ELLIK IKKINCHI BOB
DUO HAQIDA

Faqih (Alloh u kishini rahmat qilsin) Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qiladilar: "Kim beshta narsa bilan rizqlansa, beshta narsadan mahrum bo‘lmaydi:
1. Kim shukr bilan rizqlansa, ziyodalikdan mahrum bo‘lmaydi. Alloh taolo aytadi:
"Qasamki, (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangizlar, albatta, sizlarga ziyoda qilaman" (Ibrohim,7).

2. Kim sabr bilan rizqlansa, savobdan mahrum bo‘lmaydi. Alloh taolo aytadi:
"Hech shak-shubha yo‘qki, sabr-toqat qilguvchilarga ajr mukofotlari hisob-kitobsiz to‘la-to‘kis qilib berilur" (Zumar, 10).

3. Kim tavba bilan rizqlansa, qabul bo‘lishdan mahrum bo‘lmaydi.
"U bandalaridan tavba-tazarru’ qabul qiladigan Zotdir" (Sho‘ro, 25).

4. Kim istig‘for bilan rizqlansa, mag‘firatdan mahrum bo‘lmaydi.
"Rabbilaringizdan istig‘for so‘ranglar, albatta, u Zot kechiruvchidir" (Nuh, 10).

Kim duo bilan rizqlansa, ijobatdan mahrum bo‘lmaydi.
"Menga duo-iltijo qilinglar, Men sizlarga ijobat qilaman" (Fofir, 60).

Keyin oltinchisini ham rivoyat qildilar: "Kim infoq qilish bilan rizqlansa, uning o‘rni to‘lishidan mahrum bo‘lmaydi.
"Ne bir narsani infoq-ehson qilsangiz, bas, (Alloh) uning o‘rnini to‘ldirur" (Saba’, 39).

So‘ngra yettinchisi ham aytdilar: "Kimga harakat qilish berilgan bo‘lsa, tavfiqdan mahrum bo‘lmaydi.
"Bizning (yo‘limiz)da kurashgan zotlarni, albatta, o‘z yo‘llarimizga hidoyat qilurmiz" (Ankabut, 69).

608. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Mo‘min kishi duo qilsa, albatta, ijobat bo‘ladi. Yo unga shu dunyoda tezda beriladi, yoki qiyomat kuni uchun zaxiraga qoldiriladi, yoki duosining miqdoricha gunohlaridan o‘chiriladi, modomiki, gunohga va qarindoshlikni uzishga duo qilmagan bo‘lsa".

Yazid Raqqoshiy (r.a.) aytadilar: "Qiyomat kuni bo‘lsa, Alloh taolo bandaning dunyoda ijobat qilinmagan duolarining hammasini unga ro‘para qilib qo‘yadi. So‘ngra aytadi: "Ey bandam, Menga falon kuni duo qilgan eding. O‘sha duoyingni ushlab qolgan edim, bu savob o‘sha duoyingning o‘rnigadir". Shunday qilib, bandaga davomli suratda savob beriladi, shunda u dunyoda qilgan duolarining hech biri qabul qilinmagan bo‘lishini xohlab qoladi".

609. No’mon ibn Bashirdan (r.a.) rivoyat qilinadi, Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: "Duo ibodatdir". Keyin bu oyatni o‘qidilar:
"Parvardigorlaringiz, Menga duo-iltijo qilinglar, Men sizlarga mustajob qilurman, dedi. Albatta, Menga ibodat etishdan kibr-havo qilgan kimsalar yaqinda bo‘yinlarini eggan hollarida jahannamga kirurlar" (Fofir, 60).

Abu Zarr Fiforiy (r.a.) aytadilar: "Taom tuz bilan mazali bo‘lganidek, yaxshilik ham duo bilan shirin bo‘ladi".

610. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Banda agar shoshilmasa, yaxshilikda bo‘laveradi". Sahobalar: "Qanday qilib shoshiladi, ey Rasululloh?" deyishdi. "Allohga duo qildim, duo qildim, lekin ijobat qilmadi, deb", dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam.

