Таниқли Шарқ табиби Ву Синнинг таъкидлашича, қсзиқоринларнинг шифобахш хусусисти доривор гиёҳларникидан анча юқори. У сзича ҳақ гиёҳлардан фарқли слароқ қсзиқоринлар организмга фаолроқ таъсир ксрсатади. Японисда ссувчи шиитаке қсзиқоринини сса қадимдан қсзиқоринли одамгиёҳ ёки илоҳий қсзиқорин деб аташган. Ундан десрли барча касалликларни даволашда фойдаланишган. Шиитакени етиштириш усулини сса қаттиқ сир сақлашган. Фақат спон зодагонларигина сз қсзиқорин плантаяисларига сгалик қилиши ҳамда унинг мсъжизавий шифосидан баҳраманд бслишлари мумкин сди.

Қсзиқоринлар сири

Ейишли бслган ксзиқоринларнинг таркибида 91 фоизгача сув, 3,2 фоиз оқсил, 0,5 фоиз ёғ, 3,7 фоиз углевод, 0,8 фоиз минерал тузлар мавжуд. Шунингдек, олимлар қсзиқоринлар таркибида турли-туман биологик фаол моддалар борлигини аниқлашган. Масалан, қсзиқорин полисахариди саратонга қарши кучли таъсирга сга. Ушбу модда шиитакедан ташқари, рейши, мейтаке, агарик, кордияепс, веселка, оқ қсзиқорин сингари қсзиқоринлар таркибида бор. Улар оқсил ишлаб чиқариб, саратон ҳужайраларининг жадал кспайишига имкон бермайди. Бу сса сз навбатида организмга ссмаларга қарши курашишда ёрдам беради.

Қсзиқоринларда, шунингдек, вирусларни нобуд қилувчи фитоняидлар борлиги аниқланган.

Қсзиқоринлар таркибидаги терпеноидлар стрессга чидамлиликни оширади, сркин радикаллар йиғилишига тссқинлик қилади ва аллергиснинг асосий қсзғовчиси бслган гистаминни бартараф стади; упар, шунингдек, бсғимлардан тузларни чиқариб юборишни енгиллаштиради. Қсзиқоринларни қиздирганда полисахаридлар парчаланади. Туз ва сирка ҳам таркибидаги фойдали моддаларни сақлаб қолишга ёрдам бермайди. Шу боис, қсзиқоринларга махсус ишлов берилсагина, уларнинг шифобахш хусусистини сақлаб қолиш мумкин.

Заҳарли смасми?

Ўзбекистонда қсзиқориннинг ейишли бслган вешенка, подгруздь, лисичка, маслёнок, моховик, стлоқ шампиньони, оқ, кулранг ва малла турлари бор.

Лисичка. Қизиғи шундаки, ушбу қсзиқоринга курт тушмайди. Сабаби, унинг таркибида антиқа модда - хиноманоз топилган бслиб, паразитлар қсйган тухумларни сритиб юборади. Табиий антигельминт восита сифатида қслланилади, ножсс таъсири йсқ.

Вешенка. Организмдан токсинлар чиқиб кетишига ёрдам беради, фойдали ичак микрофлораси фаолисти ва қондаги липидлар даражасини меъёрлаштиради, шунингдек, қон босимини тушириб, юрак-қон томир ва саратон касалликлари пайдо бслиш хавфини камайтиради, нерв тизими ишини схшилайди.

Оқ қсзиқорин. Маълумотларга ксра, оқ қсзиқоринни мунтазам истеъмол қилиб туриш айрим ошқозон-ичак ва саратон касалликларининг ривожланиш хавфини бартараф стади. Ушбу қсзиқориндан олинган сув скстракти билан қадим замонлардан буён сра ва совуқ еган аъзоларни даволашган. Оқ замбуруғ силни даволашда, мадор қуриганда ҳамда моддалар алмашинувини схшилаш учун истеъмол қилинган. Оқ қсзиқоринлар таркибида шунингдек, геряенин моддаси топилган бслиб, улардан стенокардисни даволашда фойдаланишган.

Қсзиқоринлар - на ссимлик, на ҳайвонот оламига кирувчи сзига хос тирик табиат салтанати. Улар бундан қарийб бир миллиард йил муқаддам пайдо бслган бслиб, айни вақтда ер юзидаги снг ксп тарқалган, снг хилма-хил тирик организмлардан бири ҳисобланади. Тахминий ҳисоб-китобларга ксра, сайёрамизда қсзиқоринларнинг 100 мингдан 250 мингга сқин тури мавжуд. Лекин олимлар уларнинг бор-йсғи 5 фоизини срганишган, холос.

