27-bob. Jahannam shahvatlarga berilganlik oqibatida to‘lib ketganligi haqida

Hurayra rivoyat qiladilar: Rasululloh sallallohu ayhi va sallam: «Do‘zax shahvatlarga berilganlik, jannat ersa shahvatlardan tiyilganlik natijasida to‘ldi», — dedilar».

28-bob. Sizga jannat poyabzalingiz inidan yaqinroqdur, do‘zax ham xuddi shunday erur!

Abdulloh ibn Mas’ud raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Sizga jannat poyabzalingiz inidan ham yaqinroqdur, do‘zax ham shunday erur!» —deb aytdilar».

Abu Hurayra rivoyat qiladilar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam: «Shoirning «Ollohdin o‘zga har bir narsa botil ermasmi?!» deb aytgan bayti juda to‘g‘ridur!» —  dedilar».

29-bob. O’zidan ulug‘roqqa ermas, o‘zidan tubanroqqa nazar solsin!

Abu Hurayra rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Birortangizning nazaringiz o‘zingizdan badavlatroq hamda omadliroq odamga tushganda o‘zingizdan kambag‘alroq va omadsizroq odamga ham bir nazar tashlab qo‘yingiz!» — dedilar».

30-bob. Yaxshilik yokim yomonlik qilmoqni qasd qilganlar haqida

Ibn Abbos rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Olloh taolo azza va jalla haqida bunday deb aytdilar: «Olloh taolo xayrli ishlar birlan yomon ishlarni bandalarining peshonasiga taqdiri azal qilib bitgach, ular haqida bunday deb birma-bir bayon qildi: «Kimdakim bir savob ish qilmoqni qasd aylagaydiru, ammo (biror sababga ko‘ra) qilolmay qolgaydir, Olloh taolo o‘sha qilinmay qolgan xayrli ishni qilingan hisoblab, unga o‘z dargohida to‘liq savob yozib qo‘ygaydir. Kimdakim bir xayrli ishga bel bog‘lagaydiru, uni amalga oshirgaydir, Olloh taolo unga o‘z dargohida o‘ndan yetti yuzgacha va bundan bir necha barobar ko‘p savob yozib qo‘ygaydir. Kimdakim bir yomon ish qilmoqni qasd aylagaydiru, ammo o‘zini tiyib qilmagaydir, Olloh taolo (yomonlikdin qaytgani uchun) unga o‘z dargohida to‘liq savob yozib qo‘ygaydir. Kimdakim bir yomonlikni ko‘zlagaydiru, uni amalga oshirgaydir, Olloh taolo unga o‘z dargohida bir yomonlik qilganlik gunohini yozib qo‘ygaydir».

31-bob. Zarracha gunoh qilmoqdin ham qo‘rqmoq haqida

Anas ibn Molik rivoyat qiladilar: «Sizlar ko‘zingizga qilchalik tuyuladirgan gunohlarni hech tap tortmay qilavergaysizlar, ammo Nabiy sallallohu alayhi va sallamning zamonlariga qaytib, bir eslab ko‘rsak bunday gunohlarni halokatli gunohlardan deb hisoblaganimiz yodimizga tushgaydir!».

32-bob. Natijasiga ko‘ra baholanadirgan ishlar va ularniig xavfli tomonlari haqida

Sahl ibn Sa’d as-So’idiy rivoyat qiladilar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam mushriklarga qarshi jang qilayotgan, ammo o‘zi musulmonlar orasida eng boy bo‘lgan bir kishiga ko‘zlari tushib: «Kimdakim do‘zaxiy odamni ko‘rmoq niyatida ersa, ana shu odamga qarasin!» — dedilar. Shul asnoda boyagi odam yaralanib, og‘riqqa chidamay o‘z ko‘kragiga qilich solgan erdi, ikki kuragi orasidan teshib chiqdi, Shunda Janob Rasululloh: «Bir banda jannat ahli qiladirgan ishni qilsada, do‘zaxiy bo‘lgaydir va boshqa bir banda do‘zax ahli qiladirgan ishni qilsada, jannatiy bo‘lgaydir. Zero, ishlar natijasiga ko‘ra baholangaydir!»— dedilar».

33-bob. Yomonlik qilmoqdin ko‘ra tarki dunyo qilmoq jonga rohatdir!

Abu Sa’id al-Xudriy rivoyat qiladilar: «Bir badaviy Nabiy sallallohu alayhi va sallamning huzurlariga kelib: "Yo Rasulalloh, odamlarning eng yaxshisi kimdur?» — deb so‘radi. Janob Rasululloh: «Nafsi birlan mol-dunyosiga qarshi jihod qilguvchi hamda odamlarga yomonligim tegmasin deb tog‘u toshlarga bosh olib chiqib ketib, rabbiga toat-ibodat etguvchi odamdir!»—deb javob qildilar».

Abu Sa’id al-Xudriy rivoyat qiladilar: «Men Nabiy sallallohu alayhi va sallamning: «Odamlar boshiga shunday bir zamon keladirki, o‘shanda musulmon dinu e’tiqodini fitnalardan asramoq uchun tog‘u toshlarga qo‘y qaydab chiqib yetmoqni afzal ko‘rgaydir!» — deb aytganlarini eshitganmen».

