Oradan yillar o‘tib, berilgan hayvonlar tug‘di, ko‘payishdi. Qilingan duoning barakotidan vodiy to‘la tuyaga, yana biri vodiy to‘la sigirga, boshqasi vodiy to‘la qo‘ylarga ega bo‘ldi. Hammalari hayotlaridan mamnun. Orzulariga erishgan. Shunda bir kuni farishta badaniga oq tushgan odamning oldiga aynan uning avvalgi holida — olabula etli inson qiyofasida keldi.
«Juda faqir odamman, musofirman, chorasiz qoldim. Manzilga yetib olishim uchun avvalo Ollohdan, qolaversa, sendan umid qilaman. Senga bunday go‘zal ko‘rkni, bunday qaddiqomatni bergan, bu qadar mol ehson qilgan Olloh haqqi, menga bir tuyangni bersang, toki manzilimga yetib olsam», dedi.
Birdan u odamning kayfiyati buzilib, xo‘mrayib qaradi:
«Mening zarur ishlarim shunchalik ko‘pki, qaysinisiga ulgurishimni bilmayman. Senga hozir yordam berolmayman», dedi bosh chayqab.
Shu so‘zlardan keyin farishta atay:
«Men seni tanigandek bo‘lyapman, — dedi. — Sen bir zamonlar odamlar jirkanadigan ola-bula tanli bir kishi emasmiding? Ustigaustak, faqir ham eding, shekilli? Olloh senga bu ne’matlarni baxsh etmasa, qaerdan olarding?»
«Yanglishyapsan, — dedi boyagi odam, — meni boshqa birovga o‘xshatyapsan, shekilli. Bu mol menga otabobomdan meros kolgan».
«Yolg‘onni yamlamay yutdingku. Omin, Olloh seni eski holingga qaytarsin», deb farishta duo qildi, haligi odam shu zahoti eski holiga kaytdi. Molu mulk bir xayoldek bo‘lib qoldi.
Farishta u yerdan chiqib, kal odamning oldiga o‘sha kalning eski qiyofasida keldi. Unga ham dardini «to‘kdi». Birinchi odamga aytganlarini unga ham aytdi. Undan ham avvalgining javoblariga o‘xshash javob oldi. Unga ham:
«Agar yolg‘on aytayotgan bo‘lsang, Olloh seni asl holingga qaytarsin», deb duo kildi, uning ham qo‘lidan ne’mat ketdi. U ham xuddi avvalgidek bir faqir odamga aylandi. Molu mulkidan asar ham qolmadi.
Farishta shunday qilib, ko‘rning oldiga ravona bo‘ldi. Uning oldiga xuddi avvalgi qiyofasida, ko‘r inson shaklida keldi.
«Men faqir bir odamman, musofirman, chorasiz qoldim. Manzilimga yetib olishim uchun yordamingga muhtojman. Ko‘zlaringning nurini qaytarib bergan Olloh haqqi, menga bir qo‘y hadya qil», dedi o‘tinib.
Bu odam unga chindanam achinib, ko‘mak berishga oshiqdi.
«Rost so‘zlaysan, chindan ham men ilgari ko‘r edim. Olloh menga ko‘zlarimni qayta ehson etdi. Olloh rizosi uchun hadya etganim bo‘lsin. Shu bilan mushkuling oson bo‘lsa, men roziman», dedi.
Shunda farishta uning yelkasiga qokdi va:
«Moling o‘zingga buyursin. Bu sizlarga Olloh taolo tarafidan bir imtihon edi. Sen Ulug‘ Mavloning rizosiga noil bo‘lding. Birodarlaring esa, g‘azabga duchor bo‘ldilar», dedi.
Rasululloh (s.a.v.) so‘zlagan bu qissada o‘zini bilgan inson uchun ko‘p ibratlar bor edi.

* * *
Bir kuni bomdod namozi o‘qib bo‘lingach, Rasululloh (s.a.v.) sayyidimiz ko‘rgan tushlaridan so‘z ochib qoldilar:
— Men uyquda edim, odamlar qator qilib oldimdan o‘tkazila boshladi. Har birining egnida ko‘ylak. Ba’zilariniki ko‘ksiga ham yetmas darajada, ba’zilariniki undan ham kalta. Shu orada menga Umar ibn Xattob ko‘rsatildi. Uning ko‘ylaklari yerni supuradigan darajada uzun edi.