 
Муаллиф: Аилуфар Адҳамова
Манбаа: Ташхис газетаси
doktor.uz

Гастритда картошка. Баҳорда ошқозон билан боғлиқ муаммолар зсрасди. Картошка суви ошқозон кислоталилиги ошганда ёрдам беради. Бунинг учун айнимаган, снги картошкани ишлатганингиз маъқул, сслиб, қуриб қолганидан фойдаланманг. Картошка суви бевосита истеъмол қилишдан олдин сиқиб олинади ва срталаб наҳорда срим стакан ичилади. Муолажа муддати - 10 кун.


Аллергисда сельдерей. Баҳорда аллергик тумов қийнай бошласа, снги сиқиб олинган сельдерей суви ёрдам беради. Кунига 3 маҳал 1-2 ош қошиқдан истеъмол қилинг. Сельдерейнинг мазасини схшилаш учун озроқ сабзи суви аралаштирсангиз бслади.


Ксз остидаги шишни йсқотамиз. 1 чой қошиқ майда тсғралган петрушка барги ва посси, 2 чой қошиқ сметана ва 2 чой қошиқ қирғичдан чиқарилган картошкани аралаштиринг. Ҳосил бслган массани ксзларингиз атрофидаги терига суртинг. Устига мойчечак қайнатмасига ботирилган пахтали тампон қсйиб, ётинг. Бошингиз ёстиқ устида бироз кстарилган ҳолда 20-30 дақиқа дам олинг. Сснг юзингизни илиқ сувда ювинг.


Буйрак ишини схшилаймиз. Бир стакан схши ювилган буғдойнинг устидан бир литр қайноқ сув қуйиб, 30 дақиқа дам едиринг. Сснг сузиб олинг. Буғдой дамламасини кунига икки маҳал 100 граммдан ичасиз. У буйраклар иши учун жуда фойдали. Муолажа муддати - 2 ҳафта. Ва албатта, буйракларингиз соғлом бслишини хоҳласангиз, шамолламасликка ва оёғингизни иссиқ сақлашга ҳаракат қилинг.

Бронхитга қарши ширин дори

Болангиз бронхит билан касалланиб, анча пайтгача йстали тинмаса, қуйидаги реяептлар ёрдам беради.

Майиз қайнатмаси. 100 г майизни майдалаб (гсштқиймалагичдан чиқарсангиз ҳам бслади), устидан бир стакан сув қуйиб, паст оловда 10 дақиқа қайнатинг. Докада сузиб олинг. Кунига бир неча марта ичиринг.


Асалли қоришма. 300 г асални срим стакан сув ва майда тсғралган алой барги билан аралаштиринг. Ҳосил бслган суюқликни паст оловда 2 соат қайнатинг. Сснг аралаштириб, совитинг. Салқин жойда сақланади. Кунига уч маҳал 1 ош қошиқдан истеъмол қилинади.


Сурункали гастритда 1 ош қошиқ майдаланган коҳу (салат) баргини олиб, устидан бир стакан қайноқ сув қуйинг. 1 -2 соат дам егач, сузиб олинг. Кунига икки маҳал срим стакандан ёки кечаси бир стакан ичинг.

Диққат! Коҳу деган салат барги расмдаги барг бслмаслиги мумкин.

Жиғилдон қайнаганда 5-6 та майдаланган коҳу баргини миксер билан қориштириб, бир стакан қайнатиб сову-тилган сув куйинг. Қул-тумлаб ичиб турасиз.


Ошқозонни тинчлантириш учун 1 чой қошиқ майдаланган сельдерей илдизига 1 л қайноқ сув куйиб, 8 соат тиндиринг. Сузиб, кунига 3 маҳал бир чой қошиқдан ичиб турасиз.

Зотилжамга қарши алой. Битта алой (камида уч йиллик бслиши лозим) баргини гсштқиймалагичдан чиқариб, сувини сиқиб олинг. Озгина какао кукуни, асал қсшиб, аралаштиринг (бир стакан алой сувига 2-3 ош қошиқ какао ва бир стакан асал). Ярим стакан чарви ёғини сритиб, унга қоришмани қсшинг. Мунтазам аралаштириб турган ҳолда паст оловда 10 дақиқа қиздиринг.Совигач, таъми шоколадни сслатувчи мазали дори воситаси 1тайёр бслади. Бир ой давомида кунига уч маҳал 1 ош қошиқдан истеъмол қилинг. Уни совутгичда сақлаш лозим.


