242-BOB
MAVZU: MASJIDGA OHISTA YURIB KELMOQ

326. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «Namozga takbiri iqomat aytilayotgan bo‘lsa, yugurib-hovliqib kelmangizlar, lekin vazminlik bilan ohista yurib kelingizlar. Yetgan joyingizdan (jamoatga qo‘shilib) o‘qiyvering, yetolmaganingizni to‘ldirib o‘qib oling».
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)ning bu hadisi Al-Buxoriy, Muslim va boshqalar tomonidan bir qancha vajhlardan va farqli lafzlar bilan rivoyat qilingan. Imom bilan birga takbirga ulgurmoq uchun yoki rukuda imomga yetib olib, bir rak’atga erishmoq uchun yugurib keladiganlar bo‘lar edi. Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallam ularga viqor va vazminlik bilan yurib kelmoqni amr qildilar
Bu bobda Abu Qatoda, Ubay ibn Ka’b, Abu Sa’id, Zayd ibn Sobit, Jobir va Anas (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Bu masalada ilm ahli ixtilof qildilar. Ayrimlari, birinchi takbirni boy bermoqdan qo‘rqsa, shoshilsin, degan fikrga ega bo‘lishgan. Hatto ba’zilaridan namozga chopib borgani rivoyat qilinadi. Ayrimlari esa jadal yurmoqni makruh deb qaragan, sokinlik va viqor bilan yurmog‘ini ixtiyor etgan.
Ahmad va Ishoqning kavli shu: aytadilarki, «Amal Abu Hurayraning hadisi asosidadir». Ishoq ayni vaqtda bunday deydi: «Birinchi takbirni boy berishdan qo‘rqsa, jadal yurmoqligida zarar yo‘q».

327. Hasan ibn Ali Al-Xollal bizga Abdurrazzoqdan, Ma’mardan, Az-Zuhriydan, Sa’id ibn Al-Musayyabdan, Abu Hurayradan (roziyallohu anhum), Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan bayon kiladi: Abu Salamaning Abu Hurayradan rivoyat qilgan hadisi ma’nosida.
Abdurrazzoq (bu rivoyatda) ushbu tarzda: «Sa’id ibn Al-Musayyabdan, Abu Hurayradan» deydi. Bu rivoyat Yazid ibn Zurayning rivoyatidan sahihroq.

328. Ibn Umar bizga Sufyondan, Az-Zuhriydan, Sa’id ibn Musayyabdan, Abu Hurayradan (roziyallohu anhum), Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan bayon etdi: taqriban o‘tgan hadis.

243-BOB
MAVZU: MASJIDDA O’TIRIB, NAMOZNI KUTMOQNING FAZILATI

329. Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Sizlardan birortangiz namozga muntazir bo‘lib o‘tirgan muddati davomida namozda turgan hisoblanadi. Sizlardan birortangiz, hadas qilmasdan (tahoratini sindirmasdan) (namoz o‘qish niyatida) masjidda qolgan muddati davomida maloikalar: «Allohummag‘-firlahu, Allohummarhamhu» (Allohim! Bu kishini mag‘firat qil! Allohim! Bu kishini rahmat qil!) deb duo qilib turadi...». Shunda Hazramavtdan bo‘lmish bir kishi: «Hadas degani nima, yo Abo Hurayra?» dedi. Abu Hurayra: «Yel chiqarmoq yoki (el) ovozini chiqarmoq», deb javob berdi.
Bu bobda Ali, Abu Sa’id, Anas, Abdulloh ibn Mas’ud va Sahl ibn Sa’d (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Abu Hurayraning hadisi hasan-sahih.

244-BOB
MAVZU: JOYNAMOZ USTIDA NAMOZ O’QIMOQ

330. Ibn Abbos (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xumra (kichik bo‘yra) ustida namoz o‘qidilar».
Bu bobda Ummu Habiba, Ibn Umar, Ummu Salama, Oisha, Maymuna, Ummu Kulsum binti Abi Salama, Ibn Abdul-Asad (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Ibn Abbosning hadisi hasan-sahih.
Ba’zi ilm ahlining qavli shu.
Ahmad va Ishoq aytadi: «Pashambar sallallohu alayhi va sallam joynamoz ustida namoz o‘qiganlari sobit bo‘lgan».

245-BOB
MAVZU: HASIR (BO’YRA) USTIDA NAMOZ O’QIMOQ

331. Abu Sa’id (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam buyra ustida namoz o‘qidilar».
Bu bobda Anas va Al-Mug‘ira ibn Shu’ba (roziyallohu anhumo)dan hadis rivoyat qilingan.
Abu Sa’idning hadisi hasan.
Ilm ahlining ko‘pchili nazdida amal shu hadis asosidadir. Shunga qaramay, ba’zi ilm ahli yerda namoz o‘qimoqni ixtiyor etganlar.