— Buni nimaga yo‘ydingiz, yo Rasululloh?..
— Din tuyg‘usiga yo‘ydim, — dedilar Sarvari olam. Yoshlangan ko‘zlar bu gapni eshitib o‘tirgan Hazrati
Umarni (r.a.) izlab topdi, tomosha qildi. Chunki bir vaqtlar dinning eng katta dushmani mana shu Umar edi, deyilsa, kim ham ishonardi?!

* * *
Yana bir kuni Rasululloh (s.a.v.) ashob davrasida o‘tirgan choqlarida vahiy holatiga tushib, muborak qalblari ko‘ichilik mo‘minlar intizor kutayotgan bir ishga izn beruvchi oyatlar bilan to‘la boshladi. Ashob Qur’on oyatlarini eshitishga intiq holda qilt etmay o‘tirardi. Payg‘ambarimiz (s.a.v.) ularni ko‘p kuttirmadilar. Uzlariga keliboq, indirilgan vahiyni ularga ma’lum qildilar:
«Hujumga uchrayotgan zotlarga mazlum bo‘lganlari sababli (jang qilish) izni berildi. Albatta, Olloh ularni g‘olib qilishga qodirdir. Ular o‘z diyorlaridan faqatgina «Bizning Parvardigorimiz (yagona) Ollohdir», deganlari uchun quvilgan zotlardir» (Haj, 39 — 40).
Rasuli zishon (s.a.v.) janobimiz bu oyatlarni o‘qiganlari zamon ko‘zlarda bir ajib nur porladi. Qalblarda qatqat yig‘ilib qolgan yuk chuqur bir nafas olish bilan tashqari otilgandek bo‘ldi. Ko‘z bilan ko‘rib bo‘lmaydigan, biroq qattiq alamiztiroblarga to‘la bu yuk ko‘p yillardan beri yig‘ilib yotgan edi.
Bu yuk o‘n uch yil tosh qotib yotgan edi, endi ko‘chdi go‘yo. Lekin o‘zi bir pulga qimmat, do‘zaxga o‘tin bo‘lishdan boshqa hech bir qiymati bo‘lmagan kishilarning haqoratlariga, mazaxlariga, iskanjalariga qarshi bitmastuganmas bir sabrbardosh bilan to‘la edi, axir bir kun ko‘chishi kerak edi, endi ko‘chdi. Endi mushtga qarshi musht, qilichga qarshi qilich bilan ja*vob berish imkoni ochilgan, jang izni berilgan edi. Endi ularning barcha haqoratlari, odobsizliklariga qarshi qad rostlash, dars berish payti kelgan edi.
Ollohdan bu izn kelgach, Rasululloh (s.a.v.) mushriklarning ko‘p yillik dushmanlik harakatlariga qarshi bir tadbir sifatida Shom yo‘lini nazorat ostiga olishga qaror berdilar. Amakilari Hamzaning amriga o‘ttiz kishilik suvoriy ajratdilar. Bir oq bayroq berib, duo qildilar va yo‘lga kuzatib qo‘ydilar.
Maqsadlari Makka karvoni qaytyaptimiyo‘qmi ekanini aniqlash va ularga tahdid solish edi. Guruh faqat makkalik muhojirlardan iborat bo‘lib, ular mushriklarning jafosini xo‘b tortgan kishilar edi. Ular bu vazifani bajonudil qabul qildilar. Yana shunisi muhimki, ular hozirgacha Olloh rizosi uchun sabr etgan bo‘lsalar, endi Ollohning izni va ijozati bilan, yana Uning roziligi uchun bu vazifani bajarishga kirishdilar. Bu izn berilmaganida, ular oxirgi nafaslari qolguncha ham yana sabr qilishlari, bardoshla kutishlari mumkin edi. Ular shunday odamlar edilarki, agar shu onda izn bekor qilingani bildirilsa, sidqidil bilan bo‘ysunib, qaytishlari ham qiyin emasdi.