Hasan Abu Usmon Nahdiyni ko‘rgani kirdilar. U kishi kasal edi. Abu Usmonga aytdilarki: "Ey Abu Usmon, Allohga duo qiling, kasalning duosi haqida ko‘p xabarlar bor". Shunda u kishi Allohga hamd va sano aytdilar, Allohning kitobidan bir necha oyatni tilovat qildilar, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga salovot o‘qidilar, so‘ngra qo‘llarini ko‘tardilar, bizlar ham qo‘llarimizni ko‘tardik. Duo qildilar. Qo‘llarimizni tushirganimizdan keyin aytdilar: "Xursand bo‘linglar, Allohga qasamki, Alloh sizlarning duolaringizni ijobat qildi". "Siz Allohga qasam ichib aytyapsizmi bu gapni?" dedilar Hasan. "Ha, — dedilar u kishi, — ey Hasan, agar siz bir gapni gapirsangiz, albatta, to‘g‘ri deb tasdiqlayman-u, endi qanday ishonmayki, Alloh "Menga duo qilinglar, ijobat qilaman", deb aytib turgan bo‘lsa?!" Hammalari u zot huzuridan chiqqach, Hasan: "U mendan ko‘ra faqihroqdir", dedilar.

Zikr qilinishicha, Robi’a Adaviya qabristonga chiqdilar. Bir kishi uchrab, unga: "Men uchun Allohga duo qiling", dedi. Robi’a Adaviya aytdilar: "Sizga Alloh rahm qilsin, Allohga itoat eting va duo qiling, chunki u muztar kishining duosini ijobat qiladi".

611. A’mash Molik ibn Horisdan rivoyat qiladilar: Alloh taolo aytadi: "Kimni Menga zikr aytish Mendan so‘rashdan mashg‘ul qilib qo‘ysa, unga so‘raganlarning so‘raganidan ham afzalrog‘ini beraman".

Solih ibn Mismar aytadilar: Alloh taolo: "Menga duo qilasizlar-u, qalblaringiz Mendan o‘girilgan, bas, bu yo‘lingiz botildir", deydi.

Bir hakimdan so‘rashgan ekan: "Bizlar duo qilamiz, lekin duolarimiz ijobat bo‘lmaydi. Alloh taolo: "Menga iltijo-duo qilinglar, Men sizlarga (qilgan duolaringizni) mustajob qilurman", deb aytgan-ku?" deb. Hakim aytibdi: "Sizlarda yetti xislat duolaringizning ijobatini man’ qiladi". "Qaysi xislatlar?" deb so‘rashdi. Aytdi:

"Sizlar Rabbingizni g‘azablantirasizlar, ammo Uning rizosini talab qilmaysizlar, ya’ni, Allohning g‘azabi vojib bo‘ladigan ishlaringga pushaymon qilmaysizlar.
Bizlar Allohning bandalarimiz, deysizlar. Ammo bandaning ishini qilmaysizlar, ya’ni, banda xo‘jasi buyurganni bajaradi va Uning amridan chiqmaydi.
Sizlar Qur’onni o‘qiysizlar, lekin unga ergashmaysizlar, ya’ni, tafakkur va ta’zim bilan o‘qimaysizlar, buyruqlariga amal qilmaysizlar.
Biz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning ummatlarimiz, deysizlar-u, u kishining sunnatiga amal qilmaysizlar, ya’ni, sizlar odatlarga va rasm-rusumlarga amal qilib, sunnatga ergashmaysizlar.
Sizlar dunyoni yalang‘och deb aytasizlar, ammo unga ishonib qolgansizlar.
Sizlar harom va shubhali luqma yeysizlar. U ikkovidan qaytmaysizlar.
Oxirat dunyodan yaxshiroq, deysizlar, lekin oxirat talabida harakat qilmaysizlar va oxiratdan ko‘ra dunyoni ko‘proq xohlaysizlar".

Faqih (rahmatullohi alayh) aytadilar: Allohga duo qiluvchining qorni haromdan pok bo‘lmog‘i lozim. Chunki harom duoni ijobat bo‘lishdan to‘sadi.

612. Sa’d ibn Abu Vaqqos (r.a.): "Ey Rasululloh, Allohga duo qilyapman, lekin duoyim mustajob bo‘lmayapti", dedilar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilarki: "Ey Sa’d, haromdan saqlan, chunki qoringa bir luqma harom kirsa, uning duosi qirq kungacha qabul bo‘lmaydi".