246-BOB
MAVZU: SHOLCHA USTIDA NAMOZ O’QIMOQ

332. Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan bunday deb aytgani rivoyat qilindi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bizlar bilan hazil-mutoyiba qilib turar edilar. Hatto bir kuni mening bir kichik ukamga: «Ey Abo Umayr! Bulbulcha nima qildi?» dedilar... (Anas) aytdi: «Bir sholchamiz (bor edi) suv sepib yuvildi, o‘shaning ustida namoz o‘qidilar».
Bu bobda Ibn Abbos (roziyallohu anhumo)dan ham hadis rivoyat qilingan.
Anasning hadisi hasan-sahih.
Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallamning sahobalaridan ilm ahlining va keyingi ulamolardan ko‘pchiligining nazdida amal shu hadis asosidadir:
Dolcha va gilam ustida namoz o‘qimoqning zarari yo‘q, degan fikrdalar. Ahmad va Ishoqning qavli ham shudir.
Abut-Tayyohning ismi - Yazid ibn Humayd.

247-BOB
MAVZU: O’TLOQLARDA NAMOZ O’QIMOQ

333. Mu’oz ibn Jabal (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam o‘gloqlarda namoz o‘qimoqni mustahab ko‘rar edilar».
Abu Dovud aytadiki, «Hiyton» kalimasidan o‘tloqlar ko‘zda tutilgan.
Mu’ozning hadisi g‘arib. Bu hadisni yolg‘iz Al-Hasan ibn Abu Ja’farning rivoyatidan bilamiz. Yahyo ybn Sa’id va boshqalar Al-Hasan ibn Abu Ja’farning zaif ekanligini qayd etganlar. Abuz-Zubayrning ismi Muhammad ibn Muslim ibn Tadrus. Abut-Tufaylning ismi - Omir ibn Vasila.

248-BOB
MAVZU: NAMOZXON RO’PARASIGA TO’SIQ QO’YMOG’I

334. Talha (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «Sizlardan birortangiz ro‘parasiga egarning orqasi barobar bir narsani quyib, namozini o‘qiyversin, to‘siqning narigi tomonidan o‘tayotganlarga chalg‘imasin».
Bu bobda Abu Hurayra, Sahl ibn Hasma, Ibn Umar, Sabra ibn Ma’bad, Abu Juhayfa va Oisha (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Talhaning hadisi hasan-sahih.
Ilm ahlining amali shu hadis asosidadir. Aytadilarki, imomning oldidaga to‘siq imomning orqasidaga namozxonlar uchun ham to‘siqdir.

249-BOB
MAVZU: NAMOZ O’QIYOTGAN ODAMNING OLDIDAN KESIB O’TMOQ KAROHAT EKANLIGI

335. Busro ibn Sa’id (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilindi: Zayd ibn Xolid Al-Juhaniy, (Umar ibn Ubaydullohning quli) Abun-Nazrni Abu Juhaymga yuborib, namoz o‘qiyotgan odamning oldidan o‘tmoq borasida Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan nima eshitganini so‘ratdi. Abu Juhaym aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bunday dedilar: «Namoz o‘qiyotgan odamning oldidan o‘guvchi kishi qanday (gunoh) ish qilayotganini bilsa edi, namozxonning oldidan kesib o‘tmay, yaxshisi, qirq to‘qtab, kutib turgan bo‘lar edi». Abun-Nazr aytadiki, o‘shanda qirq kun dedilarmi, qirq oymi yoki qirq yilmi - bilolmadim».
Bu bobda Abu Sa’id Al-Xudriy, Abu Hurayra, Ibn Umar, Abdulloh ibn Amrdan hadis rivoyat qilingan.
Abu Juhaymning hadisi hasan-sahih.
Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan bunday deb aytganlari ham rivoyat qilingan: «Sizlardan birortangiz, namoz o‘kiyotgan odamning oldidan kesib o‘tganidan ko‘ra, yuz yil to‘xtab, kutib turmog‘i yaxshiroqdir.
Ilm ahlining amali shu hadis asosidadir. Namoz o‘qiyotgan odamning oldidan kesib o‘tishni makruh deb qaraganlar, lekin bu qiliq namozxonning namozini buzmaydi, deb qaror qilganlar.

250-BOB
MAVZU: NAMOZXON OLDIDAN HAR QANDAY NARSA O’TSA HAM, NAMOZI BUZILMAYDI

336. Ibn Abbos (roziyallohu anhumo)dan rivoyat qilindi; aytdi: «Men Fazl bilan bir moda eshakka mingashib olgan edim. Minoga kelsak, Nabiy sallallohu alayhi va sallam sahobalari bilan Minoda (oldilariga to‘siq qo‘ymay) namoz o‘qiyotgan ekanlar. Ulovdan tushib, safga qo‘shildik. Ulov ularning oldidan kesib o‘tdi va (lekin) namozlarini kesmadi (buzmadi)».
Bu bobda Oisha (onamyz), Al-Fazl, Ibn Abbos va Ibn Umar (roziyallohu anhum)dan hadis rivoyat qilingan.
Ibn Abbosning hadisi hasan-sahih.
Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallamning sahobalaridan ilm ahlining va tobi’iyn ulamosi ko‘pchiliganing amali shu hadis asosidadir: «Namozni hech qanday narsa kesmaydi», deydilar.
Sufyon va Shofi’iyning qavli ham shudir.