Ular yo‘l bo‘yi Makkada kechgan hayotlarini xotirlab, payg‘ambarimizning suxbatlarini eslab ketishdi. Ollohning kitobidan oyatlar, suralar o‘qishdi. Bu yo‘lga Ollohning rizosi uchun chiqqanlarini bir zum bo‘lsada, unutishmadi.

* * *
Abu Jahl uch yuz kishi himoyasida Makkadan olib chiqqan karvonini esonomon Shom tuprog‘iga yetkazib borishga muvaffaq bo‘lgan edi. Savdosotiq qilindi, tanishlar bilan ko‘rishildi, yeyildiichildi. Shuncha yo‘l zahmatlariga yarasha qo‘lga kiritilgan foyda yomon bo‘lmagan edi. Endi faqat salomat Makkaga yetish, to‘rt ko‘zla kutayotgan yaqinlari bilan qovushishgina qoldi.
Yebichib, qaytish tadorikiga tushildi. Tuyalarni jo‘shtirish uchun she’rlar o‘qildi, hikoyalar aytildi, birinketin sharob kosalari bo‘shatildi. Hatto yo‘lga tushib ham xursandchilik to‘xtamadi. Tuyaga minib olgan Abu Jahl orasira yonidagi ko‘zadan sharob quyib ichib olar, so‘ng yo‘l zahmatini unutib, uzoqlarga cho‘zilib ketgan qum sahrosiga bepisand nazar tashlab qo‘yar edi. Ba’zan ortiga qarab, uning amri bilan harakat etayotgan karvondan shavqlanib ketar edi. Nihoyat u ko‘zada qolgan oxirgi qultum sharobni ham ichib tugatib, orqasidan kelayotgan odamni imlab chaqirdi.
— Ol buni, menga sharob to‘la ko‘za keltir.
— Xo‘p bo‘ladi, Abul Hakam.
Abu Jahl endi dam berish payti kelmadimikin, deb karvonga boqdi: haqiqatan ham changtuproqqa belangan yuzlarda bir horg‘inlik aks etar, tuyalar zo‘rg‘a qadam tashlar edi.
— To‘xtanglar!
Bu buyruqni orqadagilarga yetkazish uchun yana kimdir takrorladi. Tuyalar to‘xtab, yuklar tushirila boshladi. Endi dam olish kerak edi. Ammo...
—   Bu nimasi?! — Abu Jahl bir oz oldinroqqa uzanib boqib, hayron qoldi. Oldinda bir karvon ko‘rinardi. Tijorat karvoni desa, otliqlar tobora yaqinlashib kelayotirlar. Yuklari ham yo‘q. Qo‘li darhol qilich bandiga yopishdi. Qaroqchilarku!.. Yana ko‘zlariga ishonmay, qo‘lini peshonasiga qo‘yib qarashga majbur bo‘ldi.
—   Voy padarla’nat, bular, axir... Makka qochoqlariku? — deya shivirladi u. Buning orqasidan og‘zidan shaloq so‘zlar chiqib ketdi. O’zi hayratdan dong qotdi. Orqadan yetib kelganlar ham ularni tanib, darhol saf bo‘lib tizila boshlashdi. Mudofaaga o‘tmay iloj yo‘q. Qarshilaridan kelayotgan otliqlarning boshida hammaga tanish xoshimiy naslidan bo‘lgan odam ko‘zga tashlanar edi. Uni Hamza ibn Abdulmuttalib derdilar. Abu Jahl u musulmon bo‘lgan kun tarixini o‘zining boshida qolgan chandiqdan yaxshi eslar edi.
—   Hay, sizlar nima xohlaysizlar? — deb baqirdiu.
—   Nimani xohlashimizni bizdan yaxshiroq bilasizlar! — degan javob bo‘ldi.
Javob ochiq bo‘lmadi, ammo bundan ham ochiq javob bo‘lmasdi. Abu Jahl bu bir hovuch odam qarshisida osongina taslim bo‘lib, «Mana, tuyalar, yuklari bilan sizlarniki bo‘laqolsin, faqat o‘zimizga tegmang», deydigan odam emasdi. Qolaversa, yonida uch yuz kishilik yordamchisi bor. U beixtiyor qo‘lini qilichiga cho‘zdi.
