898.Oyisha onamiz (r.a.) aytadilar: "œMen bir katta  tuyaning ustida edim. Tezroq yursin deb uni ura boshladim". Payg‘ambar (s.a.v.) shunda: "œEy Oyisha,  yumshoq  bo‘l, chunki qaysi narsada yumshoqlik bo‘lsa, uni  ziynatlaydi va qaysi narsada bo‘lmasa, u badnom bo‘ladi", dedilar.

899. Ali ibn Abu Tolib (r.a.) aytadilar: "œUshbu:
"œQachon Allohning yordami va g‘alabasi kelsa" oyati  tushganida, Payg‘ambar (s.a.v.) kasal edilar. Payshanba kuni odamlar oldiga chiqmoqchi bo‘ldilar. Boshlarini bog‘ich bilan bog‘lab olgan edilar. So‘ngra minbarga ko‘tarildilar. Ranglari sarg‘aygan, ko‘zlarida yosh bor edi. Keyin Bilolni chaqirib, Madina ahlini vasiyatlarini eshittirishlari uchun jam qilishga  buyurdilar. Zero, u Rasulullohning (s.a.v.) oxirgi vasiyatlari edi. Bilol  Madina ahlini chaqirganida, ularning katta-yu kichik hammasi yig‘ildi. Uydagilar uylarini, bozordagilar bozorlarini tashlab kelishdi. Hatto unashtirilgan qizlar Payg‘ambarning (s.a.v.) vasiyatlarini eshitish uchun chiqishdi. Masjid yig‘ilganlarga torlik qildi.. Payg‘ambar (s.a.v): "œOrqadagilarni ham sig‘diringlar", dedilar. U zot (s.a.v.) yig‘lab turardilar. So‘ng: "œInna lillahi va inna ilayhi roji’un", dedilar va Allohga hamdu   sano o‘qidilar, payg‘ambarlarga va jumladan  o‘zlariga ham salovat yo‘lladilar. Keyin aytdilar: "œMen Muhammad ibn Abdulloh ibn Abdulmuttalib ibn Hoshim al-arabiy al-xaramiy al-makkiyman. Mendan keyin payg‘ambar yo‘qdir.

 Ey odamlar, bilinglar, mening jonim uzilish arafasida, dunyodan ayrilish vaqtim keldi. Rabbim bilan ko‘rishishga mushtoqman. E voh, ummatimga firoq. Mendan keyin nimalar deydilar, Allohim, salomat qil, salomat qil. Ey odamlar, Alloh taolo sizlarga tushirgan hukmlarida nima halol  va nima harom, nimalar qilishlaringiz, nimalardan saqlanishingizni bayon qilib berdi. Uning halol narsalarini halol denglar, xarom qilganini harom denglar. Mutashobih oyatlariga iymon keltiringlar, muhkam, ya’ni, ochiq-ravshan oyatlarini qattiq ushlanglar. Misollardan ibratlaninglar".

Keyin boshlarini osmonga ko‘tarib: "œEy Parvardigor, yetkazdimmi? Guvoh bo‘lgin", dedilar. So‘ng yana so‘zlarini davom etdilar: "œEy odamlar, Alloh taolodan uzoq, xorlangan, adashgan, jannatdan uzoq, do‘zaxga yaqin bo‘lgan nafsi havodan saqlaninglar. Jamoat va istiqomat qilishni(to‘g‘ri yo‘lda yurishni) mahkam tutinglar. Chunki u Allohga, jannatga yaqin va do‘zaxdan uzoqdir... Ey Parvardigor, yetkazdimmi? Ey odamlar, dinlaringda va omonatlaringda Allohni unutmanglar, qo‘llaring ostidagilaring borasida ham Allohni yoddan chiqarmanglar. Yegan narsalaringdan ularga ham yediringlar va  kiygan narsalaringdan kiydiringlar. Ularni toqati yetmaydigan ishlarga buyurmanglar. Chunki ular ham go‘sht,  qon va xulqda sizga o‘xshaydi. Ogoh bo‘linglar, kim ularga zulm qilsa, qiyomat kuni men unga xusumat qilaman. Alloh ularning hokimidir.  Xotinlaringiz xususida  ham ehtiyotkor bo‘linglar. Mahrlariga vafo qilinglar. Ularga zulm qilmanglar. (Zulm qilsanglar) qiyomat kuni yaxshiliklaringdan mahrum etadi.... Yetkazdimmi?

