo‘shiqni tingÂlayotganimizda qo‘shiq ma’nosiga ko‘p-da e’tibor beravermaymiz. Bizni ko‘proq musiqa va kuylanayotgan qo‘shiq ohangi jalb etadi. Mana endi umumiy daftar sotib olib, uning muqovasidagi matndan qo‘shiqning nima haqdaligini bemalol o‘qib olish, o‘quvchilar esa uni yodlab olib xirgoyi (darsda emas, albatta, tanaffusda) qilishlari mumkin.
O‘sha kuni bozorda sotilayotgan umumiy daftar muqovasining so‘nggi betida yuqorida nomlari keltirilgan xonandalarning "œIshonmasman", "œKim, ayt", "œNetay", "œYodingdami?" va boshqa qo‘shiqlari berilgan.
Ayrimlari lotin, ba’zilari kirill alifbosida chop etilgan matnlarning shriftlari shu qadar turli-tumanki, birini lupa bilan o‘qish mumkin bo‘lsa, boshqa birini ko‘zoynaksiz bemalol o‘qisa bo‘ladi.
Ko‘zoynaksiz o‘qisa bo‘ladigan matnlardan biri Rayhonaning "œYodingdami?" deb nomlangan qo‘shig‘i edi. Garchi, qo‘shiqchining nomi lotincha harflar bilan yozilgan bo‘lsa-da, qo‘shiq matni kirill alifbosida yozilgan.
Qiziqib o‘qiy boshladim:
"œMing afsus hamma aytgan
suzlaring
aldab meni sozligicha
qoldi umrbod
shahlo kuzlaring
xayotimni kildilar barbod
Shildiragan tinik
bulokdan men
Seni deb chankoq bosmadim
Aldamagin desalar
yonib karamadim
kuloq osmadim
Yodingdami, tunlarimda
oy bulib mening
Yodingdami, yularimni
yoritmokchi yeding
Yodingdami, kunduzinda
bulib kuyoshim
Yodingdami, jamolimda
xop tuymokchi yeding"

Men to‘rtta verguldan boshqa tinish belgisini topa olmagan, o‘zbekcha h, o‘, q, e harflarining daragi ham bo‘lmagan, imloviy va grammatik xatolar to‘lib ketgan matn bosilgan ushbu daftarni o‘zini bilgan odam maktab ostonasidan ham olib o‘tmasligi kerak deb hisoblayman. Qo‘shiqning mazmuni haqida gapirish esa ezmalik bo‘ladi, xolos.
Xonanda Shoxrux ijro etgan qo‘shiq matnini o‘qib ko‘rdim.
Siz ham bir o‘qib ko‘ring:

"œHe Sarvar bratishka qaleysan?
O baratan tinchmi?
O’y salom qani???
Sekin-sekin de oka..."

Xullas, qo‘shiqning qolgan qismida ham bundan aqlliroq (mazmunliroq) gap topa olmaysiz.
Bu umumiy daftarlarni ishlab chiqarganlar nima uchun aynan shu qo‘shiqlarni muqovada chop etishgani meni xo‘p o‘ylantirdi. Ammo biror jo‘yali sabab topolmadim.
So‘nggi yillarda ma’naviyat haqida gapiraverib, ushbu so‘zning ham siyqasini chiqarib yubordigov. Ma’naviyat tushunchasini har kim o‘zicha talqin etib, tushuntiradi, izoh beradi. Ammo, negadir hech kim ma’naviyat so‘zining o‘zagi "œma’no" so‘zi ekaniga e’tibor berganini eshitganim yoki o‘qiganim yo‘q. Ehtimol, ma’naviyatni yuksaltirishga xizmat qiluvchi qo‘shiqlardagi ma’nosizlik, boshqacha aytganda bema’nilikning sababi shudir.
Yuqorida umumiy daftarlarning o‘zimizdan tashqari Rossiya va Turkiyada ishlab chiqarilganini ta’kidlab o‘tgan edim. Rossiyada ishlab chiqarilgan daftarlar muqovasida tabiat manzaralari, sportchilar, texnika vositalari — asosan avtomobillar aks etgan bo‘lsa, Turkiyadan keltirilgan umumiy daftarlarda asosan artistlar — Hollivud yulduzlari va o‘zimizning estrada qo‘shiqchilarimizning suratlari bosilgan. Turkiyada tayyorlangan ana shunday umumiy daftarlardan birining muqovasida qo‘shiqchi va akrtisa Britni Spirs surati bosilganki, uni o‘quvchilar odam anatomiyasi darsida ko‘rgazmali qo‘llanma sifatida foydalanishsa ham bo‘ladi.
Maktab bozorida 12 varaqli oddiy o‘quvchilar daftarlari ham sotilayotgan edi. Negadir bu daftarlar Rossiyada, Belorus va Qozog‘istonda ishlab chiqarilgan, o‘zimizda chiqarilgan 12 varaqli daftarni ko‘zim tushmadim. Chetdan keltirilgan o‘quvchilar daftarlarining muqovasi maktab nomi va raqami, sinf o‘quvchisining ismi, familiyasi fan nomi yoziladigan tarzda tayyorlangan bo‘lib, muqovaning 4-betida xalÂqaro o‘lchov birliklari va karra-karra jadvali berilgan.
Bizning maktablarimizda bu ma’lumotlarga ehtiyoj yo‘qmikin?
Yaqinda bir oshxonada ovqatlanib o‘tirib, qo‘shni stoldagi to‘rtta xo‘randaning yegan ovqati haqini hisoblay olmay, 2 ta hamkasb dugonasini yordamga chaqirgan ofitsant qizning ahvoli yodimga tushdi. O‘rta maktabda o‘qib yurganida "œmen matematik bo‘larmidim" degan xayolda na ko‘paytirish jadvalini, na qo‘shish, ayirish va bo‘lish amallarini o‘rganmagan ofitsant qiz o‘shanda maktabda tuzukroq o‘qimaganiga ich-ichidan afsuslanganiga mening imonim komil edi. Ammo, so‘ngi pushaymondan foyda yo‘q-da!
Xullas, bu haqda gapiraman desam, gap keltiraman desam, misol ko‘p. Gapni qisqa qilib aytadigan bo‘lsam, qilayotgan ayrim ishlarimiz, gapirayotgan gaplarimizga har doim mos emasday, nazarimda.