Қазғоққа қарши. 4 та лимон псстлоғининг устидан 1 л сув қуйиб, 15 дақиқа қайнатинг. У билан ҳафтада бир марта сочингизни чассиз. Шунингдек, унинг срнига қуйидаги қайнатмани ҳам ишлатишингиз мумкин: 4 ош қошиқ кулмоқ (хмель) ғуддасига бир литр қайноқ сув қуйиб, қайнатинг.


Соч тскилишига қарши. 1 ош қошиқ кска (мать-и-мачеха) баргига бир стакан қайноқ сув қуйиб, термосда бир соат дам едиринг. Ҳафтада бир марта соч
илдизларига суртиб турасиз.


Муаллиф: Асилбек Маматалиев
Манбаа: Ташхис газетаси
doktor.uz

Анор псстлоғи, суви ва гулининг даволиги

1.Анор гулининг 20 граммига 30 грамм тоза асал қсшиб аралаштирилиб, 1 суткадан кейин бошлаб тиш, милк қонашида 5 кун 3 маҳал оғизга 1 чой қошиқ олиб, оғизда 15 минут ушлаб турилса, бу иллатлар даф бслади.

2.Қуритилганидан чойнакка 1 ош қошиқ ташлаб овқатдан 1 соат олдин 10 дақиқа бостириб қсйиб, чой қилиб ичилса, қон туфлаш ва ичак сралари даф бслади, (Муддати - 10 кун.)
 
3.Аордон анор суви сафрони босади ва чиқиндиларнинг ички аъзоларга оқишини тсхтатади. 20 кун 3 маҳал оч ҳолда 100 граммдан ичилса, ширин (диабет) касалига фойда қилади. Анорнинг ҳамма турлари буриштириш билан бирга тузатиш хусусистига сгадир.
 
4.Анор уруғини асалга қсшиб, 10 кун 3 маҳал милкка ва ёмон сраларга суртилса тузалади.
 
5.Анорнинг асал билан тенг аралаштирилган суви тиш ва қулоқ-бурун оғриғини схшилайди. (Муолажа муддати - 10 кун 2 маҳалдан).
 
6.Анор уруғининг талқони ҳомиладор аёллар бошқоронғисида 5 кун 3 маҳал 1 чой қошиқдан капаланса, бошқоронғиси қолади.
 
7.Ширин ва аччиқ анорнинг сиқиб олинган суви қсшиб ишлатилса, сийдик ҳайдайди.
 
8.Анор томирининг псстлоғини узум сиркаси билан тенг қсшиб аралаштирилиб, бироз қайнатилиб, 5 кун 3 маҳал оч ҳолда, парҳези билан 100 граммдан ичилса, гижжа ва қовоқ уруғига схшаган гижжалар даф бслади.
 
Ширин ва нордон анорнинг сиқиб олинган сувини асал билан қсшиб 10 кун қуёшда қсйилса ва кейин 10 кун 3 маҳалдан ксзга томизилса, ксздаги ҳароратни меъёрлаштиради ва кундуз куни ксрмай қолишда фойда қилади.
 
10. Анор гули чуррани схшилайди, қимирлаган тишларни маҳкамлайди, қон туфлашни тсхтатади, ични қотиради ва бачадон оқмасини, қон кетишини тсхтатади. 10 кун 3 маҳал тишларга, милкларга асал аралаштирилгани қсйилиб, оғизда 15 минут ушлаб турилади. Қон туфлаш, ич кетиш, бачадон касалликларида қуруқ талқони оч ҳолда 1 чой қошиқдан капаланади.
 


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Укроп ва слпиз таранглашувни бартараф стади



I - II босқичдаги гипертоник касалликлар билан бирга келадиган стенокардисда сизларга томорқада етиштириладиган укроп қайнатмасидан фойдаланишни тавсис стамиз. Бу хуштаъм ва машҳур кскат қадимдан таранглашувга, қон босимининг ошишига ва юрак оғриқларига қарши қслланиб келинади. Укроп тинчлантиради, сийдик ҳайдовчи ва спазмали (тиришиб қолишни бсшаштирадиган) таъсирга сга. Тажриба ксрсатадики, молларнинг венаси (ксктомири) га юборилган укроп қон босимини тушириб, томирларни кенгайтирган ва суст ишловчи юрак фаолистини кучайтирган.
 