Ey odamlar, o‘zlaringni va ahllaringni do‘zaxdan saqlanglar. Ularga ilm va odob beringlar. Chunki ular sizlarga yordam beruvchi va omonatdirlar... Yetkazdimmi?

Ey odamlar, ishlaringizdagi boshliqlarga itoat qilinglar, ularga osiy bo‘lmanglar. Agar-chi u biror a’zosi kesilgan habash qul bo‘lsa ham. Chunki kim ularga itoat qilsa, menga itoat qilibdi. Kim menga itoat qilsa, Allohga itoat qilibdi. Kim ularga isyon qilsa, menga isyon qilibdi. Kim menga isyon qilsa, Allohga osiy bo‘libdi. Ogoh bo‘linglar, ularga qarshi chiqmanglar. Ularning ahdlarini buzmanglar.... Yetkazdimmi?

Ey odamlar, mening ahlimni yaxshi ko‘ringlar, Qur’onni ko‘targanlarni yaxshi ko‘ringlar, olimlaringizni yaxshi ko‘ringlar. Ularga hasad etmanglar, g‘azab qilmanglar, ta’na toshi otmanglar. Ogoh bo‘linglar, kim ularni yaxshi ko‘rsa, meni yaxshi ko‘ribdi. Kim meni yaxshi ko‘rsa, Allohni yaxshi ko‘ribdi. Kim ularga g‘azab  qilsa, menga g‘azab qilibdi. Kim menga g‘azab qilsa, Allohga g‘azab qilibdi... Yetkazdimmi?

Ey odamlar, besh vaqt namozni tahoratini chiroyli olib, ruku’ va sajdalarini maromiga yetkazib o‘qinglar. Ey odamlar, mollaringizning zakotlarini ado qilinglar. Ogoh bo‘linglar! Kim zakotni ado etmasa, uning uchun  namoz yo‘qdir. Ogoh bo‘linglar! Kimda namoz bo‘lmasa, unda din, ro‘za, haj va jihod ham yo‘q. Ey Parvardigor, yetkazdimmi?

Ey odamlar! Kim  yo‘lga  qodir bo‘lsa, o‘sha kishiga Alloh taolo hajni farz qildi. Kim haj qilmasa, xohlagan holatida, yahudiy bo‘libmi, nasroniy yo majusiy  bo‘libmi, o‘lsin. Faqat bir  kasallik bilan og‘rigan yoki zolim podshoh uni man’ qilgani tufayli (haj qilolmasa) u uzrlidir. Ogoh bo‘linglar, qodir bo‘la turib, haj qilmaganlar uchun  shafoatim yo‘q va havzimga yetolmaydi. Yetkazdimmi?

Ey odamlar! Alloh taolo sizlarni qiyomat kuni bitta katta tepalikda jam qiladi. U kun og‘ir kundir.

"œU kunda molu davlat va bola-chaqa foyda bermas" (Shuaro, 88-oyat) Yetkazdimmi?

Ey odamlar! Tillaringizni saqlanglar, ko‘zlaringizni namlanglar, qalblaringizni bo‘ysundiringlar, bandalaringizni charchatinglar, dushmanlaringizga qarshi kurashinglar, masjidlaringizni ta’mirlanglar, iymonlaringizda ixlosli bo‘linglar. Birodaringizga nasihat qilinglar, o‘zingiz uchun yaxshi amal qilib qolinglar, farjlaringizni saqlangizlar,  mollaringizdan sadaqa beringlar, hasad qilmanglar. Chunki hasad yaxshiliklaringizni ketkazadi. Bir-biringizni g‘iybat qilmanglar, halok bo‘lasizlar....Yetkazdimmi?

Ey odamlar! Qullaringizni ozod etishga harakat qilinglar Kambag‘al va yo‘qsil bo‘ladigan  kuningiz (ya’ni, qiyomat kuni) uchun yaxshilik qilinglar.

Ey odamlar!  Zulm qilmanglar. Chunki Alloh taolo u zulm qiluvchini ushlovchi zotdir. Sizlarning hisob-kitobingiz Uning qo‘lida. Uning huzuriga  qaytajaksiz. Albatta, U zot sizlarning gunoh qilishingizga  rozi bo‘lmaydi.