—   Sizlarni birmabir qilichdan o‘tkazib, kallalaringni Masjidi Haramga olib borardimu, ko‘limni qonga bulg‘agim yo‘q. Yaxshisi, daf bo‘lishlaringni tavsiya etaman.
—   Biz ham xuddi shu gaplarni senga aytamiz, ey Abu Jahl! Faqat, kallalar Masjidi Haramga emas, Madinaga olib boriladi.

So‘zlar borgan sari shiddatlanib, qilichlar qinidan chiqishiga unchalik ko‘p vaqt qolmadi hisob.
267
Musulmonlar boryo‘g‘i o‘ttiz kishi edi. Har biri o‘n kishiga qarshi jang qilishi kerak. Dushmanlarning oldida go‘yo bir hovuchday. Biroq qalblarida imon bor edi. Ichlarida yillar bo‘yi tortilgan azob, ko‘rilgan haqoratlarning intiqomi qatlanib yotardi. Ustiga ustak, mushriklar bilan jangga izn berildi, maydonni ularga tashlab ketgilari kelmasdi.
Makkaliklarchi, ular ham shuncha peshona ter bilan qo‘lga kiritgan mollarini «Olinglar, sizlarniki bo‘laqolsin», deb osonlikcha tashlab ketadiganlardan emasdilar. Hammani qo‘yib shu qochoq makkaliklardan qo‘rqadilarmi? «O’ttiz kishidan qo‘rqib, karvonni tashlab qochish uyatku! O’limku!»
Ikki taraf qilich yalang‘ochlashga shay turgan bir paytda yugurib kelayotgan bir odam ko‘rindi. «To‘xtanglar, shoshmanglar!» deb baqirar edi. To‘xtashdi. U Juhayna qabilasidan Majdiy ibn Amr edi. Uning har ikki taraf bilan shartnomasi bor edi.
— Nima gap, nima demoqchisan?
U o‘rtaga kirib, goh ularning oldiga, goh bularning oldiga chopdi. Axiyri hammani tinchlantirib, chiqishi aniq bo‘lib turgan janjalning oldini oldi. Hamza ibn Abdulmuttalibning do‘stlari Madinaga qaytishdi, Abu Jahl karvonidagilar bir oz muddat dam olganlaridan so‘ng Makkaga qarab jildi.
Majdiy musulmon emasdi, biroq sulhni va tinchlikni sevadigan, janjalni yoqtirmaydigan bir fitrat egasi edi. Rasululloh (s.a.v.) bo‘lgan voqeani eshitib, xolis insoniylik qilgan Majdiyni taqdirladilar.
Makkaliklarning kayfiyati buzilgan edi. Ular o‘z boshlariga o‘zlari balo sotib olganlarini anglab qoldilar.
—   Qo‘limizda imkon bo‘laturib, ta’zirlarini berib qo‘ymadik. Endi boshimizga balo bo‘lishlari tabiiydir!
—   Bugungacha qon qustirganingiz odamlarning endi kelib sizlarga himoyachi bo‘lishlarini kutganmidingizlar?— deganlar bo‘ldi.
—   Muhammad va do‘stlarining ketganiga ikki yil bo‘lyapti. Ishqilib ular bir ish chiqarmasinlar deb duo qilaylik, — deyishdi boshqalari.
Xiyla vaqt kasal bo‘lgan Valid ibn Mug‘iyra ziyoratiga Abu Jahl kelganini eshitib, sevindi.
— Demak, safardan qaytibdida? — deb pichirladi.
Chindan xursand qiladigan xabar edi bu. Chunki haf
talab yurib boriladigan Shomdek bir mamlakatga karvonni olib borish, qaroqchilarning bosqinidan esonomon qaytish oson ish emasdi.
— Kasaling boshingdan arib, tezroq shifo top, amakijon.
—   Sog‘ bo‘l, ey Abul Hakam.
—   Qalaysan?
— Yomon emas, kundankunga tuzalib boryapman. O’zing yaxshi qaytdingmi?
Abu Jahl Shomdagi savdosotig‘i yaxshi bo‘lganidan gapirib, qaytishdagi ko‘ngilni xira qilgan voqeadan so‘z ochdi:
— Nima bo‘ldi, tinchlikmi?
