9. Mav’iza. Bu so‘z nasihat deganidir. Payg‘ambarimiz Muqammad (s.a.v.)shunday dedilar: «Din nasihatdir.» Sahobalar: «Kim uchun, ey Allohning Rasuli?»—  deb so‘rashdi. Payg‘ambarimiz (s.a.v.)dedilar: «Alloh uchun, uning Rasuli uchun, barcha musulmonlar uchun»,
— deb javob berdilar.

Hadisning mazmunidan shuni tushuniladiki, Alloh Ta’olo Payg‘ambariga va bandalariga nasihatni Qur’on orqali qilgan. Buyuradiganini ham, qaytaradiganini ham, tarbiyasini ham, tanbehini ham, va’dasini ham, va’idini ham Qur’on bilan qilgan. Bu mav’izalarni o‘tgan payg‘ambarlar va ummatlarning tarixlarini keltirish va taqqoslash bilan ta’sirini kuchaytirgan. Shuning uchun ham Qur’oni Karimning yana bir nomi «Mav’iza»dir.


«Bu (Qur’on) odamlar uchun bayonot hamda taqvodorlar uchun hidoyat va nasihat (mav’iza) dir». (Oli Imron, 138)

10. Rahmat. Qur’oni Karimning yana bir nomi «rahmat», ya’ni mehribonlik, shafqat ma’nosidadir. Chunki, Qur’onga amal qilib yashagan inson, avvalo, Allohga itoatda bo‘lgani uchun, Uning shafqatiga muyassar bo‘ladi. Ikkinchidan, barcha insonlarga, hayvonlarga, hatto butun mavjudotga rahm-shafqat qiluvchi insonga aylanadi. Uchinchidan, Qur’oni Karimning tilovatini butun vujudi bilan eshitgan kishiga Alloh o‘zining rahmatini va’da qiladi:


«Qur’on o‘qilganda uni tinglangiz va sukut saqlangiz! Shoyad (shunda) rahm qilingaysizlar!». (A’rof, 204)

Shu sabablarga binoan Qur’oni Karimning o‘zi insonlar uchun go‘yoki rahm-shafqatga aylandi va Alloh Ta’olo o‘z kalomini shu nom bilan atadi:


«Ular (Makka ahli)ga ishonadigan qavm uchun hidoyat va rahmat (manbai) sifatida ilm bilan O’zimiz mufassal bayon qilgan Kitob(Qur’on)ni keltirdik». (A’rof, 52)

11. Shifo. Qur’oni Karimning oyatlari turli kasalliklarga shifo ekanligini Payg‘ambarimiz (s.a.v.)dan rivoyat qilingan hadislar tasdiklaydi. Ibn Moja rivoyat qilgan hadisda Rasululloh (s.a.v.) dedilar: «Davoning eng yaxshisi Qur’ondir». Ibn Mojadan rivoyat qilingan yana bir hadisda Rasululloh (s.a.v.) shunday deganlar: «Ikki shifodan muntazam foydalaning: asaldan va Qur’ondan».

Shuningdek Qur’oni Karim qalb kasali — dil zalolatiga ham davo bo‘lib, uni hidoyat va ma’naviy nur bilan davolaydi. G’am-anduh bilan ezilgan, siqilgan, ozurda dillarga Qur’onni tilovat qilish yoki eshitish bilan osoyishtalik va masrurlik kiradi. Shuning uchun Alloh O’z Kalomini «Shifo» deb nomladi:


«Biz Qur’oni karim oyatlyarini mo‘‘minlar uchun shifo va rahmat qilib yubordik». ( Isro, 82)

Qur’oni Karimning biz yuqorida aytib o‘tgan hudo, rahmat, mav’iza va shifo degan nomlari quyidagi oyati karimada jam bo‘lgan:


«Ey odamlar! Sizlarga Rabbingizdan mav’iza (nasihat), dillardagi narsa (shirk illati)ga shifo mo‘‘minlarga hidoyat(hudo) va rahmat keldi».( Yunus, 57)

12. An-Nur. Alloh Ta’olo Qur’oni Karimni "œNur" deb atadi:


«Allohdan sizlarga Nur va Ravshan Kitob keldi». (Moida, 15)


«Bas, sizlar Allohga, Uning rasuliga va Biz nozil qilgan Nur (Qur’on)ga iymon keltiringlar! Alloh qilayotgan amallaringizdan xabardordir». (Tag‘obun, 8-oyat )

Birinchi oyatda Alloh Ta’olo «Ahli kitoblar»ga xitob qilib, ularga yuborgan Tavrot va Injiln «Nur» deb atasa, ikkinchi oyati karimada Qur’oni Karimni «Nur» deb ataydi.

Buning birinchi sababi Qur’onga amal qilib hayot kechiradigan insonning hayot yo‘li ravshan, kelajagi munavvar, yashashdan ham aniq maqsadi bor, oxiratning ne’matlaridan ham umidvordir. U nima ishni qilsa, omadi yurishishini, obro‘si oshishini biladi va shunga muvofiq  ish qiladi.

Ikkinchidan, Qur’on kitobidan yoki Qur’on oyatlari yozilgan har qanday buyum, qog‘oz va boshqa narsalardan nur chiqib turishi olimlar tomonidan isbotlangan.