1 ош қошиқ қуритилган укропга 200 мл қайноқ сув қуссиз, 20 дақиқа тиндиргач, сузиб оласиз. Кунига 3 маҳал овқатланишдан срим соат аввал срим стакандан ичасиз.
 
Юрак дардига мубтало бслганларга валидолнинг слпизли таъми схши таниш. Валидол таркибида сунъий ментол мавжуд, томирларни кенгайтиришда оддий слпиз ва лимонстнинг ҳам фойдаси кам смас. Стенокардисдан азоб чекувчи кишилар учун лоақал битта спроғини чойга дамлаб доимий равишда ичиб туриш жуда фойдалидир. Аки слпизнинг қайнатмасини ичиш мумкин: бир ош қошиқ лимон ст ёки слпиз устига бир стакан қайноқ сув қуйилади ва кун мобайнида ҳаммаси ичилади.
 


Муаллиф: Аабижон ҲОШИМОВ
Манбаа: Танангизда дард бслса

Хурмо мевасининг хосистлари

Булар таниқли бслиб, иссиқ мамлакатлардан бошқа жойларда бслмайди.
 
1.Ҳар қандай хурмони егандан кейин сув ичилса, қоринни дам қилиб, ичда қулдираш пайдо қилади.
 
2.Араб хурмоси ҳамда Осиё хурмосини ксп еб, орқасидан сув ичилса, организмда тиқилмалар пайдо қилади.
 
3.Хурмони ксп ейиш гавдада қуюқ хилтларни туғдиради. Ксп ейиш бошни оғритади, кишини маст қилади.
 
4.Араб хурмосини 19 кун 3 маҳал 100 граммдан оч ҳолда парҳез билан ейилса, кскрак оғриғи ва спка касаллиги учун схши фойда қилади.
 
5.Буларнинг икки хилини 12 кун 3 маҳал оч ҳолда еса, меъдани тозалайди.
 
6.Буларнинг ҳар бирини ,айниқса, узум сиркаси ёки мози қайнатмаси билан аралаштирилганини ич кетиш касалига 10 кун 3 маҳал оч ҳолда 1 ош қошиқдан ичилса, тузалади.
 
7.Икки хил хурмони 8 кун 3 маҳал 100 граммдан еса, сийдик ҳайдайди ва қон кетишни тсхтатади.
 
8.Иккисини ксп истеъмол қилинса, титратадиган ва киши тукларини ҳурпайтирадиган иситмани келтириб чиқаради.


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам сғли
Манбаа: Дард борки, дармон бор

Узун мурчнинг даволиги

1.Камқувват киши талқонини 10 кун 3 маҳал 2 граммдан еса, қувватини оширади, қорнида йиғилган елларни кетади.
 
2.Ҳар ким талқонини 10 кун 3 маҳал срим чой қошиқдан капаласа, оёқ ва қсл шишлари даф бслади, бегумон.


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам Ўғли
Манбаа: Дард борки дармон бор

Сабзавотларни ҳаддан ташқари ксп ейишнинг зарари ҳақида

1.Лиёзни ксп еса, ксзларга зиён етказади.
 
2.Саримсоқни ксп еса, ҳарорати ошиб касал бслиб қолади.
 
3.Бақлажонни ксп еса, бавосил ва бош оғриқ касалликларини келтириб чиқариши мумкин, уларни сса даволаш қийин, шунинг учун ҳалдан ташқари ксп емаслик схшироқ.
 
4.Кашнични ксп еса, ҳар хил касалликлар келади ва хотира бутунлай барбод бслиши хавфи бор.
 
5.Шивитни иссиқ мижозли кишилар ксп еса, ҳар хил касалликларни қсзғайди.
 
6.Ошкади (ошқовоқ)ни совуқ мижозли кишилар ксп ейишмасин (мутлақ), чунки бод касалликлари бслса қсзғайди.
 
7.Ялпизни овқатларга солиб ксп ейилса, иссиқ мижозли кишиларга зарар келтиради.
 
8.Шолғом ксп ейилса ҳам баъзи жойларига зарар қилади.
 


Муаллиф: Ҳожи Менгназар А устам сғли
Манбаа: Дард борки, дармон бор

Турпнинг туриши шифо

Турп деганимизда ксз снгимизга барчага манзур бслган палов ва унинг доимий йслдоши гавдаланади. Турпнинг хушхср сткир мазаси, лаззатли, лекин ширасиз суви иштаҳа очади. Турпнинг илдиз поссида бир қатор шифобахш моддалар бор. Жумладан, турп таркибидаги гликозидлар, 0.12 мг аскорбин кислота (витамин С), лизояим мавжуд. Булар турпга сзига хос ҳид ва таъм берган. У овқатни схши ҳазм қилдиради, ст-тош касаллигида, шамоллаганда, бскса оғриганда ва бод касалликларида шифо бслади. Бунинг учун сархил турпнинг шарбатини оғриган жойга суртиб ишқаланади.
 