— Abdulmuttalibning o‘g‘li Hamza o‘ttiz kishi bilan yo‘limizni to‘sib chiqdi.
Valid titrab ketdi:
— Abdulmuttalibning o‘g‘liya?
— Ha, ammo tezda daf etdik. Ketmasa, hammasini u dunyoga jo‘natib, kallalarini olib kelgan bo‘lardik.
— Hamza mard odam...

—   Mardlikka mard, ammo biz bittaga o‘nta edik. Lot haqqi, hammasini sixdan o‘tkazardik.
—   Ammo bu voqea yaxshilik belgisi emas. Shom yo‘li endi tahlikali bo‘lib qolibdi. Bu gal o‘ttiz kishi bilan chiqqan bo‘lsa, endigi safar yuz o‘ttiz kishi bilan chiqmaydi deb kim aytadi?
— Qo‘rqma, amakijonim, ularga osonlikcha taslim bo‘ladigan odam yo‘q!
Valid xo‘rsindi.
—   Men dunyodan ayrilishimga emas, Ibn Abu Kabshaning ta’zirini berolmaganimga achinaman. Ishqilib, dunyodan ko‘zim ochiq ketmasa edi.
—   Xafa bo‘lma, amakijonim, — dedi Abu Jahl, — bu ishni o‘zim oxiriga yetkazaman. Amin bo‘laver!
Bir kuni Rasululloh (s.a.v.) sayyidimiz: «Mening masjidimda o‘qilgan bir namoz, boshqa masjidlarda o‘qilgan ming namozdan afzaldir. Faqat Masjidi Haram bu hukmdan mustasnodir», deb marhamat qildilar. Buni eshitgan Salama o‘g‘illari uylarini tark etib, masjidga joylashish taraddudiga tushib qolishdi. Shunday qilsalar, masjidga yaqin bo‘lib, namozlarini bemalol o‘qishar, hammasidan ham Nabiyyi akramga (s.a.v.) qo‘shni bo‘lib qolishar edi.
Sultoni anbiyo hazratlari sakkizo‘n oilalik bir guruhning bunday bir orzuga berilganini eshitib, ularni chaqirdilar:
— Ey Salama o‘g‘illari, siz masjidga kelishda tashlagan kadamlaringizni hisobga olmabsizku!
Salama o‘g‘illariga shu tanbehning o‘zi kifoya qildi. Zotan, ular buni xolis Olloh rizosi uchun qilib, go‘shalarini tark etishmoqchi edi. Masjidi Nabaviyning yonida va ulug‘ sayyidimizga yaqin bo‘lishni istashgan edi.
Ammo payg‘ambarimiz ular joylarida qolishlarini istadilar. Istadilarki, ma’naviy birdamlik masofaning uzoqyaqinligida emas, balki sidqidil yaqin bo‘lishdadir.
Salama o‘g‘illari o‘z yurtlarida qolishdi. Ammo bahonada Rasulullohning (s.a.v.) ma’naviy qo‘shnilariga aylanib va masjidga qarab tashlagan qadamlarining har biri uchun bittadan qusurlari afv etilishi va har bir qadam uchun bir daraja savob olishlarini bilib olishgan edi. Bu odimlar o‘zlarini Olloh roziligiga yana bir odim yaqinlashtirishini bilib olishdi.

* * *
Rasululloh (s.a.v.) kechalari faqat o‘zlarigagina farz bo‘lgan tahajjud namoziga uyg‘onar, Parvardigorlari devonida turar, uzunuzun suralar o‘qib, Mavlo huzurida turishning quvonchi va lazzatini his etar edilar. Bir paytlar me’roj ila sharaflantirgan Zot bilan yolg‘iz qolish saodatini, sevinchini tuyar edilar. Namozlarining har oni ayricha bir qiymatga ega edi, ammo Janobi Payg‘ambarimiz eng buyuk zavqni boshlarini sajdaga qo‘yganda tuyardilar. «Insonning Parvardigoriga eng yaqin holati», deb tushuntirar edilar bu onni. Ba’zan sajdada uzoq kolib, «Ollohim, gunohlarimni o‘zing kechir... Kattayu kichigini, avvalgisiyu keyingisini, oshkorasiyu maxfiyini... hammasini kechir, Rabbim», deb duo qilardilar.