Ey odamlar! Albatta,

“Kim biron yaxshi amal qilsa, o‘zi uchundir. Kim yomonlik qilsa, o‘z ziyoniga qilur. Parvardigoringiz bandalariga zulm qiluvchi emasdir” (Fussilat, 46-oyat);

“Va (barchangiz) Allohga qaytariladigan kundan qo‘rqingiz, so‘ngra har bir jonga qilgan amali uchun to‘la jazo beriladi va hech kimga zulm qilinmaydi” (Baqara, 281-oyat).

Ey odamlar! Men Rabbimga qaytuvchiman. Umrim poyoniga yetdi. Dinlaringiz va omonatlaringizni Alloh taologa topshiraman. Ey ashoblarim, ey ummatim, sizga salom bo‘lsin. Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh”. Keyin minbardan tushib  uylariga kirdilar. Shundan keyin Payg‘ambar (s.a.v.)  boshqa chiqmadilar”.

__________________
Muloyimlik bobi hadislari

893-hadis. Muttafaqun alayh.
894-hadis. Sahih. Qazoiy, Bag‘aviy rivoyat qilgan.
895-hadis. Zaif. Ibn Abud Dunyo rivoyat qilgan.
896-hadis. Sahih. Ibn Mojja, Ibn Hibbon rivoyat qilgan.
897-hadis. Avvalini Ahmad, qolganini Hokim rivoyat qilgan.
898-hadis. Sahih. Ahmad, Abu Dovud rivoyat qilgan.
899-hadis. Juda zaif.

SAKSON IKKINCHI BOB
SUNNATGA AMAL QILISH

900. Faqih Abu Lays Samarqandiy (r.a.) rivoyat qiladilar. Molik aytdilar: Menga Payg‘ambarning (s.a.v.): "œSizlarga ikki narsani qoldirdim. U ikkovini ushlasanglar, hech qachon  adashmaysizlar. Ular Allohning kitobi va mening sunnatimdir", deganlarini aytib berishdi.

901. Payg‘ambar (s.a.v.) aytadilar: "œSunnatda ozgina amal qilish, bid’atda ko‘p amal qilishdan yaxshi. Har bir bid’at adashish va har bir adashish do‘zaxdir".

902. Abdulloh ibn Mas’ud (r.a.) aytadilar: "œSunnatda iqtisod qilish, bid’atda ijtihod qilishdan yaxshidir".

Hasan Basriy (r.a.) aytadilar: "œSo‘z amal bilan durust bo‘ladi. Amal va so‘z niyat bilan durust bo‘ladi. So‘z, amal va niyat sunnat bilan durust bo‘ladi.

903. Ma’aqqal ibn Yasor (r.a.) Payg‘ambarimizdan (s.a.v.) rivoyat qiladilar: "œIkki kishiga mening shafoatim yetmaydi. (Boshqa rivoyatda: "œUmmatimdan  ikki toifaga", deyilgan). Zolim boshliqqa va din ishida chuqur ketuvchiga, (ya’ni dinda chuqur ketib, sunnat va jamoat yo‘lidan chiqqan kishiga).

Ubay ibn Ka’b (r.a.) aytadilar: "œAlloh kitobi va sunnatni mahkam tutinglar. Qaysi banda Qur’on va hadis yo‘lida Allohni zikr qilib, Allohdan qo‘rqqanidan ko‘zi yoshlansa, unga hech qachon do‘zax o‘ti tegmaydi. Qaysi banda Alloh va sunnat yo‘lida bo‘lsa, Rahmonni eslab, ko‘ziga yosh kelsa va  terilari qaltirasa, bu hol daraxtning yaproqlari qurib, shamol uning yaproqlarini to‘kishiga o‘xshaydi. Albatta, Kitob va sunnat  yo‘lida iqtisod Qur’on va sunnat xilofida ijtihod qilishdan yaxshidir. Amallaringiz hoh iqtisod, hoh ijtihod bo‘lsin, payg‘ambarlar sunnatlari va yo‘llariga muvofiq bo‘lishiga e’tibor beringlar.

904. Payg‘ambar (s.a.v.) aytadilar: "œBani Isroil yetmish bitta firqaga ajralib ketdi va mana bu ummat yaqinda yetmish ikki firqaga ajraladi. Yetmish bittasi do‘zaxda va bittasi jannatdadir". "œEy Rasululloh, bu bittasi kimlar?" deb so‘radilar.  Aytdilar: "œ Ahli sunna va jamoa".