Duoda shoshilmaslik lozim. Chunki duo go‘y Alloh taologa duo qilsa, Alloh, albatta, qabul etadi. Duoning ijobati o‘sha soatda ko‘ringani ham ko‘p, boshqa vaqtda zohir bo‘lgani ham ko‘p, bu dunyoda ko‘rinmay, oxiratga qolgani ham ko‘p.

Xabarda zikr qilinishicha, Muso (a.s.) Fir’avn va qavmini halok qilishni so‘radilar. Horun (a.s.) "omin" deb turdilar. Alloh taolo ularga:
"Duolaringiz ijobat bo‘ldi, endi to‘g‘ri yo‘lda sobit bo‘linglar" (Yunus, 89), deb vahiy qildi.

Ibn Abbos (r.a.) aytadilar: "Duolari bilan ijobat bo‘lish orasidagi vaqt qirq yil edi".

613. Yazid ibn Raqqoshiy (r.a.) rivoyat qiladilar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar:
"Alloh taolo bandasini yaxshi ko‘rsa, unga baloni beradi... Shunda osmon ahli orasida rahm qilingan kishi bo‘ladi. Qaysi bir duoni qilsa: Alloh uni uch holatdan biri bilan ijobat qiladi", ya’ni, duosini tezda beradi, yoki oxiratga zaxira qiladi yoki uning miqdoricha gunohini kafforat qiladi.

Hakimlar bir zot aytadi: "To‘rt kishida saodat yo‘qdir:
1. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga salovot aytishga baxillik qilgan kishida.
2. Muazzinga ijobat qilmagan kishida.
3. Biror inson yaxshilik ustida undan yordam so‘raganda, yordam bermagan kishida.
4. O‘ziga va mo‘minlar haqqiga namozlarining orqasidan duo qilmagan kishida".

Abdulloh ibn Antokiy (r.a.) aytadilar: "Qalbning davosi beshta narsada: Solihlar bilan o‘tirish, Qur’on o‘qish, qorinni haromdan saqlash, kechasi ibodat qilish va subh paytida tazarru’da bo‘lish".

614. Ibn Abbos Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qiladilar. U zot sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Agar Allohdan so‘rasangiz, kaftlaringizning ichini ochib so‘ranglar, orqasi bilan so‘ramanglar va kaftlaringizni yuzlaringizga surtinglar".

____________
Duo haqidagi  bob hadislari

608-hadis. Sanadida zaiflik bor.
609-hadis. Sahih. Ahmad, Abu Dovud, Termiziy, Ibn Mojja rivoyat qilgan.
610-hadis. Muttafaqun alayh.
611-hadis. Hasan. 603-hadisning izohiga qarang.
612-hadis. Zaif. Tabaroniy rivoyat qilgan.
613-hadis. Zaif. Sanadida ikkita illati bor.
614-hadis. Zaif. Abu Dovud 1485-raqam bilan rivoyat qilgan va yo‘llarini zaif sanagan. Shuningdek, 1486-raqam bilan Molik ibn Yasardan oxirgi jumladan boshqalarini sahih isnod ila rivoyat qilgan.

ELLIK UCHINCHI BOB
TASBEH AYTISH HAQIDA

615. Faqih aytadilar: Abu Hurayra (r.a.) Payg'ambar sollallohu alayhi vasallamdan hadis aytdilar: "Ikki kalima borki, tilga yengil, torozida og'ir, Rahmonga sevimlidir: Subhanallohi va bihamdihi, subhanallohil 'azim".

616. Xolid ibn Imron rivoyat qiladilar: Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam qavmlarining oldiga chiqdilar va: "Qalqonlaringizni olinglar", dedilar. "Ey Allohning elchisi, qanday dushman keldi?" deb so‘rashdi sahobalar. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: "Yo‘q, do‘zaxdan", dedilar. "Do‘zaxdan bizga qalqon nima?" deb so‘rashdi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: "Subhanallohi valhamdulillahi va la-a ilaha illallohu vallohu akbar, la-a havla va la-a quvvata illa-a billahil ‘aliyyil ‘aziym. Bu kalimalar qiyomat kuni egalarini jannatga kirgizuvchi, do‘zaxdan to‘siq bo‘luvchi va egasining nomidan hujjat keltiruvchi bo‘ladi", dedilar.