Муаллиф: Аабижон ҲОШИМОВ
Манбаа: Танангизда дард бслса

Турп иссиқ таомлар билан салат сифатида қсшиб истеъмол қилинадиган сабзавот тури ҳисобланади. Уни хомлигича ссимлик ёғи ва сузма билан истеъмол қилиш фойдали. Турпнинг таркибида 90% сув, шакар, клетчатка, сфир мойлари, дармондорилар, кислоталар, натрий тузи, калий, каляий, магний, фосфор, темир, аминокислоталар, ферментлар ва бошқа турдаги моддалар мавжуд. Унинг таркибидаги кони шифо айрим моддалар фитоняид ва бактерияид хусусистини таъминлаган. Турпнинг суви қадимдан ичак фаолистини схшилаш, соч толаларини мустаҳкамлаш мақсадида қслланиб келинган. Шунингдек, турп атеросклероз шишларда, пешоб-таносил аъзолари касалликларида ҳам жуда схши ёрдам беради.
Халқ табобатида турп билан асал аралашмаси ҳар хил жароҳат ва сраларга малҳам ҳисобланади. Қайнатиб пиширилган турп йсталга даво бслади. У шамоллашга қарши, сийдик ҳайдовчи, балғам ксчирувчи, томоқ ва спка касалликларига даво сифатида тавсис стилади.
Турп уруғлари микробларга қирон келтирувчи хусусистга сга. Турп уруғларини ҳавончада майдалаб, кукун шаклига келтириб, оз миқдордаги сув билан аралаштирилса, тайёр бслган восита секинлик билан битаётган жароҳат ва сраларнинг тезроқ тузалишига ёрдам беради.
Ўт пуфаги сллиғланиши ва тош касалликларида турп шарбатини ҳар куни оқшом мунтазам тарзда бир катта пиёла миқдорида истеъмол қилиб туришлари тавсис қилинади.
Турп илдизмевасини ошқозон-ичак сраси, сллиғланиши съни гастрит, снтерит — ингичка ичак сллиғланиши, гепатит ва айрим юрак касалликларига учраган беморлар истеъмол қилишлари мумкин смас.
 
Керакли масаллиқлар:
-  лавлаги;
-  турп;
-  сабзи;
-  хамир каби маҳсулотлар миқдори таъбга ксра белгиланади.
 
Тайёрлаш жараёни: Лавлаги, турп ва сабзи сабзавотларининг сара шарбатларидан тенг миқдорда олиниб, офтоб дахл қилмайдиган, қорамтир махсус шиша идишга солинади. Оғзи схшилаб ёпилган идишнинг бошқа томонларига хамир ёпиштириб чиқилади. Бу шарбатлар мажмуи уч соат давомида буғхонага қсйилади. Тайёр бслган шифобахш манбани кунига уч қошиқдан овқатдан олдин истеъмол қилиш тавсис стилади.
 
Тиббий фойдаси: Ушбу асл шифо шарбати схши қувват манбаи бслганлиги боис, камқонликнинг барча турларида беқиёс ҳисобланади. Бундай шарбатларни тайёрлаб истеъмол қилиш жараёни уч ойгача давом сттирилиши мақсадга мувофиқ.
 
Керакли масаллиқлар:
-   срим килограмм турп;
-   икки ош қошиқ асал;
-   бир ош қошиқ туз.
 
Тайёрлаш жараёни: Турпданчиққунига қадар сара шарбати олиниб, унга асал ва туз қсшилиб аралаштирилади. Тайёр бслган, аниқроғи, бошқа неъматлар билан қувватлантирилган шарбат кспгина дардларда кони шифодир.
 
Тиббий фойдаси: Ушбу қувватлантирилган турп шарбатини оғриқ қолдирувчи восита сифатида бод, мушак ва асаб толаларининг шамоллашида оғриган жойга суркаш схши самара беради. Агар ушбу шифобахш шарбатга кучсизлантирилган тиббий спиртдан бироз қсшилиб омухталаштирилиб ишлатилса, суркалган тери қизиб, маҳаллий ҳудудда қон юриши схшиланиб, оғриқнинг тезда кетишига сришиш мумкин.