Hazrati Oyisha (r.a.) yotgan bo‘lsalar, Rasululloh
sajda qilayotganlarida qo‘llari bilan yengil turtib qo‘yardilar, Oyisha onamiz oyoqlarini yig‘ib, payg‘ambarimiz boshlarini sajdadan ko‘targanlarida yana takror uzatardilar. Uyni yoritadigan chiroq yoxud sham ham yo‘q edi.
Ammo bu uylar Olloh rasulining nafaslari bilan xushbo‘ylanar, ibodatlarining, duolarining, niyozlarining nuri ila oydinlanar edi.
Payg‘ambarimiz nega boshqa bir xonada o‘qimaydilar namozlarini? Yoki Hazrati Oyisha nega boshqa xonada uxlamaydilar? Chunki uyning oshxonasiyu yotoqxonasiyu mehmonxonasi... bari birgina shu xonadan iborat edi.

* * *
Makka...
Rasululloh (s.a.v.) Makkani tark etganlariga bir yarim yilcha bo‘lib qolgan, ammo hali u yerda hijrat qila olmagan, mushriklar tazyiqidan qutula olmaganlar bor edi.
Utba ibn G’azvon bir kecha uyida yolg‘iz o‘zi xufton namozini o‘qidi. Tashqariga eshitilmaydigan darajada past ovoz bilan Qur’on tilovat qila boshladi. Ichidan boshqacha bir g‘ariblik bosib kelardi. Unga hidoyat yo‘lini ko‘rsatgan, abadiy saodat kalitini bergan payg‘ambarimiz (s.a.v.) allaqachon Makkani tark etib ketganlar, birodarlari ham sekinasta ko‘chib, u yoqni vatan tutishdi. Kim biladi, u yerda qanday huzur ichida zkanlar? Hozirgacha Qur’ondan yana bir necha oyat va suralar kelgan bo‘lishi kerak, holbuki, Utbaning ulardan hech xabari yo‘q. Boz ustiga, qachon kelishi noma’lum o‘lim yoqasiga yopishsa, «To‘xtab tur, men hali Rasululloh oldilarga bormoqchiman», deya olmaydiku?
Ko‘zlaridan oqqan yosh ila shu o‘ylarga borib, Utba axiyri qo‘lini duoga ochdi:
— Ey Rabbim, o‘z yurtimda g‘arib bo‘lib qoldimku. Sevikli payg‘ambaringga loyiq ko‘rgan Yasribingda menga ham bir qarichgina yering yo‘qmi? Men qulingni bu kufr yurtiga tashlab qo‘yma, Ollohim.
Ertakech aziz ko‘rgan insoniga yetishish umidini uzmadi, lekin hozircha yo‘li ham ochilmadi.
Qo‘llarini samoga, ko‘nglini Mavloga ochgan Utba duoda qancha qolganini o‘zi bilmasdi. Faqat ko‘zqovoqlari og‘irlashganini his etgach, turdi, yotog‘iga uzandi.
Bir payt eshigi taqillaganday bo‘ldi.
Utba buni uyqu aralash eshitayotgan edi. Balki tushidadir? Yo‘q, keyin yana aniqroq eshitildi. Utba tush ko‘rmayotganini anglab, sakrab turdi. Eshikka yaqin borib so‘radi:
271
—   Kim u?
—   Men, Miqdod ibn Amr... Kuttirmasdan ochdi.
— Tinchlikmi, Miqdod, muncha yarim kechada kelmasang?
— Jimm, — deb pichirladi kelgan odam.
Ichkari kirishdi. Miqdod vaqtni o‘tkazmay, maqsadga ko‘chdi:
— Bir qarorga keldim: uch kundan so‘ng yo‘lga chiqaman.
—   Nima haqida gapiryapsan, ey Miqdod, tushunmadim?
—   Ko‘riqchi bo‘lib yozildim. Shomga karvon ketayotir. Uch kundan keyin jo‘naymiz. Ular bilan boraturib, bir fursat topamanu «Qaydasan, Yasrib», deb qochaman. Boshqachasiga 6u yerdan ketib bo‘lmaydi, tushunding?
Utbaning sevinchi ichiga sig‘may, g‘alati bo‘lib ketdi.