34-bob. Vijdon (halollik)ning yo‘qolib ketmog‘i haqida

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Halollik yo‘qolib ketganda qiyomat bo‘lmog‘ini kutavergil!»—dedilar. «Halollik qay tariqa yo‘qolib ketgaydir?»— deb so‘rashdi. Janob Rasululloh: «Ish noloyiq odamlarga topshirilganda qiyomat bo‘lmog‘ini kutaverg‘il!»—deb javob qildilar».

Hurayra rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bizga ikki hadis aytdilar, birining amalga oshganining shohidi bo‘ldim, ikkinchisining bo‘lmog‘ini kutib yuribdurmen. O’shanda Janob Rasululloh bizga vijdon (halollik)ning kishilar qalb tomirlarida nozil qilingani, so‘ng kishilar Qur’on va sunnatni o‘rganganliklari hamda vijdonning yo‘qolib ketmog‘i haqida so‘zlab bunday degan erdilar: «Kishi bir uxlab turganda qalbidagi vijdoni chiqib ketib, o‘rnida bir rangsiz narsadagi nuqtadek iz qolgaydir, so‘ng yana bir uxlab turgach, qolgani ham chiqib ketib, cho‘g‘ni yalang oyog‘ing birlan tepib yuborganingda hosil bo‘ladirgan qabariqdek nuqta qolg‘aydir, keyin ersa pufakcha paydo bo‘lganini yokim hech narsa qolmaganini ko‘rgaydursen. Keyin, odamlar o‘zaro ahdlashadirlaru, ammo birortalari bunga amal qilmaydirgan bo‘lib qoladilar. Shunda falon qavmda halolu pok kishi bor ermish, u qanchalar dono, xushnamo va matonatli ermish deb so‘zlaydirgan bo‘lishgaydir, ammo haqiqatda ersa, ul odamning qalbida xardal urug‘ichalik ham iymon bo‘lmagaydir». Hozir shunday zamonda yashamoqdadurmenkim, barchangiz birlan bay’atlashavergaymen (ahdlashavergaymen), bay’atlashguvchi islomga sodiq musulmonmi yokim o‘z voliysiga vafodor nasroniymi, buning ahamiyati yo‘qdur. Ammo, shunday ersada, bugun men falon va falon kishilar birlangina ahdlashgan bo‘lur erdim!».

Abdulloh ibn Umar rivoyat qiladilar: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning «Odamlar bamisoli orasida birorta ham minishga yaroqlisi yo‘q yuzta tuyaga o‘xshaydir!» — deb aytganlarini eshitganmen».

35-bob. Riyo va shuhratparastlik haqida

Jundub raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimdakim xayrli ishlarini shuhrat topmoq niyatida ovoza qilg‘aydir, Olloh taolo ham qiyomatda uni sharmanda qilib, ovoza qilgaydir. Kimdakim xayrli ishlarini odamlar meni ko‘rib qo‘ysinlar deb ko‘z-ko‘z qilg‘aydir, Olloh taolo ham qiyomatda uni barcha bandalari o‘rtasida izza qilg‘aydir», — dedilar.

36-bob. Olloh taologa toat qilib, o‘z nafsiga qarshi jihod qilgan odam xususida

Maoz ibn Jabal rivoyat qiladilar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamning ulovlariga mingashib ketayotgan edim, men birlan ul zotning o‘rtamizda egarning orqa qismidan bo‘lak narsa yo‘q erdi. Nogahon, Janob Rasululloh: «Yo Maoz!»—deb qoldilar. Men: «Labbay, yo Rasulalloh, xizmatinginga tayyormen!» — dedim. So‘ng, biroz yurgach, yana: «Yo Maoz!» — dedilar. Men tag‘in: «Labbay, yo Rasulalloh, xizmatingizga hozirmen!» — dedim. Keyin, yana biroz yurgach: «Yo Maoz ibn Jabal!» — dedilar. Men bu gal ham: «Labbay, yo Rasulalloh, hizmatingizga hozirmen! — deb javob qildim. Janob Rasululloh: «Olloh taoloning o‘z bandalarida qanday haqi borligini bilurmisen?» - dedilar. Men: «Olloh va uning rasuli yaxshiroq bilgaydir!» — dedim. Janob Rasululloh: «Olloh taoloning o‘z bandalaridagi haqi — bandalarning unga ibodat qilib, hech narsani shirk keltirmasliklari lozimligidir!» — dedilar. Keyin, yana biroz yurilgach: «Yo Maoz ibn Jabal!» — dedilar. Men: «Labbay, yo Rasulalloh, xizmatingizga tayyormen!» — dedim. Janob Rasululloh: «Agar bandalar Olloh taoloning o‘zlaridagi haqini to‘la-to‘kis bersalar, ularning Olloh taolodagi haqlari ne erkanin bilurmisen?» — dedilar. Men: «Olloh va uning rasuli yaxshiroq bilg‘aydir!» — dedim. Janob Rasululloh: «Bandalarning Olloh taolodagi haqlari — Olloh taoloning o‘z bandalariga azob bermasligi lozimligidir!» — dedilar».