Murod JO‘RA
www.hurriyat.uz

Qayd etilgan

Mahdiyah 03 Oktyabr 2006, 20:08:21

Borgan sari bemaza hopizlar ko'payib ketmoqda.
Bitta misol INDI .
Radiolardagi ta'rifni eshitib yoqamni ushliman.
"Go'zal, shirin ovoz sohibasi INDI" mish...
Bunaqa hopizlar qanchayu ularga ta'rif beruvchi paxtachilar qancha........

Qayd etilgan

Foniy 08 Oktyabr 2006, 11:28:44

Assalomu alaykum!

Iqtibos: Kwl 27 Iyun 2006, 15:08:19

siz bularni tanqid qivosmi endi bu postlariz bilan a? yaxshigina g'iybat qiladigan mavzuni ochibsiz?
Man tanqidni o'zizdan boshlashni maslahat berardim. shulani erinmasdan ko'rib chiqib kamchliklarini ko'rishga so'zlarini yodlashga qanaqa vaqt topdiz.Shu TV Markaz deganini keling siz ko'rmang eshitmang .o'shanda bunaqa bekorchi gaplarni gapirishga...
man bu gapim bilan G'iybat qilmaslikni tarafdoriman.
Hidoyt Allohdan
P.S. Oldin ozimiz amal qip qoyelik

Kwl janob(xonim), biz bu yerda faqat o'zimizni o'ylamasligimiz kerak-ku axir, men ko'rmayapman, nima qilishsa qilishaverishsin deb ketaverish kerakmi, axir bular yoshlarimizning ongini buzishmayapti?!. Faqat o'zimizni o'ylash... bu yaxshi emas, albatta...

Qayd etilgan

Farida 07 Yanvar 2007, 02:34:00

haqiqatda ham hozirgi estradamiz juda ayanchli ahvolga kelib qoldi.
har kuni yangi qo'shiqchi chiqib o'zini reklama qiladi.
qayerdan pul olib, shuncha harajatga klip qivotti bular, chunmayapman.
bir jurnalda o'qishimcha eng arzon klip olish uchun (o'zbekistonda) 2000 $ ketar ekan.

Qayd etilgan

kanishka 10 Mart 2007, 13:59:31

Iqtibos: Kwl 27 Iyun 2006, 15:08:19

siz bularni tanqid qivosmi endi bu postlariz bilan a? yaxshigina g'iybat qiladigan mavzuni ochibsiz?
Man tanqidni o'zizdan boshlashni maslahat berardim. shulani erinmasdan ko'rib chiqib kamchliklarini ko'rishga so'zlarini yodlashga qanaqa vaqt topdiz.Shu TV Markaz deganini keling siz ko'rmang eshitmang .o'shanda bunaqa bekorchi gaplarni gapirishga...
man bu gapim bilan G'iybat qilmaslikni tarafdoriman.
Hidoyt Allohdan
P.S. Oldin ozimiz amal qip qoyelik

Uhla o`zbegim !

Sovet davridan qolgan bemalollik , e`tiborsizlik bir kun boshimizga yetadi .

Qayd etilgan

So'rovnoma

O'zbek estradasining hozirgi holati haqida nima deya olasiz?