—   Gaplaring jiddiymi, Miqdod?
—   Jiddiy bo‘lmasa, shunaqa vaqtda kelarmidim.
— Men ham sen bilan birgaman, Miqdod. Bu safarda birga bo‘lamiz.
— Oldingga shuning uchun keldimda.
Mikdodni kim yo‘lladi bu yoqqa? Yo duolari ijobat bo‘layotirmi?..

* * *
Rasululloh (s.a.v.) karvon Shom safariga chiqqanini eshitishlari bilanoq katta amakilari Horisning o‘g‘li Ubaydaga oq bayroq berib, amriga oltmish kishilik bir muhojir guruh ajratdilarda, qarshi olishga jo‘natdilar.
Ahya suviga yetganda, u yerda turgan karvonga ro‘para kelib, to‘xtashdi. Karvon ahli ularga begona emasdi. Ular ham Madinadan kelganlarni tanishdi. Darhol asablari taranglashib, vajohatlari o‘zgardi.
Lekin taraflarning bir-biriga hujum qiladigan niyati yo‘q edi. Zotan, Rasululloh (s.a.v.) ham ularga jang qilishni buyurmagan edilar.
Shu payt karvondan ikki kishi ajrab chiqib, uchib kela boshladi. Bor kuchi bilan musulmonlar tomon yugurar edilar.
—   Qaranglar, qochishdi... — dedi kimdir.
—   Tuting, ushlang ularni, — deb baqirishdi. Ammo quvlash endi foydasiz edi. Ikki o‘rtada to‘qna
shuv chiqishiga sabab bo‘lsa bo‘lardiki, ularni tutib bo‘lmasdi.
Miqdod bilan do‘sti Utba nihoyat musulmonlarga qovushib, ko‘zlarida sevinch yoshlari yiltiradi. Necha oydan buyon Makkadan xabar ololmagan muhojirlar esa, do‘stlarini qaytaqayta bag‘rilariga bosishardi. Go‘yo karvon bu ikki do‘stni qardoshlariga topshirish uchun yo‘lga chiqqan va bu marosim Ahya suvi bo‘yida ado etilayotganday edi.
— Ko‘rasan, ey Miqdod, sen bilan hisoblashamiz hali! — deb baqirishardi u yoqdan.
Ammo Mikdod endi hur edi.
— Hisob-kitob bo‘lishi muhaqqaq, qilgan ishlaringizning jazosini olasizlar, o‘shanda pushaymon bo‘lasizlar! — deb javob qiddi.
Mikdod bilan Utba Rasulullohga (s.a.v.) ko‘zyoshlar ichida qovushishdi. Shuncha vaqt keyin bo‘lsa ham yana topishishgan, yana u zotning ruhlarga hayot baxsh etguvchi suhbatlariga musharraf bo‘lishgan edi.
Miqdod va do‘stlari masjid yonidagi faqir musulmonlar turadigan supada mehmon qilindilar.

* * *
Bu orada mushriklardan Kurz ibn Jobir ismli bir kishi Madinadan uch mil masofadagi o‘tloqlarga yashirincha kelib, u yerda o‘tlab yurgan tuyalar va sigirlarni oldiga solganicha, Makkaga haydab keta boshladi. Bu hodisa madinaliklarni ochikdanochiq maydonga chorlash edi. «Sizlar uyqudasizlar, o‘z mollaringizga ham egalik qila olmaysizlar«, deyish bilan barobar edi.
Payg‘ambarimiz oq bayroqlarini Hazrati Aliga berdilar. Asrandi farzandlari Zaydni Madinada voliy etib qoldirdilarda, Kurzni ta’qib etib, yo‘lga chiqdilar.
Kurz ham shunday bir natija chiqishini, musulmonlar: «Bir nechta tuyami? Ketsa ketibdida», demasliklarini, ta’qib etmay qo‘ymasliklarini juda yaxshi bilardi. Shu sababli xabar Madinaga yetib borguncha, kechakunduz yo‘l yurib, ancha masofaga yetib olgan edi.
Badr mavzeiga kelguncha qilingan ta’qib natijasiz chiqqach, Kurz bilan hisob-kitob keyinga qoldirilib, orqaga qaytildi.