13. Al-Balog'. Qur’oni Karimning yana bir nomi «Balog'» bo‘lib, «yetkazilgan», «bayonot» ma’nosidadir:


«Bu (Qur’on) odamlar ogohlantirilishlari va (Alloh) yagona iloh ekanini bilishlari hamda aql egalari eslatma olishlari uchun bir bayonotdir (balog‘)». (Ibrohim, 52)

Shuningdek, «balog‘» so‘zidan yetkazuvchi ma’nosini ham tushunish mumkin. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Qur’on ahkomlarini ummatlariga to‘la yetkazib, tushuntirib berishga buyurilganlar, ya’ni «balog‘» so‘zi «yetkazuvchi» ma’nosida Payg‘ambarning sifatlaridandir.


«Rasul zimmasiga faqat (Alloh buyruqlarini odamlarga) yetkazib qo‘yish (yuklatilgan)dir». (Moida, 99)

Bunday mazmun Qur’oni Karimda 9 suraning 11 oyatida keltirilgan:

14. 'Aliy. Qur’oni Karim undan oldin nozil etilgan ilohiy kitoblarni isloh etuvchi va ularning mazmunlarini o‘zida to‘la aks ettiruvchi mukammal va mufassal bo‘lgani, uni qiyomatga qadar o‘zgarmas holda muhofaza qilish Allohning zimmasida ekani sababli Alloh Ta’olo uni «'Aliy», ya’ni oliy darajadagi kitob deb atadi:


«Darhaqiqat, u (Qur’on) dargohimizdagi asl Kitob (Lavhul-mahfuz)da oliy (martabali) (aliy) va hikmatli(Kitob)dir». (Zuxruf, 4)

15. Naba’. Qur’oni Karim Payg‘ambar uchun ham, ummatlar uchun ham buyuk xabardir. Unda Payg‘ambar (s.a.v.)ga o‘zlari shohid bo‘lmagan tarixiy voqealar, o‘tmish payg‘ambarlar va ummatlar haqida xabar beradi. Ummatlarga esa agar ular imonli bo‘lsalar, oxiratdagi darajalar, jannatlar va huru g‘ilmonlar, kofirlarga tayin etiladigan azob-uqubatlar haqida xabar beriladi:


«Ayting: «Bu (Qur’on) buyuk bir xabar (naba’)dir!». ( Sod, 67.)

Qur’oni Karimda «naba’» so‘zi «qiyomat, oxirat» ma’nosida ham kelgan. Masalan:


«(Mushriklar) birbirlaridan nima haqida so‘rashmoq dalar?! Ular doimo tortishib yuradigan ulug‘ xabar (Qiyomat) haqida». ( Naba’, 1-3-oyatlar)

16. Bushro. Alloh Ta’olo boshqa ilohiy kitoblar, masalan, Injilni «xushxabar», «bashorat» kitobi deganidek, Qur’oni Karimni ham shu nom bilan atagan:


«Sizga hamma narsani bayon qilib beruvchi, hidoyat, rahmat va musulmonlar uchun bashorat (bushro) bo‘lgan Kitobni (Qur’onni) nozil qildik». ( "œNahl", 89.)

17. Ahsanul hadis. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) johiliyyat davrida yashagan bo‘lsalarda, bu davr kishilarining aksariyati usta suxandon, zakovatli shoir, mohir maddoh bo‘lishgan va jamo’at joylarida o‘zlarining balog‘atli, fasohatli, o‘ta shirin kalomlari bilan ommaning e’tiborini o‘zlariga qarata olardilar. Qur’oni Karim esa jumlalarining balog‘at va fasohatda o‘sha suxandonlarni ham lol qoldiradigan darajada ekanligi bilan Payg‘ambarimiz (s.a.v.)ga payg‘ambarlik mo‘‘jizalaridan biri qilib berildi. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Qur’on oyatlarini tilovat qilganlarida har qanday odam, hatto dushmanlik fikrida bo‘lganlar ham darhol Qur’onning shirin kalomidan dillari yumshardi, iymon dushmanlari iymonga kirishni sevib qolardilar. Nafaqat insonlar, balki Qur’on oyatlarining ta’siridan jinlar ham iymonga kelganlari «Jin» surasida bayon etilgan. Shuning uchun Qur’oni Karimni Alloh Ta’olo «So‘zlarning go‘zali» deb nomlagan:


«Alloh go‘zal So‘zni (ahsan alhadis) (oyatlari balog‘atda) bir-biriga o‘xshagan (mutashobih), (hukmlari) takror-takror keluvchi (masoniy) bir Kitob qilib nozil qildiki, undan (o‘qilganda) Parvardigoridan qo‘rqadigan zotlarning terilari titrab ketar, so‘ngra terilari va dillari Allohning zikriga yumshar (moyil bo‘lar)». (Zumar, 23)

18. Masoniy. Bu so‘zning ma’nosi «(hukmlari) takror-takror keluvchi» deganidir. 17-Ahsanul hadis bandida keltirilgan «Zumar» surasining 23-oyatida «Masoniy» atamasi Qur’oni Karimga nom bo‘lib kelgan bo‘lsa, quyidagi «Hijr» surasining 87-oyatida mazkur so‘z «Fotiha» surasiga nom bo‘lib kelgan:


«Darhaqiqat, Biz Sizga yetti takrorlanuvchi (masoniy, yetti oyatli «Fotiha» surasi)ni va ulug‘ Qur’onni ato etdik». (Hijr, 87. )